|
2003
|
|
|
Bakarrik lotzen banaz, ez jat gustetan etxean egotea, eta igerilekura joaten naz (gainera han beti dago mutil gihartsuren bat, begiak alaitzeko), baina zu
|
egon
ezkero, etxean hobeto. Etxe osoa daukagu geuretzako, ama joan egin da eta igogailua behera heldu zen.
|
|
2011
|
|
|
Seintzarotik konfirmazinora arteko aldiak hamabi bat urte irauten dau. Denpora horretako lehenengo urteetan umeak oinez eta berbetan ikasten eban, berez edo, astia
|
egon
ezkero, etxekoen laguntasunagaz. Haginak urteten be orduan hasten ziran, eta mina kentzeko etxeko erremedioetara joten eben gehienetan umeen amak.
|
|
|
Luzaroan egon ginan berbetan. Eurentzat bakarrik izan ezkero, eurek nahi eben hizkuntzan egingo neutsela, baina, inguruetako andra gizonak be
|
egon
ezkero, beharrezkoa zala euskeraz egitea. Orduan be, gero eurei egingo neutsela gura eben hizkuntzan.
|
|
|
Kontuz ibili behar izaten genduan mezetan berba egiten genduanean, bera
|
egon
ezkero. Laster etorriko jakun" hau ez dozu ondo esan"," beste hau erderakadea da", Azkuek bere Morfologian non eta zer esaten eban idatziz emoten euskula.
|
|
2012
|
|
|
Neskak eta mutilak gela banatan egoten ziran, edo gela berean
|
egon
ezkero, alde banatan bereiztuta. Olgeta orduan bere mutilak mutiletara eta neskak nesketara ibilten ziran.
|
|
|
Jose Luis, Mari, Maria, Pili umea altzoan dauela, eta Matias. derolak eroaten eben oinez sorbalda ganean. Etxea eleizatik asago
|
egon
ezkero, zortzi hamar lagun batzen ziran, gizonezkoak, eta txandaka eroaten eben gorpua. Hildakoa ezkonbakoa zanean, andariak bere ezkonbakoak izaten ziran.
|
|
|
Ganaduren bat hilten zanean, okelea aprobetxetako moduan
|
egon
ezkero, errematea egiten zan ermandadekoen artean. Lehenengo zatitu, eskegi, loteak egin eta subasta moduko bat egiten zan.
|
|
|
Kumetan erosi eta norberak etxean hazi; ozaleagaz (berdurak, erremolatxak eta kalabazak ondo egosita eta urunagaz nahastauta) haziriko txarri arra, eta kapautakoa, hilten zan gehienetan. Txarri emeakaz kontu handia euki behar izaten zan; irustuta
|
egon
ezkero, bere okeleagaz egindako txorizoak ez ziran sikatzen eta; alperrik galtzen ziran.
|
|
|
Baina uda partean Laukarizerako kaminotik joan eta bide barrenean egoan iturrira joaten ziran, Kapominttegi esaten jakon iturburura. Astoa libre
|
egon
ezkero, astoagaz ekarten ebezan kantinak, baina osterantzean eskuz; eta behar gogorra izaten zan hori, gehienetan umeak joiazan uretan eta. Udan etxe inguruan behar dan beste ur ez egoan lez, erropea garbitzen Pintxeko zubipera joaten ziran.
|
|
|
Labasuak urrian egiten ziran eta orduan hasten zan jentea artoa errotara eroaten. Baina ura
|
egon
ezkero, urte guztian egiten eben behar.
|
|
|
Lehen txibiteagaz, txiGarea eta gabillearen ostean batzen ziran artaburuak. bitxeagaz, eta orain sarda handi bategaz. Indaba gitxi
|
egon
ezkero, eskuz bere garanduten ziran, zerukak zabalduta.
|
|
2013
|
|
|
Egun horretan kandelak eta argizariak bedeinkatzen dira. Aldi baten, kandela bedeinkatuak leku kutunen baten gorde eta urtean zehar erabili egiten ziran, apartckorik
|
egon
ezkero; Jaungoikoak emondako indarra eukiela ta. Etxekoak aparteko babesa behar ebenean (tximista edo oinaztuak zirala edo, pizti txarren bat bazterretatik ebilela edo), kandelea biztu eta parte txarreko danak uxatu egiten zituala sinistuta egozan.
|
|
|
Andren hilekoari buruz be hainbat siniskera egoan eta dago neurri baten gaur egun, hondino be, zeregin batzuetarako behintzat. Kasurako hilekoagaz
|
egon
ezkero, eskuak bustitea, uragaz ibiltea eta dutxetea txarra zala pentsetan eben. Txarri beharretarako be ez eben gura egoera horretan egoan andrarik parean, txarrikiak eta galdu egiten ziralako.
|
|
|
Beste batzuen esanetan jantzi zuriagaz aberatsek baino ez eben egiten. Ha ta guzti be, umeek lutuz
|
egon
ezkero, jantzi baltza be eroan izan dabe.
|
|
|
Auzoetan gorpua kaminora aterateko andabidea eukiten eben. Lupetza
|
egon
ezkero, bide hori kanbietako eta gorpua beste leku batetik eroan ahal izateko, baimena eskatu behar izaten eben. Inoz andabidea aldatu ezkero, gero beste edonork handik pasetako eskubidea eukan; legea egiten zan.
|
|
|
Andrek gizona hil ezkero betiko ipinten eben lutua; kasu horretan, erropea eta buruko painelua be baltza zan. Eta lutuz
|
egon
ezkero, ezkondu be baltzez. Ha ta guzti be, etxean lutu erdia (mediolutoa) erabilten eben eta urteteko baltza.
|
|
|
Etxean baten bat hil barri
|
egon
ezkero, Kantau ala errezau galdetzen eben. Errezau behar izan ezkero, belauniko ipini eta Gure Aita esaten eben.
|
|
2015
|
|
|
Udagoienean batu, sikatzen itxi eta gordeten zan. Gehien bat estamanguko eta hesteetako gatxerako hartzen eben lekukoek; gana txarragaz
|
egon
ezkero edo andrazkoak hilekoagaz be bai. Begiak garbitzeko be erabilten zan mantzanila ura.
|
|
|
Hilekoagaz
|
egon
ezkero, andrek ezin izaten eben txarri beharretan lagundu. Txarrikia ikutu ezkero, matantza guztia galdu egiten ei zan.
|
|
|
Umea hilteko peligruan
|
egon
ezkero, etxe bautizua egiten jakon. " Nik bautizetan zaitut.
|
|
|
Txarrikumeak. da-eta; gainera, emea iruztuta
|
egon
ezkero, hilteko itxaron egin behar izaten zan. Txarria berotzen danean, naturea gorritu egiten jako eta arbin paretan da.
|
|
|
Munarriak ipinteko orduan, alkarri joten dagozan lurretako jaubeen konformidadea behar izaten zan. Munarriak zirala ta hasarreren bat
|
egon
ezkero, herriko epailearengana joten zan eta harek emoten eban testigantzea.
|
|
|
Kantuan hasi aurretik: " Kantau edo errezau" galdetzen eben eta etxean baten bat hil barri
|
egon
ezkero, abestu ordez Aitagurea errezetan eben.
|
|
2023
|
|
|
Labea artoa erreteko eta asterako ogia egiteko izaten zan, baina ez eban etxe bakotxak berea eukiten, sarritan etxe bik edo hiruk erabilten eben laba bakarra. Gaur egun hori be, zutunik
|
egon
ezkero, eta hainbat dagoz, txabolatzat daukie. Inoiz edo behin autoa gordeteko be bai, baina gehienetan horretarako txikiak dira.
|