|
2009
|
|
|
Politika abstraktua salatzen ari zenean, esaterako, egungo politika abertzalearen abstrakzio joera larrutzeko gogoa ematen digu: alegia, identitaterik gabeko politika abstraktua
|
egiteko
joera baitu abertzaletasunak oro har, politikagintza nazio hizkuntza baten barruan egingo ez balitz bezala. Espainieraz egindako politika, politika espainola ez balitz bezala —jakina!
|
|
|
" Gauza da kasu batzuk alde batera utzita, ni erlazionatzen nintzen pertsona guztiek zekiten euskaraz hitz egiten, baina gaztelaniaz hitz
|
egiteko
joera hartu genuen eta hau gaur egun ere mantentzen da". horrek, eskola eremuaz gain, gizarteko beste arlo batzuetan dituen funtzioekin. Ikuspegi horren arabera, hizkuntza bakoitzari ematen zaizkion balioek eta haiek ikasteko motibazioek lotura nabarmena izan dezakete jarrerekin, erabilerekin, egokitzapen pedagogikoarekin eta kultura nortasunarekin.
|
|
|
" Hasiera hasieratik espazio eta egoera guztietan erabiltzen nuen euskara, baina urteekin erdararen erabilera nagusitzen joan da lagunartean, jatetxean, aisi aldian". " Gauza da kasu batzuk alde batera utzita, ni erlazionatzen nintzen pertsona guztiek zekiten euskaraz hitz egiten, baina gaztelaniaz hitz
|
egiteko
joera hartu genuen eta hau gaur egun ere mantentzen da"
|
|
|
EIKA Koop. E.k bere buruari" lan gune euskalduna" deitu ahal izateko, euskaraz lan egiteko konpromisoa izan du abiapuntu eta xede. Buelta eman dio zonalde soziolinguistiko euskaldun batean eta langile euskaldun askoren artean izan ohi den gaztelaniaz lan
|
egiteko
joerari. Aldaketa horren oinarriak izan dira, lehenik, erakundeak inguruarekin duen konpromisoa, ondoren, langileen borondate eta parte hartzea, eta, azkenik, Emun aholkularitza enpresaren akuilua.
|
|
2010
|
|
|
16 tarteko gazteen %24k gaztelania adina edo gehiago erabiltzen dute euskara, 1991n %12 baino ez ziren bitartean. bikoiztu egin da gazte horien artean erabilera. zenbat eta gazteago orduan eta gehiago erabiltzen da euskara: hogeita bost urtetik beherakoen artean, etengabe doa beherantz gaztelaniaren erabilera eta gorantz euskara gaztelania baino gehiago hitz
|
egiteko
joera. oro har, adin talde guztiak kontuan hartuta, 1991tik 2006ra bitartean, zazpi puntuz hazi da euskararen erabilera osoa (erabilera osoa da euskara" gaztelania beste"," gaztelania baino gehiago" edo" gaztelania baino gutxiago" erabiltzen dutenen batura). hori bai, alde handiak daude hiru lurraldeen artean. aipaturiko gehikuntza horretan, ordea, antzematen dira bi... batetik, batez ere eremu formaletan gertatu da erabileraren gehikuntza, nagusiki osasun zerbitzuetan, udal zerbitzuetan, lan munduan eta banketxeetan. lagunekiko eta seme alabekiko harremanetan ere gehikuntza gertatu da, baina askoz apalagoa. etxeko erabilera mantendu baino ez da egin azken hamabost urteotan:
|
|
|
Mendialdeko herri erdaldundu horietan bi hamarkadetan euskararen errealitatea aldatu da eta oraingo gazteek euskararen" normaltasunean" hazi dira: ingurune gutxi asko euskalduna, ikasketa guztiak euskaraz, euskara hedabideetan —hala tokikoetan nola nazionaletan—, euskarazko eskaintza kulturala... halere, lekunberrin, beran, donezteben, elizondon... erdararen erabilera sozialaren ereduak segitzen du nagusi izaten helduen artean eta gizarte bizitzaren arlo anitzetan gazteek beren adinkideekin erdaraz
|
egiteko
joera izaten dute.
|
|
|
Jakinekoa da helburu hori lortzea ez dela erraza, eta horrela aitortzen zuen etxenike berak ere legea eztabaidatzerakoan. Jakina da sailkapen hauek teoria mailakoak direla eta gizarte bizitzan edo praktikan elebitasun osoa gauzatzeak zailtasunak dituela. baina helburu bezala hizkuntza eta hiztun ezberdinen elkarbizitzarako aukera osasungarriena hauxe dugu. hizkuntza ezberdinak izan diren gizarte guneetan, sarritan hizkuntza batzuen eta besteen arteko mailaketa
|
egiteko
joera izan ohi da. bat izan ohi da hizkuntza nagusia, aldeko baldintzak dituena, estatus politikoa edo hiztunen gehiengoa edo prestigioa e.a. dituelako, eta gainontzeko hizkuntzak gutxiengotuak izan ohi dira. honela, giza harremanetan hizkuntzak elkarren lehian bizi ohi dira. hizkuntza bat ala bestea aukeratu beharra; gure gizartean, bat da nagusi edo bestea. giza harreman jarraituetan hizkuntza ...
|
|
|
EUSKARA edo EUSKERA edo EUSKEREA edo VASCUENCE ((LINGUA LENGUA IDIOMA) (EUSK VASC NAVARR)) edo HIKUNTZ. ikerlan honetako emaitzak ikusita, euskararen gaia arlo politikoari oso lotua agertzen da prentsako testuetan. oro h taulan ikusi dezakegunez, testu hauetako osagarri nagusienen artean, batez ere erakunde politiko ezberdinak agertzen dira, beste hizkuntzei buruzko aipamenekin batera: ...iltzarra, Madrilgo Kongresua, Gobernu Espainola, Nafarroako Gobernu eta Parlamentua nahiz Udaletxeak. euSkaldunon egunkariaren kasuan erakunde bat nagusitzen da, Jaurlaritza, euskarari buruz hitz egiterakoan erakunde hau aipatuz gehien. euskara bestalde, ideologia edo pentsaera abertzalearekin lotzen da, gai honen politizazioa indartuz, abertzaleak edo" nacionalismo vasco" ari buruz hitz
|
egiteko
joera dute egunkari ezberdinek. honekin batera herri identitate ezberdinak agertzen dira: Nafarroa, Espainia edo Euskal Herriaren erreferentziak eginez. euskara bestalde, hezkuntza, politika edo kulturari oso lotua agertzen da eta badira beste gai batzuk ere aipagai:
|
|
|
Baina ageri da beste gai bat ere, jarrera etikoarekin zer ikusia duena, hizkuntzaren normalizazioak hiztunaren askatasunean duen eragina hain zuzen ere. espainiar prentsarentzat, euskararen auzian euskal abertzaletasunak du protagonismo nagusia eta bere alderdi nahiz buruzagiak, PNV eta Ibarretxe ditu hizpide. euskarari buruz hitz egiterakoan bi herri izaera kontrajartzen dira, Euskalerria eta baita Espainia ere. euskarari buruz hitz egitean gaztelaniaren egoeraz ere hitz egiten da, baita katalanaren errealitateaz ere. eta euskararen eztabaidan oso lotuta ageri dena da indarkeriaren erabilpena, espainiar batasunaren oinarri den Konstituzioa eta Eusko Jaurlaritzak daraman politika. eztabaida politikoa eta euskadi espainia arteko nazio eztabaida da beraz oso estu lotzen zaiona euskararen eztabaidari. baina ageri da beste gai bat ere, jarrera etikoarekin zer ikusia duena, hizkuntzaren normalizazioak hiztunaren askatasunean duen eragina hain zuzen ere. aipamen hauek egiterakoan beren jarrera honako hau da: ...bezalako kontzeptuekin lotuta. azkenik hizkuntza honen inguruko jokabideei dagokionez, euskal prentsan hizkuntza honekiko erasoen salaketa, hizkuntza eskubideen errespetuaz eta Euskararen Dekretuari buruzko aipamenak egiten dira. esan behar da hala ere, euskal prentsan ere ageri dela euskararen gaia eztabaida politikoan kokatzeko joera, honela gara eta berriak Euskal Herria edo eskuinaren aipamena
|
egiteko
joera dute. honelako jarrera adierazten dute egunkari hauek: euskararen kontrako erasoen salaketa egiten da, gernikako estatutuak gizarte elebiduna sortzeko zuen helburuak porrot egin duela adieraziz. elebitasunaren porrota agerian jartzen dute, hainbat arlotan euskal hiztunek izaten dituzten hizkuntza eskubideen urraketak aipatuz. erakundeei aldarrikatzen zaie bestalde, euskararen gizarte egoera normalizatuaren bermea, bereziki eusko Jaurlaritzari. honi ziurtatu ezin duena eskatzen zaio askotan, euskarak gaztelaniaren aukera berdinak izatea gizartean. euskararen inguruko arazoak agerian ipiniaz, estatuarengandik bizi dugun zapalketa nabarmenago egiten da, estatu espainiarraren kontrako estrategia erreboluzio egilea justifikatuz. bestalde, diario de notiCiaS’ek upn protagonista nagusitzat aipatzean edo deiak euskal erakundeak eta bere buruzagiak aipatzeko joeran ere, posizio politiko ezberdinak kritikatuz edo babestuz nolabait eztabaida politikoan txertatuta ageri da euskara. dena dela, euskal prentsaren artean el Correo eta diario VaSCo egunkariek ageri dute euskararen gaia politizatzeko joera argiena, espainiar prentsarekin lerrokatzean, euskararen eragile nagusitzat politikari abertzaleak aipatuz, espainia euskadi arteko nazio eztabaida jorratuz, gaztelaniaren errealitatearekin parekatuz, eta azkenik, larriena dena euskararentzat, bidezkoa ez den jokabideei, indarkeriari lotuaz gure hizkuntzaren errealitatea. honakoa da egunkari hauen jarrera euskarari buruz:
|
|
2012
|
|
|
Bost neska eta mutil bakarra aritzen dira begirale gisa, aisia taldeko kontuei buruz aritzen direnean, beti euskaraz egiten dute. dena den, begiraleak hiru koadrila ezberdinetakoak dira eta koadrila berekoak diren partaideek gaztelaniara pasatzeko joera daukate. esan beharra dago, koadrila ezberdinetakoak diren begiraleen artean euskaraz hitz
|
egiteko
joera dagoela; harreman hori aisia taldean sortu baita, euskaraz.
|
|
2013
|
|
|
Sexuari (edo, akaso, hobe genero rolei?) lotutako ñabardurak alde batera, badirudi gazteleraz hitz
|
egiteko
joera orokorra dela Arrasateko gazte koadrilatan. Gazteen ustez lagunarteko joera hori areagotu egiten da gauetan, parranda giroan.
|
|
|
Zailtasunak izan genituen lagunartean euskaraz aritzen diren mutilak lokalizatzeko eta, oro har, euskara soilik bide kulturaletik jaso ondoren giro informalean erabiltzeko ohitura duten gazteak topatzeko. Ezinezko gertatu zaigunez, euskal kultur taldeekin sekula harremanik izan gabe euskaraz berba
|
egiteko
joera dutenak aurkitzea.
|
|
2014
|
|
|
Mendizale baten ohiko sentipenak diruditen arren, gu guztiok, euskaldun guztiok alegia, bizitako sentipenen oso antzekoak direla esango nuke. Erdara nagusi den eremuetan, tabernara sartzean edo erosketak egitean edo udaltzain batekin... erdaraz hitz
|
egiteko
joera ‘normalari’ edo ‘arruntari’ aurre egin eta euskaraz hitz egiten saiatzen garenean batean eta bestean. Izen bat ere merezi izan du fenomeno horrek eta ‘estres linguistiko’2 gisa izendatua ikusi genuen, Badu Badako erakusketan.
|
|
|
Besteengan kokatzen da maiz, ekintzen ardura. Elkarrizketatu guztiek aipatzen dute talde handian gazteleraz
|
egiteko
joera handiagoa dela. Talde txikian berriz, euskaraz gehiago egiten dute; batez ere, elkarrizketa laburretan.
|
|
|
Elkarrizketatu guztiek aipatzen dute talde handian gazteleraz
|
egiteko
joera handiagoa dela. Talde txikian berriz, euskaraz gehiago egiten dute.
|
|
2015
|
|
|
Horrek nire portaera azal dezake: zakurra ikusten dudan bakoitzean ihes egitea; zakurrak dauden lekuetatik ihes
|
egiteko
joera edukitzea."
|
|
|
aurreiritziak), berarenganako emozio negatiboak sortzen bazaizkit (afektiboa: beldurra, haserrea, nazka), eta berarekin ez egoteko eta ez hitz
|
egiteko
joera badut (konatiboa), pertsona horrenganako jarrera txarra dudala esan nezake. Horrela portaera atzeman genezake" (Zupiria, 2008:
|
|
2016
|
|
|
Etxean erdaraz ari dira gero eta guraso gehiago, beren artean (ez seme alabekin); ezezagunei erdaraz
|
egiteko
joera zabaltzen ari da herrian; kulturakontsumoa (ohikoa, eta internet bidezkoa), erdararen gero eta mendeanago geratzen ari da.
|
|
|
Sintoma argiak detektatu ditu Xabier Bengoetxeak: etxean erdaraz ari dira gero eta guraso gehiago, beren artean (ez seme alabekin); ezezagunei erdaraz
|
egiteko
joera zabaltzen ari da herrian; kultura kontsumoa (ohikoa, ikusentzunezkoa160 eta internet bidezkoa), erdararen gero eta mendeanago geratzen ari da, eta, bidenabar baizik aztertu ahal izan ez badu ere, erdal nagusitasun moldaerazko lekuetara hegaldatzen ari zaie lan mundua. Funtsezko azterlana da Xabierren ekarpen hori, euskalgintzaren lehentasunak aurrera begira non jarri behar diren argitzeko eztabaida patxaraz, gizabidez eta buru hotzez bideratu ahal izateko.
|
|
2017
|
|
|
Iristen zaigun mezu nagusia da euskaldun gehienak erdaraz pentsatzen eta hitz egiten ohituak daudela eta sarri itzulpen sistema erabiliz mintzo direla euskaraz. Beste kopuru nabarmen batek, euskaraz pentsatu arren, erdaraz hitz
|
egiteko
joera dela eta, euskara kamutsa, pobrea erabiltzen du. Sarri, komunikazioa erakargarria egin nahian erdarakadetara edo zuzenean erdarara jotzen dute.
|
|
2018
|
|
|
Hierarkiarik gabeko funtzionamendu horizontala eraikitzeari begira, funtsezkoa bilakatzen da bileren metodologia aldez aurretik prestatua eta ondo dinamizatua egotea, guztiok ekarpenak egiteko aukera berdina izan dezagun eta, horrela, guztiok ekimena geure
|
egiteko
joera nagusitu dadin. Hori lor daiteke zereginak, funtzioak eta ardurak banatuz ere, ardura partekatua eraikitzen joateko eta adostutako konpromisoak betetzen direla errazteko.
|
|
|
%45 Bigarren multzo horretako bikote gehienek hortaz (%55), bi edo hiru koska egin dituzte gora gure eskalan" euskarazko ohitura" ra iristeko. Bere aldetik, ohitura" lortu ez" duten bikoteen abiapuntuko egoeran gaztelaniaz
|
egiteko
joera zuten bikoteak nagusitzen dira(" gaztelaniaz euskaraz baino gehiago" (%42) eta" beti edo ia beti gaztelaniaz" (%26)), eta beraz euskarazko ohituratik urrutien zeuden bikoteak dira.
|
|
|
Oso esanguratsua iruditu zaigu gai horien inguruko iritziak eskatutakoan jaso dugun informazioa. Ondarroaren kasuan, jakin dugu herri bizitza aktiboa eta dinamikoa dela; kalean bizitza handia
|
egiteko
joera izan dute ondarroarrek, harreman sarea trinkoa da, eta horiek guztiak euskaraz egiten dituzte.
|
|
2020
|
|
|
Irakasleekin eta gurasoekin dituzten harremanetan aipatzen duten aldaketa nagusiena gatazka hitzarekin definitu daiteke, haserreak eta istiluak ugariagoak baitira. Gainera, gurasoekin planak
|
egiteko
joera pixkanaka murrizten joaten dela lagun taldearekin denbora gehiago pasatzeko joera handituz. (Altuna, 2015:
|
|
2022
|
|
|
Nahiz eta esan izan den ekonomiaren munduak merkatu librea nahiago izaten duela araututako inguruneak baino, badirudi hizkuntzalaritza bezalako gai batean enpresa askok hurbilketa arauemaile bat
|
egiteko
joera dutela, ez baitute merkatu irizpideetan oinarritutako portaera nahikorik ikusten. Baina, orokorrean, normalizaziorako bidean lortutako aurrerapena etengabea da, eta ELAN azterketak4 agerian utzi zuen enpresa txiki eta ertainetan katalanaren erabilera orokortu dela lan munduan, eta Kataluniako merkataritza harremanetan gehien erabiltzen den hizkuntza bihurtu dela.
|