|
2015
|
|
|
9 Ez uste izan negar eta negar eginez gero, guztia
|
eginda
dagoenik; ez, egintzei eta bertuteei hel diezaiegun, hauek baitira guri dagozkigunak, eta malkoak betoz Jainkoak bidal ditzanean, geure aldetik ekartzeko ahaleginik egin gabe. Hauek lur lehor hau ureztatua utziko dute, eta oso lagungarri izan ohi da fruitu emateko; zenbat eta haien ardura gutxiago izan, gehiago, zerutik erortzen den ura delako; lurra zulatzen nekaturik ateratzen dugunak ez du zerikusirik honekin, askotan zulatu eta zulatu lur jota geratuko gara, eta ez dugu aurkituko ur potxingo bat ere, are gutxiago iturburua den putzurik.
|
|
|
8 Guri begitanduko zaigu, erlijioko abitua soinean daramagunok eta geure borondatez hartu genuenok eta Beragatik munduko gauza guztiak eta geneukana alde batera utzi genuenok (san Pedroren sareak badira ere, daukana ematen duenak nahiko ematen duela uste izango du), horrekin dena
|
eginda
dagoela. –Jarrera ona da oso, hartan irauten badu eta lehen egonlekuetako zomorro artean berriro sartzen ez bada, gurariz baizik izan ez arren; ez baitago zalantzarik biluztasun honetan eta guztia alde batera uztean irauten badu, lortuko duela nahi duena.
|
|
|
Jaunak nahi beza halakorik sekula ez izatea; hau hala balitz, nik diotsuet, ez etsi Haren Maiestateagandik esandako bat egite hori lortzeko ahaleginean. Zeuen buruak hori gabe ikusten badituzue, debozioa eta gozotasunak badituzue ere, hara iritsi zaretelako ustea sortzen dizuetenak, eta gelditasunezko otoitzean halako liluralditxoren bat (orduan batzuei guztia
|
eginda
dagoela begitanduko zaie), bada, sinets iezadazue ez zaretela iritsi bat egitera, eta otoitz egiozue Jaunari eman diezazuela perfekzioz lagun hurkoaganako maitasun hau, eta utzi Haren Maiestateari nahi duena egiten, Berak emango baitizue zuek nahi dezakezuena baino gehiago, horretan eginahalak egin eta lortzen saiatzen bazarete; eta behartu ezazue zeuen burua ahipen nahia egin dadin, zeuon eskubi... Ez uste izan kosta gabe izango denik eta eginda aurkituko duzuenik.
|
|
|
4 Hemen irakatsi zidan Jaunak zein on handia den Beragatik neke eta jazarpenak eramatea; izan ere, Jainkoaren maitasuna eta beste gauza asko neure ariman hainbesteraino hazten ikusiz, harriturik nengoen; eta honek sufritzeko gogoa pizten zuen nigan. Beste pertsonek, ordea, lotsa lotsa
|
eginda
nengoela uste zuten, eta egon ere hala egongo nintzen, Jaunak hain mesede handiaz erabateko laguntza eman ez balit.
|
|
|
Bada, hau igarorik, bazkal ondoren atseden pixka bat hartu nahirik (gau osoan ia ez bainuen atsedenik izan, ezta beste batzuetan ere lan eta ardurarik gabe egoterik, eta egunero neka neka eginik bainengoen), nire monasterioan eta hirian
|
eginda
zegoenaren berri izan zelarik, zalaparta handia zen esan ditudan arrazoiengatik, nolabaiteko aitzakiaren bat bazegoela zirudien-eta.
|
|
|
Argi ikusi nuen atsekabe ugari zetozkidala gainera; baina egitekoa
|
eginda
zegoenez gero, ez nuen kezka handirik. Otoitz egin nuen, Jaunari lagun diezadala, eta neure aita san Joseri bere etxera ekar nazala eskatuz, eta eraman behar nuena eskaini nion eta, beragatik sufritzeko aukera izateagatik eta berari zerbitzueginahal izateagatik poz pozik, joan nintzen, kartzelan sartuko nindutela sinetsirik.
|
|
|
Bost zauriak oso poliki moldatuak zeuzkan. Berak esan zidan horrela ikusiko nuela aurrerantzean, eta hala izaten zen, hau da, ez nuela ikusten gurutzea
|
eginda
zegoen zura, harribitxi hauek baizik. Baina nik neuk izan ezik beste inork ez zuen ikusten.
|
|
|
4 Noizbait eta maiz gertatzen da, borondatea bat
|
eginda
egonik (berorrek ikus dezan hori izan daitekeela, eta otoitz era hori duenean uler dezan; ni behintzat nahasia ninderabilen, eta horregatik esaten dut hemen), argi ikusten da eta ulertzen borondatealotuta eta gozatzen dagoela;, argi ikusten dela, diot, eta sosegu handitan borondatea dago soilik, eta bestalde adimena eta oroimena aske daude, zereginetan eta karitatezko egintzetan jarduteko eran egon ere.
|
|
|
2 Batasuna deitzen dioten hori nola den eta zer den, nik ezin adieraz dezaket. Teologia mistikoan azaltzen da hori, baina nik ez dakit horko izenak ematen, eta ez dut ulertzen zer den gogoa ezta nola bereizten den arima edo espiritutik ere; guztia gauza bera delakoan naiz, arima noizbait bere baitatik irteten bada ere, erretzen eta garra
|
eginda
dagoen su antzera, eta batzuetan su hau indarrez hazten bada ere; gar hau suaren gain oso gora igotzen da, baina ez da horratik gauza desberdina, suan dagoen gar bera baizik.
|
|
|
Haren Maiestateak belar txarrak atera eta onak landatu behar dituela. Bada, egin dezagun, hau
|
eginda
dagoela arimak otoitzari ekiteko erabakia hartzen duenean eta erabiltzen hasten dela. Eta Jainkoaren laguntzaz saiatu behar dugula, baratzezain onak bezala, landare hauek haz daitezen eta arretaz ureztatu gal ez daitezen, loreak eman ditzaten baizik, gure Jaun honi atsegin emateko usain gozoko loreak, horrela sarri sarri etor dadin baratze honetara atsegin hartzera eta bertute hauen artean gozatzera.
|
|
|
Jende espiritualak ez du zertaz atsekabeturik. Hain goi graduan jarrita, Jainkoarekin bakarkako harremana eduki nahi izatea eta munduko denbora pasak alde batera uztea horixe baita, gehien gehiena
|
eginda
dago. Goretsi horregatik Haren Maiestatea eta izan uste on haren onberatasunean, bere adiskideei ez baitie sekula ere hutsik egiten.
|
|
|
2 Maila honetan ekintza asko burutu ditzake Jainkoagatik asko egitea erabakitzeko eta maitasuna pizteko, beste batzuk bertuteetan hazten laguntzeko, Arte de servir a Dios deritzon liburuak dioenez; liburu oso ona eta egokia da maila honetan daudenentzat, adimenak lan egiten dueneko maila baita. Bere burua Kristoren aurrean irudika dezake eta haren Gizatasun santuaz maitemintzeko ohitura hartu eta beti berekin izan eta hitz egin Harekin, bere premietarako eskatu eta bere neke lanengatik kexua agertu, Harekin batera poztu bere pozaldietan eta ez ahaztu Hura hauengatik, ez bilatu
|
eginda
dauden otoitzak, bere desira eta premien araberako hitzak baizik.
|
|
|
1 Nik noizean behin izaten nuen, esan dudanez, laster batean igarotzen bazen ere, orain esango dudanaren hasiera: Kristoren aurrean jarrita egin ohi nuen halako irudikatze horretan gertatzen zitzaidan, eta noizbehinka irakurtzen nengoela ere bai, etortzen zitzaidala bat batean Jainkoaren presentziaren sentimendu bat, nik neure barruan zela edota ni Harengan murgil murgil
|
eginda
nengoela inolako zalantzarik ez izateko eran.
|
|
|
1 Ni Valladolideko fundazio honetara joan baino lehen, hitz
|
eginda
nengoen Santa Anan Karmeldarren Ordenakoa zen eta une hartan Medinako priore zen aita frai Antonio Jesusenarekin eta frai Joan Gurutzekorekin, esanda daukadanez. Jatorrizko Erregelako fraide oinutsen monasterioa egingo balitz, sartuko ziren lehenengoak izango zirela, eta etxea edukitzeko biderik ez neukanez gero, gure Jaunari gomendatu baino besterik ez nuen egiten; izan ere, esan dudanez?
|
|
|
8 Askotan, fundazio honetan pentsatzen dudanean, harri eta zur uzten naute Jainkoak erabiltzen dituen bitartekoek; pertsona aberatsak Toledon zehar hara eta hona ibili ziren bila ia hiru hilabetean, bi baino gehiagoan behintzat, ez bainaiz ongi gogoratzen? eta, han etxerik egongo ez balitz bezala, ez zuten egundo ere aurkitu ahal izan, eta gero etorri zen gazte hau, aberatsa ez zena, oso txiroa baizik, eta hona non Jaunak nahi duen beronek aurkitu dezala; eta Alonso Alvarezekin hitzarmena
|
eginda
egonik fundazioa zailtasunik gabe egin zitekeenean, hitzarmenik ez izatea, oso bestera baizik, fundazioa pobretasunean eta zailtasun artean egina izan zedin.
|
|
|
11 Gero ikusten nuen zein gaizki egin genituen gauzak, Jainkoak egintza burutua izan dadin jartzen duen asmo finkoaz, ez baitira kontuan hartzen eragozpenak. Bada, etxearen jabeak eliza
|
eginda
zegoela jakin zuenean, orduan izan ziren izatekoak, maiorazko baten emaztea baitzen. Asko zen egiten zuena.
|
|
|
Gustukoa bagenuen prezio onean erosiko genuela-eta zegoenean, Jaunak baretu zedila nahi izan zuen. Kontseilukoek monasterioa
|
eginda
zegoela jakin zutenean, beraiek ez baitzuten egundo baimenik eman nahi, haserre biziak hartu zituen, eta elizako jaun baten etxera joan ziren (nik isilpean berri eman nionarengana), dena suntsitu nahi zutela esanez. Izan ere, Gobernariari bide bat eskaini zitzaion baimena eman zidanean eta ez zegoen toki hartan.
|
|
|
Eta on Pedro Manriqueri, aipaturiko zaldunari, eskatu nion, haiei hitz egitera eta dokumentuak erakustera joan zedila. Berak baretu zituen,
|
eginda
zegoenez gero; bestela, nahikoa lan izango genuen.
|
|
|
19 Oso bare geratu nintzen eta aurretik nuen ezinegona kendurik; hala ere, ez nekien
|
eginda
zegoena eta etxe hartaz esan nuen txar guztia nola konpondu, neure ahizpei esan eta esan egin bainien zein txarra zen eta ez nukeela nahiko ezergatik ere gu hara joan gintezen ikusi gabe; dena dela, hauek ez zidaten hainbesteko kezkarik ematen, nik egiten nuena ontzat izango zutela banekielako; beste etxea nahi zuten haiek ematen zidaten kezka: buruarin eta aldakortzat hartuko nindutela zirudien, nik barru barrutik gorrotatzen dudana.
|
|
|
Eta halaxe izan zen; nahi eta eskatu zuena hari eman ondoren, beste hirurehun dukat gehiago eskatu zituen, zentzugabea zirudiena, gehiegi ordaintzen baitzitzaion. Honela konturatu ginen Jainkoa ari zela gauzak egiten, gizon hari ongi zetorkiolako saltzea, eta tratua
|
eginda
egonik, gehiago eskatzea bidegabea zelako.
|
|
|
9 Nik uste nuen inola ere ez zela komeni onartzea arrazoi hauengatik: lehenengoa, asko zirelako, eta oso zaila iruditzen zitzaidan beren bizierara
|
eginda
egonik, gurera moldatzea. Bigarrena, ia ez zutelako ezer bizitzeko, eta herria mila biztanletik pixka bat gorakoa izanik, limosnaz bizi izateko laguntza txikia zen; udala haiek mantentzeko prest agertu bazen ere, ez zirudien gauza iraunkorra izango zenik.
|
|
|
Eta haien bertuteak erakarririk eta herriak eta doktoreak haienganantz eraginik, arazo hau berena balitz bezala harturik, niri biziki burua berotzen hasi ziren gutunen bidez. Eta ni Malagóngo San Joserenean nengoela, Villanuevatik 26 legoa eta gehiagora, aita priore bera etorri zitzaidan gai honetaz hitz egitera. Eta zer egin daitekeen agertu zidan eta monasterioa
|
eginda
zegoenean, Ervías doktoreak bere irabazitik hirurehun dukateko errenta emango zuela; eskatzeko Erromaren onarpena.
|
|
|
12 Hau ez nuen batere argi ikusten,
|
eginda
zegoenean gauzak ardura gutxiz hartuko ez ote ziren beldur bainintzen; bestalde, beraiek hain gutxi edukirik, ezin zen. Eta horrela, arrazoi ugari eman nizkion aita prioreari ez zela komeni egiterik ikus zezan eta, nire iritziz, nahikoa ziren arrazoiak, eta esan nion begira zezatela berak eta aita frai Antoniok, nik beraien kontzientziaren gain uzten nuela arazoa, nik esaten nizkienekin nahikoa zela ez egiteko uste bainuen.
|
|
|
eska diezaiotela Haren Maiestateari barka diezadala mesede hauetaz hain gaizki baliatu naizelako. Nire alabek,
|
eginda
dagoenagatik niri eskerrak emateko baino, nitaz kexatzeko motibo handiagoa dute horregatik. Eman diezazkiogun guztiok, ene alabak, eskerrak Jainko onari, hainbeste mesede egin dizkigulako.
|
|
|
Horretan geratu ginen; niri, behintzat, oso ongi iruditu zitzaidan, albait lasterren egitea komeni baitzitzaigun, geure monasterioetatik kanpo geundelako, eta baita kontrakotasunen bat izango ote zen beldur nintzelako ere, lehenengo fundazioan eskarmentua harturik bainengoen. Eta horrela, inork jakin orduko nahi nuen etxe sartzea
|
eginda
egotea, eta horrela egitea erabaki genuen. Aita Domingo ere bat zetorren horretan.
|
|
|
Eta hartu hau ongi gogoan eta argi ikusiko duzue zuzen nabilela. Perfekzioaren gorena argi dago ez datzala barruko gozotasunetan, ez liluramendu handietan, ez ikuskarietan, ezta profezia espirituan ere; Jainkoaren borondatearekin guztiz bat
|
eginda
egotean baizik: Hark nahi duela ikusten dugun edozein gauza, geure gogo guztiaz nahi izatean, eta bai gozoa dena eta bai garratza dena alaitasun berberaz onartzean, Haren Maiestateak nahi duela ikusirik.
|
|
|
Eta Salamancatik etxe bat errentan har ziezadaten saiatu nintzen, izan ere, Toledoko eta Valladolideko fundazioen ondoren, konturatu nintzen hobe zela etxe propioa bilatzea etxe sartzea egin ondoren, arrazoi askorengatik: nagusiena, nik ez neukala zurikorik ere erosi ahal izateko, eta monasterioa
|
eginda
egonez gero, Jaunak hornitzen zuen; eta, leku egokiagoa ere aukeratzen zen.
|
|
|
5 San Joseren egunean, Sakramentu guztiz Santua jarri genuenean, Gotzainaren eta hiriaren baimena izan arren, bezpera gauean isil isilik sartzea besterik ez nuen nahi izan?; baimena emana zenetik aldi luzea igaro zen, eta Gizakundeko monasterioan nengoenez gero eta gure aita jenerala ez baina beste prelatu bat agintzen zegoenez gero, ezin izan nuen fundaziorik egin, eta garai hartan Gotzaina zenaren baimena nuen, hiriak nahi izan zuenean hitzez emana; gure izenean hartaz arduratzen zen jaun bati, Andres Jimena izenekoari, esan zion, eta ez zitzaion batere axola idatziz ez izatea, ezta niri ere, uste dudanez. Eta oker nengoen; izan ere, Eliz Epailea haserre bizian etorri zen, monasterioa
|
eginda
zegoela jakin zuenean eta ez zuen utzi gehiago mezarik ematen eta atxilo eraman nahi zuen meza eman zuena, fraide oinuts bat, aita Julian Ávilakorekin eta nirekin ibiltzen zen beste Jainkoaren zerbitzari batekin, Antonio Gaitán izenekoarekin, zihoana.
|
|
|
2 Gotzainaren baimena izanez gero, monasterioa
|
eginda
zegoela iruditzen zitzaidan; hain erraz egiten zitzaidan! Eta horrela, etxe bat errentan hartzen saiatu nintzen, ezaguna nuen andre batek zeukana, eta zailtasunak izan ziren ez zelako alokatzeko garaia eta ikasle batzuek zerabiltelako; haiekin hitzartu zuten, etxea hartuko zuena bertan zenean utzi egingo zutela.
|
|
|
15 Sevillara iristean aita frai Marianok guretzat errentan harturik zuen etxe batera, aurrez esanda baitzegoen, nik uste nuen guztia
|
eginda
zegoela; izan ere,, diodanez. Artzapezpikuak asko laguntzen zien fraide oinutsei eta niri neuri ere idatzi zidan zenbaitetan maitasun handia erakutsiz.
|
|
|
...indik oso gazte zela; hala ere bera bakarrik zutenez gero, beste neba batzuk izan zituen berak baina guztiak hil ziren, eta hau, gutxien maite zutena, geratzen zitzaien (esan dudana gertatu zitzaionean, neba bat zuen, beraren alde irteten zena, halakorik ez sinesteko esanez), ezkontza ordurako ongi hitzartua zuten gurasoek, berak ez zuelakoan kontra egingo, baina esan ziotenean, ez ezkontzeko boto
|
eginda
zegoela esan zien, eta ezergatik ere, hiltzen bazuten ere, ez zela ezkonduko.
|
|
|
–Niri, behintzat, oso ongi iruditu zitzaidan, albait lasterren egitea komeni baitzitzaigun, geure monasterioetatik kanpo geundelako, eta baita kontrakotasunen bat izango ote zen beldur nintzelako ere, lehenengo fundazioan eskarmentua harturik bainengoen. Eta horrela, inork jakin orduko nahi nuen etxe sartzea
|
eginda
egotea, eta horrela egitea erabaki genuen? (Fund.
|
|
|
Hona ekarri zuen eta hemen banatuko dira diruok urtarrileko hil honen amaieran. Nire aurrean egin ziren eraman duten eskubideen kontuak; hemen bidaliko dut; ez bainuen gutxi egin nik kontu hauek ulertzeko, eta hain tratulari eta salerosle handia
|
eginda
nago, non denetik baitakit Jainkoaren eta Ordenaren etxe hauen gorabeheran, eta horrela haientzakotzat ditut nik berorrenak eta pozik esku hartzen dut haietan.
|
|
|
Benetan poztu naiz probintzialik izendatu ez dutelako, berorren aitatasunak dioenez, egoki baitago hori; hala ere, frai Antoniok bekaturik ez egitekotan besterik ezin zuela egin esan zidanean, nik ez nion kontra egin. Hemen guztia
|
eginda
zegoela pentsatu nuen; baina, egindakoa berrestera, Erromara joan behar badute, probintzia lortzera ere joango dira. Bidal biezat guztiaren berri, hemengo bidetik joaten badira.
|
|
|
11 Uste dut ez dudala hemen igaroko urtarril osoa, hau niretzat toki txarra izan ez arren, hainbeste gutun eta zeregin ez baititut. Aita bikarioak Arenasko fundazioa egiteko eta han bil gaitezen hain gogo bizia izanik, uste dut hemengoa laster amaitzeko aginduko didala; eta, egia esan, gehiena
|
eginda
dago. Ez du sinetsiko berorren aitatasunak zenbat zor diodan.
|
|
|
28 Badira beste arima batzuk, eta honekin amaitzen dut, hemendik jakingo duzue, arretaz begiratzen baduzue, nola dauden bide ugari aurrera egiteko eta nola gelditzen diren bidean?, hau da, badira beste arima batzuk, ez gizakien esamesei ez ohoreari jaramon handirik egiten ez dietenak; hala ere, ez daude hilduratzen eta beren borondateari uko egiten trebatuak, eta horrela, gorputzetik beldurra irteten zaiela dirudi. Sufritzen hasten direnean, dena
|
eginda
dagoela ematen du: baina Jaunaren ohorearen kontu larrietan, biziberritu egiten da beraiena eta beraiek ez dira konturatzen; munduari ez diotela beldurrik uste, Jainkoari baizik.
|
|
|
12 Jainkoarren eskatzen dizuet, ez zaiteztela lasai geratu hitz hauen aurrean, apurka apurka kalte egingo baitizue eta egia diotela sinetsi, edota dena
|
eginda
dagoela eta hartan lan egin duzuela uste izan. Zuek ez onartu halako hitzik zeuen barruan gerra egin gabe, horretarako ohitura izanez gero, erraz egiten baita.
|
|
|
Esango ditudan batzuetatik aterako dituzue gainerakoak; [8] edota aberastasunekin: behar dutenaz gainera, dirutza handiak badituzte kutxan, bekatu astunak egitea saihestuz gero, guztia
|
eginda
dagoela uste izaten dute. Atsegin hartzen dute daukatenarekin, noizbehinka limosnaren bat ematen dute; ez dira konturatzen ondasun haiek ez direla beraienak; Jaunak eman zizkiela bere administrari zirenez, behartsuei banatzeko, eta kutxan sobera, alferrik eta geldi dutenaren kontu zorrotza eman dietela behartsuei, haiek sufritzen badaude.
|
|
|
Emazteak maitatzen badu behintzat, ez daki nola maitatzen duen, ezta ez du ulertzen zer maitatzen duen ere; hain goiko egoerara ekarri duen Erregeak dion maitasun handi handiak arima honen maitasuna bat egin behar du Berarekin, adimenak ulertzerik merezi ez duela, eta bi maitasun hauek maitasun bakar bihurtzen dira. Egiaz Jainkoaren maitasunarekin hain bat
|
eginda
egonik, nola atzeman dezake adimenak. Bistatik galtzen du tarte hartan; ez da inoiz izaten iraupen luzekoa, laburra baizik, eta han Jainkoak, tarte hartan eta gero ere, Haren Maiestatea ongi kontentatzen jakiteko eran ezartzen du, adimenak ulertu gabe, esanda dagoen bezala.
|
|
|
7 Etxe hau zeru bat da, lur honetan zerurik bada, Jainkoa poztea baino besterik nahi ez duen eta norbere pozaren ardurarik ez duenarentzat; bizimodu oso ona dago; zer edo zer gehiago nahi izanez gero, guztia galduko da, besterik lortu ezin duelako; eta pozbiderik ez duen arima zeharo gogait
|
eginda
dagoenaren antzekoa da, denik eta jakirik hoberena bada ere, nazka ematen dio, eta osasuntsuek gogotsu jaten dutenak barrua nahasten dio. Beste leku batean hobeki salbatuko da, eta baliteke apurka apurka perfekziora iristea, hemen ezin baitzuen eraman, dena era batera hartzen delako.
|
|
|
Lehen idazketan honela: Eta mesede handia egin digu etxe honetan, handiena
|
eginda
baitago, baina geure buruagandik askatzea geratzen zaigu. Hau askatze zaila da?
|
|
|
Konturatzen zarete nola ibil daitekeen bat zulo handi batean sarturik dagoenean; han bukatzen zaio bizia, eta nahiko egingo du beherantz sakontzen ez badu infernura joateko; baina ez da hobetzen sekula. Izan ere, honek ez dakar probetxurik ez berarentzat, ez besteentzat, bai, ordea, kaltea, zuloa
|
eginda
dagoenez gero, bidetik dabiltzan asko bertan eror daitezkeelako. Kanpora irten eta zuloa lurrez betetzen badu, ez die kalterik egingo ez berari ezta beste inori ere; baina nik diotsuet benetan arriskutsua dela tentaldi hau; nik asko dakit honetaz esperientziaz, eta horrela, asmatuko dut zuei esaten, nahi nukeen bezain ongi ez bada ere.
|
|
|
–Azken batean bizi egin behar dut Jainkoaren zerbitzurako?. . Gorputz hauek manten ditzagula nahi du Jainkoak??; deabruak gauzen arteko milaka diferentzia irakasten du hemen, aingerua denez gero, (izan ere, hau guztiau ona da), eta honela, buruan sartzen dio dagoeneko pobrea dela eta baduela bertute hau,
|
eginda
dagoela guztia. –Orain goazen probara, hau bestera ez baita ezagutzen, beti mesfidatuz baizik; eta kontuz arituz gero, laster ematen du seinalea:
|
|
|
Eta bitarteko ahula dirudien arren, biziki indartzen du arima, eta gauza txiki txikietan kontu handia izaten laguntzen du; norbaitengana bihotza badoakigu, egin ahaleginak harengandik pentsamendua aldentzen eta Jainkoagana bihurtzen, eta Haren Maiestateak lagundu egiten du. Eta mesede handia egin digu, etxe honetan handiena
|
eginda
baitago, izan ere, geure buruagandik askatze hau eta geure buruaren aurka egitea gauza latza da, bat bat eginik gaudelako eta geure burua maite dugulako.
|
|
|
Baina bizitza honetan ere, bai ziurtasun handia! Hemen, ordea, guztiok hala egin ohi duzuenez gero, gehiena
|
eginda
dago; bata bestea esnatzen dute eta elkarri laguntzen; honetan bakoitza besteen aurretik joaten saiatzen da.
|