|
2003
|
|
|
Bai eragindako kaltea konpontzean, bai delitugilea eta biktima adiskidetzean, ofentsagileak eta arau haustearen ondoriozko kaltedunak adostasuneko hitzarmena egiten dute; adingabeak hitzarmen hori bete ondoren, haren jarreraren ondorioz sortutako gatazka juridikoa bukatu egiten da. Adiskidetzearen helburu zehatza da biktimak betetasun psikologikoa jasotzea araua hautsi duen adingabearen kontura; adingabe hori eragindako kalteaz damutu, eta barkamena eskatzeko prest
|
egon
behar da. Neurria aplikatuko da, adingabea benetan damutu eta barkamena eskatu, eta ofendituak hori onartu eta barkamena ematen duenean.
|
|
|
Asteburuko egotaldia, izatez, neurri zehatz bat definitzeko esamoldea da. Neurri horren bidez, adingabea bere etxean
|
egon
behar da ostiral arratsalde edo gauetik igande gaua arte, salbu eta epaileak agindutako zereginak, gizarte hezkuntzakoak, burutu behar dituenean. Praktikan, neurri honek asteburuko atzipenaldiaren osagaiak nahasten ditu gizarte hezkuntzako zereginen edo gizartearentzako prestazioen osagaiekin.
|
|
2004
|
|
|
Hitzezko epaiketetan, ikustaltzunaren ostean, epaiketa baino lehenadiaren garrantziarengatik; epaiketa arruntean, prozedurako gertaerarik nabarienak direlako, demanda eta erangoko entzunaldia eta epaiketa bera. Bi biotan, epaileak nahitaez bertan
|
egon
behar du.
|
|
|
Abokatuek auzilariak zuzenduko dituzte. Abokatuak gaituta
|
egon
behar dira, auziaren gaineko ardura duen auzitegian euren lanbidean aritzeko. Ez da eskabiderik bideratuko abokatuaren sinadurarik gabe.
|
|
|
2) Alderdiak han bertan
|
egon
behar duen jardunerako bada ikustaldia, nahiz eta alderdi horrek abokatuaren laguntza edo prokuradorearen ordezkaritza izan, auzitegiak, era berean, ikustaldirako beste data bat ere zehaztuko du.
|
|
|
Lehenik, zalantzarik gabe eta eztabaidaezin diren berezitasunekin, gaitasunari, seme alabatasunari eta ezkontzari buruzko gaietan, izapidetza berezia izan behar duten prozesuak. Gisa horretan, aurreko egoera deitoragarria bukatu da, prozesuko lege erkidera bildu baita lege horretan
|
egon
behar dena, nahiz eta orain arte hori miatu edo ondorioztatu dela guztiz sakabanatuta zeuden eta ilun bezain eztabaidagarri ziren xedapenetan.
|
|
|
Epaile edo magistratuek nahitaez
|
egon
behar dute alderdi eta lekukoen galdeketan; toki, objektu edo pertsonen azterketan; hitzak, soinuak, irudiak, eta, hala denean, zenbaki eta datuak erreproduzitzean; eta adituen irizpenei buruzko azalpen, aurkarapen, zuzenketa edo zabaltzetan.
|
|
|
Interesdunek ados
|
egon
behar dute kontularia izendatzeko, horrek ondasunok zatitzeko eragiketak egin ditzan, baita ondasunak baloratzean parte hartu behar duten adituak izendatzeko ere. Ezin da aditu bat baino gehiago izendatu, baloratu beharreko ondasun mota bakoitzeko.
|
|
|
Ondasunen jabaria erregistroan inskriba badaiteke, titulu hori hirugarrengotza duenaren edo beraren kausatzailearen mesederazioarena baino lehenagokoa izan behar da. Lehentasun hori egiaztatuko da, hiko
|
egon
behar da inskribatuta, eta inskripzio horren data bermearen inskriprugarrengotza duenaren edo beraren kausatzailearen titulua inskribatuta dagiriaren bidez, eta kasuan kasuko jabagoela jasotzen duen erregistro ziurtari idazkuna erregistroan azkendu edo ezereztu gabe dagoela jasotzen duen ziurtagiriaren bidez.
|
|
|
Erregistroko bulegoa erregistro horren mugapearen barruan
|
egon
behar da. Ezin da inolako aitzakiarik erabili liburuak bulegotik ateratzeko, horiek suntsitzeko arriskua dagoenean izan ezik.
|
|
|
Udalerrian Erregistro bat edo batzuk
|
egon
behar diren; azken kasu horretan, bakoitzari dagokion eskumena aipatuko da.
|
|
2005
|
|
|
Epeka ordaintzeko aukerek ere produktuen salneurria txikiagoa dela pentsatzera eramaten gaituzte. Hilean 30 euro ordainduz bideo kamera bat nahiko merke erosten dugula pentsatzen dugu, baina, egiatan, ordaintzen
|
egon
behar garen hile guztiak gogoan hartuta, oso garesti ateratzen zaigu. Iragarkietan, hilabete kopurua letra txikitan agertzen da, gehienetan.
|
|
|
Jendeari produktuak saldu eta zerbitzuak egiteaz arduratzen diren establezimenduek lege honetako 38 artikuluko 2 paragrafoan, a), b) eta c) idatz zatietan, ezarritako betebeharrak bete dituzte. Era berean, kontsumitzaile eta erabiltzaileei arreta emateko gertu
|
egon
behar dute, horien hizkuntza ofiziala edozein dela ere.
|
|
|
Ondasun higiezinen gaineko jabaria eta bestelako eskubide errealak adierazi, eskualdatu, kargatu, aldarazi edo azkentzen dituzten tituluen inskripzioa zein idatzoharra egiteko, aurretiaz eginda
|
egon
behar da egintza horiek burutu dituen pertsonaren eskubideari buruzko inskripzioa zein idatzoharra, pertsona horrek zuzenean nahiz inoren bitartez burutu dituenean egintzok.
|
|
|
Erregistro bakoitzean Espainiako armarria duen zigilua
|
egon
behar da, goialdean«, ko Jabetza Erregistroa» dioen inskripzioarekin, eta behealdean, hipoteka barrutiaren izenarekin.
|
|
|
Kortijo, etxalde, labore, masia, larre, barruti, dorre, baserri, abeletxe, toki, basetxe, etxola eta antzeko jabetzak, baldin eta horiek eraikin baten edo gehiagoren mendekoak badira edota eraikinari lotutako ondasun multzoa osatzen badute, zuhaitzekin nahiz zuhaitzik gabe, eta euren artean zein eraikinarekin mugakideak izan ez arren; azken kasu horretan, ustiapen batasun organikoa
|
egon
behar da, edo, bestela, eraikina garrantzitsua izanik, finka nahiz eraikuntzok horren mendekoak izan behar dira.
|
|
|
Estatuarenak eta korporazio zibilenak izan eta legeria desamortizatzailearen arabera salmentatik salbuetsita dauden edo
|
egon
behar diren ondasun higiezin eta eskubide errealak euren barrutiko Jabetza Erregistroetan inskribatuko dira.
|
|
|
Erregistro bakoitzean, bertako liburu eta paper sorta guztien inbentarioa
|
egon
behar da, erregistratzaileak eginda.
|
|
|
aurrean egin eta notario horri, eta egiaztapenean lagapen hartzailea ere
|
egon
behar da, lagapena onartzeko. Hori guztia egin behar da, erremate prezioaren gainerako zatia ordaindu baino lehen edo aldi berean.
|
|
2006
|
|
|
Legeak ekarri duen berrikuntzarik esanguratsuenetakoa izan da kredituen sailkapenari buruzko arauketa; izan ere, pribilegioak eta lehenespenak zorrotz murriztu dira konkurtsoaren ondoreetarako, baina horiek banakako exekuzioetan iraun dezakete, eskubide hobeko hirugarrengotzen ondorioz. Ulertzen da hartzekodunen arteko berdintasun printzipioa konkurtsoaren erregela orokorra izan behar dela, eta salbuespenak, gutxienak izateaz gain, justifikatuta
|
egon
behar direla.
|
|
|
Demanda onartuz gero, epaileak hurrengo 10 egunetan zehaztuko ditu epaiketa ekitaldia egiteko eguna eta ordua, demandatuei zitazioa egin eta demandaren eta gainerako agirien kopia emanez; betiere, gutxienez lau eguneko tartea
|
egon
behar da zitazioaren eta epaiketaren artean. Epaiketa hasieran, ahaleginak egingo dira intzidente gaiaren inguruan adiskidetzeko edo bat etortzeko.
|
|
|
6 Kontsulta epealdian, langileen ordezkariek eta konkurtso administrazioak onustez negoziatu behar dute, akordioa erdiesteko. Horretarako, ados
|
egon
behar dira enpresa batzordeko edo batzordeetako kideen gehiengoa, langileen eskuordeen gehiengoa, hala denean, edota sindikatu ordezkaritzen gehiengoa, halakoa dagoenean, baldin eta sindikatuok langile gehienak ordezkatzen badituzte.
|
|
|
Norbaitek ibilgailu motorduna gidatzeko baimena badu, eta, ibilgailua gidatzeagatik egindako delituaren ondorioz, hura auzipetzea dekretatu, eta, ondorioz, auzipetu hori aske
|
egon
behar bada, orduan epaileak, bere zuhurtziaren arabera, gidabaimena ken diezaioke aldi baterako, eta hori jasotzen duen agiria prozesura bilduko du; horrez gain, agiria luzatu duen administrazio erakundeari komunikatuko dio hori.
|
|
|
Egotzia behin behineko askatasunean
|
egon
behar bada, fidantzarekin edo hori gabe, egotzi horrek apud acta betebeharra eratuko du kasuan kasuko autoak aipatu egunetan, eta deitzen zaion guztietan auziaren gaineko ardura duen epailearen aurrera edo auzitegira agertzeko. Betebehar horren betetzea bermatzeko, epaileak edo auzitegiak modu arrazoituan erabaki ahal izango du haren pasaportea kentzea.
|
|
2007
|
|
|
1 Ganberek erabakiak har ditzaten, arauz bilduta
|
egon
behar dira, eta kide gehienek bertan izan behar dute.
|
|
|
a) Pertsona fisikoek jarduteko gaitasuna izan behar dute, eta elkartzeko eskubidea egikaritzeko ez dira
|
egon
behar inolako legezko baldintzaren mende.
|
|
|
Garaia baino lehenagoko erditzea badago edo, beste edozein arrazoiren ondorioz, jaioberria ospitaleratuta
|
egon
behar bada erditu ostean, etenaldia zenbatu daiteke ospitaleko alta ematen den datatik aurrera, amak hala eskatuta edo, horrek eskatu ezean, aitak eskatuta. Zenbaketa horretatik kanpo daude erditu osteko lehenengo sei asteak; amaren kontratua nahitaez eten behar da sei aste horietan.
|
|
|
Prebentzio baliabide horiek
|
egon
beharra Laneko eta Gizarte Segurantzako Ikuskatzailetzak agintzen duenean, kasuaren inguruabarrek halaxe eskatzen badute, detektatutako lan baldintzak direla-eta.
|
|
|
Erroldan inskribatutako langileen inguruabarrak aldatzeagatik, langile horiek inskribatuta
|
egon
behar diren atala aldatzen bada, edo langile horien hileko kotizazioaren zenbatekoa aldatzen bada, aldaketa horiek ondoreak sortuko dituzte, aldaketok zein datatan egin eta data horren egutegiko hurrengo hilabetetik aurrera, aldaketok epeantok epean komunikatu ez baziren, alda komunikatu baziren. Aitzitik, aldakeketa horiek ondoreak sortuko dituzte, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak aldaketa horien berri noiz izan eta hurrengo hilabetean, salbu eta aldaketok lehenago egin zirela egiaztatzen denean; azken kasu horretan, aldaketek ondoreak sortuko dituzte, aldaketok egin eta hurrengo hilabetetik aurrera, bidezko diren zehapen eta gainerako ondoreei kalterik egin gabe.
|
|
|
Prebentzio baliabideak nahitaez
|
egon
beharra kontratari bakoitzari aplikatuko zaio.
|
|
|
Amaitzeko, zuzentarauan beste gai batzuk jaso dira, besteak beste, eskuratzaileak sinatutako kontratua zein hizkuntzatan idatzi behar den edo zein foruren menpe
|
egon
behar den.
|
|
|
Edonola ere, araubide beraren barruan, txandek iraupen bera izan behar dute. Horrez gain, araubide honen menpeko bizitegi bakoitzeko, gutxienez, zazpi eguneko aldia erreserbatuta
|
egon
behar da hobekuntzetarako, garbiketarako edo bestelako xede erkideetarako.
|
|
|
Itun horren 14.5 artikuluan ezarri da kondenatuek eskubidea dutela goi auzitegi batek haien kasua berrikusteko. Horren eraginez, Konstituzio Auzitegiak ulertu du Espainiako legegileak zigor ordenan baliabideen sistema bermatu behar duela, eta epaile edo auzitegi batek goiko auzitegi bati emandako zigor epaiari errekurtsoa jartzeko aukera
|
egon
behar dela beti (urriaren 21eko 140/ 1985 KAE; urriaren 29ko 169/ 1996KAE).
|
|
|
Amaitzeko, 51.1 artikuluaren arabera, botere publikoek kontsumitzaile eta erabiltzaileen defentsa bermatuko dute, eta, prozedura eragingarrien bidez, haien segurtasuna, osasuna eta interes ekonomiko legitimoak babestuko dituzte. Horren ondorioz, bigarren paragrafoan ezarritakoaren arabera, botere publikoek kontsumitzaile eta erabiltzaileei informazioa eta heziketa ematea sustatuko dute (horregatik
|
egon
behar dira kolektibo horiei informazioa emateko zerbitzu publikoak); haien erakundeak suspertuko dituzte; eta horiei dagozkien arazoetan entzun egingo diete, legeak ezartzen duenaren arabera, puntu honetan, oso garrantzitsuak dira Kontsumitzaile eta Erabiltzaileak Defendatzeko 26/ 1984 Lege Orokorra eta Espainiako antolamendu juridikora arlo horretako zuzentarau ugari aldatzeko Legean egindako ge... Bestalde, artikulu horren hirugarren paragrafoaren arabera, legeak barne merkataritza arautu eta merkataritzako produktuen baimen araubidea ezarriko du.
|
|
|
...inpaktuen txostenak beharrezkoak izango dira Ministroen Kontseiluak onetsi beharreko izaera orokorreko xedapenen proiektuetan eta ekonomian, gizartean, kulturan eta artean garrantzi berezia duten planetan), lan publikoan, epailetzaren munduan, polizian, Indar Armatuetan eta enpresa esparruan (zortzi urteko epean enpresako zuzendaritza organo nagusietan gizonezkoen eta emakumezkoen kopuru orekatua
|
egon
behar da), hauteskundeetan (hauteskunde zerrendetan bi sexuetako hautagaiak zerrendaren ehuneko berrogei izango dira gutxienez); eta emakumeari lan munduan sartzen laguntzen dioten mota guztietako neurriak, berrehun eta berrogeita hamar langiletik gorako enpresetan berdintasun planak egiteko beharrizana eta norberaren, familiaren bizitza eta lana bateratzeari mesede egiteko neurriak....
|
|
|
Ministroen Kontseiluaren deliberazioak (GLren 5.3 art.), sekretu ofizialen arauketa guztia (apirilaren 5eko 9/ 1968 Legea, Sekretu Ofizialak arautzekoa, urriaren 7ko 48/ 1978 Legeak aldatua), ganberek saio sekretuak izateko aukera (KOAren 63 eta 64 art.; SAren 72 eta 75 art.), edo zigor prozeduraren sekretua sumarioaren sekretua erabakitzen denean (EKren 120.1 art., BJLOren 232 art., PKLren 301 eta 302 art. eta urtarrilaren 21eko 13/ 1985 KAE) edo ahozko epaiketako eztabaidak atea itxita egiten direnean (PKLren 680 art.). Lanbide sekretuak informazio askatasunaren gainetik lehentasuna izan dezake kasu batzuetan, adibidez, langile batek bere lanpostua dela-eta ezagutu dituen informazioak direnean eta enpresaren ohiko jarduera erregularrari dagozkionean. Kasu horietan izan ezik, adierazpen askatasuna bermatuta
|
egon
behar da bai lan esparruan (azaroaren 25eko 186/ 1996 KAE eta urtarrilaren 28ko 20/ 2002 KAE), bai beste esparru batzuetan, esaterako, elkarteen eta alderdi politikoen barruan (martxoaren 6ko 56/ 1995 KAE), lanbide elkargoetan (urriaren 4ko 286/ 1993 KAE), irakaskuntzan (ekainaren 2ko 101/ 2003 KAE eta irailaren 20ko 151/ 2004 KAE), etab. Nolanahi den ere, diskrezio eta sekretu berezia behar dute...
|
|
|
Antolaketari eta jardunbideari dagokienez, Legearen 7 artikuluan hurrengo hauek beren beregi aipatu dira: kideen Batzar Nagusia
|
egon
behar dela, bai zuzenean bai konpromisarioen bidez aritu daitekeena, eta Batzar horri dagokiola alderdiko akordiorik garrantzitsuenak hartzea, baita alderdia desegitea ere; estatutuetan zuzendaritza organoak zehaztea, sufragio aske eta sekretuaren bidez bete behar direnak; estatutuetan eta horiek garatzen dituzten barne araudietan hurrengo hauek finkatzea: eztabaidagaiak prestatzeko beharrezko deialdi epeak, gai zerrendan gaiak sartzeko eskatzen den kide kopurua, eztabaidarako erregelak, akordioak hartzeko gehiengoen araubidea, normalean, eskatutako gehiengoa soila izango dela zehaztu da?, eta hautatutako buruzagien kontrol demokratikorako prozedurak).
|
|
|
Azkenean, EKren 6 artikuluan alderdi politikoekin gertatzen den moduan, 7 artikuluak sindikatuei eta enpresaburuen elkarteei barne egitura eta jardunbidea demokratikoak izan ditzatela eskatzen die. ...buruen elkartearen gorengo agintea afiliatuen edo horiek askatasunez hautatutako ordezkarien batzar baten esku egotea; hala ere, garrantzi gutxiago duten erabakiak hartzea afiliatuek edo batzarrak askatasunez hautatutako pertsona bakarreko edo askoko organoetan eskuordetu daiteke, eta kasu guztietan, adierazpen askatasuna, hautaketa askatasuna eta hautagai zerrendak aurkezteko askatasuna bermatuta
|
egon
behar dira.
|
|
|
Hori dela eta, segurtasun juridikoaren mesedetan, debekatuta dago botere publikoek aurretik dauden egoera juridikoak nahierakeriaz aldatzea, eta bermatuta
|
egon
behar da antolamendu juridikoa osatzen duten arauak zein antolamendua aplikatzeko egintzak ezagutzeko aukera. Hau da, botere publikoek indarreko antolamendu juridikoa aplikatzerakoan emango duten erantzuna zein izango den aurretiaz esateko segurtasuna izanda planifikatu behar ditugu gure egintzak.
|
|
|
zuzenbideko estatuan onartezina da botere publikoek zuzenbidearen aurka jokatzea edo jokatu behar dutenean ez jokatzea, hau da, nahierakeriaz jokatzea, eta ez zuzenbidearen arabera. Printzipio honek botere publikoek justifikaziorik gabe jokatzea edo ez jokatzea debekatzen du, eta justifikazio hori hurrengo hauei lotuta
|
egon
behar da, besteak beste: interes publikoa, botere publikoen eskumen esparrua, legean ezarritako prozedura eta Konstituzioko balio eta printzipioak errespetatzea.
|
|
|
–Canoni kasua?, etab.). Aldi berean, printzipio horrek bi adar ditu: zigorra jaso dezaketen jokabideak esanbidez eta zehatz ezarrita
|
egon
behar dira, delitua edo falta egin aurretik (tipikotasun printzipioa); jokabide horiek lege lerruneko arau batean ezarrita egon behar dira, eta Espainiako antolamenduan, gainera, arau horrek lege organikoaren lerruna izan behar du (legezkotasun printzipioa esangura hertsian). Konstituzio Auzitegiak ezarritakoaren arabera (uztailaren 21eko 133/ 1987 KAE), printzipio horrek hiru eskakizun ditu:
|
|
|
–Canoni kasua?, etab.). Aldi berean, printzipio horrek bi adar ditu: zigorra jaso dezaketen jokabideak esanbidez eta zehatz ezarrita egon behar dira, delitua edo falta egin aurretik (tipikotasun printzipioa); jokabide horiek lege lerruneko arau batean ezarrita
|
egon
behar dira, eta Espainiako antolamenduan, gainera, arau horrek lege organikoaren lerruna izan behar du (legezkotasun printzipioa esangura hertsian). Konstituzio Auzitegiak ezarritakoaren arabera (uztailaren 21eko 133/ 1987 KAE), printzipio horrek hiru eskakizun ditu:
|
|
|
Jokabide ez zilegiak tipifikatu eta horietarako ezarritako zehapenak arautzen dituzten arauek lege lerruna izan behar dute, eta zigor askatasun gabetzaileak ezartzen dituztenean, lege organikoaren lerruna, EKren 81 artikuluak hala eskatzen baitu; izan ere, askatasunari jar dakiokeen mugarik zorrotzenak dira (otsailaren 23ko 25/ 1984 KAE; azaroaren 11ko 140/ 1986 KAE; otsailaren 17ko 34/ 2005 KAE); b) Lex praevia: horrez gain, berme materiala eskatzen da, jokabide ez zilegiak eta horiei dagozkien zehapenak aurretik zehaztuta
|
egon
behar baitute, hau da, zehatutako egitatea egin aurretik ezarri behar dira eta debekatutako jokabidea egiten denean indarrean egon behar dute. Hori bat etorriko litzateke hurrengo honekin:
|
|
|
Jokabide ez zilegiak tipifikatu eta horietarako ezarritako zehapenak arautzen dituzten arauek lege lerruna izan behar dute, eta zigor askatasun gabetzaileak ezartzen dituztenean, lege organikoaren lerruna, EKren 81 artikuluak hala eskatzen baitu; izan ere, askatasunari jar dakiokeen mugarik zorrotzenak dira (otsailaren 23ko 25/ 1984 KAE; azaroaren 11ko 140/ 1986 KAE; otsailaren 17ko 34/ 2005 KAE); b) Lex praevia: horrez gain, berme materiala eskatzen da, jokabide ez zilegiak eta horiei dagozkien zehapenak aurretik zehaztuta egon behar baitute, hau da, zehatutako egitatea egin aurretik ezarri behar dira eta debekatutako jokabidea egiten denean indarrean
|
egon
behar dute. Hori bat etorriko litzateke hurrengo honekin:
|
|
|
EKren 9.3 artikuluan ezarritako xedapen zehatzaileen atzeraeraginik eza, xedapenok banakako eskubideei begira onuragarri ez direnean (martxoaren 30eko 8/ 1981 KAE; azaroaren 11ko 215/ 1998 KAE); hala ere, bere garaian ikusi genuen moduan, konstituzio jurisprudentziak «a contrario sensu» onartu du onuragarri ez diren xedapen zehatzaileak atzeraeraginez aplikatzea debekatuta dagoenez, onargarria dela onuragarri diren zigor xedapenen atzeraeragina, hau da, aurretik zigortutako jokabideei zigorra kentzen dietenak edo aurretik ezarritako zigorra murrizten dutenak; c) Lex certa: amaitzeko, delitua eta zigorra zehaztea eskatzen da, hau da, debekatutako jokabidea eta horren ondorio penala zigor arauan argi eta zehatz ezarrita
|
egon
behar dira (urriaren 15eko 62/ 1982 KAE; urriaren 30eko 151/ 1997 KAE). Horregatik, «analogia in malam partem» izenekoa baztertu egiten da, hau da, akusatuari kalte egiten dion interpretazio analogikoa (martxoaren 25eko 111/ 1993 KAE; ekainaren 26ko 174/ 2000 KAE eta urtarrilaren 28ko 13/ 2003 KAE), eta ohitura zigor zuzenbidearen iturri gisa erabiltzea; era berean, debekatu egiten da zigor arauen interpretazio hedakorra (martxoaren 25eko 131/ 1993 KAE).
|
|
|
Hori dela eta, lege erreserba zigor arloan absolutua den arren, oso erlatiboa da arau hauste eta zehapen administratiboen kasuan (apirilaren 7ko 42/ 1987 KAE). Horrek esan nahi du arau hauste eta zehapen guztiek nahitaez ez dutela xehetasun guztiekin jasota
|
egon
behar lege lerruneko arau batean, baina administrazioaren zehapen jarduerak lege lerruna izatea eskatzen da. Hau da, ez da eragozten erregelamenduetara igortzea, baina lege lerruneko arauan zuzenbidearen aurkako jokabidearen funtsezko osagaiak eta ezarri beharreko zehapenen izaera eta mugak behar den beste mugatuta egotea eskatzen da (urtarrilaren 21eko 3/ 1988 KAE).
|
|
|
Baina horren inguruan zalantza bat planteatu da: izan ere, legean ezarritako inguruabarrak gertatzen direnean, ez dago argi ea kazetariak bere lanpostua bertan behera utzi dezakeen eta gero auzitegietara jo kasuan kasuko kalte ordaina eskatzeko edo, horren ordez, lanpostu horretan
|
egon
behar duen agintari judizialak arrazoi hori dela-eta lan kontratua deseginda dagoela adierazi eta kalte ordaina ezarri arte. Konstituzio Auzitegiak argi utzi du kazetariak eskubidea duela bere independentziari eusteko independentzia hori benetan mehatxatuta dagoela uste duen unetik aurrera eta, beraz, kasu horietan, lan prestazioa berehala eten dezakeela, baita auzitegietara kalte ordaina eskatzera joan aurretik ere.
|
|
|
tratu desberdintasun guztiak ez dira onargarriak, Konstituzioaren arabera onargarria eta arrazoizkoa den xedea erdietsi nahi duena soilik da onartzeko modukoa. Horrek ez du esan nahi xedea nahitaez Konstituzioko ongi edo balio batekin identifikatu behar denik edo Konstituzioaren testuan esanbidez jasota
|
egon
behar denik. Nahikoa da Konstituzioaren arabera onargarria izatea, hau da, Konstituzioko printzipio eta balioen sistemarekin talka ez egitea.
|
|
|
Legeak (kasu honetan, LEk) ematen die indar loteslea, eta eragingarritasun orokorra izateko bete behar dituzten betekizunak arautzen ditu. Baina hitzarmen kolektiboaren eta legearen artean gatazka egonez gero, legeak lehentasuna izango du; izan ere, Konstituzio Auzitegiak ezarritako moduan, hitzarmenen indar lotesleak eta autonomia kolektiboak ez dute salbuesten hitzarmen kolektiboak lerrun handiagoko arauetan ezarritakoaren mende egotetik, eta, edonola ere, aginduzko lege arauen mende
|
egon
behar dute (otsailaren 22ko 12/ 1983 KAE; ekainaren 27ko 73/ 1984 KAE; apirilaren 30eko 58/ 1985 KAE; martxoaren 21eko 47/ 1988 KAE; abenduaren 20ko 210/ 1990 KAE; uztailaren 1eko 103/ 1992 KAE, etab.).
|
|
|
1869ko Konstituzioak diseinatutako Gorteak ganbera bikoak ziren, eta hori arazo polemikoa zen, betiko moduan. Oraingoan, bigarren ganbera egotea justifikatzeko, interes orokorrez gain lurraldeko eta tokiko interesek ere ordezkatuta
|
egon
behar zutela esan zen. Senatua probintzia barrutien bidez hautatzen zen, zuzeneko sufragio orokorraren bidez, bi fasetan:
|
|
|
Konstituzioan bi artikulu baino ez zitzaizkion eskaini Diputatuen Kongresuari. 40.000 pertsona bakoitzeko diputatu bat
|
egon
behar zen gutxienez, hauteskunde legearen arabera hautatua. Aldi horretan indarrean zegoen hauteskunde legeak, 1870eko ekainaren 23koak, izen bakarreko barrutiak hautatu zituen eta gizonezkoen sufragio orokorrari eutsi zion (1868tik indarrean zegoena).
|
|
|
konstituziogileak pentsatu zuen Konstituzioko eduki jakin batzuen eraldaketa debekatu nahi izan arren, gehiengoak aldaketa horiek nahi baditu, aurrera egingo dutela, Konstituzioan ezarritakoa gorabehera, eta horrek testuaren apurketa ekarriko lukeela. Hori dela eta, testu osoa eraldatzeko modukoa izatea erabaki zen, baina bereziki sentikorrak ziren eduki batzuk eraldatzeko (gogoan izan, adibidez, estatu buruzagitza) adostasun handia
|
egon
behar zen. Adostasun hori bermatzeko, prozedura areagotua ezarri zen (168 artikuluan ezarritakoa), gehiengo oso kualifikatuak eta, nolanahi ere, erreferenduma eskatzen dituena, herriak azken hitza izan dezan.
|
|
|
Gorteei dagokienez, bi ganberako sistemari eutsi zitzaion eta parlamentu autonomia indartu zen. Diputatuen agintaldia hiru urtekoa zen, Gorteek urtean ondoz ondoko lau hilabetetan bilduta
|
egon
behar zuten gutxienez, eta Gorteetako Diputazio Iraunkorra berrezarri zen (Cádizko Konstituzioaren ereduari berriro helduz). Azken horrek Konstituzioa betetzea zainduko zuen ganberak bilduta ez zeuden bitartean eta, kasu batzuetan, Gorteak dei zitzakeen.
|
|
2008
|
|
|
1 Aurreko paragrafoko kasuetan, ziurtagiria egiten duten pertsonen kargua indarrean
|
egon
behar da ziurtagiri hori ematen duten unean. Ziurtagirian jaso diren erabakiak inskribatu ahal izateko, aurretiaz edo aldi berean ziurtagiria egin duenaren kargua inskribatu behar da.
|
|
|
2 Lehenengo eta bigarren deialdien artean, gutxienez, hogeita lau orduko tartea
|
egon
behar da.
|
|
|
1 Kontu auditoreen izendapena eskatzeko, administratzaileak eta obligaziodunen sindikatuko komisarioa Merkataritzako Erregistroan inskribatuta
|
egon
behar dira, izaera horrekin.
|
|
|
2 Aurkezten den ziurtagiria jatorrizkoa izan behar da, indarrean
|
egon
behar da eta eratzaile zein sustatzailearen izenean eman behar da, edota, izendazioa aldarazi denean, sozietate nahiz erakundearen izenean.
|
|
|
1 Tituluak, edozein motatakoak izanda ere, ondoz ondo zenbatuta
|
egon
behar dira, liburu taloitegien bidez emango dira, tituluok serie bereko akzio bat edo gehiago barnera ditzakete, eta bertan, gutxienez, ondoko aipamenak agertuko dira:
|
|
|
2 Erantzukizun mugatuko sozietatearen establezimendu zein ustiategi nagusia Espainiako lurraldean izanez gero, sozietate horren egoitza Espainian
|
egon
behar da.
|
|
|
1 Deialdiaren eta bilera egiteko dataren artean hamabost egun
|
egon
behar dira gutxienez. Bazkide bakoitzari banan banan eman bazaio deialdiaren berri, iragarkia azkenari bidali zaionetik hasiko da zenbatzen epea.
|
|
|
2 Sozietatearen egoitza atzerrira eramateko erabakia hartzeko, Espainian indarrean
|
egon
behar da egoitza aldaketa hori egin eta nortasun juridiko berari eusteko baimena ematen duen nazioarteko hitzarmen bat.
|
|
|
Sozietatearen administrazioa bazkide kolektiboen ardurapean
|
egon
behar da nahitaez, eta bazkide horiek sozietatea nonimoetako administratzaileen ahalmen, eskubide eta eginbeharrak dituzte. Administratzaile berria bazkide kolektibo bihurtuko da, izendapena onartzen duenetik.
|
|
|
1 Eskabidea behar bezala sinatuta eta zigilatuta
|
egon
behar da, eta, berarekin batera, legeztatu nahi diren liburuak aurkeztuko dira.
|
|
|
Erabili aurretik legeztatzeko aurkezten diren nahitaezko liburuak zuriz
|
egon
behar dira eta folioak ondoz ondo zenbatuta, liburuok koadernatuta egon nahiz orri higigarriez osatuta egon.
|
|
|
1 Nahitaezko liburua osatzeko, prozedura egokiaren bidez egindako idazkun eta idatzoharrak dituzten orriak koadernatu badira, koadernatze horrek ziurtatu behar du ezin izango direla folioak ordeztu; horrez gain, lehenengo folioa zuriz
|
egon
behar da eta gainerakoak ondoz ondo zenbatuta, idazkun zein idatzohar horien hurrenkera kronologikoaren arabera. Zuriuneak behar bezala deuseztatu behar dira.
|
|
|
2 Sozietate anonimoaren establezimendu zein ustiategi nagusia Espainiako lurraldean izanez gero, sozietate horren egoitza Espainian
|
egon
behar da.
|
|
|
2 Aurretiaz egiletsitako egintza edo kontratu batzuk aldarazi edo azkentzeko, beste egintza edo kontratu batzuk egin badira, azken horiek inskribatu ahal izateko aurretiazkoak ere inskribatuta
|
egon
behar dira.
|
|
|
2 Sozietate egoitza atzerrira eramateko erabakia hartzeko, Espainian indarrean
|
egon
behar da egoitza aldaketa hori egin eta nortasun juridiko berari eusteko baimena ematen duen nazioarteko hitzarmen bat.
|
|
|
3 Kapitala gehitu eta gero, gutxienez akzio bakoitzaren balioaren ehuneko 25 ordainduta
|
egon
behar da.
|
|
|
Gainerako tramitazioari dagokionez, prozedura legegile arruntaren betekizunak gauzatu behar dira, zenbait berezitasunekin. Hasteko, aurrekontuen tramitazioak lehentasuna du Parlamentuan (beharbada lege proiektua onetsita
|
egon
behar delako ekitaldia hasi baino lehen, alegia, hiru hilabeteko epean). Horrez landara, osotasunaren gaineko eztabaidan, horren helburua aurrekontu egoeren zenbateko osoak finkatzea da?, Parlamentuko talde guztiek (Gobernukoa kenduta) itzultze zuzenketa aurkezten dute, ekonomi politikaren inguruko eztabaida orokorraren euskarri izango dena; ondoren, eztabaida Aurrekontuen batzordean egiten da eta azken eztabaida, berriz, Parlamentuko osoko bilkuran burutzen da, artikuluka eta atalka.
|
|
|
Bestalde ere, noizean behin tributu arauak Estatuko Aldizkarian argitaratu baino lehen jartzen dira indarrean, adibidez, lege proiektua Gorte Nagusien Aldizkarian argitaratzen denean. Teknika hori Konstituzioaren aurkakoa izan ez arren, ezin daiteke usuegi erabili, konstituzio printzipioak hauts daitezkeelako (esaterako, ekonomi ahalbidearen printzipioa) eta, batik bat, herritarren eta herri botereen artean
|
egon
beharreko konfiantza apurtu ahal delako.
|
|
|
tributu kuota, zatikako edo konturako ordainketak, atxikipenak, edo atxiki liratekeenak?, eta konturako sarrerak (TLOren 58 art.). Osagai horiek sarrerak egiteko betebehar edo eginbehar desberdinei dagozkie. Horietan garrantzitsuena kuota da, beti
|
egon
behar delako halakoa.
|
|
|
Hori guztia dela bide, analogia ezbairik gabe onartzen da Tributu zuzenbide formalean, baina ez horren alde materialean; bestela esanda, analogia erabil daiteke tributuen aplikazioari buruzko manuetan, ez, ordea, tributuen oinarrizko osagaien esparruan, azken horiek lege bidez araututa
|
egon
behar baitira nahitaez.
|
|
|
lege iruzurra gertatzen da egintza bat edo gehiago burutuz arau juridiko baten aurkako emaitza lortzen denean, bestelako helburua duen legea oinarritzat hartuz. Lege iruzurra gerta dadin, beraz, bi arau
|
egon
behar dira: babes edo oinarritzat erabilitako araua (arau estaltzaile deitu izan dena) eta hautsi nahi den araua (horri egiten zaio iruzurra).
|
|
|
Gauza bera gertatzen da Historia eta Arte Ondareko ondasunak ematen direnean zergak ordaintzeko. Kasu horretan, ondasun horiek dirutan baloratu behar dira, eta Administrazioa eta norbanakoak ados
|
egon
behar dira ondasunei emandako balioarekin. Nolanahi den ere, norbanakoak beti du zergak diruz ordaintzeko eskubidea.
|
|
|
Zergekin alderatuta, kontribuzio berezietan beti
|
egon
behar da Administrazioaren jarduketen bat. Edozein kasutan ere, tasekin konparatuz gero, berriz, kontribuzio berezietan administrazio jardunak interes orokorra bete nahi du, nahiz eta pertsona jakin batzuei onura berezia ekarri?, tasen kasuan Administrazioaren jarduna norbanakoak eskatzen duen bitartean (tasen bidez, beraz, banakako arazoak konpondu nahi dira).
|
|
|
Kontribuzio berezien subjektu pasiboak pertsona fisiko zein juridikoak izan daitezke, baita TLOren 35.4 artikuluak arautzen dituen erakundeak ere, obrak egiteagatik edo zerbitzuak ezarri eta hedatzeagatik, onura bereziak jasotzen badituzte. Beraz, zuzeneko lotura
|
egon
behar da obrak egite edo zerbitzuak ezartze nahiz hedatzearen eta subjektu pasiboek bereziki jasotzen dituzten onuren artean. Ulerbidez, obrak edo zerbitzuak ondasun higiezinen onurarako badira, subjektu pasiboak ondasun horien jabeak dira.
|
|
|
Nolanahi ere, eta Konstituzio Auzitegiak maiz adierazi duen bezala, Administrazio zuzenbide zehatzailearen arloan, zigor arloko printzipioak aplika daitezke, ñabardura batzuekin. Ondorenez, tributu arau hausteak tipifikatuta
|
egon
behar dira, legezkotasun printzipioa betetzeko (Konstituzioaren
|
|
|
Aurkakotasunezko tasazioa eskatzeko epea hasten da balorazioa lehen aldiz aurkara daitekeen unetik; horrela, balorazioa likidazioarekin batera jakinarazi bada, une horretan aurkara daiteke. Aitzitik, balorazioa modu lokabean jakinarazi bada, ordea, ez dago likidazioa jakinarazteko zain
|
egon
beharrik, balorazioa aurkaratzeko. Tributu bakoitzaren arauketak hala ezarriz gero, interesatuak adituen bidezko aurkakotasunezko tasazioa erreserba dezake baldin eta jakinarazpenak ez baditu behar bezala jaso balio aitortua handitzeko datuak nahiz arrazoiak; halakoetan, baliorazioaren aurkako birjartze errekurtsoa edo ekonomia administraziozko erreklamazioa jar daiteke hutsune hori salatuz.
|
|
|
Kasu horrek ñabardura bat eransten dio borondatezko epealditik exekuzio epealdira etenik gabe igaro beharrari; izan ere, premiamendu bidea hasi ahal izateko, zorra zenbatuta
|
egon
behar da, eta hori ezinezkoa da betebeharpekoak ez duelako aitorpenik edo autolikidaziorik aurkeztu. Hortaz, ikuskatze jarduna hasi aurretik edota agindeirik jaso aurretik, subjektu pasiboak bere eginbeharra beteko balu, borondatezko epetik kanpo egingo luke.
|
|
|
d) Premiamendu prozedura aplikatzeko, prestazioak zenbatuta edo likidatuta
|
egon
behar dira, subjektu pasiboak berak likidatu baditu ere autolikidazio edo aitorpenaren bitartez. Autolikidazioa beharrezkoa duten tributuen kasuan aitorpenik egiten ez bada, beraz, ezin daiteke premiamendu biderik erabili, harik eta zorraren zenbatekoa zehazteko jarduna hasi arte.
|
|
|
Ikuskapen jarduketak has daitezke aurretiazko agindeirik egin gabe, agiriok Ikuskatzailetzaren eskura
|
egon
behar badira; halakoetan, ikuskatuak hamar eguneko epea dauka datuak aurkezteko (epean aurkeztu ezean, tributu arau haustea gertatzen da).
|
|
|
Bizkaian, adostasun aktak ordaintzeko konpromisoarekin arautu dira, zehapena %70ean murriztuko dela halako akta sinatuz gero. Horretarako, tributu betebeharpekoa ados
|
egon
behar da erregularizazio proposamenarekin, likidazio proposamenarekin eta zehapen proposamenarekin; gainera, zor guztia eta zehapen guztia ordaintzeko konpromisoa hartu behar du. Amaitzeko, zorraren gainean, berandutza korrituak barne, gordailua, abala edo kauzio asegurua eman behar du, akta sinatu baino lehen.
|
|
2009
|
|
|
Epea zenbatzen has dadin, bazkidearen banantzea nahiz baztertzea edo sozietatearen desegitea Merkataritzako Erregistroan inskribatuta
|
egon
behar da.
|
|
|
Sozietatearen administrazioa bazkide kolektiboen ardurapean
|
egon
behar da nahitaez, eta bazkide horiek sozietate anonimoetako administratzaileen ahalmen, eskubide eta eginbeharrak dituzte. Administratzaile berria bazkide kolektibo bihurtuko da, izendapena onartzen duenetik.
|
|
|
Artikulu honetan aipatu lehenespena izateko, efektuak kontsignatario edo komisio hartzailearen edukitzaren mende izan behar dira, edo horien esku jarri behar dira, jendaurrean zabalik dagoen gordailu zein biltegi batean, edota salmenta kontsignatario edo komisio hartzailearen izenean eginda
|
egon
behar da, hori egiaztatzeko ardura duenak sinatutako ontzirapen agirian, taloian edo garraio gutunean.
|
|
|
Zama deskargatu behar bada ontzia konpondu behar delako edo matxura arriskua dagoelako, kapitainak lehorreratzeko baimena eskatu behar dio epaile edo auzitegi eskudunari; interesduna edo zamaren ordezkaria, halakoa izanez gero, lehorreratze horren jakinaren gain
|
egon
behar dira.
|
|
2011
|
|
|
Gerra-ontzietan, testamentua egin behar da kontulariaren edo horren eginkizunak betetzen dituen pertsonaren aurrean; gainera, bertan
|
egon
behar dira testamentugilea ikusi eta horrek esandakoa ulertzen duten bi lekuko egoki. Ontziko komandanteak edo horren ordezkoak ontzat emango du egintza.
|