|
2007
|
|
|
Azken arrazoi hau" prestigio" faltarekin ere lotu beharra dago. Euskara beharrezko ez zaigun bitartean, gizarte mailan" prestigiatua" ez dagoen bitartean, zaila da benetan, pertsona helduak egin behar duen saiakera hori
|
egitera
bultzatzea.
|
|
|
Norberarena den tresna honek autoebaluazioaren bidez, ikasleari bere ikas prozesuaren lema hartzea errazten dio. Ikastea modu positiboan ikustea eragingo dio eta esfortzu handiagoa
|
egitera
bultzatuko du. Ikasitakoak ematen dizkion aukerei erreparatuko die, izan ere, gaitasun komunikatiboa eskuratu ahala gauza berriak egiteko ahalmena duela ikusiko du.
|
|
|
Gazteen erabileraren gainbehera Iruñean nola Iruñerrian (10.000 – 25.000 biztanle bitarteko udalerrietan) antzeman da, eta bietan nabarmen. Horrek Iruñerriko haur eta gazte euskaldunen erabilera baldintzen eta aukeren gainean gogoeta
|
egitera
bultzatu gintuzke bai eta, komunitate gisa, belaunaldi gazte euskaldunek dituzten erabilera beharrei erantzuteko bideak modu estrategikoz jorratzera ere.
|
|
2010
|
|
|
Hor erantzun ugari eman liteke. Erdararekiko leial izateko arrazoien artean, euskalduna erdaraz
|
egitera
bultzatzen duten faktore ugari zerrenda genitzake: hizkuntzaren prestigioa, ustezko modernotasuna, aurretik finkatutako ohiturak, testuingurua, gaia, solaskidearen gaitasuna...
|
|
|
...stellerrian (lizarran) eta tutererrian (tuteran) gertatu da, baina ez iruñerrian. hiriburuan haur eta gazteen adin taldeetan ez da erabileraren garapen positiborik izan. iruñerriko erabilera daturik makurrena, hain zuzen ere, gazteen artean dago, %1, 8 (ezagutza %27, 2 izaki. nafarroako gobernua 2006). horrek iruñerriko haur eta gazte euskaldunen erabilera baldintzen eta aukeren gainean gogoeta
|
egitera
bultzatu gintuzke (ikusi kasares 2007). erabilera aitortuari dagokionez, IV. Inkesta Soziolinguistikoak gazte nafarren erabileraren joera aldaketa positiboa nabarmendu badu ere, bat etorri da kale neurketen emaitza orokorrarekin: 1991etik 2006ra" euskararen erabilera ez da ia aldatu ehunekoan" (eusko Jaurlaritza 2008).
|
|
2011
|
|
|
...tietan erreferentzia liburua izan zen urte horietan. gainera, garrantzi handia izan zuen Valentzia eta kataluniako printzerriko institutuetan, herrialde katalanetako irakasle eskoletan, eta gutxiago filologia fakultateetan. ez dakigu nola landu zuten liburua urte horietan (batzuetan irakasleak ikasleei liburua laburtzeko bakarrik eskatzen zieten; beste batzuetan, ordea, ikasleei hizkuntza safariak
|
egitera
bultzatzen zitzaien inguruko errealitate soziolinguistikoaz jabetzeko; beraz, segur aski, gomendatu duten irakasle adina lantzeko modu egongo dira), baina izan zuen eraginaz konturatzeko hona hemen datu batzuk: 50.000 ale inguru egin ziren eta ehunka fotokopia, Interneteko" rincón del Vago" web orrialdean
|
|
2013
|
|
|
Horretarako egin behar izan duen sintesia oso estimagarria zaigu; baina agian sintesia eman nahi izan duelako (beti ere nire ustez), zenbait gauza inplizitu gelditu direla esango nuke. Horrela, Txostena irakurtzerakoan zenbait momentutan hausnarketak
|
egitera
bultzatu nau (nire kasuan behintzat), batzuk eztabaidagai izateko aproposak izan daitezkeenak (nire ustez, beti ere), horretarako Txostenak ematen digun aukera aprobetxatu nahian. Hauetako batzuk ekarriko ditut orain atal honetara:
|
|
2015
|
|
|
Beraientzako euskarak ez du kanporako balio, baina hemengo hizkuntza da eta erdara baino zaharragoa, gainera. Euskara zer zen galdetuta, bizirik dagoen hizkuntza," gure hizkuntza"," besterik ez izan eta uztea kostatzen zaiguna" eta" gustatzen zaigunez euskaraz
|
egitera
bultzatzen gaituena" erantzun zuten.
|
|
|
Horrela, emozio negatiboei aurre egitea baimentzen digu, zenbait ezaugarri kanpora atereaz edo ezezkoa emanez. Esaterako, pentsa dezakegu kanpotik etorritako jendeak erdaraz hitz
|
egitera
bultzatzen gaituela.
|
|
2017
|
|
|
...eta irlandera biak batera. haurrek, ordea, ez dute beti irlanderaz ondo hitz egiten ikasten edo ez daude irlanderaz hitz egiteko prest. beste batzuek ez zieten haurrei irlanderaz hitz egin, baina haur horietako batzuk hiztun berri bihurtu ziren hezkuntza sistemaren bitartez. b4 (60 urte, emakumezkoa) gizonezko irlandardun batekin ezkondu zen, eta haurrak izan zituztenean, senarrak irlanderaz hitz
|
egitera
bultzatu zuen:
|
|
2018
|
|
|
Bestetik, gazteen arteko solasaldietan gertatzen da ezberdintasun txikiena adinkideekin hitz egiterakoan, edo beste adineko norbaitekin mintzatzeko garaian. da datu hauetan haurren presentziaren faktoreak garrantzi handia duela, edo, hobe esanda, haur eta helduen arteko solasaldietan euskaraz
|
egitera
bultzatzen duen arau sozialak nabarmen eragiten duela.
|
|
2019
|
|
|
19 zehazkiago esanik, eguneroko jardun arruntean euskaraz egiten duten hiztunen kopuru absolutua eta, batez ere, hiztun talde horien kontzentrazio dentsitateak eta euskaraz
|
egitera
bultzatzen duen norma sozialak eragiten duen interakzioa: horiek dira eguneroko jardun arruntean nagusiki euskaraz edo batez ere erdaraz egitearen giltzarri.
|
|
2020
|
|
|
Koronabirusak gure egunerokoa astindu zuen 2020ko udaberri aldean eta norabide bakarrekoa zirudien errepidearen erdian bidegurutze berri bat paratu zuen, eta ezker eskuin
|
egitera
bultzatu zituen eragile desberdinak, izan norbanakoak ala erakundeak, eragile sozialak, ekonomikoak, politikoak zein mediatikoak.
|
|
2022
|
|
|
Ingurukoak euskaraz egiteko ohitura izateak beraiek euskaraz
|
egitera
bultzatzen ditu eta, beste alde batetik, beraiek euskaraz hitz egiteko ohitura hartzeak ere eragin du, bai gaitasunean eta bai erabileran.
|
|
|
Honekin lotuta, gainera, ohitura askotan aipatzen dute, Amorrortu eta besteren (2017) eta Goirigolzarri eta besteren (2019) lanetan gertatu bezala. Hau da, alde batetik ingurukoak euskaraz egiteko ohitura izateak beraiek euskaraz
|
egitera
bultzatzen ditu (33) eta, beste alde batetik, beraiek euskaraz hitz egiteko ohitura hartzeak ere eragin du, bai gaitasunean eta bai erabileran (34).
|
|
|
Guraso izateak askotan dakar euskararekiko kontzientzia eta praktika indartzea, eta haurrekin euskaraz aritzea. Indarrean dago haurren eta helduen arteko solasaldietan euskaraz
|
egitera
bultzatzen duen arau soziala. Baina era berean, aipatutako jokaerak ez du erabateko eragina berdinen arteko harremanetan, harreman talde horizontaletan.
|