|
2000
|
|
|
Atal honen helburua, gaur
|
egun
Euskal Herriko komunikazio sistema araupetzenduen instituzio eta legeen multzoa eta bertan eragiten duten enpresen egitura aztertzeada. Arauketa irrati eta telebistari dagokionean bakarrik aztertuko da.
|
|
2001
|
|
|
Demokraziaren azken aldian ere klase arazo bat dago, baina politikoki ez da horrela definitzen. Gaur
|
egun
Euskal Herriko gatazkaren ezaugarri nagusiena demokrazia defizit handi bat dagoela da eta Estatuak bere garaian lapurtu egin ziola Euskal Herriari autodeterminazio eskubidea gauzatzea. Autodeterminazioaren ukapen hori gatazkaren oinarrian dago.
|
|
|
Beraz, ez da harritzekoa ura bizirauteko beharrezkoa zuten nekazari hauek Argaren gaixotasunaz konturatzea. Baina zein egoeratan daude gaur
|
egun
Euskal Herriko ibaiak. Zeintzuk dira beraien arazo nagusiak?
|
|
|
Gaur
|
egun
Euskal Herri osoan zehar beste leku askotan bezala mota guztietako frontoiak aurki ditzakegu, beraien kopurua ezezaguna izateraino bezain ugariak. Mendietan, zelaietan, baserrietan, herrietan, hirietan… bakoitzak egitura eta itxura ezberdina erakusten du, baina, salbuespen gutxi batzuekin, denak inguruko osotasunean ezin hobeto integratuak agertzen zaizkigu.
|
|
2002
|
|
|
1879an sortua,
|
egun
Euskal Herriko eta Espainiako orkestrarik zaharrena da. Hasieran Santa Zezilia Orkestra deitzen zioten, baina gero sortzaileen artean izandako Pablo Sarasate biolin jolearen omenez izena aldatu zuten.
|
|
|
Edonola ere gaur
|
egun
Euskal Herriko azpiegitura sarea hainbat administrazioren eskumena da. Horrek administrazio guztien arteko koordinazioa eskatzen dusarea diseinatzeko, garatzeko eta kudeatzeko orduan.
|
|
|
Ezbairik gabe, gaur
|
egun
Euskal Herriko ekonomia sozialeko erakuslenagusia Mondragon Corporacion Cooperativa dugu. Euskal Herrian ez ezik, estatuan ere hori da ekonomia sozialeko erakunde nagusi eta ukaezina.
|
|
2003
|
|
|
Ezen ez du aspaldi irakurri dudala artikulutto bat, Jose Maria Setien apezpiku adiskidearen hitzaldi baten berri emaiten zuena. Horren arabera estatu nazioaren kontzeptuak ez omen diezaioke aterabiderik eman gaur
|
egun
Euskal Herrien arazoari. Ez dakit berria zuzena den, aitortzen dut ordea nihaurk ene zalantzak baditudala gai horri buruz.
|
|
2006
|
|
|
Hizkuntzek mugak jartzen dituzte, zentzu hertsian esanahia (esangura) mugatu egiten baitute, edo beste ikuspegitik, zehaztu ere. Horrela
|
egun
Euskal herrietan edozein hiritar euskalduna da, Euskararen herrietan, ostera ez; euskalduna euskara duena baita.
|
|
2007
|
|
|
Baina aurrera egin beharra dago. Euskaltegitik inoiz pasatu ez diren herritar elebakarrak asko dira, baina gainera, gaur
|
egun
Euskal Herriko euskaltegietan dauzkagun ikasle asko eta askoren motibazioa eskasa da. Hau da, euskaltegietara joaten diren ikasle gehienak titulu ofizialen bat lortzeko joaten dira.
|
|
2008
|
|
|
Hori da gaur
|
egun
Euskal Herriko prentsa elektronikoaren kasua. Hasteko, egunkari guztiak daude Interneten.
|
|
|
Iñigo Urkullu EAJren EBBko presidenteak ETA gaur
|
egun
euskal herriarentzat iragana dela esan du, iraganeko oztopo mingarri, odoltsu eta antzu bat. Bere hitzetan, ETAk jarraitzen badu ere geure ahalegin guztia egiten segituko digu euskal gizartearentzat etorkizun hobea eraikitzen.
|
|
|
Nik ere kirolari ohi moduan sinatu dut, nahiz eta jada pixka bat urrun sentitu, izan ginenak ere haiekin gaudela adieraztea garrantzitsua dela uste dut. Agiriak
|
egun
Euskal Herriko kirolak ofizialtasunaren bidean dituen oztopoen mamia azaltzeaz gain, futbolarien konpromisoa berretsi eta beste pauso batzuk emateko prestutasuna azaltzen du. Bikaina, harro gaude gure herrian horrelako kirolariak izateaz.
|
|
2009
|
|
|
Eguneroko edota asteroko maiztasuna duten euskarazko informazio orokorreko kazeten artean, lau dira gaur
|
egun
Euskal Herri guztian (edo beronen zati handi batean) zabaltzen direnak: Herria, Argia, Berria eta Aldaketa 1694 Kazeta nazional modura izendatu ditugu horiek atal honen goiburuan, baina jakin badakigu, aipu honek iradokitzen duen moduan, etiketa hori ez dela erabat zuzena (Zuberogoitia, 2006:
|
|
|
Euskal Herriaren historian dugun azken erreferentzia instituzionala Nafarroako Erresuma da, eta ukaezina da gaur
|
egun
Euskal Herri osoa biltzen duen instituzio nazional bakarrak Udalbiltza izena duela. Euskal Herriaren burujabetza lortzeko bidean pausoak ematearren epaitu, eta zergatik ez aurreratu, laster kartzelatuko dituzte Udalbiltzako ordezkariak.
|
|
|
Horren harira, Nestor Martinez Sortzen Ikasbatuaz elkarteko ordezkariak, Euskal herritarrak egunez egun euren hizkuntza eta hezkuntza eskubideen urraketaren begirale direla salatu zuen. Hainbat ikerketaren arabera,
|
egun
Euskal Herriko hiru ikasletik bi ez dira euskalduntzen. Gure herriko hizkuntza ezagutzeko dugun eskubidea sistematikoki hausten da, zioen manifestazioan parte hartu zuen emakume batek.
|
|
|
Beste kontu bat da, beste energia iturriekin alderatuta, oso oso gutxi inbertitu dela eguzki energia termikoan. Greenpeaceren arabera, zentral guztiek batuta 545 megawatteko potentzia baino ez dute
|
egun
Euskal Herriko gas natural bidezko ziklo konbinatuko zentral batek 800 megawatteko potentzia du, adibidez.
|
|
2010
|
|
|
Kirol munduan ibilia da (Lagun Onak en eta Alavesen). Ingeneritza Industrialean Doktoratua da, eta
|
egun
Euskal Herriko Unibertsitateko irakaslea da Bilbo eta Gasteizko kanpusetan.
|
|
2011
|
|
|
Gaur
|
egun
Euskal Herriko 200.000 biztanle baino gehiago pobrezia atalasean bizi dira, 2006ko azken datu ofizialek adierazten dutenez. Kontuan izan behar da pobrezia atalaseari buruzko irizpideak aldatu egiten direla herrialde batetik bestera.
|
|
|
Ez da ohikoa Fermin Muguruzak gaur
|
egun
Euskal Herriko taldeekin kolaboratzea. Zergatik aukeratu zenuten bera?
|
|
|
Bizitzaren eta arimaren misterio handiari buruzko album poetikoa da, leuntasunez idatzi eta ilustratutako kontakizun hunkigarria.Lehen eta Bigarren Hezkuntzako irakaslea izan da urte askoan Juan Kruz Igerabide (Aduna, 1956). Gaur
|
egun
Euskal Herriko Unibertsitatean egiten du lan. Haurrei eta gazteei zuzendutako liburu ugari idatzi ditu, tartean Durango, Durango (2000), Mintzo naiz isilik (igarkizunak, 2001), Munduko ibaien poemak (2004), Joxe Panpin, jostailu saltzaile fin (2005)," Olentzeroren malutak (2007), Amilami (2008), Printzesa (2009) eta Misterioa argitu arte (2011).
|
|
|
553 Horietako asko gaur
|
egun
Euskal Herriko komunikabideetan lan egiten dute: EITB, Berria, Diario Vasco, Gara eta abar.
|
|
|
Erregimenaren halako irekitze batean frankismoan bertan sortutako Bilboko Unibertsitate Autonomoaren (1968) ondorengoa bada ere, zinezko garapena eta bilakaera diktadura ostean izan zuen. Eta gaur
|
egun
Euskal Herriko unibertsitate guztietan handiena da.
|
|
2012
|
|
|
Euskal eragileen arteko lankidetza ere aberatsa izan da urte hauetan guztietaneta horri esker dugu gaur
|
egun
Euskal Herri mailako egitura lortu duten hainbateragile politiko eta sozial, hala nola Batasuna, EAJ PNV eta Eusko Alkartasuna, Partaide Ikastola, LAB sindikatua... Horrez gain, areagotu dira Ipar eta Hego EuskalHerriko eragileen arteko lankidetzak, esaterako, kooperatiben mugimendua, EuskalHerriko Laborantza Ganbara, Gaindegia, Udalbiltzak sustatutako Euskal Herrikoudalen arteko anaitasunak...
|
|
2013
|
|
|
Euskaraz publikatutako Esku Ezkerraz poema liburuaz gain, gaztelaniaz etikaz eta desobedientziaz dauzka gutxienez beste hiru. Donostiako ospitalean batzorde etikoko kide izana da, eta gaur
|
egun
Euskal Herriko Unibertsitatean ari da Biologiaren Filosofia arloko ikerlanetan. Etica y gestion de residuos lana plazaratu du hiru ataletan.
|
|
|
Hortaz, Eibarren gerran txikitutako eskolen berreraikuntzaz aparte, gerraosteko hezkuntza arkitekturaren garapen nagusia iniziatiba pribatuaren esku egon zen, batez ere Bigarren Hezkuntzaren formazioa. ...erlazioa zuela ulertu ez zuen arte, 50eko hamarkadaren bukaera arte, ez zuen hezkuntzarekiko jarrera aldatu eta, hortaz, hezkuntza bermatu eta ziurtatzeko eskolak eraikitzeko planak martxan jarri211 Ordutik aurrera beste herrietan egiten ari ziren eskola antolakuntzak kontuan hartu eta hezkuntza arkitektura berritu zen, Eibarren kasuan beranduago Alvaro Libanok 1967an egin zuen Lan Unibertsitatea,
|
egun
Euskal Herriko Unibertsitateko egoitza dena, horren eredu izan daiteke (Palacio Díaz, 2004: 68).
|
|
2014
|
|
|
Zerrendatu itzazu gaur
|
egun
Euskal Herrira emigratzen dutenek integratzeko izaten dituzten zailtasunak.
|
|
|
Santxo eta Urruzola Gipuzkoako Ohorezko mailako txapeldunak dira, Ojuel Gipuzkoako 1.mailako txapelduna geratu zen Aizpitarterekin Urbieta eta Arrutiren aurka eta Kerman Galarza Bizkaiko lehen mailako txapelduna da. Larunbatean Santxo eta Urruzolak 22 irabazi zieten Urbieta eta Iturriagari. 4 izen handi kantxa gainean non Urruzolak
|
egun
Euskal Herri mailan dagoen atzelari onenetakoa dela erakutsi zuen. 2 errebote jo zituen, kantxa asko zaindu, defentsan bikain…, denetik egin zuen.
|
|
2015
|
|
|
Gogoratzen dut behin entzun niela Lendakaris muertos taldekoei esanez gaur
|
egun
Euskal Herriko talde gehienek makinekin egiten dutela musika. Jainkoarren!
|
|
|
Renoko euskaldun batena kontatu diot orduan, 60etan Bizkaitik Nevadara joan zen hura, lanera. Gaur
|
egun
Euskal Herrira etorkin asko joan direla esan zion nire lagun batek, eta Nevadako euskaldunak erantzun zion etorkinei mugak itxi behar zitzaizkiela. –Batzuei ahanzten zaie haiek ere emigrante izan zirela aldi batekotz?, moztu dit hitza Angelek, arrangurak hartua.
|
|
|
burruka, borroka?. Gaur
|
egun
Euskal Herriko mendebalean eta erdialdean erabiltzen da burruka aldaera. Landucciren hiztegian burreka itxurapean agertzen da, baina Lopez de Gereñuk (1998) burruka jaso zuen Araian, XX. mendean.
|
|
|
eskubi, eskuin?. Gaur
|
egun
Euskal Herriko erdigunean, Gipuzkoa gehienean eta Nafarroako mendebaleko alderdi batzuetan erabiltzen da. Landucciren hiztegian agertzen da.
|
|
|
itxi (ez hetsi, hertsi). Gaur
|
egun
Euskal Herriko mendebalean eta erdialdean erabiltzen da. Landuccik eta Lazarragak baliatu zuten.
|
|
|
orain. Gaur
|
egun
Euskal Herriko mendebalean eta erdialdean erabiltzen da amaieran n daukan aldaera. Arabako lekuko guztietan agertzen da.
|
|
|
Ikerketahau burutu zenean Erika Herrero Garciak Eusko Jaurlaritzaren beka predoktorala zuen eta ElixabetPerez de Nanclares Arregik Euskal Herriko Unibertsitatearena. Oier Etxebeste doktorea, aldiz, kontratudun ikertzailea zen (BFU2010 beka) eta
|
egun
Euskal Herriko Unibertsitateko irakasleatxikia da. Ane Markina postdoktore ikertzailea da (IT599 beka).
|
|
|
Dantza hasi behar denean zubia egiten da. Ezaugarri hori du gaur
|
egun
Euskal Herri guztian. Zubia egin eta dantza hasi”.
|
|
|
Batetik, euskal feminismoa, orain arte subjektu politikoa izan bada,
|
egun
Euskal Herriko gatazkaren irakurketa egiteko autoritate ukaezina duen aktore politiko bilakatu da.
|
|
2016
|
|
|
Aurten, 660 bikote inguruk parte hartu dute parekidetasuna eta kirola uztartzen dituen proba horretan. Bikote mistoen lasterketak gaur
|
egun
Euskal Herriko txoko askotan egiten badira ere, Zarauzkoa aitzindaria izan zen.
|
|
|
Botoei baino hondakinei begiratzen dienaren begitik, eta bere xumean, Gipuzkoako Zero Zabor mugimenduak eredugarri izaten jarraitzen du. Etxegabetzeenaz gain, ba ote da
|
egun
Euskal Herri osoan herri mugimendu eraginkorragorik?
|
|
|
Aurrez esan bezala, gaur
|
egun
Euskal Herriko euskararen egoera soziolinguistikoa hobetze aldera ditugun erronkak zehazteko, ezinbestekoa da diagnosi batetik abiatzea. Diagnosi hori osatu dugu atal honetan Hizkuntzen Erabileraren Euskal Herriko Kale Neurketek eskaintzen dizkiguten datuak kontuan hartuz.
|
|
|
Izan ere, horretan ere, mendeetan izan ez dugun egoeran gaude. Aurreko belaunaldien ahalegin eta lanari esker, gaur
|
egun
Euskal Herri osoan (zazpi lurraldeez ari gara) demokrazia gehiago eskatzen ari garen herritarrak gara nagusi. Gaur egun, hiru eremu administratiboetan herritarrok aldi berean ari gara demokrazia gehiago eskatzen eta demokrazia ariketak egiten; bakoitza bere erritmoan eta bere berezitasunekin, baina denon artean erabakia gure esku izateko baldintzak sortzen ari gara.
|
|
2017
|
|
|
eta Orozkon garbizuzi itxurapean; eta garbizuzi Zeberion. Nabarmentzekoa da gaur
|
egun
Euskal Herriko ekialdean erabiltzen den ikuzi osagaia agertzen dela; antzina hitz orokorra zen lekuko. Garbikusie ein bear da emen; dana kakas beteri [k] tao, egin behar da hemen; dena kakaz beterik dago?
|
|
|
Beste kasu batzuetan, bioteknologia espezieen aukeraketan oinarritu da, ezaugarri zehatzak dituztenak aukeratuz eta hala, espezie horietan ezaugarri batzuk sendotuz, aprobetxagarriak ez direnak ahulduz eta, zenbait kasutan, desagerraraziz. Gaur
|
egun
Euskal Herriko baserritarrek landatzen dituzten arto, tomate eta abarren landareak eta orain dela 100 bat urte landatutakoak ez dira berdinak. Izan ere, ezaugarri zehatzak dituzten fruituen haziak aukeratuz (kolorea, zaporea, azalaren gogortasuna...), espezie horiek garatzen joan dira, eta
|
|
|
Pilota: Esku huska gaztetxoen 1 mailan, duela zonbait
|
egun
Euskal Herriko ligako txapeldun izan ondoan, horra nun Pa
|
|
2018
|
|
|
Ez dira sobera kanonikoak gaur
|
egun
Euskal Herri osoan kontatzen diren apezen eta ekaitz deabruen arteko borroka epikoak. Hona Baxenabarreko ale bat:
|
|
2019
|
|
|
IngURU gEOTERRITORIAlETAn hURBIlEKO ERABIlERAREn BERRI EMAn AhAl DIgUTEn InfORMAZIO ITURRIAK EgUngO EUSKAl hERRIAn arnasgunea zer den operatibizatzeko orduan, hortaz, hiztunek lurralde eremuetan egiten duten ahozko erabilera hurbilean jarri dugu arreta. tankera horretako informazioa eman ahal diguten iturri gutxi dago
|
egun
euskal herrian, honako biak nagusiki1:
|
|
2020
|
|
|
Urdaibaiko itsasadarra, nabarmenki, Biosferaren Erreserba gisa izendatuta dago UNESCOren baitan, eta 1993tik Ramsarko hitzarmenak ezarritako Nazioarteko Garrantzidun Hezeguneen zerrendaren parte da; horrez gain, Natura2000 sarearen baitan ere Babes Bereziko Eremu gisa izendatuta dago. Eskualde honetan lan ugari egin dira azken urteetan padura naturalak berreskuratzeko, eta
|
egun
Euskal Herriko natur parke garrantzitsuenetarikoa dugu. Nazioarteko Garrantzidun Hezeguneen zerrendan dago, halaber, Bidasoako estuarioa, era berean Babes Bereziko eremu gisa izendatua mugaren bi aldeetan.
|
|
|
LAIA: Beraz, emakumeen boterea irudikatzen zuen mundu haren deuseztatzeak asko erraztu zuen gaur
|
egun
Euskal Herriko zein Europa mendebaldeko hainbat gizartetan indarrean dagoen sistemaren egituraketa: sistema patriarkal kapitalista.
|
|
2021
|
|
|
Azken finean, bertsoa ere gure artean komunikatzeko dugun tresna bat da, elkarri gauzak esateko eta partekatzeko erabiltzen duguna. Ahozko tradizio luze baten ondare dugu gaur
|
egun
Euskal Herriko zoko batetik bestera erabili ohi dugun hau. Euskalki diferenteen ulertzea ez da beti sinplea, txikitatik belarria inguruan dugunari ohitua denean.
|
|
|
Egia da arnastea ezin dugula ekidin, eta lekuko kutsadura arnastu dugula, baina ahal dela airearen kutsadura maila handiak ekidin behar dira. Hala ere, gaur
|
egun
Euskal Herriko aire kalitatea ona dela esan daiteke.
|
|
|
Maddi Barber, Arantza Santesteban, Lur Olaizola, Marina Lameiro, Maider Oleaga, Iratxe Fresneda... Santamariaren irudiko, gaur
|
egun
Euskal Herriko ikus entzuleek eskertu egiten dute emakume zuzendariak egotea. «Ardura bat dago, zerbait aldatzen ari da; kontzientzia bat sortzen ari da, ikusleok erantzukizuna dugulako».
|
|
|
2018an bueltatu zen, «Lesakako bertso eskolan hasi eta Bardoak Nafarroako taldekako bertso txapelketan parte hartuta». Gaur
|
egun
Euskal Herriko Bertsozale Elkarteak antolatzen duen emakumeen Ahalduntze Bertso Eskolan parte hartzen du, «eta horrek indar eta sare handiak eta sendoak eman» omen dizkio. Gehiago ere bai:
|
|
|
Zein da gaur
|
egun
Euskal Herriko emakume ijitoen egoera?
|
|
2022
|
|
|
Hain zuzen ere, galiziarrek novo falante eta neofalante bereizten dituzte, euskaldunok ordea bi horiek multzo berean sartzen ditugu, nahi bada hiztun berri proaktibo eta erreaktiboak bereiziz. Edonola ere, ikusi dugu hiztun berriak hizkuntza gutxituen indarberritze prozesuaren erakusgarri direla eta, hain zuzen, gaur
|
egun
Euskal Herriko gazte euskaldunen gehiengoa tipologia horretakoa dela, nahiz eta gehienek ez duten beraien burua euskaldun berritzat hartzen, euskalduntzat baizik (Ortega eta beste, 2013; Ortega eta beste, 2016). Hala, gazte hiztun berrien artean hiru profil bereiz daitezkeela ere ikusi dugu, hauek euskararekiko atxikimendu ezberdina izan dezaten eskolak, familiak eta eremu soziolinguistikoak eragin handia daukatelarik.
|
|
|
«Orduan, inor ez zen ibiltzen mendi lasterketetan, eta bi lehengusuei denek esaten zieten erotuta zeudela!». Hil baino urtebete lehenago,
|
egun
Euskal Herriko mendi lasterketarik ezagunenetako bat den proba antolatzen hasi ziren: Berako Mendi Maratoi Erdia.
|
|
|
Hemendik aurrera sortzen ditugun proiektuekin bakarrik egingo dugu hori? Zer gertatzen da gaur
|
egun
Euskal Herriko lurralde osoan martxan dauden egitura eolikoekin, adibidez. Horien kontrolagatik ere lehiatuko gara?
|
|
|
Garaialde gaur
|
egun
Euskal Herriko Ikastolen Elkartean lanean ari da, “Donostiako egoitzan hainbat talde eta departamentu daude”. Hura ere komunitatetzat du.
|
|
|
Aurrekoan amaitu zen lurralde berean hain zuzen ere. 11
|
egun
Euskal Herri osotik korrika egin ostean 10ean helduko da Donostiara.
|
|
|
UPV/EHUren eraikuntza da, agian, adibiderik esanguratsuena, Espainiako Estatuaren baitako sistema autonomikoaren aukerak baliatu baititu
|
egun
Euskal Herri osoan euskarazko unibertsitate mailako ikasketen eskaintzarik zabal eta sendoena osatzeko. Baina egon da adibide esanguratsu gehiago ere, plano sinbolikotik harago emaitza praktikoak ekarri dituena.
|
|
2023
|
|
|
Eta enplegua jarri dut adibide. Gaur
|
egun
Euskal Herritik bertatik sortutako gure aldeko enplegu dinamikarik ez dago: zero, ez onik, ez txarrik.
|
|
|
Ehunka elkarte eta kolektiborentzat aitzindari eta biziberritze prozesuari begirada propio bat eskaini dion mugimendu baten ikur da AED. Hurrengo urteetan sortutako hainbat euskara elkartek aintzat hartutako eredu baten sortzaile izan zen. Baina, era berean, aurretik euskararen eta kulturgintzaren sustapenean ari ziren zenbait elkarterentzat ere, beraien jarduerak eguneratzeko ispilu garrantzitsua izan zen AED. Arrasateko euskara elkartearen sorrerako helburu eta jardun moldeek zentzu eta gaurkotasun erabatekoa izaten jarraitzen dute
|
egun
euskal herrietan.
|
|
|
Hasierako proiektu hura Gipuzkoan hasi bazen ere, poliki poliki zabaldu zen. Gaur
|
egun
Euskal Herriko bertze hainbat elkarterekin batera egiten dute lan —Gipuzkoako hainbat pertsona bertze espetxe batzuetan daudelako— Horrez gain, Espainiako erakundeekin ere elkarlanean aritzen dira, ROSEP sarearen baitan. Espetxe ingurunean lan egiten duten 50 elkarte baino gehiago biltzen ditu sare horrek.
|
|
|
Gaur
|
egun
Euskal Herriko bost eskiatzaile zaudete Espainiako selekzioan: Arrieta Rodriguez, Aingeru Garai, Juan del Campo, Adur Etxezarreta eta zu zeu.
|