|
2004
|
|
|
Baina uler dezagun hau ongi: espazio propietateak ez dira berez gureerrepresentazioen parte, hautematen ditugun objektuen forma orokorra osatzen dutenakbaizik; espazio propietateek objektua osatzen dute, baina, aldi berean. gure mendc daude, gure sentikortasunaren mende (espazioa gure seiiiikortasuriaren a priori
|
eginiko
forma batda). Tesi horri esker, Kantek ez dauka onartu beharrik hautematcaren prozesuan objcktuakgure aurrean presente ez daudenik.
|
|
2021
|
|
|
36.7.3c Partizipioarekin
|
eginiko
forma horien aldean, bestalde, erabilera urriagoa du adizki jokatuko n ondoan formak. Aspektu burutuko adizkiekin (Etxera joan da, unatu den ondoan); berdin, perpaus nagusiak errepikatzea edo ohitura adierazten duenean (Eskola finitu den ondoan bilkura egiten dute egunero irakasleek); edo geroari dagokionean (Eskolatua izan den ondoan, ederki mintzatuko da); geroari dagozkionetan, mendeko aditza subjuntiboa (eskolatua izan dadin ondoan) nahiz ke duna (hori egin duketen ondoan) izan daiteke.
|
|
|
36.10d Postposizio buruan raino atzizkia duten tu arteraino eta n arteraino formak arte soilarekin
|
eginiko
formen erabilera bertsua dute; arte soilarenak ez bezala, testu zaharrenetan dokumentatuak daude hauek. Arteraino postposizioa dutenak ohikoak dira azken muga adierazteko (sartu arteraino, sar arteraino; sartu den arteraino; sar dadin arteraino); adizki jokatuko n arteraino forma zerbait erabilia izan da iraupeneko aldiberekotasuna adierazteko ere (dirauen arteraino), baina gaur egun ez da ohikoa adiera horretan.
|
|
|
Ezarri ontzi batean garratz iduri gozo bat har dezan artio (Duvoisin). Artino aldaerarekin
|
eginiko
formak ere, zubererakoak eta behenafarrerakoak, ‘noiz artekoa’ adierazteko erabiltzen dira: Bidea izarrak erakutsi zien Jerusalemera hel artino (Intxauspe).
|
|
|
Arte guztian sintagman, berriz, izena da arte, eta, hortaz, ohiko erlatibotzat hartu behar dira minak iraun dion arte guztian bezalakoak; halaz ere, forma hori ere postposizio bilakatzeko bidean dela pentsa daiteke, beharbada, artean ekin
|
eginiko
formaren pareko enfatikoa.
|
|
|
konparazio egiturako tu baino lehen (sartu baino lehen)," tu{ aurretik ∼ aitzinean}" (sartu aurretik, sartu aitzinean) eta bestelako adiera izanik inoiz aurrekotasuna adierazten dutenak (sartu gabe, sartu orduko, sartzerako). Adizki jokatuarekin
|
eginiko
formek (sartu den baino lehen...) erabilera urriagoa dute.
|
|
|
Maiztasun handikoak ez badira ere, bestelako pertsonekin
|
eginiko
formak ere era daitezke: Paga ahal banitza nik nolazpait ere ni naizela medio sufritu dituzuen nekeak (Mitxelena).
|
|
|
Zeren partikularekin
|
eginiko
formetan gertatzen den banaketaren antzekoa gertatzen da nola rekin egindakoetan ere: n menderagailua mendebaldeko euskalkietakoa da batez ere:
|
|
|
18 Galdetzaileekin
|
eginiko
forma hauek prosarako egokiak ez ezik beharrezkoak ere izan daitezkeela defendatu zuen Villasantek berariaz, batez ere testu diskurtsiboetarako (ikus Villasante 1986: 258).
|