|
2006
|
|
|
Horrez gain, frantsesa gaizki mintzatzearen beldurra, promozio sozialik ez ezagutzearen kezka eta bertan gelditzearen bortxa nagusi ziren. Hori dela eta, ez zuten gehiago okzitandarrez hitz
|
egin
nahi, ez beraien senaremazteekin ezta beraien haurrekin ere.
|
|
|
Frantziaren kasua aztertzerakoan, ohartzen gara 1960 hamarkadaren amaierarik landa hizkuntza politikak bi itxura hartu dituela, batetik, frantsesaren erabilerari loturikoa (1975 eta 1994ko legeak) eta, bestetik, erakunde ezberdinen sorrera. Duela denbora gutxi sortu diren legeek ingelesaren eragin geroz eta handiagoari aurre
|
egin
nahi diote, batik bat hiztegigintzan. da, hizkuntza politikaren tresnak baitira zailtasun egoera batean dagoen hizkuntza sustatu eta aintzinarazteko.
|
|
|
Frantziaren kasua aztertzerakoan, ohartzen gara 1960 hamarkadaren amaierarik landa hizkuntza politikak bi itxura hartu dituela, batetik, frantsesaren erabilerari loturikoa (1975 eta 1994ko legeak) eta, bestetik, erakunde ezberdinen sorrera. Duela denbora gutxi sortu diren legeek ingelesaren eragin geroz eta handiagoari aurre
|
egin
nahi diote, batik bat hiztegigintzan. Adibidez, 1975ko legearen aurretik dekretu batek hiztegi batzordeen sorrera aurreikusten zuen Estatuaren administrazio guztietan, beharrak ala eskatu ezkero.
|
|
2007
|
|
|
Zabalkundea modu progresiboan
|
egin
nahi genuke, Euskal Herriko txoko guztietara zabaltzeari interesa ikusten baitiogu. Hala ere, lehentasunak ondoko irizpideei jarraituz markatu ditugu:
|
|
|
Normalizazioari begira lan
|
egin
nahi bada, komenigarria da lehenengo eta behin zer nahi dugun ahalik eta ondoen zehaztea, eta bigarrengoz hori lortzeko bidea antolatzea.
|
|
|
Erabilera sustatzea eta praktika sustatzea ez dira nahastu behar. Praktikak erabilerarako bidea egiten laguntzen du baina ez da hor amaitzen. d. Normalizazioari begira lan
|
egin
nahi bada, komenigarria da lehenengo eta behin zer nahi dugun ahalik eta ondoen zehaztea, eta bigarrengoz hori lortzeko bidea antolatzea. e. Euskara irakasle askok pentsa dezakete aparteko saltsetan sartu barik, jarduera didaktikoan zentratuta ikasleak euskara ondo menperatzea lortuz gero horrela ere ekarpen handia egiten zaiola normalizazioari, eta halaxe da, baina, nahi izanez gero, aurrerago e...
|
|
|
Egia da euskaldunok daukagula euskararen erabileraren giltzarria baina ez dirudi behar diren besteko bitartekorik daukagunik erabilera hori eragingarria izateko. Euskaraz
|
egin
nahi izate hutsak ez du lortzen hizkuntzen arteko asimetriaren harresia gainditzea.
|
|
|
Ez du ordea honek esplikatzen guztia, euskararen erabileraren gorakada, ez da euskara gehien ezagutzen den zonaldeetan bakarrik eman, euskara gutxiengoak ezagutzen duen guneetan ere gertatu da igoera V.kale neurketako datuei begiratuz. Gizarte aukerak beharrezkoak dira hizkuntza bat erabili ahal izateko, baina hiztunak hizkuntza horretan hitz
|
egin
nahi izatea da beharrezkoa hizkuntza horretan hitz egingo badu. Txillardegiren teorietan oinarrituz egiten diren interpretazioetan adierazten da euskararen ezagutzaren arabera egokitzen zaiona baino altuagoa dela ematen den erabilera, hiztunaren izan nahia, euskaraz bizi nahia edo hainbat teoriek deitzen dieten identitate etnolinguistikoa da gertakizun hau esplikatzen duena.
|
|
|
Eta gauza bera gertatzen da beste hizkuntza guztietan. Bide batez, iruzkin bat
|
egin
nahiko nuke kontu honen eretzean. Sarri askotan euskarari eskatzen diogu beste ezein hizkuntzari eskatzen ez dioguna.
|
|
2008
|
|
|
Horretan berebiziko garrantzia duten bi faktoreak hitz hurrenkera eta morfologia dira. Hurrenkera libreko hizkuntzek eta flexio aberatseko hizkuntzek zailtasun gehigarria dakarte hurrenkera finko eta flexio sinplea duen hizkuntza batekin itzulpenak
|
egin
nahi direnean.
|
|
|
Argia koek egin zuten besteek egin ez zutena, balore gehigarria ematea produktu elektronikoari. Bestela, jai dute enpresek negozioa
|
egin
nahi badute Interneten.
|
|
|
Egia esan, ez zen gure ikerketaren helburua eskaintza aztertzea eta euskarazko komunikabideen eskaintzak kontsumoarekin zer harreman duen aztertzea. Hala ere, nahitaezkoa da eskaintza ere kontuan hartzea egoeraren argazki osoa
|
egin
nahi badugu.
|
|
|
Horren bidez, ekarpen hauek
|
egin
nahi ditugu: (a) hizkuntza mendetasunaren fenomenoa ulertzea, eta (b) jendeak euskaraz hitz egiteko aukera areagotzea.
|
|
2009
|
|
|
Horrela, laburbilduz esan daiteke hizkuntz ofizialtasun bikoitzak herritarrek hizkuntza aukeratzeko duten eskubidea babesten duela, eta berezko hizkuntzaren printzipioak aldiz, Administrazioko barne harremanetan lehentasunez erabiltzea bidezko egiten duela, baita —hala
|
egin
nahi eta ahal bada— laneko hizkuntza gisa soilik hizkuntza hori erabiltzea ere. Horixe gertatzen da Estatuko Administrazio periferikoan gaztelaniarekin, Administrazio Publikoen Erregimen Juridikoari buruzko Legeko 36.1 artikuluan xedatutakoaren arabera (4/ 1999 Legea), eta gauza bera gerta daiteke, baina alderantziz, Autonomia Erkidegoko Administrazioetan berezko hizkuntzarekin.
|
|
|
16 urterekin Gipuzkoara joan zen lanbide heziketako ikasketak egitera. Euskaraz
|
egin
nahi zituen eta, Nafarroan hori ezinezkoa zenez, Gipuzkoara joatea erabaki zuen25 Herrialde horretan ikasten zuen bitartean, Nafarroako hizkuntza politikaren atzeranzko aldaketak bere horretan jarraitu zuen.
|
|
|
Zure aurrean daukazun artikuluak eskaera horri erantzun nahi dio. Hala ere, idazki honetan ez dut azterketa tekniko hutsa
|
egin
nahi eta, asmo horrekin bat, zuen begietara istorio bat ekarriko dizuet, edo hobe esanda, hiru istorio ezberdin; hirurak beste hainbat nafarren istorioak. Eta istorio horien bitartez Nafarroan, azken 25 urtean, euskararen inguruan azpimarratzeko izan diren joan etorriak ezagutuko ditugu.
|
|
|
Hori guztia esanda, erlatibizatu
|
egin
nahi nuke legearen eraginkortasuna enpresetako normalizazio prozesuetan: legetik haratago, beharrezkoa da hizkuntza normalizazioa jartzea enpresaren helburuekin lerro berean, legea benetan eraginkorra izan dadin.
|
|
|
Zenbaki horiei ez zaie ezikusia egiten. Norbaitek ingelesetik hizkuntza aniztasunera jauzia
|
egin
nahi duenean zerrendan zaude, zeure mailan, baina hor zaude.
|
|
|
" Orain ulertzen dut katalanarena. Hori dena gezurra da; zuek katuentzako domeinu bat
|
egin
nahi duzue, katuen jabeek beren katuen webak eduki ahal izateko (cat)". Baldintza bat jarri ziguten, puntu cat orrietan ezin zela katuen argazkirik egon, ziberokupaziorik ez gertatzeko.
|
|
|
Nonbaitetik hasi behar eta, nire ekarpentxoa
|
egin
nahi dut, intelligentsiarentzat azter edo eztabaidagai batzuk aurreratuz, apaltasunez. Ez dira ideia umoak, kezkak eta zalantzak baizik.
|
|
|
Jakina, euskaldunek arrakasta eta estatus jasoa izan dezakete beren lanbidean, baina beste hizkuntza bateko hiztun gisa. Lan munduan aurrera
|
egin
nahi duenak besteen hizkuntza menderatu eta erabili du. Kontua da zeinahi komunitatek ezin duela iraun ekonomiaren eta baliabideen gainean nolabaiteko kontrol maila izan gabe, bestela esanda, jarduera ekonomikoan autoerregulatzeko nolabaiteko gaitasuna behar du, zeren hori gabe ez baitu oinarri materialik.
|
|
|
Hemen Txillardegiren sorta oparo eta zabaletik bilketa lan apal bat
|
egin
nahi nuke. Ez naiz bereziki sartuko politikaren auzi mauzietan, nahiz soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 83 eta abertzaleak zirikatzeko eta kritikatzeko aukerarik ez dudan galdu.
|
|
|
Nolanahi ere, Txillardegiri berari irakurria izan diot txekieraren" argitzaileak" edo suspertzaileak" baserrietako eta herri txikietako semeak zirela" 6, eta, horrenbestez, ulertu behar genuke nekazari giroan eta herri txikietan txekiera bizirik zegoela. Xehetasun horiek gorabehera, esan dezagun egia dela, egia biribila bezain garratza, herri gehienetan beranduegi hasten direla beren berezko hizkuntzaren alde zerbait
|
egin
nahirik. Jadanik ordezkapenaren alperrak hizkuntza ale nagusiak xehatu eta birrindu dituenean.
|
|
|
Herri gehienetan beranduegi hasten direla beren berezko hizkuntzaren alde zerbait
|
egin
nahirik. Jadanik ordezkapenaren alperrak hizkuntza ale nagusiak xehatu eta birrindu dituenean.
|
|
|
Eta identifikazioz identifikazio, Txillardegiren elkartzen da azken buruan, harekin bide bera
|
egin
nahian: " Gizon...
|
|
|
" Zeuk legez daukat/ arima gartsu bat"," Zeu legez nekatzen naz"," Zeuk legez, naikun biren,/ soka-tira daukat"," Zeuk legez esaten dot/ neure zori miña"... Eta identifikazioz identifikazio, Txillardegiren elkartzen da azken buruan, harekin bide bera
|
egin
nahian: " Gizon...
|
|
|
Horrekin guztiarekin batera, programaren izaera pilotua azpimarratu behar da. Han hemen egin izan diren tankera bertsuko beste programa batzuetako ekarpenak begien aurrean edukita, urrats eraginkor bat
|
egin
nahi izan da hizkuntza ohiturak hobetzen joateko gida bat eskainiz.
|
|
|
Azaldu dugu zer eta zeren arabera
|
egin
nahi dugun. Baina oraindik falta zaigu argi azaltzea zein helbururekin abiatu dugun proiektua.
|
|
|
Hasieran aurreikusi genituen emaitzak: sektoreko balio, helburu (aspirazio), uste (sinesmen), jarrera, gizarte portaera eta perHelburu nagusia da laneko prestakuntza euskaraz
|
egin
nahi duten enpresa eta langileen prestakuntza beharrak aztertu, berauek euskaraz jasotzeko dauden aukera eta zailtasunak identifikatu, eta, enpresen beharretara egokitutako erantzun bat eman ahal izatea. tsonen bizimoduaren araberako segmentazioaz, euskararekiko interes, iritzi eta ekintza asmoen tipologiak identifikatzea.
|
|
|
Helburu nagusia da laneko prestakuntza euskaraz
|
egin
nahi duten enpresa eta langileen prestakuntza beharrak aztertu, berauek euskaraz jasotzeko dauden aukera eta zailtasunak identifikatu, eta, enpresen beharretara egokitutako erantzun bat eman ahal izatea. Horretarako, oinarrian, azkeneko urteetan Eusko Jaurlaritzaren Lanhitz programaren baitako erakundeetan euskara planak garatzeko laguntzetara aurkeztutako enpresekin osatutako datu basea osatu genuen, eta IMHk berak daukan datu basearekin egokienak eta bideragarrienak ziren enpresek hautatu genituen, eskaintza zehatza egin ahal izateko.
|
|
|
Berrikuntza
|
egin
nahi dugu aurrera begira dagoen gizarte bati erantzun nahiko geniokeelako baikortasun kritikotik. Eta ahaztu gabe, ez garela isolaturik bizi.
|
|
2010
|
|
|
Lan horren guztiaren emaitzak eta ondorioak guztiz balekoak dira hizkuntza aldaketa erakunderen batetan eragin nahi duen ororentzat. Areago, susmoa dugu esfortzu horren balioa lan honetan ez dela agortuko, bide beretik aurrera
|
egin
nahi izango duen orok makulu ezin egokiagoa aurki dezakeelako Barrenetxearen izerdiari esker eskuratutako idazlan honetan.
|
|
|
• 2005 urtean Leitzan herri galdeketa bat egin zen, enpresa batek herrian
|
egin
nahi zuen harrobi baten inguruan. Galdeketa baino lehen, ohi den moduan, kanpaina egin zen, eta gaiaren inguruko bi jarrera nagusiak lehiatu ziren herritarren iritzia irabazi nahian.
|
|
|
Aurreko atalean aipatua izan den Touissant Hocevar esloveniarrak bere" Equilibria in linguistic minority markets" 2 artikuluan eskaintzen dituen ideietatik abiatuz, haien inguruko ekarpenak
|
egin
nahi izan ditugu. Autoreak zenbait puntu interesgarri ukitzen du artiulu horretan, eta oraingoz horietatik bi sakonago aztertuko ditugu.
|
|
|
Oraingoz, formakuntza horren helburu nagusia euskararen irakaskuntzan lan
|
egin
nahi duten ikasleen prestatzea da, lehen edo bigarren hezkuntzan. Ondotik irakasle izateko konkurtsoak gainditu behar dituzte (ikus beherago 4 atala).
|
|
|
Ondotik irakasle izateko konkurtsoak gainditu behar dituzte (ikus beherago 4 atala). Baina Euskal Ikasketek formakuntza ona eskaintzen diete ere euskal kulturan, euskal komunikabideetan, hizkuntza politikan, hots euskarari lotu zaizkion lanbideetan lan
|
egin
nahi dutenei, euskararen aldetik bederen (ikus 5 atala).
|
|
|
Erran dugu, gaurko, Euskal Ikasketetako formakuntzaren helburu nagusia euskararen irakaskuntzan lan
|
egin
nahi duten ikasleen prestatzea dela. Halere, euskararen beste alor profesionaletan aritzeko formakuntza horrek zerbait ekar lezake:
|
|
|
Pertsonaleko (AZP) lanpostuen %40ek baino gehiago derrigortasun data zuten hizkuntza eskakizuna gainditzeko. Bestalde, unibertsitatera iristen ziren ikasleen %43a ikasketak euskaraz
|
egin
nahi zituen.
|
|
|
Urte horretan lehen eta bigarren zikloko irakaskuntza osoaren %67a euskaraz ere eskaintzen zen, irakasleen lan postu finkoen %35a elebiduna zen eta Administrazio eta Zerbitzuetako Pertsonaleko (AZP) lanpostuen %40ek baino gehiago derrigortasun data zuten hizkuntza eskakizuna gainditzeko. Bestalde, unibertsitatera iristen ziren ikasleen %43a ikasketak euskaraz
|
egin
nahi zituen. Plan honi dagokionez aipagarria da Europako Unibertsitate Eremuari egokitutako graduak onartu aurretik egin zela.
|
|
|
Testuinguru horretan, Pompeu Fabra Unibertsitateak, 1990ean Bartzelonan gobernuaren funtsekin sortutako unibertsitateak, mantendu
|
egin
nahi ditu bere ezaugarri izan diren eta diren bikaintasuna eta zerbitzu ematea irakaskuntzaeta ikerketa jardueran. Helburu hori lortu nahi du munduarekiko eta nazioarteko komunitatearekiko irekitasunaren ikuspegitik, baina leial izan nahi du unibertsitatea bera sortu zuen eta sustatzen duen gizartearekiko.
|
|
|
Helburu hori lortu nahi du munduarekiko eta nazioarteko komunitatearekiko irekitasunaren ikuspegitik, baina leial izan nahi du unibertsitatea bera sortu zuen eta sustatzen duen gizartearekiko. Hain zuzen ere, zaindu
|
egin
nahi ditu gizarte horretako nortasun ikurrak —hizkuntza, kultura eta idiosinkrasia katalana—, asko zor baitio gizarte horri. Eremu urriko hizkuntza da katalana, esparru espezifiko batzuetan bereziki.
|
|
|
3 Lan munduari buruz ere (Kongresuko bigarren saioan landutako eremua) aipamen txiki bat
|
egin
nahi dut, Hizkuntza Kudeaketa enpresetan, Globalizazio aroan izeneko artikuluan Daniel Hermosilla irakasleak esaten dituenak erabiliz. Erakargarriak, benetan, esaten dituenak, lan munduan lortu direnak ikusiz, eta lortu daitezkeenak proposatzen direnak kontuan hartuz.
|
|
|
Langile eleanitzak izateak bertan, enpresa bakoitzean, nazioartean eta bertan modu egokian erantzuteko aukera ematen du, prestigio maila handituz. Eta gainera, hizkuntza gutxitu batean lan
|
egin
nahi duten langileei enpresak aukera hori ematea, hiztun komunitate baten garaperako legitimitate moralaz betetako ekarpen handia da, enpresen politikak tokian tokiko beharretara egokituz eta ez aldrebes. Berrikuntzaren garaian bete betean gauden honetan, eta gainera dimentsio globala duen krisi larri baten erdian, enpresa bitarteko eta pertsonak helburu badira, ekolinguistika lagungarria izan daiteke diskurtso berriak eraikitzeko.
|
|
|
• 8 Indar ideia: ikaskuntza eta berrikuntza. optimizatutako normalizazio prozesu batek ikasi
|
egin
nahi du berritzeko, hobetzeko eta emaitzak erdiesteko eta, horregatik, ikaskuntza eta berrikuntzarako tarteak eta sistematikak integratu ditu interbentzioan bertan, ikaskuntza eta berrikuntza metodologikoak eta komunikatiboak garatzeko bideak ezarriz.
|
|
|
filosofikoak, metodologikoak, teknikoak, gizakien eremukoak... bada, bereziki eta lan honen egilearen ustez, erakunde mailan normalkuntza prozesu bati ekiten zaion unean antzematen den hutsune handi bat: ...normalkuntzarako eraldaketaren gertaera bere konplexutasun osoan enfokatzeko eta kudeatzeko pertsonekin, ezagutzarekin, kulturarekin edota antzekoekin zerikusia duten beste hainbat aspektu kontuan hartu eta barnebilduko lituzkeen erreferentziazko eredu global baten premia antzematen da. doktorego tesirako ikerketa lan honek antzemandako hutsune horri erantzuteko urrats berri bat eman eta ekarpena
|
egin
nahi izan du. kezka eta interes horietatik abiatuta, ikerlanaren lehen xedea kontuan hartu beharreko aspektu horiek zehazki zeintzuk diren identifikatzea izan da. eta horrek, ikerlanaren norabidea egituratu duen abiapuntuzko galdera gakoa finkatzea ekarri du: zeintzuk dira organizazioetan hizkuntza normalizaziorako eraldaketara aplikatutako interbentzioaren ingeniaritza batean, eta erreferentziazko esku hartze eredu bati begira, kontuan hartu beharreko aspektu edo elementuak?
|
|
|
Justizia administrazioak, ordea, ez du galizieraren erabilera onartu nahi. galiziera jakitea meritutzat jotzen da karrera judizialean, baina ez dago nahitaez jakin beharrik galizian lan
|
egin
nahi bada," alde batera utzi daitekeen apaingarria" besterik ez da. galizieraren gaitasun agiria edukitzeak lekualdatze lehiaketetarako deialdietan parte hartu nahi denean baino ez du balio. galiziera ez da maila berean erabiltzen epaitegi guztietan, norbanakoaren borondatearen arabera erabili ohi da, egoera horretan guztian ez baitago inolako plangintzarik eta funtzionarioek erabiltzen... para facilitar la movilidad por todo el territorio nacional (español) y evitar las barreras lingü� sticas (sic). horrela, iaztik, galizian posible da funtzionario izatea galiziera jakin gabe; horrek modu larrian gutxitzen ditu galiziera erabiltzen duten hiztunen eskubideak.
|
|
|
Justizia administrazioak, ordea, ez du galizieraren erabilera onartu nahi. Galiziera jakitea meritutzat jotzen da karrera judizialean, baina ez dago nahitaez jakin beharrik Galizian lan
|
egin
nahi bada.
|
|
2011
|
|
|
Euskara ez zen bakarrik zerbait sinbolikoa. Beste garaiko rock talde gehienek hitz batzuk euskaraz erabiliz, edo gaztelaniaz egin arren euskal ortografia erabiliz gaztelaniaren mundutik aldendu nahi zuen mugimendu kontrakulturala
|
egin
nahi zuten. Negu Gorriak, ordea, kontziente zen euskal gazteentzat betetzen zuen eredu funtzioaz, horiek janzkerari, erabiltzen duten hizkuntzari edo laguntzen dituzten kausei ematen zieten zentzuaren inguruan.
|
|
|
Anonimaturako eskubidea egikarituz estigmatik ihes
|
egin
nahia oso fenomeno garaikidea dugu bestalde. Lehen kalean edo plazan que no se nos note zena, gaur egun gazteleraren eremu natural baten bazter nahastaile gisa ez agertzeko que no se me note izan daiteke.
|
|
|
Soziolinguisten azken deliberamendu metodologiko teknikoa lortu nahi duten ezagutza mailarekin lotuta dago; hots, ikerketa esploratzaileak, deskribatzaileak edo esplikatzaileak
|
egin
nahi dituzten.
|
|
|
Tradizio metodologikoa aukeratu eta oinarrizko ikerketa edo aplikatua
|
egin
nahi duten zehaztu ostean, soziolinguistek datuak lortzeko erabiliko dituzten bitartekoei buruz deliberatu behar dute. Ikerketa dokumentaletan, ikerketa bibliografikoak, hemerografikoak edo artxibistikoak egiten dira.
|
|
|
Soziolinguisten azken deliberamendu metodologiko teknikoa lortu nahi duten ezagutza mailarekin lotuta dago; hots, ikerketa esploratzaileak, deskribatzaileak edo esplikatzaileak
|
egin
nahi dituzten.
|
|
|
Tradizio metodologikoa aukeratu eta oinarrizko ikerketa edo aplikatua
|
egin
nahi duten zehaztu ostean, soziolinguistek datuak lortzeko erabiliko dituzten bitartekoei buruz deliberatu behar dute.
|
|
|
Arazoaren gordinetik ihes
|
egin
nahian, planok diseinatzerakoan, ezinbestean tresnerian eta idealismoan murgiltzera jotzen dugu sarritan. Hona hemen ihesaldi moten zerrenda bat:
|
|
|
Besteei ere, zeini bere esparruan, dagokien (eta kasuankasuan dagokien neurriko) begirunea zor zaiela onartuz, perspektiba soziolinguistikoak diglosiaren inguruan zer kontzeptu lanketa eta zer zehaztapen egin duen argitu nahi genuke batez ere. Bertsio popularraren araberako detaileen bila dabilenak ez du beraz, txosten honetan, argitasun handirik jasoko. diglosiaren ildotik euskara erdaren formulazio eta desiderata politikoak
|
egin
nahi dituenak ere ez gehiegi, egia esateko. horientzat saiatuko gara, halere, txostenaren azken atalean gogoetaren bat edo beste eskaintzen. gatozen mamira. eztabaidarako azalpen saioak honako elementuok ditu, nagusiki, berekin: zer dira purgatorioa, zerua eta infernua, perspektiba soziolinguistikoan?
|
|
|
Azalpen saio honek, hitzak berak dioenez, saioa izan nahi du: une batean noraino iristeko gai izan garen neurtzeko lekua eta, hortik aurrera
|
egin
nahi bagenu, hartan saiatzeko akuilua.
|
|
|
Ferguson-en 1959ko artikulua, Word en argitara emana eta dell hymes ek, handik bost urtera, Language in Culture and Society ezagunean berrargitaratua. diglosia terminoaz ari garelarik, hori da aurreko eta ondoko fasealdiak markatzen dituen unea: diglosiari buruzko azterbide soziolinguistikoan aurrera
|
egin
nahi dugunok ondo kontuan hartu behar izaten ditugu, beste hitzetan esanik, Ferguson-en 1959 aurreko lanak, batetik, eta 1959 ondokoak bestetik. Aurreko lanak, orain arte hanka punttaka pasatu ohi genituenak, Mauro Fernández-en ildotik atentzio handiagoz irakurri dira, antza denez:
|
|
|
Teoriatik tiraka askoz ume gehiago egin genuke euskal bikote gazte eta ez hain gazteek. hori ez digu Madrilek eragozten, gure gizarte eredu modernoak baizik. hor daukagu benetako behaztopa harria: modernidadeari ez diogu inola ere izkintxo
|
egin
nahi. Modernidadeak, ordea, ez du euskara indarberritzeko saioekin korrelazio positibo handirik oro har. ez du izan orain arte, eta ez dago motibo argirik aurrerantzean hala izango duela uste izateko. hemendik hamar urtera jaioko diren haurrak (haur guztiak:
|
|
|
beharrezkoa da pauso hori199 Beharrezkoa da eta, Fishman-en 1991ko (gero, zertxoHor daukagu benetako behaztopaharria: modernidadeari ez diogu inola ere izkintxo
|
egin
nahi.
|
|
|
gutako gehienona baino nabarmenki jasoagoa; (d) ahuldutako hiztun herri askoren erreferentzia intelektuala bihurtu izan da95: tartean, nola ez, euskaldunona (haiengandik ikasi genuen lehen hamarkada luzean, begiak iturri orijinaletara itzuli ere gabe, ondo edo gaizki hizkuntza soziologiaz ikasi genuen gehiena); eta (e) ahularen aldeko apustua izan nahi du, hasieratik eta agiri agirian," menderatuen diglosia" k. kontestualki ahula den (askotan gainbehera bizian datorren) hiztun elkartearen alde
|
egin
nahi du. Tortillari buelta eman nahi dio:
|
|
|
Tortillari buelta eman nahi dio: ahultzen ari dena (zenbaitetan, dagoeneko arras ahuldurik dagoena) indarberritu
|
egin
nahi du. hori du jomuga eta izena ere emana dio jomuga horri: hizkuntza normalkuntza.
|
|
|
zenbat denbora iraun behar du hizkuntza egoera batek" bere horretan", egoera hori" egonkorra" dela esateko? 56 Neurri bat hartu patroi, zein bestea, ez da begien bistatik galtzea komeni diglosia, Ferguson-en irizpidez, egoera egonkorra dela. konkretuki," a relatively stable language situation". Funtsezko elementua da egonkortasunkontu hori, gero ikusiko denez, diglosiaz hitz
|
egin
nahi bada. h) H aldaerak badu, azkenik, L k gutxitan izan ohi duen altxor ondarea berekin: lehendik metaturik (edo orain bertan, kanpoko beste hiztun elkarteren baten produkzio bizian) idatzizko literatura (oro har bibliografia oinarri) garrantzitsua du.
|
|
|
Fishman-en arabera, hiru belaunalditik gora (lau belaunaldi edo gehiago) irauten duen moldaera soziolinguistikoa da diglosikoa. Funtsezko elementua da egonkortasun kontu hori, Fishman-en baitan ere, diglosiaz hitz
|
egin
nahi bada. Iraunkorra ez den ele biko gizarte moldaera (adibidez, gotzon garatek bere artikuluan azaltzen duen gure XX. mendeko egoera) ez da, definizioz, diglosia.
|
|
|
Serge Moscoviciren Psychologie des minorités actives liburuaren sarreran argi geratzen da une epistemologiko berri honen ezaugarriak eta definizioak: Moscovicik, bere liburuarekin, une berri bat ireki nahi duela gizarte psikologian adierazten du, aurrekoekiko ikerketekin eta ikuspuntuekin haustura bat
|
egin
nahi duelarik. gizarte funtzionalistaren ikuspuntu tinko batetik, gizartea gehiengoaren ikuspuntutik deskribatzen duena, menperatzaileen ikuspuntutik, errealitatea uniformea, iraunkorra eta aldaezina balitz bezala gizarte psikologi kritiko batera heldu nahi du Moscovici k. etengabe aldatzen ari den errealitatea, era dinamiko batean deskribatu behar da, gutxiengotuen eta menperatuen ikuspuntutik (... 13).
|
|
|
Mikel Zalbide – Hamar ondorio, gazi eta gozo kontuak dira horiek. orain ezin da horrelako moldaera soziolinguistikorik eratu, hala
|
egin
nahi izango bagenu ere. ezinezkoa da hori, bereziki, modernitateak ekarri digun gizarte moldaera berriak berekin dituen lehen ez bezalako baldintza ezaugarri sendoengatik. demagun hori dela gure (eta han hemengo) kritikagileen erreparo nagusia. zein dira baldintza ezaugarri sendo horiek, gaur biharretako diglosia ezinezkotzen dutenak eta, beraz, horretaz hitz egitea nostalgiasaio huts bihurtzen d... zehaztasun erabatekorik ez dugu aurkitu ohargileen iritzi azalpenetan.
|
|
|
Ikusi hamar urteotan diglosia hitza zenbat aldiz agertu den ordura arteko adieran, eta zenbat aldiz diglosia/ biglosia bikote berriaren arabera (hots, hudson en banaketa semantiko osagarriaz). gogoa eta astia izanez gero ikus hABeko liburutegi tekniko goi mailakoan izendapen bide batek eta besteak zer arrakasta eta zer hedadura eskuratu duen azken hamarkadan. Bibliografia teknikoaren azterketa sakonean murgil
|
egin
nahi ez duenak aski du, aldiz, Google en sartzea. Batean zein bestean proba egin dudalarik argia da erantzuna:
|
|
|
SArrErA elkarrizketa hau Soziolinguistika klusterraren aspaldiko kezka bati erantzunez abiatu dugu; nazio artean eta euskal herrian egiten den soziolinguistika arloko lanak zabaltzeko dauden zailtasunez hitz
|
egin
nahi dugu. helburu horrekin gonbidatu dugu Juan Carlos etxegoien Xamar, nafarra. Bera, haur irakaslea da, eta, aspaldian, irakasleen trebakuntzan dihardu, batez ere, zenbat gara elkartearekin elkarlanean.
|
|
|
Askotan, hala ere, Internetekin itsutu egiten gara, eta uste dugu gauza guztien erremedioa izango dela. Nire ustez ez da horrela. pentsatu behar da zer
|
egin
nahi dugun, eta horren arabera begiratuko dugu internetera jo behar dugun, dokumental bat egin behar dugun, edo lau kantari lotu behar ditugun euren kantuen bidez guk nahi ditugun mezuak zabaltzeko. Nire ustez, hori da lehenbiziko kapa:
|
|
|
Bestalde, globalizazioaren exijentzia dela-eta gogoeta bat
|
egin
nahi nuke. gu unibertsitatetik gatoz eta unibertsitate munduan merituak pilatu behar dira, ezta. Meritu akademikoak lortzeko leku jakinetan argitaratu behar izaten da, lan horiek balidatuak izan daitezen.
|
|
|
Balear uharteetan, printzerriko atzerritarren ehunekoa berdina edo handiagoa izanda, egoera ez da kataluniako Autonomia erkidegokoa baino hobea. Bernat Joan-ek soziolinguistikari buruzko hitzaldiak eman dizkie irakasleei; Valentziako eta Ipar kataluniako katalaneko irakasleek, ordea, soziolinguistikako birziklapena
|
egin
nahi bazuten, beren kabuz egin behar izan zuten.
|
|
|
Inkestak, bada, dituen beren beregiko ezaugarriak oso interesgarriak iruditu zaizkigu. Aurrenik eta bat euskara eusko Jaurlaritzako Lehendakaritzaren lehentasunezko gaien artean dagoelako. hori, berez, ez da txarra,
|
egin
nahi duten politikaren arabera, jakina. Telefonoz elkarrizketatuen erantzunak, beste aldetik, nahiko argiak eta adierazgarriak izan dira. oro har, euskararen alde eta euskara sustatzearen alde.
|
|
|
Inkestak telefonoz egin dira, berbetan, elkarrizketen %21a zailtasunik gabe, eta %1a zailtasunekin, euskaraz egin izan dira. Inkestatuen beste %20ak euskaraz, ustez, jakinagatik, elkarrizketa gazteleraz
|
egin
nahi izan omen du eta beste %22ak, euskaraz zertxobait jakin arren gazteleraz egin du. hori da elkarrizketatuek egin dutena eta ondorengoa esan dutena dator.
|
|
|
Ideia hori hizkuntzen iraunkortasunari aplikatzeak hizkuntza hedakorrei, hizkuntza menderatzaileei eta hizkuntzaren eginkizunak neurriz kanpo erabili nahi dituzten hizkuntzei aurka egitea dakar. Ikuspuntu hori hartzen badugu, iraunkortasuna unibertsal bilakatzen da; ikuspegi unibertsal hori gure
|
egin
nahi dugu, hain zuzen ere. gureak bezalako hizkuntzakomunitateek ez diote komunikazio unibertsalari uko egiten; aitzitik, gainerako taldeekin ulertzeko gai den giza espeziaren parte izan nahi
|
|
|
Beste zientzia batzuek bezala, esate baterako, psikologiak bezala, soziologiaren helburua zen zientziatzat aintzatetsia izatea. horregatik, fisikaren parametroak imitatzen saiatu ziren soziologoak. Lehenengo soziologoek fisika soziala
|
egin
nahi zutela esaten zuten. hori dela eta, garrantzi handia eman zioten enpirismoari eta gizakion alderdi mentala baztertu zuten. hori, ordea, akats larria da. gizarteak ulertzeko, eta, beraz, ikuspegi soziolinguistikoa ulertzeko, ezinbestekoa da ikuspegi mentala, kognitiboa eta kognitibo emotiboa kontuan hartzea. kognizioa eta emozioak funtsezkoak dira. Nire ikasleei beti hitz egiten diet Norbert elias soziologoari buruz. hark gizaki baten garuna erakusten zien bere ikasleei, kontuan har zezaten soziologia eta ustezko aldaketak ulertzeko ezinbestekoa dela gizakion jokabidean garunak duen garrantziaz jabetzea. oso jarrera aurrerakoia da gizakion garunari horrenbesteko garrantzia ematea.
|
|
|
Esan bezala, beraz, Hernaniko Dobera Euskara Elkarteak eraginda" Club Deportivo Hernani" (CDH) euskalduntzeko Proiektua (ekintza) prestatu eta bideratzen hasi gara. Baina, gure asmoa ekintza soila baino gehiago izan dadin ere bada, hau da, ekintza horren gain nolabaiteko ikerkuntza ere
|
egin
nahi dugu: iharduera horri buruz teorizatu egin nahi dugu, eztabaidatu, ikasi eta ikasitakoa zabaldu.
|
|
|
Baina, gure asmoa ekintza soila baino gehiago izan dadin ere bada, hau da, ekintza horren gain nolabaiteko ikerkuntza ere egin nahi dugu: iharduera horri buruz teorizatu
|
egin
nahi dugu, eztabaidatu, ikasi eta ikasitakoa zabaldu.
|
|
|
Gure Proiektu honen bitartez akats horiek gainditu nahi ditugu, edota horretarako bidea jarri, behintzat: Oinarri teorikoak landu nahi ditugu. Egindakoari buruzko hausnarketa sistematikoari bidea eman nahi diogu. Esperientzia zabaldu nahi dugu. Teorizazio, prozesu eta emaitzei buruzko hausnarketak euskalgintzan ari direnen artean sozializatzeko eta, ondorioz, hobetzen joateko modua
|
egin
nahi dugu.
|
|
2012
|
|
|
Oso ondo pasatzen dugu. Ez dut behin ere huts
|
egin
nahi izaten". 18 esaldi honek ondo definitzen du Auzokon egiten dena. eskola" eredu tradizionalari" jarraitu beharrean, ludikotasunari eta" eredu informalean" erdiratzen da. Jolasak daude erdian, guztiok jolasten dakigula oinarrian hartuz:
|
|
|
" Nik uste oraintxe bertan ondo ari dialako pasatzen, gero euskerai ere bere aportazioa
|
egin
nahi dietela bai baino nik ustet jendea ezagutzeko gogoa daukate, osea kuriosidade hori badaukate, ain ondo pasatzen dutenez...". 39
|
|
|
zein dira Auzokoren helburuak? a) Euskaratik urrun dauden herritarrak euskarara hurbildu nahi ditugu. b) Herritarrak herriko hizkuntza aniztasunaren jabe
|
egin
nahi ditugu. c) Hizkuntza desberdinetako herritarrak harremanetan jarri nahi ditugu, norberarena aintzat hartuta, euskara komunikazio eta kohesio hizkuntza dela eta etorkizunera begira bide horretan sakondu nahi dela oinarritzat hartuta. d) Hizkuntzatik abiatuta zeharka elkarbizitzarako helburu garrantzitsuak jorratu nahi ditugu: elkar ezagutza, hurbilketa, aurreiritziak eta beldurrak gainditzea, elkarren aitortza...
|
|
|
Laburpena. Arratiako hamaika ikastetxeek azken hamabost urteetan hizkuntza normalkuntza proiektuak garatzen dabiltza –eusko Jaurlaritzako ulibarri programaren baitan bertako ikasle jendeak euskara ikasi ez ezik, auzoan eta kalean euskaraz gehiago egin dezan, eroso eta natural, euskararen normalizazioari ekarpena
|
egin
nahirik. horretarako, peter Sengek eraldatze prozesuen azterketarako proposatu duen hamar erronken eredua oinarri eta urtxi Barrenetxeak eredu horren egin duen moldaketaz baliatu da egilea. Funtsa horrekin, Arratiako ikastetxeek elkarlanean eta inguruko kultur eragileen laguntzarekin zer nolako erantzuna ematen ari diren azaldu eta, aldi berean, hausnarketari eta emaitzen balioespenari ekiten zaie.
|
|
|
Mundu hori ez zen galdu hondamendi jakin batean; ezarian joan zen higatzen eta ahitzen. zulo beltza omen dena, eta hala ere, etengabe sortarazi, egikaritu eta harrizkoa
|
egin
nahi izan dutena, hamaika ahaleginen sorta luzea baita euskal (Zer) gintza8.
|
|
|
euskaltasuna hiritik. donostia 2016 aitzakia hartuta, baina hona idatzizko testu eginda heldu da. hiria eta euskaltasuna izan zen hitzaldi haren gaia; eta horixe bera dut hemen gogoeta gai. hala ere, artikuluaren mamia euskara hipermodernitatea deitzen den hiri bizimoduan bizitzeko nik behar dudan aparatua da. Bestela esan, euskaldun kaletarra naizen honek bereak eta bi egiten ditu teoria nekagarrietan barna eta noizbait euskaltasunarentzako bizigarririk topatzen dudala uste dut, hala ote den seguru egon gabe. horiek bilduta, euskaltasunak behar duen paradigma hipermodernoa antolatze aldera ekarpen apala
|
egin
nahiko nuke, besterik ez. • Hitz gakoak:
|
|
|
Hizkuntz komunitate bakoitzak erabaki behar du zer bide
|
egin
nahi duen, baina gaur egungo etengabeko informazio trukaketa giro eta errealitate honetatik kanpo daudenak edo egon nahi dutenak gutxi dira. Bertako hizkuntzak sustatu eta babesteko lan gehien Europan egin da, eta hor eman izan zaie hedabideei inon baino garrantzi handiagoa. kontzeptu eta ideia berrientzako berezko hizkuntz ereduak eduki beharra. hori ezin du hiztunak egin, ezin dute akademiek egin.
|
|
|
BeRTaKO KOmuniKaBiDeaK SuSTaTuz y hizkuntz komunitate bakoitzak erabaki behar du zer bide
|
egin
nahi duen, baina gaur egungo etengabeko informazio trukaketa giro eta errealitate honetatik kanpo daudenak edo egon nahi dutenak gutxi dira. Bertako hizkuntzak sustatu eta babesteko lan gehien europan egin da, eta hor eman izan zaie hedabideei inon baino garrantzi handiagoa. kasuak askotarikoak dira. katalunian, esaterako, urrats handia egin zen 80ko hamarkadan bertako komunikabideak gaztelania baztertu eta prentsa idatzian zein irrati edo telebistan katalana erabiltzen hasi zirenean.
|
|
|
Inkesta Soziolinguistikoa batetik (ISL) eta Euskal Herriko hizkuntza erabileraren kale neurketa (EHKN) bestetik. Ezinbestekoa da bi iturri horiek aintzat hartzea egoeraren eta joeren argazki egokia
|
egin
nahi izanez gero. Horretarako, ordea, oztopo handi bat dugu:
|
|
|
Honakoak hurbilpenak izan dira, lehen entsegu bat, garapen metodologiko sendoagoekin findu eta garatu beharrekoak. Behin hori esanda, amaitzeko, balorazio labur bat
|
egin
nahi dugu metodoaren ikuspegitik.
|
|
|
Datu orokorrekin amaitzeko, azken hamarkadan soilik neurtu den faktore bati erreferentzia
|
egin
nahi genioke. Erabilera datuek diote euskara, gaztelania eta frantsesa ez diren beste hizkuntzen ehunekoa 3,7koa dela Euskal Herrian, duela bost urte baino %1, 1 gehiago.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko datuei aipamen berezia
|
egin
nahi diegu. Izan ere, datu orokorra 0,2 puntu besterik igo ez bada ere, haur eta gazteen arteko erabilera ia 3 puntu igo baita.
|
|
|
errotuluak, eskuorriak, katalogoak, webguneak, 2.0 kanalak, iragarkiak (telebistakoak, prentsakoak, irratikoak, kalekoak, internetekoak...), bideo korporatiboak eta abar. Eta" komunikazio edo pertsuasio ekintzak" aipatzen ditugunean, berriz, honakoei
|
egin
nahi diegu erreferentzia: aurkezpenak, hitzaldiak, aurrez aurreko salmentak, adierazpenak, harreman publikoetako ekitaldiak eta abar.
|
|
|
Ikasleen mintzajarduna zer nolakoa den azaldu nahi du. Mintzajardun nagusiaren argazkia
|
egin
nahi du, labur eta zehatz.
|
|
|
Lehentasuna dute, horregatik, hizkuntzari bizirik eutsi nahi bazaio eta indarberritu
|
egin
nahi bada. Horiek dira, Fishman-en eta beste zenbaiten ustean, hizkuntza indarberritzeko saioaren abiaburu natural eta baliagarrienak.
|
|
2013
|
|
|
— Pakuru. Ekimen honen bidez liburuxka
|
egin
nahi dute, eta gai zehatz baten inguruan ardaztutako materiala sortzeko gaitzen ari dira. Kasu zehatz honetan euren lurraldeko zuhaitzen inguruko liburuxka da.
|
|
|
Noski, hemen dilema mahaigaineratu besterik ez dugu
|
egin
nahi. Adierazitako aurrekariei eta argumentuei begiratuta, gaiak ez dirudi zentzugabea, funtsean beste hainbat kontuk kutsatzen duten arren6 Izan ere, beste hizkuntza askoren kasuan, onartu egiten da Zuckermannek proposatutakoaren antzeko bereizketa bat:
|
|
|
Irakasle askok, oharkabean, fokua jarri du esplizituki landu ez diren trebetasunetan ere, eta zentzu horretan, iruditu zaio aurre testuetatik ondo testuetarako jauzia ez dela horren handia izan edo zuzenean hobekuntzarik ez dela gertatu. Bide honetan, ikasleen ekoizpenen ebaluazioa egiteko garaian lortu gabeko edukiei begitantzeko irakasleek izan lezaketen joeran
|
egin
nahi dugu geldialdia. Lorpenei erreparatu baino areago, lortu gabekoari begiratzeak indar handiagoa hartu izan du zenbait irakaslerengan.
|
|
|
Elkarrizketatu ditugun gazteek egin dute nork bere hizkuntzahautua. Euskaraz hitz
|
egin
nahi dute, euskaraz bizi, euskararen herrian.
|
|
|
Euskal hiztunok, gure herria garatu eta lehiakor
|
egin
nahi badugu, bi zeregin ditugu. Alde batetik, profesionaltasuna erakutsi gure lanean, eta zerbitzua bezeroak nahi duen hizkuntzan eskaini; horrela gure lehiakortasuna indartu egingo da.
|
|
|
Adinaren araberako konparaketak ere
|
egin
nahi izan dira inkesta honetan. Adin desberdinetako pertsonek ez dute harreman berdina izan euskararekin haien bizitzan, eta honek haien euskara batuari buruzko ikuspegia aldatu dezake.
|
|
2014
|
|
|
Hau da, definitzen den komunikazio estrategiaren arabera, argi izan behar da zein ideia marko elikatu nahi den eta zein ekidin nahi den. Zeri buruz eta nola hitz
|
egin
nahi den eta zein gairen inguruko eztabaidak ekidin nahi diren. Hortaz, ematen diren mezuak eta ideiak ongi neurtuak izan behar dute.
|
|
|
Hikaz hitz
|
egin
nahi dun norbaitek pentsatu behar baldin bau, zeinen aurren zauden... neska edo mutila... nola hitz ein behar det... gero pentsatu ni baño zaharragoa da... normala ez dala hitz eiten! Hoi dena pentsatu behar baldin bazu?
|