|
2000
|
|
|
Arazo honen hasiera, publikoki bederen, 1901.eko Agorrilaren 29an izan zela esan genezake, Bilboko Lore Jokoetan, hain zuzen, han, ordurako Salamankako Unibertsitateko errektore zena, Bilbok bere seme ospetsuaren merezimenduei ezagutza
|
egin
nahirik, mantentzaile izendatua baitzuen. Migel jaunaren izaera pitxia eta tenperamentu zuzengaitza harrezkero aski ezagunak ziren, baina zentzu oneko inori ezin burura zekizkiokeen izendapen hark ekarriko zituen ondorenak.
|
|
|
Negar egiten duela ulertzen dut nik, gizonaren ahuleziaren eta lanaren handiaren arteko desorekak amorratuta, inpotentziak gainez eginda. Malkoa isurtzen zaion aldi bakarra du ia bere obra osoan, eta zeharbidez aitortzen digu, ahalke da, ez du lirikotasun merkea
|
egin
nahi edo sentimentalkeria baliatu. Lizardik zuhaitzagatik egiten du negar, gizaki abstraktuagatik; Arestik izenak eta izerdiak ezagutzen dizkien gizakiengatik egiten du negar, gizon konkretuaren alde dagoelako:
|
|
|
Arestik modernotasun bat ekarri zuen Harri eta Herri obrarekin, bistan da: negarra desagertu egiten da, malkoa txukatzen du, esan liteke poetak debekatu
|
egin
nahi duela lantua, kontestaziorako, salaketarako duela poesia.
|
|
|
' Biblioteka arteko tirabirak etengabeak izan dira gai honen inguruan, tentsio handiko uneak ere tartean. Udalak, bere garaian Nafarroako Unibertsitate Publikoaren egoitza Alde Zaharrean (auzoa nahiko egoera kaxkarrean zegoen orduan) kokatzeko aukera galtzen utzi ondoren jasotako kritikek akuilatuta, ez zuen entzun ere
|
egin
nahi Liburutegi Nagusia Alde Zaharrean kokatzen ez zuen ezein asmo. Nafarroako Gobernuak, berriz, apalago hasieran baina sendoago orain, liburuzainek hasieratik defendatu zuten aukeraren alde egin du:
|
|
|
Bestalde, erregistroak deskargatuz edo kopiatuz egiten den kopia bidezko katalogazioa gero eta gehiago ikusten da. Gure liburutegietako langile falta dela eta, maiz baleko irtenbidea izan daiteke hau, nahiz eta katalogazio lana neurri batean horrela egiteak ez duen izan behar langile faltagatik, baizik eta lana hobeto
|
egin
nahi izateagatik.
|
|
|
Egunen batean, prest nago artearen balioa erlatiboa dela sutsu ere defendatzeko, edo subjektiboa dela esateko, baina gaurkoan, artikulu serie bat zabaldu nahi duen honi haria aurkitu nahian besterik ez naiz ari. Eta nik tokiaz eta espazioaz hitz
|
egin
nahi dut, ez espazioaren erlatibismoari buruz; espazio ezberdinei buruz baizik.
|
|
2001
|
|
|
Elkartea ren plan estrategikoaren bururapena EuskoJaurlaritzaren Politika Linguistikorako Sailburuordetzatikjaso genuen diruaz ordaindu genuen eta LKS izena daukan aholkularitzarekin egin genuen. Berari esker orain badakigu zeintzuk diren zehatz mehatz
|
egin
nahi ditugunak bezala, hala egin behar ditugunak ere. Eta laburbildu beharrean bertan aipatzen diren sei ildo estrategikoak aipa daitezke:
|
|
|
Aspaldion euskarak aurrera egin badu, neurri handiz, euskara batuagatik izan da, eta hori ongisko dakite gure hizkuntzaren etsaiek. ...a—, aspaldiko salatzaile nagusiaren hitzez," Ma rteko euskara" delako etiketak, mesede baino kalte handiagoa egiten du, Jose Ignacio Perez Iglesiasek, EHUko euskara errektoreorde ohiak zuhurki salatu duenez, horrek, azken buruan, euskaldun berriak erdaraz egitera gonbidatzen dituelako, hainbeste nekez ikasi duten euskara baztertuz, eta, bide batez euskara ikasteko inolako ahaleginik
|
egin
nahi ez dutenen zabarkeria eta alfertasuna xuritzen duelako. Hori al da ba nahi duguna?
|
|
|
Ba omen da bestelakorik ere. Hortxe dituzue, adibidez, Odon Elorza, Ramon Etxezarreta, Mario Onaindia, Jesus Egiguren, Ramon Jauregi... eta horiek euskaltzaleak dira, beti izan dira federalismoa ren aldekoak, eta alderdian aldaketa sakonak
|
egin
nahi lituzkete. Bada hortik zer espero.
|
|
|
ondo daki, nik bezala, gure zientziak eta kulturak (beste edozein herrialderenek bezala) itzulpenen zelako premiaduten; ni neu itzulpen lanen koordinatzaile bezala aritu naiz —fortuna handiago edo txikiagoarekin—, eta izugarrizko errespetua diet bai itzultzaileei, bai haien lanari. Baina ondo dakit, baita ere, nola behar ditugun sorkuntza lanak, aurrera
|
egin
nahi badugu behintzat: Lur-ek kasu horretan eraman duen politika konkretuaren kritika egin nahi zuen P. Gartziak, zerbait zabalagoaren sintoma kezkagarria izan daitekeelakoan.
|
|
|
Baina ondo dakit, baita ere, nola behar ditugun sorkuntza lanak, aurrera egin nahi badugu behintzat: Lur-ek kasu horretan eraman duen politika konkretuaren kritika
|
egin
nahi zuen P. Gartziak, zerbait zabalagoaren sintoma kezkagarria izan daitekeelakoan. Nik baino gehiago dakien Ramon Saizarbitoriaren hitzak erabiliz:
|
|
|
Nire artxiboarekin zerbait
|
egin
nahirik etorri zaizkitpa re bat aldiz. Baina etorri diren horiek, berek aurretikgauzak pentsatuta.
|
|
|
Abertzaleen aukera berdina dute euskararekiko, baina ez dute jokoan parte hartzen. Arbitroarena
|
egin
nahi dute, palkotik gainera, jokoan parte hartu luketenean. Inhibizioa, urru ntasuna, ausentzia ez dira euskarak behar dituen proposamen positiboak lantzeko jarrera egokienak.
|
|
|
Nahikoa maiz agertzen den ideia da Francok euskararekin egin zuena, hori bera
|
egin
nahi dela orain espainierarekin, hizkuntz politiken bidez. Batez ere Katalunian darabilte argumentu hau Pujolen aurka. Hizkuntza periferiko guztien kasua omen da.
|
|
|
2. Esaten den hurrenkeran, euskalduntzean, normalkuntzan eta irakaskuntzan dihardute erasotzaileek. Aurrenik eta behin, helduen euskalduntze alfabetatze prozesua eten
|
egin
nahi dute, hustu, desitxuratu eta ito gura dute. Euskararen hizkuntz komunitatera murgiltzeko helduen euskalduntze alfabetatze zubia txikitzean, erdaldunen gehiengo demolinguistikoak euskararen normalkuntzari galga egin diezaiola bilatzen dute.
|
|
|
Partido Popular delakoa, hauteskundeetan lorturiko gehiengo erabatekoa baliatuz, Espainiaren berdefinitzea egiten ari da. Literatura zientifikoan autore gehienek deskribatzen duten uztarketa (hizkuntza, hezkuntza, identitatea, kultura, abertzaletasuna) Estatu espainoleko administrari berriek Hego Euskal Herrian ez dutela kontrolatzen ikusten hasiak dira, eta hori berbideratu
|
egin
nahi dute, Nafarroa eta Euskal Autonomi Erkidegoko instituzioetatik gizarteerakundeak eta administrazio publikoarenak kontrolatuz.
|
|
|
Honekin batera, aldiz, euskalgintzak beste atal bat ere jorratu beharra dauka nazionalismo espainolak irekia duen eszenifikazio mediatikoan, orain arte egindakoa sendotzeko eta
|
egin
nahi dena ahalbidetzeko. Euskalgintzak euskara ardatzat duen eleaniztasunean dauka lagunik onena, europar testuinguruan indartsua, nazionalismo espainolaren argudiorako jasangaitza, eta euskal gizartearen etorkizunerako giltzarri litzatekeena.
|
|
|
Intelektualak, komunikabideak, Nafarroa UPN PSN esperientziarekin... Madrilen gehiengo absolutua lortutakoan lotsagabe erakutsi dute zer
|
egin
nahi duten Nafarroan, modu bortitzenean, eta EAEn, estrategia mantsoago batean.
|
|
2002
|
|
|
Ihes egiten zion jendeari. Burutazioei bi buelta eman eta haiekin eskulturak
|
egin
nahi zituen. Hori izan zuen bizitza, hori emaitza.
|
|
|
Inor ez daausa rtuko Atxaga, Saizarbitoria edo Sarrionandia ren izenen ondoan jartzen, oraingoz bederen, baina oso idazle gutxiren esku dago sari hori. Eta, hala ere, Elorriaga ez da ezaguna, ez du literatur aldizkaririk sortu, ez ditu hitzaldiak eman, ez du kultur sustatzaile lana egin, ez du
|
egin
nahi izan. Ez du ikusten hori egin beharra.
|
|
|
Rubensen kontuekin jarraitu aurretik, Ibarretxeri entzunez zergatik etorri zitzaidan Rubens burura? Kasualitatez, bere erakusketari buruzko dokumentazioa mahai gainean nuelako Ibarretxeri entzuten nion bitartean, eta San Petersburgoko Ermitage museotik ekarritako lanak ikusi gabe baneuzkan ere, beti erakargarria gertatu zaidanez, nire inkontzienteak nolabaiteko broma ren bat
|
egin
nahi izan zidalako. Flandestik irten eta Europako gorteaskotan —bai nagusietan behintzat— ateak zabaltzea lortu zuen gizona izan zelako.
|
|
|
Rembrandtena ikustean erroma bera ere milaka euskal herritarrez josita baldin bazegoen ere (Aragoiko apaiz baten santifikazio zeremoniara bildutakoak), itzul gaitezen Euskal Herrira, ez nuke galdu nahi eta Ibarretxeren diskurtsoaren haria, eta kultura munduaren inguruan egin zituen aipamen eskasak alde batera utziz (zinematografiari behar zaion errespetu osoz), beste proposamen bat ere
|
egin
nahi baitiot Ibarretxeri aldizkari honen bidez: oso serio hartu luke Ibarretxek kulturaren mundua, eta kulturaren munduan ari diren gizon emakumeak bereziki, hausnarketarako zabaldu duen prozesu honetan.
|
|
|
Literatura hizki handiz idatzi nahi duten idazleez ari naiz, jakina. Baina dibertsitate garai honetan denetarik dago, Literatura
|
egin
nahi duten idazleak, eta liburuak egiten dituztenak. Dena da beharrezkoa.
|
|
|
Bestalde, nik ez dakit zehazki" Euskal Barrutia" aldarrikatzen denean zeren alde
|
egin
nahi den. Beste hainbat kontutan bezala, izugarrizko joera dago Espainiako ereduen kopiak egiteko.
|
|
|
Batetik, ezin utz dezaket alde batera euskal gizartea rekiko dugun erantzukizuna. Eta, bestetik, baliteke aldaketarik
|
egin
nahi ez izatea, ez egitea, eta, gutxien espero dugunean, sistema guztia gure gainean ero rtzea edo, bestela, apurkaapurka hiltzea. Unibertsitate batek gauzak behar bezala ez baditu egiten, beste batek egingo ditu, eta une horretan, euskal gizarteak bizkarra emango dio gauzak hain ondo egiten ez dituenari, zalantzarik gabe.
|
|
|
Batetik, ingelesa edo atzerriko beste zenbait hizkuntza ere ezagutzea ezinbestekoa da ikasketen zati bat kanpoko herri batean
|
egin
nahi bada. Garrantzi handikotzat jotzen dut Erasmus bezalako ikasleen elkartrukerako programetan parte hartzea.
|
|
|
Atal honi amaiera emateko, azken gogoeta labur bat
|
egin
nahi nuke. Gizarteari unibertsitateek eman behar dioten zerbitzuaren ikuspuntutik bakarrik aztertu dut kontu hau.
|
|
|
Euskadin egiten den ikerkuntzaz ari garelarik, gogoeta laburra
|
egin
nahi dut ikerkuntza horren emaitzak argitaratzeko orduan erabili behar den hizkuntzaz. Nire iritziz, argitaratuko diren emaitzen ustezko irakurleen hizkuntza da erabili behar dena, eta idazlea da hori zein den erabaki dezakeen bakarra.
|
|
|
Guk ez dugu zalantzarik egiten, baina ez arrazoiak begi bistakoak direlako. Ez, ez dira bistakoak, eta galdera horri eman behar zaion erantzunetik abiatu beharra dugu unibertsitateaz eta bere inguruko egitasmoez gogoeta aberasgarria
|
egin
nahi badugu.
|
|
|
Nolanahi den," ustezko" arrisku eta kalteez zenbait ohar
|
egin
nahi nituzke. Galderan bertan ustezko bi arrisku aipatu dira:
|
|
|
Eta, tamalez, ez dute bat egiten ekimen hauek eta arduradun politiko eta unibertsitarioen jarrerek. " Uniekimena" izenaz oraintsu
|
egin
nahi izan den aportazioak bai Iruñekoan eta bai Gasteizko legebiltzarrean jaso duen ezezko erantzuna izan daiteke elkargune ezaren adibiderik penagarriena.
|
|
|
Auzi honetan, bada, hizkuntzak maila batetik gora egitekotan eta aldameneko hizkuntza indartsuen itsasoan itota amaitu nahi ez badu, unibertsitatea funtsezko eta ezinbesteko zutabe eta eremua du, herri euskaldunaren aldeko hautua
|
egin
nahi baldin bada.
|
|
|
estiloez arduratzen diren askok euskaraz idazterakoan esaldi laburrak gomendatzen dituztela, horrela eginda eduki ulerkorragoa lor daitekeelakoan. Irigoienek, aldiz, tradizio idatziak (Axularrenak, hain zuzen) eskaintzen zuen irtenbideari erreparatuz, esaldi luzeko idazkeraz baliatzeko erronkari aurre
|
egin
nahi izan zion, ahalegin horretarako lapurtera tradizionala hautatuta.
|
|
|
Bukatzeko esan dezagun euskalgintzan aurrera
|
egin
nahi izanez gero, baliabideak modurik egokienean erabili ditugula, eta, horretarako, zientziaren garapen metodologiko eta teknikoak guztiz baliagarriak direla. Horregatik, halako planteamenduek gurean duten oihartzungero eta zabalagoa ikusita, bide onean gaudela deritzot (baina uste hau ere subjektiboa da). °
|
|
2003
|
|
|
Ariketa ezatsegina bihurtu zaigu goizero munduari aurpegi ematea eta" Oker ibiliko al naiz?" gero eta ozenago batekin gosaltzen dugu amorrua. Eta nik, aitortzen dut, aberriaren gaineko sentsazioa indartsu sekula izan ez dudan arren, erresistentziarako deialdia
|
egin
nahi dut, geure gogoaren aldeko lehian. Nahiz eta kanikarik gabe, jipoituta eta makurtuta egon gaitezkeen.
|
|
|
Izan ere, aurrerapenak batzuei gauza onak ekartzen dizkie, baina ez dira horren gauza onak gizakien bizitzaren alderdi askotarako, hau da, guztiontzako. Hortaz, aurrerantz
|
egin
nahi dugu pertsona bakoitzaren onera ko eta haren hurbil egoteak balioko digu neurtzeko ona ala txarra izan den guk emandako pauso bakoitza.
|
|
|
Bestalde, Cromwellen Prefazioaz gero (1827), bera da Frantzian 1789ko iraultza literaturan
|
egin
nahi duten erromantiko gazteen zenakuluaren buruzagi. Iraultza mitikoaren ondoren, XIX. mendeko literatura frantsesa" iraultzaz" beterik dago (gero pintura egongo den bezala) Lehen Mundu Gerra arte, eta aitzinean Hugo doa banderari.
|
|
|
Eta hanka horren funtzioan lanean ari den alorra dugu, ezer izatekotan, helduen euskalduntzea eta alfabetatzea. Haur eta gaztetxoak euskalduntzeko bidegurutzean dagoen familiaren bidea alde batera utzi eta aurrera
|
egin
nahi duen hizkuntza politikak zer egin dezake hizkuntzaren transmisio gune naturalena den horri erantzun sendorik eman gabe. Zer lor daiteke guraso euskaldunak alfabetatu gabe eta erdaldunak euskalduntzeko bidean abiarazi gabe?
|
|
|
Beheranzko joera horren irakurketa soziologikoa
|
egin
nahi dugu. Adituek, arduradunek eta kezkatuek era guztietako arrazoiak aipatu dituzte:
|
|
|
Gaztelaniazko eskola liburuak euskarara itzultzeko diru laguntzak onartu zituen gobernuak," Nafarroako curriculum ofizial guztietan ezarritako eduki, jarrera eta prozedura guztiak biltzeko". Miguel Sanzek grafikoki adierazi zuen zer
|
egin
nahi zen: " erdarazko liburuak hartu, itzuli eta kitto".
|
|
|
Euskararen erabilera gomendatzen ez duen giroa hedatu du Gobernuak, neurri disuasorio ezberdinak erabiliz (diru laguntzak...), eguneroko jokoan euskararen erabilera, elebitasuna bera, gomendatzen ez dutenak. Euskara gero eta arrotzago
|
egin
nahi du Administrazioak, eta horrek euskara hurbil ez duen eta praktikan euskararekiko nahikoa axolagabea den nafar erdaldun arruntaren (nafarren gehiengoaren) pertzeptzioan eragina du.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzara bulego orduz kanpo deitu, eta" jSeguridad!" dioen hitz hotsa entzuten da telefonoz bestalde, baina harek ere ez du zehazten zein segurtasun bermatzen duen. Iruñean bizi eta udalarekin harremanak euskaraz izan nahi dituenak, zerrenda berezi batean eman behar du bere izena, baina ez diot inori entzun nazien garaiko Alemanian oinarritutako metodoa denik (fitxatuta daude euskaraz hitz
|
egin
nahi duten iruindar guztiak, bai). Eta...
|
|
2004
|
|
|
Eta alde honetatik esan beharrean nago, Espainiako idazleen artean Egunkariaren itxierarekin elkartasuna eta laguntza Galeuscarenbidetik bakarrik jaso genuela, ia ia (Madrilgo hainbaten kasua salbuetsiz). Azpimarratu
|
egin
nahi dut Galeuscakoelka rteetako kideen laguntza beharbeharrezkoa izan zela eta dela mono kulturaren hatzaparretan itota ez geratzeko. Eta Galeuscaren bidez egin genuela Kataluniako PenClubaren ezagutza, eta haiei esker bideratu dugula EuskalHe rrikoa, azken urteetan desagertuta zegoena.
|
|
|
Azkenik, beharrezko deritzot Hizkuntz Eskubideen Behatokiaren ekarpen garrantzitsuaren balioespen orokorraz zerbait esateari. " Auditoria" moduko bat da Behatokiak erakunde publikoei egiten diena eta halakotzat hartu lukete, beren zerbitzu ematearen kalitatea hobetzeko aukera bezala, eta inola ere ez mindu edo kalte
|
egin
nahi duen erakunde baten jarduera bezala. Bestalde," euskararen telefonoa"() ia zabalkunderik gabe arrakastatsu bihurtu da eta horrek argi eta garbi erakusten du horrelako tresna baten zeinen premia handia zegoen.
|
|
|
Badira bi izen, hala ere, ahaztu ez baina nabarmendu
|
egin
nahi ditudanak: Eider Rodriguez eta Karmele Jaio, au rten ipuin liburu bana kaleratu dutenak, beren estre inaldiko lana baina heldutasun zantzu guztiak dituztenak:
|
|
|
Kantek dio bere filosofiak ezagutzarekin
|
egin
nahi duena gramatikak hizkuntzarekin egiten duena dela. Gramatika aztertuz hizkuntzak esan ahal duena zehazten eta mugatzen dugu.
|
|
|
Bide honetan adibide ugari ditugu Afrikan, batzuk sarituak (Souleymane Cisse afrikarrak lortu zuen 1987an Cannesen Epaimahaiaren Sari Nagusia). Besteak ez diraho rren ezagunak (Burkina Fasoko G. Kabore, M. Alassanek filmaturiko Koda erregearen historia, Marokoko Souheil Ben Barkaren filmak, etab.), ia denek tokian tokiko ahozkaritza daukate oinarritzat25 Ez dute, jakina, mendebaldean egiten den antzerako zinemarik
|
egin
nahi, beren istorioak eta Historia agerraraztea baizik2 6.
|
|
|
Azkoitikoa zen baina Donostiako Amarako komentu batera kapilau bidali zuten. Erdarazko taldeak bakarrik ibiltzen ziren orduan, guretzat erronka handia zen, besteen mailako antzerkia
|
egin
nahi genuen eta.
|
|
2005
|
|
|
Herritar guztiek hizkuntza ofizialetatik edozein erabil dezaketela, ekintza positiboko hizkuntza politika
|
egin
nahi dela, politika malgua herritar gehienek nahi duten erritmokoa. Beraz, koalizioak honako konpromiso hauek hartu zituen:
|
|
|
Dena eguneratuta, baina nozio giltzarri batekin: egileek CD Rom horrekin
|
egin
nahi dutena uler dezagun, bere osagarria entzun behar dugu, hau da, musika diskoa. Etaho rrek ez digu aukerarik ematen, benetan, CD Romean aurkezten den teknologia jainkotzeko.
|
|
|
" kontzientziaren aurrean agertzen den edo zentzuen bidez hautematen den edozer". Fenomeno horiez —fenomeno literario, soziologiko eta mediatikoez— hitz
|
egin
nahi nuke Egunen gurpilean honetan.
|
|
|
Nereak ez diren lurralde hauetatik ihes
|
egin
nahi nuke.
|
|
|
Beraiek ez zirela desmaiatzen. Eta neskak haserretu egin gara indioena
|
egin
nahi genuelako eta beraiei tokatzen zitzaielako dilijentziakoak izatea.
|
|
|
Eta hau guztia PP eta PSEren erabilera partidistari eta beren inguruko komunikabideen eraginarieske r. " Iraganaren inertziak eraginda, administrazio nazionalistari
|
egin
nahi zaion pultsua da, azken finean".
|
|
2006
|
|
|
Asmoa ez zen, soilik, faxistek lapurtutako dokumentuak erakustea, beren jabe legitimoak gonbidatu gabe edo haiei baimena eskatu gabe; areago, dirulaguntza oparoak jasotako ekitaldi demokratiko eta europar baten erakusleihoa erabili nahi zen horretarako. Ez dut pentsatu ere
|
egin
nahi nola erantzungo lukeen Melina Mercurik, europar ekitaldiaren sortzaileak, halako lotsagabekeriaren aurrean. Greziar ezkerreko artista ospetsu hura Kulturaren Europar Hiriak figura sortzera gidatu zuten printzipioen artean arakatuz, honako esaldiak aurkitu litezke:
|
|
|
Hizketakidea ez da zerbait eskatzen dizuna, hitz honekin ados egon zenukeela esaten dizuna. Hori gorra da zurekiko, eta erabili
|
egin
nahi zaitu, zernahi bezala. [...] Ez dut federik.
|
|
|
Barandiaranen galderak aintzat hartuz,
|
egin
nahi nituzke beste batzuk ere. Kritikagilearen perfilari lotuak lehendabizikoak:
|
|
|
Kritikaren funtzioaz ere hitz
|
egin
nahi nuke. Zer funtzio bete behar du kritikak?
|
|
|
Beraz: kritikari zenbateraino egin behar edo
|
egin
nahi zaio kasu?
|
|
|
Baina aipamen horrek bide ematen dit hainbat galdera luzatzeko. Hitz
|
egin
nahi nuke, idaztearen abentura horretan, idazleak bere buruari ezartzen dion presioaz. Pertsona bakoitzaren muga psikikoak ezezagunak dira, eta horregatik:
|
|
|
Ikasleak besteek egiten dutena
|
egin
nahi du, eta izugarri motibatzen da aukera hori emanez gero. Zenbait kasutan ustekabeko jauziak ematen dituzte, urtebete urte t’erdiren bueltan curriculuma euskaraz lantzen hasiz.
|
|
|
Oso gauza sinplea ematen duen arren, askotan zaila izan daiteke justu" euskara gaietan" lan egiten dugunontzat guraso" normalen" lekuan jartzera iristea. Norberaren gaiarekiko bizipen, ikuspegi, motibazio eta abarretatik urruntzea eskatzen du horrek, jasotzailearen ideia erreal xamar bat
|
egin
nahi badugu, eta hori ez da hain erraza.
|
|
|
Noski, oso kasuistika zabala dago aipatzen ari garen bikote gazteen artean, bai gaitasun eta bai ohitura aldetik, eta, urruntze ariketa hori
|
egin
nahian, goian aipatutakoen tankerako galdera asko jarri dira mahai gainean aipatu lantaldean. Eta bertako ondorioetako bat izan da, han bildutakoen ustez orokorrean gai honetan hobe zela eguneroko hizkuntz jokaeraz, horiekin gustura dauden edo ez," hobetu" nahi luketen... pentsaraziko duen dinamika bat sortzen saiatzea, zuzenean" bere ohiturak" aldatu nahi dituenari begira material edo gida bat eskaintzen saiatzea baino.
|
|
|
Gaur egon baitago, geldi asko" (345 or.). Euskarazko kultur hiztegia landu beharraz ohartarazteaz gain, bere eginkizuntzat hartu zuen Jakin Taldeak hori landuz joatearena. Areago, hori zabaltzeko lan didaktikoa
|
egin
nahi izan zuen, aldizkariaren nahiz liburuen bitartez. Nabarmentzekoa da nola argitaratu zituen Jakin Liburu sorta nahiz Jakin Bide sailetako liburu gehienak, bakoitzean erabilitako hitz zailenen zerrendaz hornituta, itzulpen eta guzti, irakurlearen lagungarri.
|
|
|
Aldizkariaren historia dago bereziki bertan kontatuta. Hemen aldizkariaz gaineko bestelako lanez hitz
|
egin
nahi dugu batez ere, horien denen ardatzean Jakin Taldea bera jarriz.
|
|
|
Aldizkariarekin batera edo aldizkaririk ezean, bestelako proiektuak bultzatu eta burutu izan ditu. Horietaz hitz
|
egin
nahi dugu hemen. 1971n" ‘Jakin Taldeari’ buruz konfiantzazko txostena" izeneko 10 folioko idazki programatiko luze eta trinkoa, geroago ere aipatu duguna, idatzi zuen Joseba Intxaustik;" taldea" kontzeptua nabarmendu nahi izan zuen titulutik bertatik, eta lehen paragrafotik hasita" Jakin Taldetzat" definitzen du aldizkariaren inguruan 1956tik aurrera Arantzazuko eta erlijioso etxe eta seminariotako ikasle gazteen artean eraturiko lankidetza.
|
|
|
Ni ume bat nintzen artean: asko irakurtzen zuen eta, ororen gainetik, idatzi
|
egin
nahi zuen mutiko bat. Manolok, berriz, hogeita bat urte inguru izango zituen eta, ororen gainetik, musikaria zen:
|
|
|
Esate baterako, Anjelito Illarramendi ere han ibili zen. Nik esan banu, oso lan inportantea egin zuen Irrintzi taldeak, eta han jardun zuen Anduk ere, euskara herrikoa
|
egin
nahian. Zenbait urtetan umeentzako jaialdiak prestatzen egin genuen lan:
|
|
|
Iñaki Bastarrika eta besteak Yakin egosten ari ziren bitartean ni beste arazo batzuetan murgilduta nengoen. Arazo sakonak nituen, handik alde
|
egin
nahi nuen eta. Yakin egiten hasi zirenean ni ere han nengoen, bai.
|
|
|
Yakin egiten hasi zirenean ni ere han nengoen, bai. Bastarrika, Fernando Mendizabal, Iñaki Bereziartua... lagunak nituen eta haien ondoan egon nintzen, saiatzen, haien konfidente nintzen, baina nik neure bidea
|
egin
nahi nuen.
|
|
|
Gainera, ondo idatz dezakedan honetan, ez dut ondo idatzi nahi," eske" batzuk sartu nahi ditut, ez dut erakutsi nahi hogei urtetan bezala zein sinonimo eta zein egitura bihurri erabil dezakegun, zerbait hurbilagoa, arrunta
|
egin
nahi nuen, ia ia arrunkeriaren ertzean dagoen zerbait. Ondo idazten ikasi dudanean, aspertzen hasia nago literaturaz eta idazleen munduaz.
|
|
|
Literatura hurbila, ukigarria, erreala, itsusia, usaindu daitekeena
|
egin
nahi dut. Testu ezabatuak dituen nobela da, zatarra.
|
|
|
Rasik hegan
|
egin
nahi du. (i).
|
|
2007
|
|
|
Erregimenak, edo berorren ildoko zenbait disidentek, euskarazko kulturari tartetxo bat bederen eman diezaiokeela uste du, nonbait. Nazioartean jada lortu duen segurtasun berriak, batetik, eta kanpoko euskal salakuntzei aurre
|
egin
nahiak, bide zerbait liberalagoak urratzera eramango du.
|
|
|
Ez nuke aipatu gabe utzi nahi pentsaeran, eta literaturan bereziki, izan zen lehen oldea. Panorama hertsi eta etsi hartan, non Marcelino Menendez y Pelayo(!) aldarrikatua baitzen zeruertz intelektual bezala, non jende anitz ibiltzen baitzen pedantismoan edo erudizio hutsalean, edo, hobeki
|
egin
nahietan, poeta faxisten (Ridruejo bezala)" eskapismoan", giroak eta zentsurak oso leku gutxi uzten zioten sorkuntza intelektual duin eta libreari. Ez nioke Celaren bezalako" neo errealismoari" benedikazio handirik eman nahi, nire iduriko hor ere, itxura tremendisten azpian, nahikoa konformismo formal eta politiko bazelako.
|
|
|
Enkarguak helburu garbia zuen: " zeresana emango duen ekintza
|
egin
nahi dugu, baina apenas dugu dirurik zerbait handia egiteko". Ezin uka daiteke helburua bete zutela.
|
|
|
Herri hau preso dago eta idazleak libertatea erdiesteko edo eskaintzeko keizu edo beldur moduko bat bizi du. Herri honek —zentzu metaforikoan— ez dio bere izateari traizio
|
egin
nahi eta preso bizi da. Antzean ote Izagirre literaturenean?
|
|
|
Eta, batik bat, oso deigarria da gizarte zibil ez antolatuak ekologismoarekiko erakutsi zuen konfiantza: jendeak —edo, agian, jendetzak, Hardt eta Negriren adieran (2002 eta 2004), baina oso luze joko luke eztabaida horrek— zertxobait zehatza
|
egin
nahi zuen, mobilizatu nahi zuen eta talde ekologista antolatuetara jo zuen, jakin badakielako hor daudela, eguneroko lanean, ezetzaren frontean eta baita alternatibak eta irtenbideak eskaintzen ere.
|
|
|
Honek bai Brecht-en betaurrekoekin, honek zer edo zer ematen du. Ukabila masailean, behakoa sakon itxurako... limurtu
|
egin
nahi ote gaitu beste hark?
|
|
|
Euskal curriculuma izeneko dekretua iritsi da gure mahaietara. Egin zitekeen onena, ziurrenera, eta baita ere
|
egin
nahi genukeenetik urrun, zerbaitetan hasten den guztiari askotan gertatu ohi zaiona. Badugu, aurrenekoz, euskal curriculuma izeneko lege bat... eta badugu, irakaskuntzan ari garen batzuek, gure egitekoa legez gehiago zehazten duen eremu bat.
|
|
|
Mintza gaitezen, orduan, irakaskuntzaz, diot, nire artean. Gogora dezagun bizi izan duguna, azter dezagun egiten duguna, pentsa dezagun nola egin
|
egin
nahi duguna.
|
|
|
Pertsona horrek zioen (ezin gogoratu nor zen!) Oteizak jardun zuela eskulturagintzan berak nahi zuen hura ondo adieraztea lortu zuen arte. Pentsatu zuenean azkenean lortu zuela egitea buruan zuen hura, hau da, ikasi egin zuenean nola egin berak
|
egin
nahi zuen eskultura, orduan ez zion interesik ikusi gauza bera behin eta berriz errepikatzeari. Amaitu zitzaion interesa.
|
|
|
Eta hortxe dago, agian, bigarren koska, zer erakusten dugu... erakutsi ezin duguna bizi dugunean? Eta, berriz diot, ez dut pedagogiarik
|
egin
nahi: besteen arduraz aritzea norberarenaz ahaztea bezala ere bai baita!...
|
|
|
Aurten hasirik eta datozen urteetan, Euskal kultur erakundeak indar berezi bat
|
egin
nahi du Euskal Herrian toki garrantzitsua daukan sail batean: ahozko ondarea eta ondare inmateriala (bizi lekukotasunak, bertsoak, legendak, atsotitzak, ipuinak, kantuak...).
|
|
|
• Europar Batasunak gairen baten inguruan legeak
|
egin
nahi dituenean, lehendabizi egiaztatu behar izaten du estatuen ekintzaren bidez Europar Batasunak lortu nahi dituen xedeak lor ezin daitezkeela. Honi printzipio ordezkatzailea (edo subsidiarietate printzipioa) esaten zaio Europako zuzenbidean.
|
|
|
Habermasen proposamenak, beraz, ez dio uko egiten gizatalde nazional batek demokratikoki eta bide baketsuen bidez estatu bat sortzeari, herritarren gehiengoak hala
|
egin
nahi badu. Hala ere, bere ustez, nortasun ezberdinen arteko adostasuna lortzea batzuetan hobe izan daiteke, eta nahiz eta estatuak nortasun bakar batean oinarriturik ez egon, estatua oinarritzeko nazioen arteko adostasuna (abertzaletasun konstituzionala) nazionalitatearen justifikazioa bezain zilegi dela pentsatzen du.
|
|
2008
|
|
|
Fitxa bibliografikotik Katalogora eta Katalogotik, bide logikoa da, batak bestea balekar bezala. Horixe da
|
egin
nahi dugun bidea, askatasuna lagun.
|
|
|
Immigrazio prozesuak haztearen ondorioz sortutako kultura aniztasunaren fenomenoa erronka konplexua bada eratuta dauden estatu nazioentzat, are konplexuagoa da subiranotasuna lortuta minorizazio politiko eta kulturalari aurre
|
egin
nahi dioten herrientzat eta nazioentzat. Era berean, subiranotasun horrek, inolako zalantzarik gabe, globalizazio prozesuaren baitan berriz definitzeko beharra du nabarmen, baina, dena dela, eta edozein dela subiranotasun mota, hura lortzeko premiazko eskubidea dute hala nahi dutenek.
|
|
|
Baina etxeko apalategietako portzentajeak ere ez zidan arnas handirik eman. Kuantitatiboki hala bagaude ez dut pentsatu ere
|
egin
nahi kualitatiboki nola egongo garen! Eta bai, egia izan daiteke jendeak nahi duena dagoela eskaparateetan, baina jendeak eskaparateetan dagoena baino ez du nahi...
|
|
|
Jagoba Antxustegik bere Hitzaz Mendi elkarteko kideei proposatuko die Hobetu Leike porturantz bidaia egitea," hitz ontzi" edo U wort batean. Baina, Hobetu Leike porturantz
|
egin
nahi den bidaiak ez du helmuga onik izango, hondoratuko baita" hitz ontzia", hondoratuko baita hitzaren aldeko apustua ere. Baina, nobelaren hasieran Jagoba Antxustegik bere lagun eta kideek idatzitako koaderno bustiak motxila batean bildurik dituela agertuko zaigu.
|
|
|
Inkestak prestatu behar dira eta egoki prestatu behar ere; hurrengo urteetan inkesten artean konparaketak
|
egin
nahi baditugu komeni da galderak ez aldatzea. Beraz, ondo pentsatu behar dira hasierako galderak, eta horretarako guk ere hainbat galderari erantzun behar diogu:
|
|
|
Izan ere, 25 ordu horietako zati txikiena, hamar ordu baino gutxiagokoa baita, ikasgela, laborategi edo mintegian, irakaslea aurrean izanik, egindako lanari dagokio; baina gehiena etxean edo liburutegian egindako lanari dagokio. Kontuak atereaz gero, berehala ikusten da ikasturte batean ikasle batek egin behar duen lanaldia 1.500 ordukoa dela, gutxi gorabehera, ikasturte oso bat (60 kreditu inguru)
|
egin
nahi badu. Ikaslearen lanaldia neurtzeko unitatearen aldaketak berekin ekarriko du ikaslearen formaziorako eta gizarte osorako garrantzitsua izango den Bolognako prozesuaren beste ezaugarri bat, hots, hezkuntza eredu berri bat.
|
|
|
Oso adierazgarria da ERT taldeak 2001ean Stockholmen elkartu zen Europako Kontseiluari luzatu zion txostena (Actions for competitiveness through the knowledge economy in Europe). Bertan, ERT kezkaturik azaltzen zen, hezkuntzan
|
egin
nahi zituzten aldaketak oso mantso ezartzen ari zirelako. Morris Tabaksblat ek, orduko ERTko buruak, gai honetan zazpi urteko atzerapenarekin zebiltzala ohartarazi zien hezkuntza ministroei.
|
|
|
Hemendik aurrera, diru nahikoa dutenei kalitatezko hezkuntza emango zaie diruaren truke, eta gainontzekoei nahiko degradaturik geratuko den zerbitzu publikoa eskainiko zaie. Dirua ez daukanak, eta hala ere kalitatezko zentro batean ikasketa unibertsitarioak
|
egin
nahi baditu, bi aukera ditu, beka bat lortzea edo kreditu bat eskatzea. AEBetako instituzio publikoetan bekak hobesten ziren lehen; gaur egun, ordea, kredituetara jotzen dute kasu gehienetan.
|
|
|
Euskararen sustapenari dagokionez, ez da gauza berria, urteak daramatzagu instituzioak eta gizarte erakundeak nor bere aldetik dabiltzala, beti elkarri zeharka begira baina inoiz elkarlanera iritsi gabe. Gizarte erakundeek salatzen dute beraiek egiten zituzten gauzak kopiatu eta xurgatu
|
egin
nahi dizkietela instituzioetatik; instituzioetatik diote gizarte elkarte eta erakundeak ez daudela gobernuari lehia egiteko, beste zeregin batzuetarako baizik. Kontuak kontu, euskararen inguruko kalaka gero eta aspergarriagoa egiten zait; eta gaitz erdi nire arazoa balitz, susmoa baitut sentipen zabaldua dela euskaraz bizi eta euskararen alde gauden askoren artean.
|
|
|
Jada ‘Euskaraz bai’ esan duten guztiei eskerrak eman nahi dizkie, eta bide batez, gizarte osoa aldekotasuna adieraztetik euskara egitera pasatzera animatu nahi du, 2009an abiatuko baita ‘euskaraz bai’ egiteko garaia. Era berean, oraindik atxikimendua egin ez dutenek eta hala
|
egin
nahi dutenek —enpresa zein norbanakoek— Kontseiluaren webgunean egin dezakete hori, hain zuzen www.kontseilua.org/euskarazbai orrian.
|
|
2009
|
|
|
Nolanahi ere, beste gai bati (hau bai gai oparoa!) heldu nahi nion, edizio elektronikoari eta liburu elektronikoari. Argitu nahi nuen ez direla gauza bera bata eta bestea, eta gai horien inguruan munduan zehar egiten diren gogoeta eta azterketei errepaso txiki bat
|
egin
nahi nien. Egiteko asmotan segitzen dut.
|
|
|
" Liburu hau non aurki daiteke?". Ikerketa bat
|
egin
nahi baduzu edo testu bat argitaratu nahi baduzu, erreferentziak eduki behar dituzu, eta hasi ginen biblioteka hau eratzen. Euskal liburu multzo bat Seminarioko biblioteka nagusiaren barruan zegoen hasieran.
|
|
|
Hori nola
|
egin
nahi duen Kontseiluak ere aurreratu zuen Kontseiluaren lehendakariak eta horrela azaldu zuen:
|
|
|
UEMAk ekainean egindako urteko batzarrean, hizkuntza politika hobetzeko helburu Kontseiluarekin hitzarmena sinatzearen alde egin zuen eta baita sinatu ere. Oraingoan, berriz, UEMAren barruan dauden herrietako batzuek hitzarmen hori berretsi
|
egin
nahi izan dute.
|