|
2000
|
|
|
Izan ere, tabernariak Patxi izendatuko baitu ETAren kontaktu gisa. Patxi, bestalde, zubererazko katixima baten inguruko tesia
|
egiten
ari den gazte bat da. Beraz, jolas modura hasi dena nahastuz joango da.
|
|
2001
|
|
|
" Ene Jesus, Jesus, Jesus edo Jesus Maria ta Jose"
|
egiten
ari nintzela oso hitzaurre luze bat beharko zuela pentsatu nuen.
|
|
2002
|
|
|
Detaileak ez luke aparteko garrantzirik, baldin eta izen hura, Robbe Grillet alegia-eta Michel Butor eta Claude Simon, esate baterako-, Hamaika pauson hainbat aldiz espreski izendatuak eta beti mirespenez tratatuak agertu izan ez balira... Lau urte geroago, Saizarbitoriak bere lehenengo nobela argitaratu zuenean, kritikak nouveau roman kutsua atzeman zion berehala, eta euskal irakurleak Egunero hasten delako berri hark Txillardegiren nobelagintza gainditzen zuela epaitu zuen. Goihenetxe, berriz, 65eko urrian, François Mauriac eta Robbe Grillet-en arteko diferentziak markatzean, Txillardegi eta Saizarbitoriaren artekoak deskribatu eta aurreratu baizik ez zen
|
egiten
ari. (134 -135 or.).
|
|
|
Eleberriko Azkue Sariaren irabazlea, Hiru argitaletxearen datuen arabera, 1993ko Durangoko Azokan gehien saldu zen eleberria izan zen. Liburuak azken urteetako historia zati baten argazkia egiten du; gertakizunak 1952an kokatzen dira, Bizkaiko kostaldeko herri batean (autorearen jaioterrian, Mundakan) trenbidea
|
egiten
ari ziren bitartean. Trenbideak herri osoaren paisaia zeharkatzen du, eta preso errepublikarrak ari dira burdinbidean lanean.
|
|
|
Dena dela, XIX. mendearen amaieran sortutako euskal eskola bakanei Diputazioek 1920tik aurrera abiarazi zituzten auzo eskolen eta 1920ko eta 1930eko hamarkadetan ugalduz joan ziren ikastolen ekarria gehitu zitzaizkien. Euskararen irakaskuntzan
|
egiten
ari zen ahaleginaren adibide ditugu I. Lopez de Mendizabalek 1907tik aurrera argitaratutako liburuak, haien artean aipagarrienak Xabiertxo (1925) eta Umearen laguna (1920).
|
|
|
1989, 1993), J. M. Lasagabaster zuzen zebilen ohiturazko eleberriaren aldia 1957 artekoa zela adierazi zuenean. Ildo berari jarraitzen diote Jon Etxaideren eleberrigintzari buruzko doktorego-tesia
|
egiten
ari den J. Rojo irakasleak berriki egindako baieztapenek10.
|
|
|
Gerok, gure eskuz ustekabean gure ilobia ai!
|
egiten
ari gera"
|
|
2003
|
|
|
Fernandonetik hirurehun bat metro, etxe bat
|
egiten
ari dira. Langileek txindurriak bezela diardute lanean.
|
|
|
Fernandok erran zionez, orain ere halako janzkiak
|
egiten
ari ziran. Gauza ziur-ziurra zan beraz, nahiz Inasi, naiz Iziartxu, hurrengo ostegun goizean ere denda hartara joango zala.
|
|
2004
|
|
|
Herio ere dantzan ari da Olazaharko etxe aurrean. Erregekoroi bat du buruan, liburu bat eskuan, eta" Ukabilkarien dantza"
|
egiten
ari da, burrukarako prestamenak egiten.
|
|
|
Lainozko estalki haundi bat jarri zaio itsasoari ere gaineko alde guztian, eta lehorpedun estadio batean nagoela iruditzen zait (sukartuta dago nire irudimena). Baga-zaldi indartsuak, ahoetatik bitsa dariela, lasterketa bat
|
egiten
ari dira. Oraintxe heldu dira batzuk metara baina eraman duten abiadaren abiadaz gelditu ezinik, aurreko haitz irme gogorra jo, ta birrindu, suntsitu egin dira.
|
|
|
Hiriaren altzotik doan eta datorren ibai barea (arrainen paradisua), ilargiarekin maiteminduta, maitekeriak
|
egiten
ari izan da. Eta amurraiak dantzan bere sabelean, baltseoan, ehundaka, milaka, milioika.
|
|
|
Errezuak
|
egiten
ari da orain errezu-liburu berri batekin.
|
|
|
Ekidazuko sasi-apaizak meza beltz bat prestatzen ari dira Txitxirri baserriko ikuiluan. Etxekoandrea, sei gizon eta beste hiru emakume dira prestamenok
|
egiten
ari direnak.
|
|
|
Badakit, oraintxe dakit zertan ibili diren: abere guztiak bezala, arremetzeko prestamenak
|
egiten
ari izan dira, zoroen tximinokeriak eginez.
|
|
|
Aldare gisako mahai bat
|
egiten
ari da beste gizon bat. Lukainka bat ekarri du emakume batek.
|
|
|
Haizeak ere garraxi penagarriak egiten ditu. Euria zoratu egin da, ta dantza zoro barregarriak
|
egiten
ari da. Itsasoaren orroak ere entzuten dira.
|
|
|
" Herioren dantza"
|
egiten
ari da Hartza ta Gurbitxaren Baleta. Dantza zoragarria eta negargarria, benetan!
|
|
2005
|
|
|
Bainan ez dute huts eginen San Mameseko" katedralera" joatea, futboleko" meza nagusia" ikusteko, kirol-zelaiko" jainkoekin"" kominiatzen" dutela. Frantziako itzulian, begiak zuriturik daude, mendian" kurutzearen bidea"
|
egiten
ari diren txirrindulariei begira. Horrela mintzo dira Frantziako irrati-telebistetako fedegabeak.
|
|
|
Berriki lege bat eztabaidatua izan baita Parisen" ofizio" horretaz, goraki mintzatu dira lan hori" hautatua" dutenen libertatea errespetatzeaz, haien zahar arrandaz, eskubide sozialetaz. Eusko Jaurlaritzan, Gizarte sailburuordea ere arauak
|
egiten
ari da beraz. Zenbatek dute ofizio hori hautatu zinez libroki?
|
|
2008
|
|
|
Nik ez dut arazorik ikusten kritikoa kritiko denean. Beste gauza bat da kritikoarena
|
egiten
ari dena idazle denean, gure artean hainbestetan gertatzen den bezalaxe. Kasu horretan, idazleak gustuko liburuak aztertu beharko lituzke, ez lankidearen lana txirtxilatu".
|
|
2011
|
|
|
Euskal irakurleok nobelak eskatzen omen ditugu, eta argitaletxeek ez dute, nonbait, euskarazko aski originalik jasotzen gose hori asetzeko. Izango da besterik, baina horixe omen azkenaldian euskal argitaletxeek atzerriko nobela garaikideak euskaratzeko
|
egiten
ari diren ahalegin eta apustuaren arrazoietako bat. Gure" normalizazioaren" beste erakusgarri bat, omen.
|
|
|
Gure ustez, itzulpenak euskal literatur sisteman duen lekua zein itzulpenaren harrera deskribatzen lagunduko digu ikerketa honek. Horrez gainera, kritika akademikorako lehenengo pausoak emateko moduan izango gara, itzulpen-sistemaren kritikaren deskripzioa
|
egiten
ari garen unetik bertatik.
|
|
|
Itzulpenaren harrera deskribatzeaz gainera, kritika akademikorako lehen pausuak emateko moduan izango ginela genioen sarreran, itzulpen-sistemaren kritikaren deskribapena
|
egiten
ari garen unetik beretik badugulako jadanik, tapiz osoaren irudi txiki baten argazkia, txikia izanik ere, hurrengoetarako abiapuntutzat balia daitekeena eta tapiz osoaren irudia deskribatzeko ezinbestekoa egingo zaiguna. Izan ere, lan hau itzulitako literatur sistemaren kritikaren azterketa gauzatzeko hastapena izan da, ez besterik.
|
|
|
Euskaraz gaur egunean (eta iraganean ez bezala) itzulpen dezente argitaratzen da eta, garrantzitsuagoa dena, dezenteak. Literatura Unibertsalaren bildumarekin
|
egiten
ari diren lana dugu, akaso, adibiderik behinena, baina ezin ahaztu literatur Nobel saridunak euskaratzeko antolatzen den Jokin Zaitegi saria edo joandako azken urte honetan izandako sorpresa atsegin eta bakanak, Paul Auster-en itzulpen" aldiberekoa" edota Groucho Marxen autobiografia, horien artean. Peaceful soldadua eta Txoria eleberriekin, gazteleraren filtrotik iragazi gabeko bi lan eta bi autore ezezagun ekarri nahi izan dituzte euskarara.
|
|
|
Eskertzekoa da Alberdania
|
egiten
ari den saioa orain arte euskaraz irakurtzerik ez zegoen liburu motak itzultzeko, baina badirudi kritikak ez diela jaramon handirik egiten. Edonola ere, euskal irakurleak leku askotan entzun duen Pijama marradunaz jantzitako mutikoa hori irakurtzea erabaki tzen badu, orain erdararen batean edo euskaraz irakurtzea erabaki dezake.
|
|
2013
|
|
|
Sei seme etxetik falta izanak eragiten zizkion larritasuna eta egonezina ezin zituen gogotik kendu. Sukaldearen inguruan eta bihotz barruan sumatzen zuen hutsunea oso bortitza zen, eta zuloa gero eta handiago
|
egiten
ari zitzaion.
|
|
2015
|
|
|
Literatura bizkortzez geroz," etengabeko iraultza" estilistikoan ari beharrak gara. Eta kontuz ibili behar dugula ahaztu gabe, batasuna
|
egiten
ari garen mementu honetan ezin joka dezakegula arinki, ezin gaitezkeela manifestu espantagarriak egiten dibertitu. Baina euskal narratibak bere identidadea aurkitu behar du, eta horretarako, dudarik gabe, euskara guztiez baliatu behar du, euskararen zokomoko guztiak harrotu, euskara berriak asmatu.
|
|
|
Ez zen hori izan zenbakian argitaratutako eskutitz bakarra baina. Beste bat Cadizetik bidalia zen, soldaduzka
|
egiten
ari zen lagun batek bidalia. Aurreko zenbakiak goraipatzen zituen, nahiz eta kritika bat ere egiten zien, sormen lan gutxitxo argitaratu izana:
|
|
|
Gartzelan bisitatu ninduen-Martutene utzi baino egun batzu lehenago-Europan barrena erreportaia ideologiko batzu
|
egiten
ari zela eta. Euskal Herriaz eta burruka harmatuaz solas egin genuen, Ruper Ordorikak bere poema baten bertsioa musikatu zuela kondatu niolarik apur bat harritu eta boztu egin zen, eta honetaz eta haretaz ihardun ginen funtzionarioak utzi zigun denboran.
|
|
|
EAJko gobernua kristorenak eta bost
|
egiten
ari den bitartean, zuek ez duzue posturarik hartzen inongo gairen aldetik. Eta txarrena ez da posturarik ez hartzearena, azterketa berririk ez aportatzearena baizik.
|
|
2018
|
|
|
Ez zion ezer esaten eta berak isilik egon behar zuela ulertu zuen. Baina itxarotea eternoa
|
egiten
ari zitzaion, estu eta larri baitzegoen. Hartan zegoela, une batean, iluntasuna gutxiagotu egin zela eta argiago zegoela gela sentitu zuen.
|
|
|
Denbora gutxian, berak ezer egin gabean, gertatu zitzaizkion zenbait gorabeheratan, zegoela erabat jasanezinean. Bidez zihoala, pentsatzen zegoen, nahiz eta mendeku esperantza txiki bat izan, zein penitentzia gogorra
|
egiten
ari zitzaion bizirik jarraitzea. Bihotzaren baitan zuen izugarrizko samintasun hura, bakarrean zegoenean pena eta larrimina bihurtzen zitzaiona, bihotz-erdiragarri eta lazgarria, kendu gabe zebilkion erasoan, bera negarrean urtuz eta deseginduz.
|
|
2019
|
|
|
Martutene eta Rossettiren obsesioa ingelesez ere publikatu ziren eta azken hori errusieraz ere itzulita dago. Gainera, aipatu behar da gaur egun bere obra guztiaren gaztelaniazko edizio berri bat
|
egiten
ari dela Erein argitaletxea Biblioteca Ramon Saizarbitoria izeneko bilduma baten bidez.
|
|
|
Atal horretako iradokizunen peritestualitateak argiro dakar Atxagaren parodiaren irakurketa euskal esparruaren erdiguneraino: Errege belgikarraren gortean kokaturiko" Monsier X" edo" Señor X", urrutiko bere manejuekin Afrikako bihotzean
|
egiten
ari den krimena posible egiten du, fondo erreserbatuen erabilerak GALen ekintzak eta hartan inplikatuen aberastea ahalbidetu zuen gisa berean. Irakurketa horrek, tximuak bezala trataturiko gizakien nortasuna euskal gizarteraino hurbiltzen zuen, eta Espainiako Estatuak euskal errebeldeei emaniko tratua parekatzen Kongoko genozidioak birrinduriko biztanleei.
|
|
|
Gainera, Florak bere buruaz beste egiteko mehatxuen ondorioz ikus dezakegu jokabide suntsitzaileak (4.3) daudela harreman honen atzean, aurretik aipaturiko xantaia emozionalak ere hori adierazten digu. Hala ere, narratzailea aitortza bat
|
egiten
ari da, eta etengabe bere burua zuritzen ari denez, irakurleari geratzen zaion sentsazioa da ez duela guztiz egia esaten eta hainbat egoera isildu egin direla.
|
|
|
Hopperren lanen artean arrainik aurkitzea ezinezkoa suertatu da, baina badirudi, hozkailuaren argiaren hotza izanik, Hopperren koadroetako argiez ari dela. Hozkailuko argiaren hoztasuna eta koadro horietan agertzen den hoztasuna erabiltzen ditu, betiere bere obsesioa den Flora
|
egiten
ari dena deskribatzeko. Argiaren bitartez, tristura, desolazioa eta bikote harremanaren hoztasuna azpimarratu nahi dituela dirudi.
|
|
2021
|
|
|
EIAE3-k literatur irakasleen inplikazioa eta konpromisoa goraipatzen du: " Seguru nago irakasle batzuk, ezagutzen ditugulako, lan bikaina
|
egiten
ari direla. Eta gehienetan izaten da beraienetik asko jarrita eta oso inplikatuta".
|
|
|
aurrera begira jarri eta arloak segitu beharreko urratsak zehaztu eta irudikatzea, hain justu ere. Izan ere, errazagoa-edo izan ohi da
|
egiten
ari denaz hitz egitea, aurrera begirako proiekzioak egitea baino; hau da, sarritan gauzak aldatu behar diren kontzientzia egon badago, eta lehen urrats bat da, noski, baina aldaketa bideratzea beste hariko ezpala da:
|
|
|
" Kataluniatik hasi eta Nafarroara. Ahozkotasuna nola landu den, irakurmenean ze ahalegin
|
egiten
ari diren... Eta inbidiazko begiradaz begiratzen dut hori guztia".
|
|
|
Era berean, proposamen berritzaileak eta ahalik eta malguenak sortzen eta proposatzen saiatzen direla adierazten dute EIAE1, EIAE2 eta EIAE3-k, eta une honetan erronketan oinarritutako proposamen bat ikastetxeetara eraman berri dutela. Diotenez, ahalegin berezia
|
egiten
ari dira literatura beste arlo batzuekin batera landu daitekeela erakusteko, zientziekin, adibidez. Irakasleekin kontrastatu beharreko zerbait dela oraindik ohartarazten dute.
|
|
|
Ikasleek erronka bidez lan egin dezaten materialak sortu ditugu eta erronka horietan ikusi dugu gure arloan egin daitekeela beste arloekin lotu, adibidez, zientzietako gaiak. Gu ahalegin berezia
|
egiten
ari gara erronka horietan bertan ere literatura txertatzeko. Modu horretan, hizkuntza eta literatura biak eskutik datoz.
|
|
|
Modu berean, Euskal Herriari dagozkion gaien inguruan-kasu honetan, izaera sozial, politiko edota historikokoak-zenbait lan jakin argitaratzea eta sustatzea hautu politikoa ere badela aditzera ematen zaigu. Dena den, horren aurrean euskal literatur sisteman
|
egiten
ari diren ikerketak eta egin diren aldaketak, aurrerapenak nahiz berrikuntzak balioetsi nahi ditu parte-hartzaileak.
|
|
|
Guk jasotzen ditugun lanen artean ere, nik sortzaile gazte asko ez dut antzematen" (EIAE1). Ildo beretik, euskal literatur sisteman" hizkuntza gutxitu eta zahar honen eta bere militantziaren izenean bekatu asko" egin direla eta
|
egiten
ari direla uste du IEE1-ek eta ondokoa baieztatzen du: " Bekatu horietako bat da literaturak erudituen eta apaizen gune izaten jarraitzen duela oraindik orain".
|
|
|
Dioenaren arabera, emakumeek irakurtzen badute, idatzi ere egingo dute, bere iritziz," beraien lekua hori delako", eta ondorioz, leku hori lortzen ari direla. Elkarrizketatuaren aburuz, emakumezkoak iraultza
|
egiten
ari dira literaturaren alorrean," iraultza handiak baina txikitasunean pasatzen ari direnak", eta aukera ez dela aprobetxatzen uste du.
|
|
|
Dena den, azpiatal honetan nagusiki azken biei helduko zaie, motibazioari eskainitako beste bat osatuta dagoelako ondoren. Hala eta guztiz ere, horrek ez du esan nahi gaur egun hizkuntza eta literatura irakasle gisa lanean diharduten irakasleak
|
egiten
ari diren lanerako motibatuta eta formatuta ez daudenik, edota horretarako ezagutza nahikorik ez dutenik, baizik eta aspektu horietan gabeziak eta hobekuntzarako tartea ikusten dutela ikerketa honetan parte hartu dutenek. Are gehiago, elkarrizketatu asko irakasleak dira edota irakaskuntzarekin harreman zuzena dute, eta euskal irakaslearen lana balioesten dute, BIR1-en hitzetan irakur daitekeenez, adibidez:
|