|
2002
|
|
|
Azkenaldian, beren errendimenduen kalifikazioa zein izan behar duen pentsarazten duten finantza produktuak agertzen ari dira merkatuan. Adibidez, imajinatu finantza erakunde batek produktu bat merkaturatzen duela bere errentagarritasunari eta epeei lotutako bi kontratu desberdinen bidez. Bat da nagusia, hau da, Altxorraren Letrekin
|
egindako
Estatuaren Zorraren 15 eguneko epea aldi baterako lagatzea, berrerosketa itunaren bidez. Bigarrena, kontratu osagarria, eperako gordailu bat da, non Altxorraren Letrak aldi baterako eskuratzeko inbertitzerik ez dagoen diferentziala aplikatzen baita. Jar dezagun etekinak lotutako kontu batean ordainduko direla.
|
|
2005
|
|
|
Esate baterako, Europa eta Japonek bere maskotak elikatzeko urtean erabiltzen duten aurrekontua nahikoa izango litzateke Mendebaldean dagoeneko desagertuta dauden gaitzak jasaten dituzten hogeita hamar mila haur behar bezala zaintzeko (Thomas, 2000). " Xanpain kopak", Robert Wadek deskribaturiko desberdintasun patroi gisa, oso modu grafikoan erakusten du munduko ekonomiako aberatsen eta pobreen arteko amildegiaren sakona, eredu politiko eramanezin baten isla inolaz ere, ezen horretan nazioz gaindiko terrorismoa, huts
|
egindako
estatu kopurua, fundamentalismoak eta gatazka etniko eta erlijiosoak etengabe elikatzen dira. Kontu hauei guztiei ekiteko munduko gobernurako sistema sendo eta indartsu bat behar da, merkatu globalak arautzeko gai izango den bat alegia.
|
|
2008
|
|
|
Sare hori maiatzaren 18an, Museoen Nazioarteko Egunean, aurkeztuko da jendaurrean. Bi ekimen horiek, herrialdeen arteko lankidetzaren bidez Iberoamerikako kultura ondarearen babesa eta zabalkundea sustatzera bideratuak, Txilen joan den azaroan
|
egindako
Estatu eta Gobernu Buruen XVIII. Gailur Iberomerikoan berretsi dira. Esparru horren barruan, Espainiako Kultura Ministerioak hainbat jarduera programatu ditu, eta horietan estatuko sarea osatzen duten 22 museoek parte hartuko dute, bai Iberoamerikaren ezagutza bultzatzeko, bai kulturgune komun gisa, bai Iberoamerikako kultura aniztasunarekiko errespetua sustatzeko.
|
|
|
FONADHek, Giza Eskubideen aldeko Nazio Erakundeek, militarrek pasa den asteazkenean
|
egindako
estatu kolpea gaitzetsi dute, demokrazia, justizia eta bakea mehatxatzen dituela argudiatuz. Demokraziaren eta herriaren interesen alde, FONADHek Zuzenbidezko Estatura itzultzeko deia egin die Mauritaniako agintariei.
|
|
2009
|
|
|
Benedicto XVI. Aita Santuaren mezu batekin hasi dute gaur joan den asteleheneko lurrikararen 289 biktimen omenez
|
egindako
Estatu hileta. Mezua Georg Gaenswein idazkari pertsonalak irakurri du bertara joandako milaka lagun eta senitartekoen aurrean.
|
|
|
Somalia aipatzen dugu askotan porrot
|
egindako
estatuaren kontzeptua definitzerakoan; izan ere, iaz porrot egindako estatuen zerrendaren lehenengo postuan egon zen. Djibuti, Kenya eta Etiopiaren artean dagoen lurrean, Somalia deritzogun herrian, izatezko botere bat baino gehiago daude, eta gobernu ofizialarena ez da eraginkorrena, inondik inora.
|
|
|
Somalia aipatzen dugu askotan porrot egindako estatuaren kontzeptua definitzerakoan; izan ere, iaz porrot
|
egindako
estatuen zerrendaren lehenengo postuan egon zen. Djibuti, Kenya eta Etiopiaren artean dagoen lurrean, Somalia deritzogun herrian, izatezko botere bat baino gehiago daude, eta gobernu ofizialarena ez da eraginkorrena, inondik inora.
|
|
|
Nazioarteko komunitateak zeharo egin du kale Somalian; beraz, Javier Solanaren azkenetariko mintzaldi bat entzuteak sutan jarri ninduen; porrot
|
egindako
estatuen hutsuneen errua haiena da, baina ondorioak guretzat dira, esan baitzuen. Agian intentzioa zen esatea kanpoko esku sartzeak ez zuela ordezkatu behar bertako eginkizuna, baina barregarria iruditu zitzaidan.
|
|
2010
|
|
|
Asteazkenean, Madrilgo Kongresuan
|
egindako
estatuaren egoerari buruzko eztabaidan eskua luzatu zion Erkorekak Zapaterori, eta horrek elkarlanerako borondatea agertu zuen. Besteak beste, 2011ko aurrekontuak onartzeko diputatu jeltzaleen babesa beharrezkoa izango duela jakinda egin zuen proposamena Erkorekak.
|
|
2011
|
|
|
Solidaritat alderdiaren irudiko, Bilduren zerrendak azkenik baliogabetzen badituzte, Espainiak «demokraziaren aurka
|
egindako
estatu kolpea izango da». Convergenciako Oriol Pujolen irudiko, Bilduk funtsean EA ordezkatzen du, eta EA «susmo orotik at» dago.
|
|
|
Dagoeneko hori ez da arazoa; hauteskundeen prozesuaren barneko epeen eta xehetasunen eztabaidak are liskartsuagoak izan dira», Rajab Abu Serreja aditu palestinarraren ustez.Aurten, aspaldian baino gehiago, palestinarren arteko batasunaren alde kalera atera dira herritarrak, politikariei bide horretan jar daitezen eskatzeko. PANek NBEn
|
egindako
estatuaren aldarrikapenak ere batasunerako eskaera indartu du, nahiz eta Hamasek ez duen bat egin eskaera horrekin eta batasun nazionalaren akordioa bera zalantzan jarri duen. Hamasek pentsatzen du etxeko liskarrek lehentasuna dutela.
|
|
|
Haztearen inperatiboa, hein handi batean, halako sistema finantzariotik dator (ekonomia erreala haztea beharrezkoa baita maileguak eta horien interesak bueltatzeko), baina ezinezkoa denez, halako sistema finantzarioa duen ekonomiak bere burua suntsitu ohi du ziklikoki. Europako bihotzean huts
|
egindako
estatuak sortzeraino. Bankuak erreskatatzeko diru publikoa erabili da, minbizia sendatzeko aspirina nola.
|
|
2012
|
|
|
Eta, gelditu gabe, hitz egin ahala, barandaz gainezkako kapera batera bultzatu zituen, baztertu zituen batzuk, eta gaizki
|
egindako
estatua eskierki izan zitekeen bloke antzeko bat azaldu zuen.
|
|
|
Estatuenbideragarritasuna ez da ezaugarri horien arabera zehazten. Estatua izan ala ezizan, gehienbat, arrazoi politikoen, historikoen eta militarren arabera gauzatzen da.Adibidez, huts
|
egindako
estatuak deritze sozialki, ekonomikoki eta politikoki porrotegin duten estatuei; hala ere, estatua izateari ez diote utzi eta nazioartean gainerakoestatuei onartzen zaizkien eskumen eta betebehar bertsuak aitortzen zaizkie.
|
|
|
Bertako jendeak gorriak eta beltzak ikusten segitzen du, demokrazia oso mindua gertatu da, batez ere Italian interbenitzeko moldeagatik —de facto Europar Batasunak inposatu du teknokraten gobernu bat, Berlusconi presidente hautatuak amore eman ondoren—, berJakin 189 martxoa apirila tan dagoena izatez protektoratua, kolonizazio garaiko figuraren birmoldaketa, ote den eztabaida daiteke... Enfin, egia da hori guztia, baina finean ekonomikoki porrot
|
egindako
estatuak dira (eta politikoki ere, Greziako gobernuak gezurra esan zuen kontuak aurkezterakoan eta Berlusconirena esperpentikoa zen), Europar Batasunean daudenak eta moneta euroa dutenak. Beraz, esparru osoak porrot egin ez dezan salbuespenezko neurriak hartzen dira, eta funtsean ez dira gauzak horrenbeste aldatzen.
|
|
|
Panorama ederra hurrengo urteotarako. Azkenean, Alemaniak markoa berreskuratzea erabakitzen badu, edo porrot
|
egindako
estatuak eurotik kanporatzeko mekanismoa eratzen badu, ez da interbentziorik egongo. Bestela, Espainiako Erresumak edo eurogunetik alde egin edo interbentzioa onartu beharrean, erregutu du.
|
|
|
Noiz arte Espainiaren menerapen guda politika?, bukatzen zuen, eta horrek laburbiltzen du inoiz hemen ere partekatu dugun pentsaera. Espainia, aspaldian behera egindako inperioa (Erresuma Batua bezala), gaur egun ia erabat porrot
|
egindako
estatua (Erresuma Batua ez bezala), edozein dinamika separatista jasotzeko etsai krudel eta itsua bilakatu da, frankismoak eta ondoriozko demokrazia kontrolatuak areagotutako herentzia pozoitsua, hori ere. Baina hori esanda, gogoratu dezagun, egun berean eta orri berean, harrokeria intelektual nanoenak soilik sor ditzakeen hitzok irakurtzeko zoritxarra izan genuela:
|
|
2015
|
|
|
Porrot
|
egindako
estatu kolpe militar bat eta osteko gerra zibila, lurpeko presondegi bat, ihes jendetsu bat eta ondorengo giza ehiza, infernurako itzulera edo heriotza. Gero, ahanztura.
|
|
2016
|
|
|
Italian izandako hilketa batzuen eta Valerio Borghesek 1971n
|
egindako
estatu kolpearen porrotaren ondorioz, Espainian aterpetu zen eta aitzindari izan zen beste faxista italiar asko birkokatzeko. Bizilekua eta lan zikina eman zieten Carrero Blancoren aginduz sortutako SECEDen, adibidez.
|
|
2017
|
|
|
Eta ez soilik Retirada ezagunean otsailaz geroztik Gironako mugetatik landa izandako hartan, baita gerraren hasieran ere. Jakina denez, Espainiako militar errebeldeek
|
egindako
estatu kolpearekin, lehen momentutik eman zion ihesari jendeak, multzo txikiagotan bazen ere. Frankistek aurrera jo zuten heinean, ihesaldi horiek hauspotu zituzten.
|
|
|
Tunisian piztu eta eskualdean zehar zabalduriko matxinadek argazki latz bat utzi dute atzean: huts
|
egindako
estatuak, errepresioa, anabasa, estatu kolpeak, gerrak, hilketak... Achcarren hitzetara itzulita, oso prozesu luzea izango da erregimen zaharraren heriotza eta berriaren jaiotza, baina idazlea, udaberri hartan sortu zen euforiaren aurka agertu zen bezala, orain nagusi den pesimismoaren kontra dago.
|
|
|
–Tripolira iristeko pasabidea izan zen?. Muammar Gaddafi erori ostean ere, herrialdean anabasa da nagusi, azken batean, huts
|
egindako
estatu bat da, hiru gobernu baditu ere.
|
|
|
–Autonomia hitz tabua da amazigontzat; horrexegatik gogorarazi behar zaio gure herriari AEB, Alemania eta halako herrialdeak estatu federalak direla, eta ez porrot
|
egindako
estatuak?, zioen Moammarrek, berak egindako autonomia eredu desberdinen inguruko txostena eskuan zuela. Aktibistaren proposamena bat zetorren herrialdean zabaltzen ari zen joera deszentralizatzaileekin.
|
|
2020
|
|
|
Gaur egun Libanok huts
|
egindako
estatuaren ezaugarriak bete ditu, baina ez da azken hamarkadetan berak bakarrik hartutako bidea, baizik eta historian izandako esku hartzeengatik eta ezarritako bezerokeria sareengatik.
|
|
|
Huts
|
egindako
estatu kolpe ororen akats bera egin duzue: ez duzue militarren babesa lortu edo komunikazioak deuseztatu.
|
|
2021
|
|
|
Salvador Allende presidente zenaren kontra militarrek 1973an
|
egindako
estatu kolpeaz geroztik, demokratikoki aukeratutako Txileko presidente guztiek agintaldiak bukatu dituzte.
|
|
2022
|
|
|
Baina «etikan» oinarritutako politika hori oso ahula da. Noiz interpelatuko du EAJk PSOE, Gobernuan izan zenean
|
egindako
Estatu Terrorismoarengatik. EAJren «joera etikoa» sineskor bihurtzeko, noiz hautsiko ditu erlazio politikoak PSOErekin, noiz desegingo berarekin duen aliantza politiko guztiak (gobernuak barne), gutxienez alderdi honek, Espainiaren batasuna eusteko ikuspuntu etikotik guztiz onartezinak izan ziren baliabideak erabiltzeagatik, bere ardurak errekonozitu arte?
|
|
|
Norabide horretan guri arreta eman digun kasua, Pegasus espioitzarena izan da. Kasu horrek coram populo ipini digu estatu honen esentzia antidemokratikoa eta frankista, ez bakarrik exekutiboak estolderia beltzena indar demokratikoen aurka erabili duelako, lehen ere
|
egindako
estatu terrorismoari, indar politiko legal eta demokratikoen (HB kasu) aurkako entzuketa ilegalei, mota askotako astakeriei, jarraipen sinple bat emanez. Baina hori ez da larriena.
|
|
|
Baina ideia erradikalegiak zituelakoz kargutik kendu zuten. Jose Sanjurjo militar iruindarrak Espainiako II. Errepublikaren kontra
|
egindako
estatu kolpe saiakeran estuki esku hartu zuen, 1932an.
|
|
|
Raison d’tat teoria zuzen edo oker, noiz nola, premia batean oinarritzen da, eta premiaren izenean
|
egindako
estatu delituak (gertatzen diren herrialdeko lege sistema nagusiaren arabera, erabateko delituak direnak), larritasunezko neurritzat hartzen dira: Realpolitik deritzanari amore ematen zaio, botereari eusteko eta era horretan indarrean dagoen lege antolamenduaren jarraipena osotasun gisa segurtatzeko.
|
|
2023
|
|
|
Bizimodu komunitarioak eta herrialdearen antolaerak beste ezerk ez du eragozten egoerak gainezka egitea. Huts
|
egindako
estatu hartako biztanle gehienek nazioarteko eragileen laguntza jasotzen dute. Nazio Batuen Elikadura Programako laguntza humanitarioa, esaterako, Libanon bizi direnen %40ri iristen zaie; horietatik, milioi bat libanoarrak dira, eta beste milioi bat, berriz, iheslari siriarrak.
|
|
|
Espetxealdiko hasierako etsipenuneakgainditurik, ikasteko eta hausnartzeko garaiak izan ziren horiek La Horie jeneralaren eskutik. 1814 urtea huts
|
egindako
estatu kolpearen urtea izan zen. Urte horretako irailean Minak gau batez Iruñea hartu zuen, baina kolpeakkaleeginzuenez, erbestera joan zen.
|