|
2000
|
|
|
Esan zuen Darwinek, bere" emozioen adierazpenean", Frazerrek egindakoa bezalako okerra egin zuela honakoa pentsatzean: " gure arbasoek, haserre zeudenean, kosk
|
egin
nahi zutela" azalpen nahikoa dela haserre gaudelarik gure hortzak zergatik erakusten ditugun jakin dezagun. Esan zuenez, esan liteke Darwinengan egokia dena ez direla halako" hipotesiak", baizik eta" sistema batean gertakari guztiak jarri izana" —gertakarion sinopsia egiten lagundu izana—.
|
|
|
Kanpora irten ezin den sentimendu andana bat, sentimendu guztiek aurrera
|
egin
nahi baitute eta irtenbidean trabatuta geratzen baitira.
|
|
2003
|
|
|
— Zure ustez, Sokrates, zein da maitasun eta desio horien zioa? Ez al zara konturatzen zein arraro jartzen diren animalia guztiak ume
|
egin
nahi dutenean, lurrekoak zein hegalariak, denak gaixoturik b eta maitasunez beteta lehenik elkarrekin batzearekiko eta bigarrenik jaioak elikatzearekiko, eta berauen alde prest daude baita ahulenak indartsuenekin ere borrokatzeko eta hiltzeko, eta baita gosez irauteko eta beste edozer egiteko ere haiek elikatzeagatik. Batek pentsa lezake gizakiek hori guztia arrazoituta egiten dutela, baina zein da animaliak maitasunez horrela betetzeko arrazoia?
|
|
|
Horretan ere ez zidan berehalakoan kasu egin, d hala ere denbora igarota nire esanetara etorri zen. Etorri zen lehenengo aldian afaldu orduko alde
|
egin
nahi zuen, eta aldi hartan, lotsaturik, alde egiten utzi nion. Baina atzera zelata jarrita, afaldu ondoren hizketan aritu nintzaion gauean berandu arte eta, alde egin nahi izan zuenean, berandu zela aitzakia jarrita, gelditzera behartu nuen.
|
|
2004
|
|
|
Descartesek aurreiritzi guztiak baztertzea ezinbesteko urrats gisa joko du filosofiaren eta egiaren bilakuntzaren bidetik aurrera
|
egin
nahi duen edozeinentzat. Bere lanetan behin eta berriro agertzen den ideia da hau, eta horretaz jabetzeko bere Filosofiaren hastapenen hasieran egiten duen baieztapena ekar dezakegu harira:
|
|
|
...escartesen modura esan genuke ezagutzatzat jotzen dugun honetan, baita gaur egun ere, sinesmen karga oso handia dagoela, konfiantza eta konbentzimendu handiegia, eta fede itsua dugula gure garaiko zientziaren eta teknologiaren indarraz; eta horrexegatik garai haietan bezain beharrezkoa izango dela gaur egun zalantzari ekitea, giza bizitzaren eta munduari buruzko ezagupenaren hastapenez hausnarketa
|
egin
nahi badugu behintzat. Zalantza egin, beraz, geuk ere, eta ez onartu mengel baten moduan eskolan edo gaurko erretorikaren eta dogmatikaren pulpitu goren diren komunikabideetan edo informazioaren sareetan esaten diguten guztia, eta ez egin geureak era itsu itsuan zientziaren emaitzak, ezta hastapenak ere, gure bizitza alde guztietatik zipriztindu behar duten egia absolutuak balira bezala.
|
|
2005
|
|
|
3 Ez da, horratio, egia osoa batzuek diotena, justizia atributiboak xede dituela erkidegoari dagozkion gauzak, eta adierazlea, partikularren gauzei buruzkoak. Aitzitik, norbaitek gauza baten legatua
|
egin
nahi badu, justizia atributiboa darabil eta estatuak ogasun publikotik itzultzen badu herritar batzuek eman ziotena, ez darabil besterik justizia adierazlea baino. Zinez, desberdintasun hori azpimarratu zuen jada Ziroren maisu batek.
|
|
|
Ohartarazi
|
egin
nahi dugu, bukatzeko, hizkuntzak gizakiaren garapen etiko moral honetan duen papera, era laburrean eta ezberdinean bada ere, aztertua izan dela jada gorago, hain zuzen, elkarrizketak gizakiaren izaera sozialean duen garrantzia kontsideratzerakoan130.
|
|
|
" Karaktereak", honela dio," gizaki bat beste gizaki batengandik ezberdintzen duen singulartasun guztiak biltzen ditu, gizaki hori beti ere izaki fisiko, intelektual eta moral bat bezala behatua delarik" 29 Indibidualitate hitza maila filosofikoagoan gelditzen den bezala, karaktere hitza gertuago dago errealitatetik eta, azken batean, beronek gizakiaren barne indarraren eta kanpo zirkunstantzien arteko loturaren emaitza islatzen du. Kontua da, ordea, bi kontzeptu hauen arteko bereizketa nahikoa teorikoa dela, bederen antropologia pedagogikoa edo pedagogia antropologikoa
|
egin
nahi duenarentzat: gizakiaren indibidualitatea, beti eta derrigorrez, zirkunstantzia jakin batzuetan eta ezaugarri zehatz batzuekin agertzen da, alegia, karaktere batekin.
|
|
|
ze hau berez (benetako bitartekaritza bat ematen den beste edozein gauzetan bezala) zerbait propioa eta ulertezina da; ze berau ideia bati esker eta ideia beraren barruan bakarrik bildutako zerbait da, hain zuzen, guretzat eta gure irudikatzeko erarentzat guztiz banandua agertzen diren elementuak elkartzearen ideiaren araberako zerbait. Hizkuntzaren ikerketak, egiaz, gizadiaren azken sakontasuneraino eramaten gaitu baina, kimerikotasunetik alde
|
egin
nahi badugu, ezinbestekoa izango da ikerketa hori hizkuntza ezberdinen analisiarekin hastea, alegia, hauen baitan gorputz izaera duen eta eraikitakoa den guztiaren zatitze arras hotz edota mekanikoarekin. Erabat gainditu beharrekoa da ideia bat:
|
|
2006
|
|
|
Horrelako malguki txikiek6 topa dezaketen kanpo oztoporik ñimiñoenak, edo barne nahasmenik ñimiñoenak ere, haien mugimendua aztoratzen du eta makina osoaren jarduera nahasten du. Mota horretako esperimenturen bat
|
egin
nahi dugunean, edertasunaren eta deformazioaren indarra neurtu nahian edo, kontu handiz aukeratu behar ditugu une eta leku egokiak, eta irudimena ere egoera eta jarrera egokian paratu behar dugu: gogamena erabat lasaitu, oroipenetan bildu, objektuan arreta jarri.
|
|
|
Garbi dago humear teoriak zer hartu duen Humeren ideietatik: ekintza baten azalpena
|
egin
nahi dugunean, usteak eta desioak eman behar ditugu aditzera.
|
|
|
Dena dela, iruzkin labur bat
|
egin
nahi dut atal honi amaiera emateko. Beroaren kasua aipatu dugu, eta ikusi dugu beroa identifikatzeko eskuarki erabiltzen dugun bero sentipena ez dela ezinbestekoa beroa zertan den ulertzeko.
|
|
|
Boyle-k eta Newton-ek naturari dagokionez egin dutena da, hain zuzen, Humek
|
egin
nahi duena giza naturari dagokionez. Behaketa eta esperientzia dira giza naturari buruzko edozein trataturen oinarri metodologikoak.
|
|
|
Nolanahi ere, baliteke Platonek ideien eta gauzen arteko harremanez dioena adieraztekotan, edo gauza eta gertakizuna zuzenean esperimentatu eta gogoeta beraiek
|
egin
nahi dutenen ikuspuntua adieraztekotan, alegia, bileretako iritzien eta hedabideetako solasen aurkakoen ikuspuntua, baliteke, gorago aipatu ohiko ispilu bikote lauaren adibidea baino egokiagoa izatea makurtu eta ximurturiko ispilu birena, gauza bakar eta bera mugagabe ugalduz eta desitxuratuz.
|
|
2007
|
|
|
Horregatik esan dezakegu hizkuntzak berezkoa duela dimentsio humanizatzailea edo, bestela, hizkuntzak soilik ahalbidetzen diola gizakiari bere ingurunetik kritikoki urruntzen, gertatutakoari buruzko hausnarketa egiten,
|
egin
nahi duena aldez aurretik arrazoitzen... " Hizkuntzaren funtzio emantzipatzaile horiek", finean," autonomiaren eramaile bezala" edo" autoerrealizazioaren eta bizitza pertsonalaren estiloaren baliabide bezala" dihardute, horrela gizakiak aukera duelarik" bere burua berak izan nahi duenaren arabera moldatzeko" 124 Hala ere, aurrekoaz gain, Lochek beharrezkoa ikusten du hizkuntzaren zeregin askatzaile hori hizketa ekintza konkretuetan aztertzea —bai orokorrean bai hezkuntzan—, ze hitz egite hutsak ez du besterik gabe gizabanakoa humanizatzen.
|
|
|
" Hizkuntzaren funtzio emantzipatzaile horiek", finean," autonomiaren eramaile bezala" edo" autoerrealizazioaren eta bizitza pertsonalaren estiloaren baliabide bezala" dihardute, horrela gizakiak aukera duelarik" bere burua berak izan nahi duenaren arabera moldatzeko" 124 Hala ere, aurrekoaz gain, Lochek beharrezkoa ikusten du hizkuntzaren zeregin askatzaile hori hizketa ekintza konkretuetan aztertzea —bai orokorrean bai hezkuntzan—, ze hitz egite hutsak ez du besterik gabe gizabanakoa humanizatzen. Esate baterako," hizkuntza errepresiboa —mehatxuan edo gaitzespenean, kalumnian edo bidegabeko epaian agertzen dena— hitz egiteko modu emantzipatzailearen kontrakoa da" 125 Era horretan, bada, gizakiak —eta bereziki hezitzaileak— zaindu egin behar du bere hizketa, alegia, norbaitek bere buruaren eta besteen askapenaren alde
|
egin
nahi badu, egiaz," arau emantzipatzaile" batzuk bete behar ditu hitz egiteko orduan. Gure autoreak, arau horiek direla-eta, zera eskatzen dio adibidez hizketa egokiari:
|
|
|
Eta horrekin berriz ere nator tesi erabakigarrira. Baldin eta gure garaian gizatasuna babestearen eta errealizatzearen alde
|
egin
nahi badugu, baldin eta gizadia hondamendi handienetatik gorde eta gizagabetasunaren kontra egin nahi badugu, orduan zera da funtsezkoa: gizakiak elkarrizketara gidatzea eta beraiengan horretarako jarrera eta gaitasuna garatzea.
|
|
|
Eta horrekin berriz ere nator tesi erabakigarrira. Baldin eta gure garaian gizatasuna babestearen eta errealizatzearen alde egin nahi badugu, baldin eta gizadia hondamendi handienetatik gorde eta gizagabetasunaren kontra
|
egin
nahi badugu, orduan zera da funtsezkoa: gizakiak elkarrizketara gidatzea eta beraiengan horretarako jarrera eta gaitasuna garatzea.
|
|
|
Guk, euskaldun bezala, ezin diogu hezkuntzari eta hizkuntzari buruzko teorizazio propio bati uko egin, zeinak agerian edo ezkutuan, beti, gure jarduera pedagogikoa baldintzatzen duen: kontua da hezkuntzan, bestelako giza eta gizarte zientzietan bezalaxe, bilatzen eta aurkitzen ditugun arrazoiak ez direla hutsak baizik eta historiaz bustitakoak; eta, horregatik, gu geu gara esparru horretan egin, egiten eta
|
egin
nahi dugun horretaz arrazoi eman behar dugunak. Interesak edo beharrak eramaten du beti gizakia aztergai hau edo bestea, honela edo bestela, ikertzera —pentsamendua ez da inoiz itxuraz den bezain neutrala—; eta, gure kasuan, euskararen eta euskaldunon egoera kezkagarriak eramaten gaitu gure hezkuntzaz hausnarketa bat egitera.
|
|
2009
|
|
|
" Jabetza eta zapalkuntza harremanak gainditu beharrean, harreman horiek estatuaren inguruan orokortzearekin konformatzen den komunismo trauskil" baten arriskua ikusten du. " Alde batetik, komunismo mota honentzat jabego materialaren dominazioa hain da handia, ezen jabego pribatu gisa denok eskuratzeko modukoa ez den guztia ezereztu nahi baitu; talentuaz eta abarrez abstrakzio
|
egin
nahi du indarrez. Berarentzat bizitzaren eta existentziaren helburu bakarra, fisikoki eta zuzenki edukitzea da; langile kategoria ez da desagerrarazten, gizaki guztietara hedatzen baizik; komunitateak gauzen munduarekiko duen harremanean jabego pribatuzko harremana mantentzen da...
|
|
|
Lehenik eta behin, koka gaitezen autore alemaniarraren testuinguru eta nahietan: ezagutzaren baldintzen azterketa
|
egin
nahi du, metafisika ezagutza objektiboa (edo zientzia, finean, berdina baita Kanten teorian) baden frogatzeko. Hainbertzetan errepikatutako bere galdera:
|
|
|
" Kausa" ohituraz ezartzen dugun kontzeptua baino ez da. Kantek, berriz, proposamen horren arriskua ikusirik, bere eragina lausotu
|
egin
nahi du, batik bat matematika eta natur zientziak salbatzearren. " Kausa" kontzeptu metafisikoa a priori ezagut daitekeela eta logikoa dela onartu zuen, hots, balio objektiboa eman zion:
|
|
|
Descartes Erdi Aroaren aurka, Kant Descartes eta enpirista ingelesen aurka, Nietzsche Descartes eta Kanten aurka... Guk ere horiek egin zuten gauza bera
|
egin
nahi dugu, aurrekoaren kritika bat, eta horretarako historia moduko bat proposatuko dugu liburu honetan.
|
|
2010
|
|
|
Horretarako, bistan da, ahalegin bereziak egin behar dira, besteak beste, garaiotako ardurek urrundu ez ditzaten legelari euskaldunak zuzenbidearen klasikoetatik. Mendebaldeko tradizioan kokatuta, euskaraz bizi eta lan
|
egin
nahi duen legelari hori izan da gogoan, argitalpen hau prestatzeko tenorean.
|
|
2011
|
|
|
ihesean dago salbaziorako bidea, aukerarik dramatikoena ere kontuan hartuta, hau da, heriotza. [Poeta] mundu honekin nekatuta dago, eta ihes
|
egin
nahi du. Nolabaiteko aldea dago 66an pentsatzen zuenaren eta oraingo jarreraren artean.
|
|
|
Ezagutza ulergarrira ekarri nahi dugunean zerbait, beharrezkoa da arrazoimenaren laguntza; baina hori al da ezagutzeko modu bakarra? Hala da hitzen bidez adieraztea erabakitzen dugunean, hautemandakoaren sintaxi logiko bat
|
egin
nahi dugunean. Baina ez ote dago ezagutzarik hitzik gabe?
|
|
2012
|
|
|
Datu horri gehi diezaiokegu" kezkatuek" antolatutako ezein talderen babesik ere ez dutela nahi. Beraientzat oso garrantzitsua da gauzak modu" berri" batean
|
egin
nahi dituztela azpimarratzea, politikaren etorkizuna horri atxikita dago. Hemen Badiouk Deleuzerekiko duen hurbiltasuna azpimarratzen du; eta baita, bere arabera, Deleuzek Platonekiko duen hurbiltasuna ere, Deleuzek berak bere burua antiplatonikotzat jotzen badu ere.
|
|
|
Badiouk, Platonen filosofia berriz irakurriz, iraganera itzuli gabe gaur egungo munduari egokitzen zaion filosofia
|
egin
nahi du. Filosofiak ez baitu oraindik bere eginkizuna bete, oraindik filosofiaren garaian baikaude; ez postmundu batean, post guztiak egungo sofismak baino ez dira.
|
|
2014
|
|
|
Parsifal ek boterearengan (erredentorearengan) konfiantza inozo erabatekoa dauka eta ez du inolako arazorik jainkozko dimentsio noumenikoa errituaren ikuskizun estetiko bihurtzearekin. Moises eta Aaron-ek, ordea, ezinezkoa
|
egin
nahi du: operaren printzipioaren beraren aurka ikuskizun eszeniko musikalaren aurkazuzendutako opera bat izan nahi du.
|
|
|
Jarrera hori arima ederraren ispiluzko alderantzikatze moduko bat da, eskuak zikindu nahi ez dituena, bere itxura puruenean aurkitzen dugu lan zikin beharrezkoa
|
egin
nahi duten heroi eskuindarrak miresten dituztenengan; erraza da norberaren herrialdearen alde zerbait prestua egitea, norberaren bizitza sakrifikatzeraino; askoz zailagoa da krimen bat egitea norberaren herrialdeak behar duenean... Hitlerrek bazekien oso ongi nola joka zezakeen joko bikoitz horrekin Holokaustoaren gaian, Himmler izan zen bere Hagen.
|
|
2016
|
|
|
Helburu horrekin ondoren aztertu nahi dugu egoismoa bere iturrian borroka ororen abiagune gisa[...]. Horregatik bakoitzak dena beretzat nahi du, denaren jabe izan nahi du, gutxienez menderatu
|
egin
nahi du eta kontrajartzen zaiona deuseztu egin nahi du. [...] Mundu mugagabean desagertu eta hutseraino txikitzen den norbanakoak munduaren erdigune bihurtzen duela bere burua, bere existentzia eta ongizate propioaz bakarrik arduratzen dela eta ikuspuntu naturaletik gainerako guztia horri sakrifikatzeko prest dagoela, mundua deusezteko prest dagoela, bere buru propioa, itsasoko urtanta hori zertxobait luzaraztearren.
|
|
|
Helburu horrekin ondoren aztertu nahi dugu egoismoa bere iturrian borroka ororen abiagune gisa[...]. Horregatik bakoitzak dena beretzat nahi du, denaren jabe izan nahi du, gutxienez menderatu egin nahi du eta kontrajartzen zaiona deuseztu
|
egin
nahi du. [...] Mundu mugagabean desagertu eta hutseraino txikitzen den norbanakoak munduaren erdigune bihurtzen duela bere burua, bere existentzia eta ongizate propioaz bakarrik arduratzen dela eta ikuspuntu naturaletik gainerako guztia horri sakrifikatzeko prest dagoela, mundua deusezteko prest dagoela, bere buru propioa, itsasoko urtanta hori zertxobait luzaraztearren.
|
|
2021
|
|
|
Aldi berean hotza eta beroa izateko eskatzen dion bezala, berari osoki emana bizi dadila eskatzen dio emakumeari, baina zama izan gabe bizi ere; eskatzen dio lurrari lotzeko bidea eman diezaiola baina libre utz dezala, egunean errepikapen monotonoa segurta dezala baina ez dezala aspertu, beti hor egon dadila baina ez dadila sekula gogaikarria izan; emakumea bere
|
egin
nahi du oso osoki, baina ez du harena izan nahi; bikotean bizi bai, baina bakarrik egonik. (II:
|
|
|
Hasi aurretik, gaizki ulertuak ekidite aldera, honako oharpena
|
egin
nahi dugu. Modernitate izendatu den garai historikoaren irakurketa lineal, determinista eta aldebakarrekoei uko egiten diegu.
|
|
2022
|
|
|
Bertan behera uzten du filosofia asmakizun greziartzat hartzea, eta ez du ahalbidetzen analogiaz funtzionatzerik. ...galderen multzo hartatik eratorriak[...] erreala denaren osotasunari bekoz beko jarri zitzaion gizakia hura maneiatu ahal izateko, giza bizitza komunitarioa ugaldu eta garatuko bazuen". 22 Muin arazotsu horiek, jarrera horren arabera inongo kultura edo tradiziotan falta ezin direnak, askotariko narrazio kontzeptualetan agertzen dira, baina denak dira razionalak, azaltzen duten hori arrazoitu
|
egin
nahi duten neurrian. Horiek horrela, filosofia ez zen Grezian jaio eta ezin liteke hura har diskurtso filosofikoaren prototipotzat.
|