|
2007
|
|
|
1940ean sartu ginen Baionako Seminarioan eta 1941eko oporretan, udan, etxerat etorri zitzaizkidan Iratzeder eta Legasse, zaldia eta karrosarekin, Euskal Herriko itzulia
|
egiten
ari ziren, Murua, I., aipatu artikulua., 92 or.
|
|
2008
|
|
|
Bestalde, garapenean dagoen saio baten berri emango dugula azpimarratu nahi dugu. Alegia, guk hemen aditzak lantzeko prozedura bat proposatzen dugu, horretara eraman gaituzten arrazoiak agerian jarriz, baina ez dugu emaitzarik ez eta ondoriorik aurkeztuko, horixe baita uneotan
|
egiten
ari garena. Honenbestez, hemen, aditzak lan.tzeko hautatutako metodologia bera eta horretarako baliatu ditugun tresna auto-matikoak nahiz beharrezkoa izan zaigun eskuzko lanaren nondik norakoak azaltzeak du garrantzia.
|
|
|
Jakina, horrek ez du esan nahi, bestelako erabilerarik ezin egon daitekeenik. Esate baterako, puntako ikerkuntza zientifikoa egiten duen laborategi batean herri bereko hiztun bik lan egiten badute,
|
egiten
ari diren puntako saioari buruz, alegia, oso gai berezituaz, era informalean eta beren herriko hizkera erabiliz ari daitezke: komunikazioa ziurtatuta dago, baina sortuko duten berbaldi hori ez da izango zientziaren esparruko ereduzko berbaldia.
|
|
|
Bestalde, elkarrizketa hauetan, izaera formala gutxiagotzeko, berriemaileen arreta irabazteko eta beraien autokontrol jarrera murrizteko zenbait baliabide erabiltzea garrantzitsua da. Bapateko hizkeraren eredua jasotzeko modurik errealena grabaketa
|
egiten
ari den momentuan berriemailearen senideak edo lagunak ere bertan egotea da eta noizbehinka elkar hizketan eskuhartzea, etenak edo mozketak eginez. Soziolinguistikako helburuetarako estilorik desiatuena guztiz zuzendugabekoa (hau da, gainbegiratu gabekoa) da, eta baita lortzeko zailena ere elkarrizketatzaile baten eta grabatzeko ekipo baten presentzia baldin badago.
|
|
|
Eta gau-den egoera honetan, jendea inolako testu idatzirik ez daukan bere txokoko euskera-txuan alfabetatzeko saioak egiten jardutea, esan ditzagun gauzak garbiki, horko ikas-leak lotsagabeki engainatzea besterik ez da5 Eta ez du balio, ondoren, kausalitatearen ordena hankaz gora jarrita, joan den mendearen hasieran Federiko Belaustegigoitiak jadanik salatu zuen, auzotegiko euskara? edo, euskera> de> barriada? > moduko aldae-rak maila idatzira eramaten saiatzeak,
|
egiten
ari den alfabetatze lan desegokia a pos-teriori justifikatzeko.
|
|
|
Ikusten duzuenez, nik erabat beste aldetik heldu diot gaurko gaiari; baina ez nabil etxekalte, ez Euskaltzaindian eta ez euskalgintzan. Baneukan gogoa esan ditu-danak jende aurrean berriro esateko; egia horiek ere esan beharra eta gogorarazi beha-rra baitago; sarri ahaztu egiten baitzaigu
|
egiten
ari garen lana hor dagoela, eta gaur-ko lanak biharko lana dakarrela, eta gaurko ezagutzak biharko ezagutza dakarkigula. Jarrera ere landu behar da, jakina, eta sentimenduak ere bizi egin behar dira; baina beste alderdi horiek ere bai.
|
|
|
-Zenbait udaletan
|
egiten
ari direnak.
|
|
|
-Beste hainbeste gertatzen da azken urte hauetan euskaraz idatziz argitaratu diren hainbat idazleren lanei dagokienean. Erabiltzen duten lexikoa batu eta hiztegietara ekarri beharra dago (entzuna dut UZEI zerbait
|
egiten
ari dela alor honetan).
|
|
|
4-Ahozko hizkeratik Hiztegi Baturako hitzak jasotzea. Euskal Herriko zen-bait udalerritan
|
egiten
ari diren hizkuntza azterketei hurbileko jarraipena egin, eta halakoak egokiro bideratzeko bideak jartzea.
|
|
|
Zorionez, gaur egun kontrako adibideak ere baditugu, bai geurean bai kanpoan: administrazioko hizkera xehearen alde ingelesaren kasuan Estatu Batuetan, Italian, Katalunian, Suedian edo Finlandian egin dituzten eta
|
egiten
ari diren ahaleginak (Askoren artean, 1995; Hyttinen, 1987; Castellón Alcalá, 2000) eta ahalegin hori eredutzat harturik HAEE azken urte hauetan egiten ari den lana13.
|
|
|
Zorionez, gaur egun kontrako adibideak ere baditugu, bai geurean bai kanpoan: administrazioko hizkera xehearen alde ingelesaren kasuan Estatu Batuetan, Italian, Katalunian, Suedian edo Finlandian egin dituzten eta egiten ari diren ahaleginak (Askoren artean, 1995; Hyttinen, 1987; Castellón Alcalá, 2000) eta ahalegin hori eredutzat harturik HAEE azken urte hauetan
|
egiten
ari den lana13.
|
|
|
20.000 pta. jarri zituen (ordurako bazen zerbait). Aita Leteren jarrera honek badu interesik, zeren erakusten baitu orduan Gipuzkoan
|
egiten
ari zen guz-tiaren parean, ez zegoela Aita Nagusi hura Bizkaia ahantzita ibiltzeko (jakina da Euskal Herri osoa hartu ohi zuela aintzakotzat bere proiektuetan). Gogoratu behar da, gainera, Aita Lete bera euskalkiz bizkaitarra zela.
|
|
|
Eta horri hizkuntzaren gaineko, manipulazioa? leritzokeenak, pentsa lezake, halaber, ez ote den are manipulazio handiagoa orain
|
egiten
ari garena: euskaldun haurren artean beti hi> izenordaina erabiltzea berezkoa eta naturala izanik, horren ordez, erraztasunaren izenean irakaskuntz sisteman derrigorrez ezarri dugun abusuzko zukako trataera bera.
|
|
|
346 1920an Bizkaiko herrien euskarazko izenak jakin nahi izan zituen Diputazioak seinale elebidunak jartzeko asmoz (cf. Bizkaiko Diputazioaren 1920.04.13ko gutuna Azkueri, in ABAEUS 1920) eta 1921ean Diputazioko bulegoetan leihatila berriak
|
egiten
ari zirela baliatuz, «Cobros», «Pagos», «Caja», «Contaduria» eta gisako seinaleak ere elebitan jarri nahi izan zituen, euskarazko ordainak Akademiari galdetuz (cf. Bizkaiko Diputazioaren
|
|
|
Horregatik Azkuek ez zuen itxaron euskara guztiz arautu eta estandar bat sortu arte eredu idatzia sozializatzen hasteko. Normatibizazio lana
|
egiten
ari zen bitartean, aldi berean, euskara esparru formaletara hedatzeko proiektuak bultzatzeari ekin zion (horretarako idatzizko eredu probisionalak baliatuz). Hola era guztietako testuak sortu zituen:
|
|
|
Nolanahi ere, Bilboko zabarkeriaren aurrean(« ¡ ¡ Astarloan izenean [Bilbon] eginiko kalea bere erderazko izenduna da!!»), Donostiako eredua aipatzen zuen, urte hartan kale izenak elebitan jartzen ari baitziren. ...Bilbon antzekorik eskatzen hasteari alferrikoa zeritzon (udaletxearen sostengu faltagatik), baina, abiapuntu gisa, Bizkaiko euskaldun herri txikienei proposatzen zien «asi daite [ze] la kaleen izenak euskerazkotuten, da geldika-geldika beste erriak bere gogoz edo lotsaz iarraituko dautse bide eder orretan.» Izatez, kale berrien izenetan egin ez zena, «aberats batzuk euren et, se ta iauregiai»
|
egiten
ari zirela aipatzen zuen, hots euskal izenak jartzen zizkietela. Eta Euskalzaletik Azkuek antzeko lanetan laguntzeko bere burua eskaintzen zien109.
|
|
|
Bizkaiko Diputazioaren 1920.04.13ko gutuna Azkueri, in ABA-EUS 1920). 1921ean Diputazio bereko bulegoetan leihatila berriak
|
egiten
ari zirela baliatuz, «Cobros», «Pagos», «Caja», «Contaduria» eta gisako seinaleak ere elebitan jarri nahi izan zituzten, euskarazko ordainak Akademiari galdetuz (cf. Bizkaiko Diputazioaren
|
|
|
Eta euskalgintza lanean buru-belarri sartuta zegoenean ere, ez zituen behin ere alde batera uzten fededun gisa zituen ohiko eginbeharrak. Hola, Tours-en hiztegia
|
egiten
ari zen garaian, adibidez, lanez gainezka egon arren, hiru ordu t, erdi egiten zituen otoitzetan eta mezatan411 Urte asko geroago Nazario Oleagari aipatu zionez «bere bizitza guztian, atzerrian egindako egonaldi eta Eliza Katolikorik bagako errien baten izan ezik, [Azkuek] ez eba [n] gomuta meza emon barik egun battxo be geratu zanik»412 Eta hala ere, ikusi denez, kontzientzia kargua izaten zue... Zorroztasun erlijoso horrekin koherentzian ematen zizkien aipaturiko aholku moralak bere lobei.
|
|
2009
|
|
|
Asmoa da beste zenbait erakunde edota elkarterekin batera egitea, datu eta esperientzien inguruan hausnarketak eta iradokizunak elkarrekin egitea eta, ahal bada, kanpoko esperientzien berri ere izatea. Horretaz gain, lehendik
|
egiten
ari den lanekin jarraituko du batzordeak, hala nola, euskararen inguruko testu juridikoak osatzen, eta abar.
|
|
|
Oraindik goiz da, beharbada gauzak ez daude umotuta, baina bide horiek bermatu egin beharko lirateke, eta bide errazak izan beharko lukete, arinak. Siadecorekin azterketa bat
|
egiten
ari gara, hain zuzen ere, bide honetan. Jendeak zer esaten du?
|
|
|
1) Euskaltzaindiak egin duen eta
|
egiten
ari den lanari buruzko zer balorazio egiten duzu?
|
|
|
Zer da Euskaltzaindia, zer egin du orain arte, zer
|
egiten
ari da orain eta zer egiteko asmoa du hemendik aurrera. Galdera horiei erantzuteko ahaleginaren emaitza da esku artean duzun liburua.
|
|
2010
|
|
|
Berbaldiari buruzko analisia
|
egiten
ari garela, lehenengo bereizkuntza honakoa da: Diskurtsoa vs> berbaldia.
|
|
|
Ez dira horrela kontuak, ordea: Lasarteko kale-giroan egin litekeen (itxuraz,
|
egiten
ari den) aurrerakada horrek ezin du berdindu euskararen transmisio-leku ohikoan gertatzen ari den atzerakada: ez du hartarako behar adina indar.
|
|
|
Gales. Saio sendoa
|
egiten
ari dira galestarrak, beren hizkuntza ahula indarberritzeko. Aparteko garrantzia ematen diete haiek ere eskola bidezko berreskuratze-lanari.
|
|
|
Jose Luis Gorostidi 1996an zendu ostean, Euskaraz Bizi egitasmoaren kudeaketaz BIE arduratu zen hainbat urtez. Aldi horretan, Ikastolen Elkartean beste proiektu batzuetan
|
egiten
ari zen gogoetaren ondorioz, Euskaraz Bizi egitasmoaren eguneratzearen beharra mahaigaineratu zen, planteamendu teorikoari dagokionez, egitasmoaren jarduera nagusiei dagokienez eta behar zituen baliabideei dagokienez.
|
|
2012
|
|
|
Euskara eta euskalkiak aztertzeko helburuz Euskal Herrira etorrizen Louis-Lucien Bonaparte printzearen aginduz itzuli zuen euskarara Bible edo Testament zahar eta berria (1859-1865), eta hori dela-eta ezagutzen da, batik bat, itzultzaile gisa. Itzulpena
|
egiten
ari zela Fouquier jaunari idatzitako eskutitz batean adierazten duenez, zintzoki saiatu da Jainkoaren hitza bere horretan mantentzen eta, beraz,, testualki, eta, hitzez hitz?
|
|
|
Izan ere, literatura eta itzulpengintza euskaldun onaren moralaren morrontzapetik askatzeko ahalegina egiten badu ere, ez ditu herrigintzaren edo naziogintzaren morrontzapetik askatzen: . Itzul-lanean ari dana lan aberkoi bat
|
egiten
ari da, euskera geitu ta indartzen? (Ibinagabeitia, apud Arrieta 1994:
|
|
|
Enpresa multinazionalez, komunikabide internazionalez, etengabeko elkarreraginean diharduten merkatuez osatutako mundu globalizatu honetan, zibilizazioen, tradizioen, gizarteen nahiz kulturen arteko mugak desagertzen edo behinik behin ahultzen ari dira, eta garai batean elkarrengandik ondo bereizita zeuden komunitateetako ohitura, bizimodu eta nortasunak ez dira gehiago leku horietako identitateen ikur berezi eta bakartzat ikusten, nazioarteko edozein kontsumitzaileren eskura dauden aukera anitz gisa baizik. Italiako pizzak Txinan jan daitezke, Parisko perfumeak Ameriketan erosi, Bollywood-eko filmak Errusian ikusi, komiki japoniarrak munduko edozein herrixkatako kioskoan eskuratu, edo Interneten bidez munduaren beste aldean
|
egiten
ari diren jardunaldietan bideokonferentziaz zuzenean parte hartu. Edozein joera, edozein gustu, edozein moda da posible eta zilegi. Anything Goes?
|
|
|
Poetaren baitan poema
|
egiten
ari delarik, bihurpen sakon bat gertatzen da, izkiriatzear dagoen testua hitzez hitz definitu orduko bere baitan sortu eta emendatuz joan den testu ilunago eta izkiriatu gabeko baten translazioa da. Irakurlearen baitan ere, gogoeta hari hau jarraitu eta hasierako ideiarekin loturik, irakurritako poema azken batean aldez aurretik esistitzen zen, hutsune gisa behintzat (Sarrionandia 1995a:
|
|
|
[...]. Euskarazko kalitateko literatura guztia espainierara berehala itzultzen bada, azken urteotan
|
egiten
ari den bezala, euskal idazleak bitartekaritzat espainiera hartzen badu beti, euskal literatura espainolaren apendizea izateko tendentzia indartuko dugula iruditzen zait, eta orduan ez dakit berez euskarazkoa den biblioteka horniduratarako edo zertarako geratuko den (Sarrionandia 2002: 333).
|
|
|
Guk analisi sintaktiko-formala
|
egiten
ari garen une honetan, ezin genitzake testu-mailakoak eta perpaus mailakoak, guztiak, sail berean sartu.
|
|
|
Horiek eta horien antzekoak esaten ditugunean ez gara gauzen berri ematen ari,?
|
egiten
ari gara, eta formula modukoez baliatzen gara hori egiteko.
|
|
|
Era horretara jokatuz, ordea, ez ote gara azalpen garbirik ematen ez diegun egituren pilaketa nahasi bat
|
egiten
ari, eta, jakina, belar-piloa ere ez da beti belar-meta izaten, Mitxelenak esango lukeen bezala.
|
|
|
E1 enuntziatuarekin esatariak baieztapen bat egiten du(, eta harengan hasten da Donostiako idazleen arraza bortitza?), edo
|
egiten
ari den bitartean, une horretan bertan gogoratu balitzaio bezala, baieztapen horri muga bat (erreala den muga bat), ñabardura bat jartzen dio, eta horrela, hein batean, E1 enuntziatuan esandakoa modalizatu edo birformulatu egiten du: –Baieztapen hori zuzena izango da, aita Meagher baztertzen dugula suposatuz?.
|
|
|
Esataria, horrela, E1 oinarrizko enuntziatutik atera daitekeen suposizioa zuzena edo zehatza ez izateko arriskutik babestu egiten da, baldintza forma hartzen duen enuntziatu parentetikoari esker egindako zehaztapenarekin. Honenbestez, baldintza perpausa E1 oinarrizko enuntziatuaren baldintzatzaile baino gehiago da, gure ustez, esatariak baieztatu edo enuntziatu duen horretatik bere burua gordetzeko edo babesteko mekanismoa, baieztapenaren ondoren (edo baieztapena
|
egiten
ari delarik) egiten baitu zehaztapena.
|
|
2013
|
|
|
Eskualduna-k euskal soldaduek jaso zituzten sariak edo isuri zuten odola goraipatuz, euskaldunak frantses nazioaren parte sentitzeko prozesuaren azken urratsean parte hartu zuen. Eder bazitzaion euskaldunek beren bizia Frantziaren alde ematea, Frantziako nazio eraikuntza horrekin bat
|
egiten
ari zen.
|
|
|
Delako emazte hark senarrari idatzi omen zion desertoreak besta
|
egiten
ari zirela mugako herrietan, eta nahiago zuela berak bere senarra holakatu baino, permisione egunak han pasa zitzan pausaleku batean. Blaise Adémak antzeko aipamen bat egin zuen, azpimarratu zuenean ama batek nahiago zuela jakin semea hila zela desertore izan zela baino.
|
|
|
Euskaldunentzat ere berdin errandaiteke, Eskualduna irakurriz. Beren jarrera diziplinatuarekin, Frantziarekin bat
|
egiten
ari ziren. Eta gerlan armada hain sendoa izateak ere eraginaizan zuen Frantziako nazioaren gorpuztean edo trinkotzean, Jean-JacquesBeckerren arabera:
|
|
|
Eskualduna-k maiz errepikatu nahi izan zuen euskaldunak perfil horretako soldaduak zirela, hala nola eredugarriak, langile onak, indartsuak eta kementsuak. Zerbitzari-k, adibidez, gerlaren inguruko lanetan euskaldunak nekaezinak zirela idatzi zuen, adibidez erreka zuloen
|
egiten
ari zirenean:
|
|
|
Beharbada, gibel lerroetan zegoenean idazteko asti gehiago ere bazuelako, idazteko astia zuen unean zer egiten zuen kontatzen zuen. Eta une hartan
|
egiten
ari zena gerlarako prestatzea baldin bazen, hori zen irakurleei eskaintzen ziena, ariketa horien aldeko diskurtsoarekin segituz.
|
|
|
Ahoan bilorik gabe idatzi zuen lasaitasun hartan zeuden gizon gazteak «zuzen kontra» zeudela toki haietan. Beste artikulu batean armak
|
egiten
ari zirenen edota armak garraiatzen zituztenen eta soldaduen arteko tratu ezberdinak sortzen zituen kritikak aipatu zituen. Artikuluaren arabera, emazte batek gerla hastean erran zuen ontsa zela denek ezartzea bizia arriskuan.
|
|
|
Gehienetan, aliatuak aitzinatzen ari zirela edo aitzinamendu bat egitekotan zirela zioten artikuluetan agertzen zen Turkiaren aipamena. Adibidez, 1915eko martxoan, ingelesak ia Belgikara helduak zirela, eta Aliatuak aitzinamendu orokorrak
|
egiten
ari zirela idatzi zuen Jean Saint-Pierrek. Aitzinamendu horien baitan kokatu zuen epe laburrean Turkiara heltzea eta laster itsaso eremu guztia Aliatuen esku bihurtzea.
|
|
2016
|
|
|
Iparraldean desberdina da, han talde bati pentsatuz idazten baitute, horrela egiten zuen Larzabalek, Monzonek ere, Landartek ere neurri batean eta gaurkoek berdintsu
|
egiten
ari dira, Pantzok lan egiten du taldea buruan duela, Lukuk bere lizeoko ikasleak ditu gogoan, Irigoien anaiek Guillaumek garai batean ere. Horrek erakusten du posible dela euskal idazleek idatzi gauzak taula gainean ematea, baina horretarako behar da idazle eta aktoreen arteko elkar lan handia.
|
|
|
Ez dakit ba nik. Greba dela, gabezian zireztela-ta, eske
|
egiten
ari zirezte. Uste nuen, egingo nuen laguntza, zuentzat ongi etorria izanen zela.
|
|
|
12 Piarres Xarritonek adierazi zigun bat bederen bazekiela hor nonbait atxikia zela, baina ez zuela sekulan lortu biltzea. Gure aldetik, hemen plazaratzen dugun obra ikerketa lan honen
|
egiten
ari ginelarik eskuratu genuen, kopiatu eta Piarres Xarritonen esku utzi, besteekin batera gorde zitzan.
|
|
|
Inoiz pastoral idazle batek egin ez zuena egin zuen, pastoralaren idazteko zer bide eraman zuen publikoki agertu. Bazekien lur mugikorretan zebilela,
|
egiten
ari zena ez zela errazki onartua izanen. Kulturaren erreberritzearen beharra horren gainetik kokatzen zen.
|
|
|
Baina hizkuntza nagusian idazten duen idazleak publiko aditu ala ez hunkitzeko aukera zabalagoa izanen du. Logika horren ondorioa da itzulpengintzaren garapena, gaur egun euskal literaturaren hedatzeko
|
egiten
ari den indarraren arrazoia.
|
|
2017
|
|
|
Tresnak eskaintzen ditu Euskaltzaindiak eta eskainiko ditu16, baina azkenean hiztunek, euskararen erabiltzaileek erabakitzen dute. Horri buruz uste dut, Koldo Zuazo dialektologoak erraten duen bezala, emeki-emeki Lapurdin eta Nafarroa Beherean euskalkiak bat
|
egiten
ari direla eta, era batez, Iparraldeko euskara batu bat sortzen ari dela, zuberotarrek ere erabiltzen dutena zuberotar ez direnekin mintzatzen ari direnean17 Orain berean egiten dudan bezala, artikulu hau idatziz. Pierre Lafitte-k «navarro-labourdin» (nafar-lapurtera) deitzen zuenaren oraingo idatzizko eta ahozko ondorioa, Hegoaldeko euskara batuaren eraginarengatik, besteak beste.
|
|
2019
|
|
|
Lau ataletan banaturik, artikulu akademiko gisa, argitaratu dira hemen XXII. jardunaldietan hizpide izan ziren gaiak, mintzaldietan esan zirenak luze eta zabal idatziak. Araban euskararen erabilera zertan den eta geroa hobea izan dadin
|
egiten
ari diren bidea zein den ere erakusten dute lan hauek. 2011ko txostenekin alderatzeko parada ere eskaintzen dute.
|
|
|
Jardunaldiak piztutako interesaz eta egindako ekarpenaz ez dago zalantzarik, baina hutsune bat antzeman daiteke diseinuan: euskara lanmunduan txerta dadin
|
egiten
ari diren ahaleginen lekukotza, hain zuzen. Horretaz jabetuta, Bai Euskarari elkarteko zuzendaria den Rober Gutiérrezek idatzizko ekarpena egiteko prestasuna erakutsi zuen, eta guk bere eskuzabaltasunari heldu, eta horrela egin du.
|
|
|
Araban gero eta enpresa gehiago ari da euskara euren eguneroko kudeaketan barneratzen, bezeroekiko zein hornitzaileekiko harremanetan erabiltzen, hizkuntza paisaian, barrura eta kanpora begira. Arabako erakunde eta enpresa asko ere jauzia
|
egiten
ari dira, euskara gero eta espazio handiagoa betetzen ari da. Aldaketak ari dira ematen, eta, pixkanaka bada ere, euskara sustatzeak eta erabiltzeak ekar ditzakeen onurez ari dira jabetzen enpresak, merkataritza eta ostalaritzako establezimenduak eta bestelako entitateak.
|
|
|
Bere erabakietan amore eman gabe, elkarrizketaren bidez konpondu zuen auzia Euskaltzaindiaren osoko bilkurak eta, orduan hartutako erabakian aurrera eginda, Euskara Batuaren Eskuliburua argitaratu zuen akademiak bost urte geroago, 2018an. Dimisioa emandako Gramatika Batzordeko kide guztiek ere orduan
|
egiten
ari ziren lanean jarraitu zuten ondorengo urteetan eta batzordeak Euskararen Gramatika baten proposamena aurkeztu zuen 2019ko uztailean.
|
|
|
1932-11-17: Nikolas Ormaetxea Orixe-k, Euskaltzaindia
|
egiten
ari zen hiztegiaren lanen arduradun gisa,. Iztegiaren aurreitz edo prologoa, irakurri zuen.
|
|
|
–Hala ere, hil baino askoz lehenago utzi zuen euskaltzainburu kargua Villasantek, ekarri du gogora, ikasleen artetik, trajez eta gorbataz jantzitako planta oneko gizon bibotedunak?. Hain lan ona
|
egiten
ari baldin bazen, zergatik ez zuen jarraitu?
|
|
|
eta aukeraketan parte hartuko zuten aldizkarien zerrendatik Euskal-Esnalea kentzea eta beren ikuspuntuetatik gertuago zeuden beste batzuk sartzea, gehienak, ia osorik, gaztelaniaz argitaratuak. Baina, zorionez, ospe eta itzal handiko jeltzale eta are sabindar batzuk, Eleizalde batez ere, jabetuta zeuden akademia ezin zela joera politiko jakin baten mendeko izan, eta horiek begi onez ikusten zuten akademia sortzeko
|
egiten
ari ginen bidea. Hain zuzen ere, ez da ahaztu behar akademiarako hautatutako lau kide jeltzaleak zirela:
|
|
|
Erregearen kezka horrek, ez baitzen erregearena bakarrik, jakina? argi erakusten zuen
|
egiten
ari ginenak bazuela funtsik, indarrik eta garrantzirik.
|
|
|
Dudarik gabe, edukien aldetik egindako lanketa gorabehera, euskararen inguruko kezka bizia zuten adituek elkarren berri izateko oso baliagarri izan zela biltzar hura, 36ko gerraren ondoren ez baitzen halakorik antolatzeko aukerarik izan. Antonio Zabala herri literaturaren arloan
|
egiten
ari zen lana goretsi zen kongresu hartan, baina Zabalak gaztelaniaz egindako hitzaldiak Balentin Aurre-Apraizen haserrea eragin zuen (Zavala, 1956: 245).
|
|
|
709),, hizkuntzaren garbitasunaz gehiago mintzatu zen biltzar hartan batasunaz baino?, eta, hizkuntzaren batasunaz idatziriko txosten bakarra Txillardegi donostiar gaztearena izan zen?. Txillardegik ez zuen Arantzazura joaterik izan, derrigorrezko soldaduska
|
egiten
ari zelako Ferrolen, baina Karta Idigia artikulua igorri zuen kongresura, Euskaltzaindiari batasuna zehazteko eta batasunaren bidean aitzina egiteko eskatuz (Txillardegi, 1965: 245 -250; 2004:
|
|
2020
|
|
|
(...) Enbatako gazte eskolatu bat mintzaldi baten
|
egiten
ari zen. " Bai, arras behera joanak gira!
|
|
2021
|
|
|
Izen horiei beste batzuk gehitu behar dira, hala nola Jean Haritschelhar, Juan Mari Lekuona, Gotzon Garate, Mikel Zarate, Anjel Zelaieta, etb. Horiek, laurogeieko hamarkadan hasi ziren lan teorikoak eta dibulgazio lanak argitaratzen bainan, aintzineko hamarkadan, jadanik hasiak ziren irakasten eta 80ko eta 90eko hamarkadetan tesia
|
egiten
ariko ziren ikasleen formatzen.
|
|
|
Baina ezkerrean ere eman daiteke: Antzezlan erreala egite aldera, benetako arazoak planteatu ditugu obran (Berria); Errepide hobea egite aldera, eta, batez ere, segurtasuna handitze aldera, hobekuntza lanak
|
egiten
ari dira (Berria). Bai eta predikatuan tartekatua ere:
|
|
|
Nondik zatozen zu, kontrako bidetik joango naiz ni; Prezioak nolakoak diren, asko edo gutxi erosiko dugu; Peruk zer nahi duen, Josuk beti jarraituko dio. Beste era batera adierazi behar bagenu, ‘zu
|
egiten
ari zaren bidearen arabera’, ‘prezioaren arabera’, ‘Peruk nahi duen arabera’ edo antzerako itzuliak baliatuko genituzke.
|
|
|
Beraz, aurreko ataletan aztertu diren formek ez bezala, forma hauek perpaus mota biak era ditzakete: kausalak (marka{ ontzeagatik ∼ ontzearren}, sari handia eman diote) eta helburuzkoak (marka{ ontzeagatik ∼ ontzearren}, entrenamendu gogorrak
|
egiten
ari da). Forma hauetan ikusten da, bada, argien kausazko perpausen eta helburuzkoen arteko hurbiltasuna.
|
|
|
Hala ere, batzuetan ez da erraz jakitea zein motatako aposizioa dugun aurrean. Adibidez, eman dezagun badirela denok ezagutzen ditugun Garate izeneko mediku bat, andereño bat eta futbolari bat, eta haien artean bat bereizi nahi dugula
|
egiten
ari garen elkarrizketan: Garate futbolaria.
|
|
|
Ondoko hauetan, ordea, etxe bat baino gehiago dira: Erdiguneko kaleetako teilatu gorriak, parkeak, eliza dorrea, kanpoaldean
|
egiten
ari ziren bi auzo berri, etxe berdin-berdinez osatutako lau lerroko auzoa[...] (Maia); Maiz, Frantziako berdintasuna izan da, denentzat gauza bera, mintzaira bakarra, bizitzeko molde bakarra, ikas etxe berdina[...] (Herria). Gauza bera honako adibideetan ere:
|
|
|
Postposizio motibatiboekin eginiko-tzeagatik eta-tzearren formek kausazko nahiz helburuzko perpausak era ditzakete, kausa bezala helburua ere izan baitaiteke gertakariaren motibo: Marka ontzeagatik{ sari handia eman diote ∼ entrenamendu gogorrak
|
egiten
ari da}. Aurrerago ikusiko den bezala, bestalde, antzeko jokabide sintaktikoak dituzte kausazko perpausek eta helburuzkoek, predikatuaren barneko eta kanpoko konplementuak eratzeari, galdegaien kontrasteari eta horrelakoei dagokienez.
|
|
|
Hastapen-hastapenean, partizipio burutugabea trantsitiboa izan ala intrantsitiboa, subjektua absolutiboan zen eta izan laguntzailea erabiltzen zen: ni hurbiltzen ari naiz eta ni
|
egiten
ari naiz. Ekialdeko hizkera askotan egitura berranalizatu da, partizipio burutugabea adizki nagusi gisa harturik.
|
|
|
Hortik, aditz trantsitiboen kasuan, subjektua ergatiboan markatzen da eta izan beharrean,* edun da adizki jokatua: nik
|
egiten
ari dut. XX. mendearen hastapenetik izugarri nasaiak dira erabilera horren lekukotasunak autoritateen testuetan:
|
|
2023
|
|
|
Valladoliden debateak egin ziren Erasmoren idatzien inguruan (1527). Debate horiek
|
egiten
ari zirela, ordea, izurritea abiatu zen eta erregeak alde egin behar izan zuen. Baldintza horietan idatzi zion 1527ko gutuna Karlos V.ak Erasmori.
|
|
|
Frantzisko I.a bere lehiakide, arerio nagusiaren preso geratu zen. Karlos V.aren aurka Italian
|
egiten
ari ziren gerla
|
|
|
Neurolinguistikaren alorrean
|
egiten
ari diren ikerketak erreferente hartuta, hizkuntzen funzionamenduaz ere gehiago ikasten ari gara. Adibidez, badakigu garuneko zelulak ez direla desberdinak, ez daudela espezializatuta.
|