|
2000
|
|
|
Diario de Navarra tik hor ari izan zaigu Ollarra, oilarkeriak
|
egin
nahirik, baina oilandaren gisa. Batetik, Lingua Navarrorum euskara ez zela sinestarazi nahian eta, bestetik, egunkari horretan euskara batuaren aurka gipuzkera eta inoiz bizkaierazko artikuluei leku eginaz.
|
|
|
Hori da gure oilarrak duen dohaina. Edo zuena, zuzen hitz
|
egin
nahi badut.
|
|
|
Aguuuur, esan zuen oilarrak berekiko, eta bere hegal txikiak luzatu zituen kanposantuko hormatik behera salto egiteko. Han azpian, jauzi
|
egin
nahi zuen tokian bertan, hilobi baten apaingarri edo, gurutze zorrotz bat zegoen, ezin hobea bertara salto eginda bihotzaren erditik sartzeko. Bera zen munduaren akaberaren erruduna:
|
|
|
Deskonektatzeko leku aproposa, benetan: itsasoa, haizea, euria askotan... txoko bikaina mundutik ihes
|
egin
nahi duenarentzat. Gela bi eta sukaldea ditu, eta komun txiki bat ur berorik gabekoa.
|
|
|
Baina ez dezagun haria gal. Lehenbiziko garai horri buruz hitz
|
egin
nahi nizueke orain. Beno, ez dakit zertarako ari naizen hain publiko zabalari zuzentzen, jakinda liburu bakoitzaren aurrean pertsona bakarra baino ez dagoela.
|
|
|
Gero tabernaria ere batu zitzaigun elkarrizketan, eta azkenean barkatzeko esan behar izan nien, oraindik ez nekiela aterpetxean tokirik izango nuen, eta bertara joan behar nuela, ez banuen kalean lo
|
egin
nahi. Gonbidatu ninduenak barrezka erantzun zidan ezetz, tokirik ez banu bere etxera joango nintzela lotara, eta telefonoan txanponak sartzearen keinua egin zuen bere emazteari deitzeko, afari berezia presta zezan agintzeko.
|
|
|
Eta Txemak erabakia hartua zuen: egiari aurre
|
egin
nahi zion. Azken batean, Txema bezain hilda daudenek ez dute ezer galtzekorik.
|
|
|
Gaua Belfasten pasatuko dugu, bihar aireportura goiz joan behar dugulako. Ez dut lorik
|
egin
nahi.
|
|
|
Lehenengo aldian esan nion nire buru nahasi hau gehiago endredatzerik ez nuela nahi, nahiko borroka handia dudala neure barruan, baina gaur ere agertu da. Lagundu
|
egin
nahi didala esan dit. Badakit mutilek zer ulertzen duten laguntzeaz:
|
|
|
Paradisu txiki bat. Eta azkenik, zeru lurrak bat
|
egin
nahian, itsasoari atea zabaltzen dion hondartza. Karratua, harresiz inguratua, olatu ausarten batek ez dezan ardirik lapurtu.
|
|
|
Gaur egun euskal idazle batek abenturazko eleberri bat idazten badu, seguru asko ez du egingo norbaitek horren falta azaldu eta gure literatura normalizatu nahi duelako: gogoak emanda egingo du, barruak horixe eskatzen ziolako, abenturazko kontakizun bat
|
egin
nahi edo behar zuelako, eta kitto. Eta hori da, hain zuzen ere, literatura ona egiteko bide normalena.
|
|
|
Eta txarragoa zena: aingura bati lotuta eta aurrerantz igeri
|
egin
nahian. Kontraesana zen.
|
|
|
Baina itzul nadin aitaren erran hartarat: " Hori bakarrik falta zitzaiguan, familian bertze protestant bat izaitea!" Banekien nik, bai, nor zuen aitak gogoan, noiz eta hitz haiek xuxendu baitzizkidan; banekien, bai, jaun Esteban Etxegoienen gogaide
|
egin
nahi ninduela, familiako lehen luthertar eta ustez bakarrarena, zeinak, noiz eta jakin baitzuen ezen guztia galdua zegoela eta gaztelau tropek inguraturik zegoela, bere burua koldarki hil baitzuen, etsaiari buru egin beharrean, nola egin baitzioten bere bi anaiek, Pedrok eta Eusebiok, Amaiurren eta Noainen ezin balentkiago guduztatu zirenean, aitona Nikolasi behin baino gehiagotan eta aitari bera... Eta halatan zen gure etxeko ardi beltz hura bi aldiz maradikatua:
|
|
|
egunen batean elkarrenganik bereiztea erabakiko bazenute eta, beraz, Joanikotek bere dorretxerat joaitea erabakiko balu, berarekin eramanen lituzke dorretxeari dagozkion morroi neskameak, baita abereak ere, testamentean sinatuaren arabera, zeren eta etxe bakoitzak baitu bere enborra, eta enbor horretan sartzen dira lurrak eta aziendak —eta, haiek erran ondoren, aitari eta osaba Joanikoti so egiten ziela, akabatu zuen—: Arratsaldean zuekin hitz
|
egin
nahi nuke bakarka, zeren ez bainuke nahi biharko egunean zuen artean liskarrik sor ledin, ene testamenta dela kausa. Eta bihartik aitzina, berriz, xakearen koadro zuri beltzetan barrena galdu nahi nuke neure burua, jauregiko kontu guztiez ahantzirik —eta bazkaltzen hasi ginen.
|
|
|
—Ez, ez: zu, ez —ihardetsi zenidan— Hitz batzuk
|
egin
nahi nituzke zurekin, axola ez bazaizu. Eta sosega zaitez, zeren erran baitit zure ikaskide batek non zauden ostataturik, eta zeren ikaskide hura bera igorri baitut zure egoitzarat, erraiteko nagusiari ezen gaur ez zaituztela bazkaltzen izanen, zeren eta nihaurk gonbidatu baitzaitut honat, ahamen baten egiterat —eta iduritu zitzaidan ezen zu zinela han segada prestatu zuen ehiztaria, eta ni ehiza, zuk segadan atrapatua.
|
|
|
Mattin eta biok anitzetan joaiten ginen harat, baita osaba Joanikot ere, zeinak oso ere atsegin baitzuen, dakizun bezala, animalien eta hegaztien studioa, eta, horrela, behin baino gehiagotan ikusi izan genuen nola piztiak egiten zuen jauzi leihorantz, orroka, handik ihes
|
egin
nahiko balu bezala.
|
|
|
Eta aita Bartolomek erran zuen orduan ezen Mattin deabruak hartua zela, eta hura gorputzetik atera behar zitzaiola lehenbailehen, baina aita guztiz koleratu zitzaion eta erran zion ezen ez ziola hura aditu ere
|
egin
nahi.
|
|
|
Biharamunean haren gibeletik ibili zen Joanikot egun osoan, baina alferrik, eta, etxerat itzultzean, bere gelan sartu, horditu, eta hitz haiek erran eta ber erran zituen gau hartan, buruan bertzerik ez baleuka bezala: " Maddalen, Maddalen, andere noblea
|
egin
nahi zintudan, eta zu, berriz, puta! Puta zaharra, bai, zu ere...!"
|
|
|
—Heriotzarekin hiru aldiz egin dugu inkontru, eta ez nuke aitzina
|
egin
nahi... Eta hortxe duzu Urbiain...
|
|
|
Eta tabakoa erre eta ahotik kea egotzi, ez zuen bertze atseginik ez bertze dibertimendurik... eta don Frantziskorekin xakean aritzea, edo bera bakarrik, hura etortzen ez zitzaionean. Egun haietarik batean, finean, Villagrandeko dukea etorri baino astebete lehenagoko igandean, aitona Nikolas nehoiz baino eriago eta erreumak joago jaiki zen, halako moldez, non etxeko sehietarik bati manatu baitzion ezen gaztiga ziezaiola, mezatarakoan, don Frantziskori, zeren konfesatu
|
egin
nahi baitzuen. Nik ez dakit zer kontatu zion aitonak apezari, baina kontua da ezen, aitorraren ondotik, aitona hobeki sentitzen hasi zela.
|
|
|
Zeren osabak erraiten baitzidan: " Gizon
|
egin
nahi baduk, ahantzi ipuin zikin horiek...!" Eta nik gizon egin nahi nuen. Eta, halatan, ez dut uste aitak kontatua sinetsi nuenik.
|
|
|
Zeren osabak erraiten baitzidan: " Gizon egin nahi baduk, ahantzi ipuin zikin horiek...!" Eta nik gizon
|
egin
nahi nuen. Eta, halatan, ez dut uste aitak kontatua sinetsi nuenik.
|
|
|
Eta, aitari hura aditzen nionean, nik ez zekiat zergatik, baina asaldatu egiten ninduan nahi gabe, hatsik gabe geratuko banintz bezala, hainbat elizgizoni aditurikako sermoi ezin tristeagoak gogorat etortzen zitzaizkidalako, beharbada, eta sermoi haien hitzek, eliz pareten arteko ilunean, ene arima inguratzen eta kateatzen zutelako, hegaldirako bidean jarri beharrean... Eta nik, aldiz, hegaldatu
|
egin
nahi izaiten nian, hori banekian, nahiz eta artean ez nekian norat egin... Baina, nola egin hegan, nola egin ihes...?
|
|
|
Eta nik erraiten nioan: " Nik ez diat itzurbiderik, zeren eta hegaldatu
|
egin
nahi bainuke, bai, baina ez zekiat norat. Eta, nola ez baitakit, aitaren manua diat obligantza eta eginbide, zeren eta, arrazoin garbirik ezean, nola entseiatuko naiz, bada, haren iritziaren aldatzerat?
|
|
|
" Badakik ezen gure etxean, zorionez, aitak manatu, bai, baina amak deliberatzen duela, eta ama beti izan diat alde, eskuko marketan eta taro teko kartetan izar bat pizten ikusi zuenetik Italiako zeruan..." Eta Pedroren hitzak eta Pedroren erabakia haize bildu bat bezala sartu zitzaizkidaan, ustekabean, bihotzean, halako tailuz, non zainetako su tipia su handi bihurtu, eta suak arras hartu baininduen. Eta hegaldatu
|
egin
nahi nian, bai, zinez hegaldatu nahi nian nik ere, mementu hartan, berdin zitzaidaan jada norat. Eta, biharamunean aitaganat xuxen joanik, hala erran nioan:
|
|
|
Ai, zenbatetan oroitarazten zidan osaba Jaonikoten zaldi zuriak ipuineko deabrua!, eta oraino ere galdetzen diot neure buruari ez ote zuen zaldi hura apropos, sineste hari irri
|
egin
nahi balio bezala... zeren eta horrela mintzatu baitzitzaidan, noiz eta ipuin hartaz aritu baikinen:
|
|
|
Zeren haiek beren egitekoa egin baitzuten bere denboran. Ordea, denborak eta denborak zaudek, eta haiek denbora hartan egin zutena guk denbora honetan
|
egin
nahi izaitea denboraren kontra joaitea izanen lukek... Eta galdua dagoena galdua zagok eta denboraren kontra doana ere galdua zagok...
|
|
|
Pedrok astiro eta baratx jaten zuen, ez hala ohi zuelako, baina jan eta mintzatu, biak baterat egiten ez zituelako. Eta Pedrok mintzatu
|
egin
nahi zuen bere batez, eta bihotza hustu:
|
|
|
" Zer axola zait niri Rafael bat eta mila Rafael galtzea, baldin seme galdua berreskuratzen badut?". Eta hirea ez duk ohorea, baina koldarkeria, zeren eta ez baitiok buru
|
egin
nahi heure hutsari eta heure bizitzan huts egin izanari. Eta, hire aitaren memoriaz denaz bezainbatean, bertze gauza bat erran nahi diat, Pedro:
|
|
|
Eta zorionaren ehizan genbiltzanok ehizatzen gaitu orduan zorigaitzak, zeinak, handik harat, behin eta birritan ziztatzen eta eztenkatzen baikaitu, harik eta bere azken ziztadan eta eztenkadan betiko ehizatzen gaituen arte. Horregatik erran ote zuen Quevedok No depender de nada es señorío, amaraunaren iduri hura ere buruan zeukalako eta desiraren eta gutizia gutiziatsuen menekotasunetik eta esklabotzatik ihes
|
egin
nahi zuelako. Zeren benetan baita jauna deusen menean ez dagoena.
|
|
|
Halarik ere, eman
|
egin
nahi nion, baina ez nekien zer estakuru asmatu, harik eta bihotzean bat batean zerbait sentitu, eta bihotzari hitz egiten utzi nion arte, neure mihitik:
|
|
|
Izan ere, osaba eta bion arteko anarterainoko harremanetan, hura beti izan zen irakasle eta ni ikasle, halako suertez, non arras egon izan bainintzen, urteetan, haren menerat eta erranetarat, guztiz ere gogara, hori bai... Baina ni hazten eta hazten ari nintzen, bertzalde, eta ez nuen jada isildu nahi, zeren, apurka, erran eta adierazi
|
egin
nahi bainuen nik ere neure begiz ikusten nuena, eta osabaren mundua ere neure baitarik juzkatu nahi nuen, neurtu eta erabaki, eta hari jakinarazi: zu orain hortik zoaz, baina ni hemendik; osaba eta bion arteko elkargo sekeretu hark bi pintore zituen, baina ordu arte osabak egin zuen elkargoaren koadro osoa, marraztu eta koloreztatu, eta nik neure ñabardurak erantsi nahi nizkion, eta neure mugak jarri haren munduari, muga batzuk haratago neramatzala, bertzeak honatago.
|
|
|
Eta bekatutik ihes
|
egin
nahi nuen orain eta ihes egin nahi nuen beti, eta permatzen eta entseiatzen nintzen, halatan, gogoz eta borondate osoz, neure jainkozko asmo haren aitzinatzerat eta guztiz betetzerat, Jainkoaren amoreakatik, baina ene asmoa nekez konplitzen zen, eta kasik beti zen zerbaiten eskas.
|
|
|
Eta bekatutik ihes egin nahi nuen orain eta ihes
|
egin
nahi nuen beti, eta permatzen eta entseiatzen nintzen, halatan, gogoz eta borondate osoz, neure jainkozko asmo haren aitzinatzerat eta guztiz betetzerat, Jainkoaren amoreakatik, baina ene asmoa nekez konplitzen zen, eta kasik beti zen zerbaiten eskas.
|
|
|
Iduritu zitzaidan ezen begiak zorroztu eta gorrotoz so
|
egin
nahi izan zidala, baina gorrotorako ere ez zuen indarrik ez kemenik aski, eta burkoaren azpian gorde zuen bisaia. Eta are tipiago ikusi nuen orduan anaia, eta haren tipitasun gero eta handiagoak nihaur egin ninduen handi, halako suertez, non betetasuna eta neurriz kanpoko satisfazionea sentitu bainuen ondotik, anaiari, azkenean, merezi zuen ordaina eman niolako, harekin nuen kontu gaixtoa orduantxe konplitu eta zerratu banu bezala.
|
|
|
—Konfesatu
|
egin
nahi nuke, ez bainuke infernurat joan nahi...
|
|
|
Ez nauk odol zale eta damu nauk... —erran zuen, kalapitari ihes
|
egin
nahirik burua makurtzen zuela.
|
|
|
Baina, orotarat, hiru euskaldunok harri eta zur geunden pulpería hartan gertatuarekin... baita deliberaturik ere handik lehenbailehen itzurtzerat, ahalik eta zaluen eta arintkien, guarnizinoko soldaduek deus jakin baino lehenago, zeren, zirkunstantzia haietan, zuhurtzia zen otsoaren atzaparrei ihes
|
egin
nahi izaitea, otsoari hurrantzerat utzi gabe. Baina norat egin ihes, ibaian goiti ez bazen...?
|
|
|
Eta nik, zaldunaren hitzek ireki zuten bidetik ihes
|
egin
nahi izan nuen, erraiten niola:
|
|
|
AITZINA
|
egin
nahi nuen bertze gai batekin, baina berriro barkatu didazu, jaun André. Izan ere, Nafarroa, Espainia eta Frantziari buruz arestian skribatuak zure bertze gutun baterat narama.
|
|
|
Zeren ene bihotza ez baita lehengoa, eta ez dabilkit gaztetan bezala, noiz eta eskatzen niòn guztia emaiten baitzidan, kolpe bat bertze bati zerraiola, neurri, justu eta doi. Ez, oinazerik ere ez dut, baina galdu zuen ene bihotzak neurria, galdu zuen konpasa, eta hala dirudi orain aitzina
|
egin
nahi duen eta aitzina egiten duen oinezkoa, baina etengabe ere behaztopa egiten duena.
|
|
|
nola Sarako erretoreak Etsai zeritzan deabruarekin ikasi zuen Salamancako haitzuloetan, norat joan baitzen Teologiaren eta magiaren ikasterat, bere anaia batekin eta bertze lagun batzuekin, eta nola, ikastekoak ikasi ondoren, ikasleetarik batek geratu behar izan zuen deabruaren zerbitzuan, beronekin egin tratuaren arabera; eta ikasleek hartarakotz zotz egin zuten, eta Axularren anaietarik batek geratu behar izan zuen; eta, orduan, anaiaz urrikaldurik, Axularrek erran zion deabruari ezen geratuko zela bera, haren orde; eta, anaiaren orde han berean geratzen zelarik, manatu zion deabruak Axularri ezen atera zezala ura osin batetik, baliaturik galdara batez, zeinak baitzuen hondoan galbahe bat, eta manatu zion, halaber, ezen, noiz eta galdetzen baitzion non zegoen, ihardets zezala Axularrek: " Hemen nago!"; baina, orduan, nola gartzela hartarik eta trabailu ezin nekeago hartarik ihes
|
egin
nahi baitzuen, bururatu zitzaion Axularri ezen bi hitz haiek irakatsi behar zizkiola galbaheari; eta irakatsi zizkion Axularrek galbaheari bi hitz haiek eta, hala, Etsai urrun samar ikusi zuèn egun batean, pentsatu zuen ezen hura zela bere ordua, eta entseiatu zen, ondorez, handik itzurtzerat eta ihes egiterat; eta bazihoan Axular kanporantz, eta galdetu zion deabruak: " Non hago?", eta galbaheak ihardetsi zion:
|
|
|
—Ez —erran zidan— Kasik lau urtez izan haut gau eta egun gogoan, Joanes, heure arrastoen gibeletik, baina ene eginbidea, hitaz denaz bezainbatean, hemen akabatzen duk, zeren amak hirekin hitz
|
egin
nahi baitu kontu ezin seriosago batez, eta ni guztiz soberan nengokek. Baina ez kezka eta ez antsia, zeren bertze egun batean, bai, joanen bainatzaizue lasaiago...
|
|
|
—Baina, ene buruak ene bihotzaren gutiziak ontzat emaiten ez zituen arren —erran zuen ene amak—, halarik ere, zure aita etxeratu eta harekin oheratzen nintzen bakoitzean, osaba Joanikot izaiten nuen gogoan, halako suertez, non gogoz eta arimaz harekin izaiten bainintzen, gorputzez zure aita besarkatzen banuen ere... Eta nik ez nuen bekaturik
|
egin
nahi, baina bekatu egiten nuen, erremediorik gabe... harik eta, halako batean, zutaz haurdun gertatu nintzen arte. Eta, handik aitzina, ohi ez bezala alhatzen hasi zitzaidan neure kontzientzia gaixtoa, zeren neure tokia galdu bainuen behin, eta bekatu mortala egin nuen, adulterio egin nuen, ez gorputzez baina bai gogoz eta arimaz...
|
|
|
Eta nik Gorukirekin hitz
|
egin
nahi izaiten nuen, haren kontsolatzeko, baina ez nekien nola, egunez ezinezkoa zelako, zeren eta trabailuz trabailu baitzebilen, eta gauez ere neke eta gaitz izaiten zelako, indiar guztiak lastozko txabola haietan pilaturik bizi zirenez gero, borzpasei guardiak guardiaturik.
|
|
|
Eta ene laguna handik gutirat agertu, eta bazter baterat eraman nuen, non nigar xopinka hasi baitzitzaidan, ezpainetan bi hitz bakarrik zerabiltzala: ihes
|
egin
nahi zuela oihanerat, ihes egin nahi zuela... Eta, Gorukiren bizkar ubelduari so egin nion, eta haren azal hezurrei, zeren azal hezurretan baitzegoen zinez, eta orduan, pena handi batek penaturik, erran nion:
|
|
|
Eta ene laguna handik gutirat agertu, eta bazter baterat eraman nuen, non nigar xopinka hasi baitzitzaidan, ezpainetan bi hitz bakarrik zerabiltzala: ihes egin nahi zuela oihanerat, ihes
|
egin
nahi zuela... Eta, Gorukiren bizkar ubelduari so egin nion, eta haren azal hezurrei, zeren azal hezurretan baitzegoen zinez, eta orduan, pena handi batek penaturik, erran nion:
|
|
|
Ez nuen ulertzen zergatik zozo batek
|
egin
nahi zituen sei habia, eta ez nuen ulertzen nola egin zituen habia haiek, osaba eskaileran goiti eta beheiti zebilela.
|
|
|
Zeren, dakizun bezala, hargatik gertatu zen, hain zuzen ere, osaba eta bion arteko adiskidetasun isilpekoa, eliza edo elkargo sekeretu iduriko hura fundatzen genuela, noiz eta aitak zaflako hura eman baitzidan, erraiteagatik ezen ez nuela komunionea
|
egin
nahi, Kristoren begiak irentsi nahi ez nituelako, hil hurran ikusi nuen oreinaren begi galduak gogoan.
|
|
|
Erran dizut, halaber, nola, ene silogismo ausart hartan, neure menbro korporalak aipatuz joan nintzen, zangoetarik hasi eta begietaraino, justifikatzeko ezen ez nuela komunionerik
|
egin
nahi, eta zer begitarte jarri zidan bitarte hartan don Frantziskok, ez nekien nik haserreak edo harridurak eraginik, edo bi sentimenduek baterat. Handik aitzinakoak zuhaurk imajina ditzakezu:
|
|
|
Izan ere, lehengoan zure amak kontatu zidan nola egin zenituen, orain dela hilabete batzuk, komunioneari buruzko hainbat galdegite estrainio, eta zure ama, arrazoinezkoa den bezala, kezkaturik dago. Eta nik lagundu
|
egin
nahi nizuke, zuk hala nahi bazenu...
|
|
|
Eta halabeharrez eta ezinbertzez izan zen, zeren eta, oreinen historiarekin gertatuaren ondotik, ezin baitzitekeen bertzela. Izan ere, komunionea
|
egin
nahi ez nuelako, aitak zartako ikaragarri hura eman zidan eta kondenatuen gelan giltzapetu. Eta, gela ilun hartan beldurrak airean nengoela, nor etorriko... eta osaba Joanikot!, ene aingeru begiralea balitz bezala, bere adostasuna eta bere babesa eta geriza eskaintzen zizkidala... eta sekeretu bat ere bai, berea ez ezik enea ere izan zitekeena, eta enea zena jadaneko... zeren eta osaba Joanikot protestant baitzen, jaun Esteban Etxegoien etxeko ardi beltza bezalaxe, osabak berak jakinarazi zidanez, bere historiaren eta arbaso zahar harenaren berri emaiten zidala!
|
|
|
Haiek baino gutiago izan behar ote dugu guk? Bai, bazekiat ezen gure lana ez dela egun bakarrekoa izanen, zeren eta ez baitut pentsatu ere
|
egin
nahi zer gertatuko litzaidakeen, baldin mementu honetan etxean erranen banu protestant naizela... Baina, geldiro eta baratx bada ere, aitzina egin behar diagu...
|
|
|
Edo, ez al da bizitza, anitzetan, zulo bat, edo anitz zulotako bidea, eta ez al du zulo bakoitzak errealitate beldurgarri baterat jotzen, gure ametsak nekez bete ditzakegunez gero? Eta hegaldatu
|
egin
nahi genuke, baina oinez gabiltza, eta ezintasun hori zulo bat da, gure nahiaren eta gure gutizien lurretan dagoena, eta irents gaitzakeena noiznahi den. Eta plazerra bilatzen dugu eta plazerraren plazerraz gogaitzen gara, eta desplazerraren osina kausitzen dugu, finean.
|
|
|
Eta, geure ametsen gibeletik, diruz ongi horniturik gindoazen —Antoniok bere poltsan zeramatzan, izan ere, bere etxearen sal-erositik eskuetaratu diruak, baita eltzeitsu batean ezkutaturik zituen bizitza osoko irabaziak ere, poltsa batean gorde genituenak eltzeitsua hautsi ondoren, eta nihaur ere ez nindoan esku hutsik, ez horixe, merezi nuena baino hagitzez ere diru poltsa joriagoa jaso bainuen Piarres Oihartzabal kapitainaren eskuzabaltasunetik, han Donibane Lohizunen geure arteko kontuak zerratzen genituela—: diruz ongi horniturik gindoazen, beraz, ez diru hartaz diru gehiago
|
egin
nahi genuelako, zeren guztiz bertzelakoa baitzen gure xedea, baina ikusten genuelako ezen bidaia hartan beharrezkoa izanen genuela, hainbat gastutarako, geure azken porturat iritsi bitartean.
|
|
|
Zeren eta gero eta garbiago bainekusan ezen gizon hura eneganat erakarri behar nuela, baldin handik ihes
|
egin
nahi banuen.
|
|
|
Oroitu nahi ez dudan Mantxako toki batean..., has bainezakeen nik ere, berdinzki, liburu hau, erranik: Oroitu nahi ez dudan Nafarroako toki batean; nik, ordea, oroitu
|
egin
nahi nuen, eta ongi oroitzen dut Lapurdi eta Nafarroa Behereko mugetarik hurbil dagoen Nafarroa Garaiko toki hori: Urbiain.
|
|
|
Bai, banekien ezen hura, orotarat, jolas bat zela, baina jolas hark bere arriskua izan zezakeen, eta arriskuak egiten zuen jolasa aldez arbuiagarriago eta aldez erakargarriago. Eta ihes
|
egin
nahi nuen, baina ihes egin gabe...
|
|
|
gure arbasoek galdu zituzten gerla haiei buruz, alegia —eta, mahaiaren alde baterat eta bertzerat so egiten zigula eta barrendik hats hartzen, gaineratu zuen—: Aitzina
|
egin
nahi duenak aitzina egin behar du eta ez gibela beha bizi, lezioneren bat ateratzeko ez bada... Eta hauxe duzue, bi hitzetan, gerla haietarik nik ateratzen dudan lezionea:
|
|
|
—Jauna, osaba Joanikotek erraiten du ezen fedeak salba gaitzakeela, eta, halatan, fede osoz natorkizu erraiterat ezen batzuetan ez dakidala non dagoen egia, non gezurra, baina arras
|
egin
nahi nukeela egiaren alderat, baldin non dagoen baneki; eta, batzuetan, galdua bezala sentitzen naiz, baina badakit ezen zure semetzat gaituzula, eta egunen batean argiren bat igorriko didazula, nola igorri baitzenion etxetik alde egin zuen parabolako seme xahutzaileari, etxerako bidean ipintzen zenuela. Eta nik ere guztiz nahi bainuke egiaren bidetik joan, zure betiko etxerat, amen.
|
|
|
Eta ez nuen kulparik. Izan ere, ez al da egia, jaun André, ezen hain dugula bizi-nahia eta iraun nahia senari eta lotua —gizonak lehenik eta behin bizi eta iraun
|
egin
nahi duenez gero—, non lehenagokoa baita, beti eta ezinbertzez, geure burua salbu ikusteagatik senti dezakegun bozkarioa, bertzeak hiltzen ikusteagatik har dezakegun pena baino. Ote da hori zeren, bertzeen heriotzak gure bizitzaren inportantzia azpimarratu ez ezik, bat bateko betikotasuna ere sentiaraz baitiezaguke, azken finean...?
|
|
|
Eta nik hura ikusten nuen eta gezur hura baizik ez nuen ikusten, eta oihu
|
egin
nahi izan nuen, baina hura ez zen ene ordua.
|
|
|
Irri
|
egin
nahi izan nion, baina ezin izan nuen, osaba Joanikoten irri etsiaz oroiturik...
|
|
|
—Non dago Pedro Huizi...? Zeren, hemendik joan aitzin, harekin hitz
|
egin
nahi bainuke...
|
|
|
Eta gau eta egun tormentatu izan ninduèn tiranoaren boza isildu behar nuen, neure kontzientziaz hain denbora luzez jabetu zen tiranoarena, hau bekatu da eta guztia da bekatu, Beati qui se castraverunt propter regnum Dei... 21 Ez! Zeren ez bainuen iragana jada sostengu eta eskutoki, baina iraganarekiko haustura, eta zeren haustura hartan aitzina
|
egin
nahi bainuen, eta hartarako nuen gogo, hartarako borondate.
|
|
|
Zeren ene haragi zutak gehiago baitzirudien, bertze ikusmolde batetik, lakioz atrapatu txoria, korapilo hartarik ihes
|
egin
nahi eta ezinean zebilena, jostetan edo joste lanetan ari zen ofizialaren hatza baino...
|
|
|
Eta, oroz gain, desenkusatu
|
egin
nahi nuen, eta desenkusatu egin nintzen:
|
|
|
Baina zer esplikazione zuen ene desira hark? ...zituztenak eta gaurko gizonak eta emaztekiak baino ederragoak zirenak, eta hain zirela indartsuak eta urguilutsuak, non deliberatu baitziren, Titanak bezala, jainkoen kontra erreboltatzerat, harik eta Zeusek haiek guztiak azpiratu zituen arte, oinazturaren aizkoraz bitan banatzen zituela, eta hala gabiltzala gizon emaztekiok geroztik, amorioaren desira aseezinak bulkaturik, batzuk eta bertzeak bat
|
egin
nahirik, etorkiko batasuna amets?
|
|
|
" Bertze egunen batean egonen gaituk eta orduan erabakiko ditiagu geure diferentziak". Eta galdetu nion Mignoni zein zen gizon hura eta zer erran zion, eta Mignonek ihardetsi zidan ezen bere bezero bat zela, baina ez zuela gau hartan ikusi ere
|
egin
nahi, zeren ni kementsuago eta oldartsuago bainintzen eta zeren gau hartan ni nahi baininduen eta ni izendatu baininduen bere baratzeko baratzezain bakar. Eta hain ohoraturik sentitu nintzen haren hitzekin eta hark eskaintzen zidan karguarekin, non, neure ergelkerian, musu eman bainion masailean.
|
|
|
" Joanen naiz ni, kapitaina!" Eta oihu harekin izuaren zaldia apaltzen nuela eta haren gainetik egiten nuela, mesanako belaren jaisterat eta erriatzerat joan nintzen, harik eta haizeak kolpe izugarri bat jo, eta ohartu nintzen arte ezen mesanako mastak krak egin zuela eta gainerat zetorkidala. Brankarantz
|
egin
nahi izan nuen ihes, baina une hartantxe uhin hantu urguilutsu batek —edo urezko horma jigant bat ote zen hura, jaun André? — jostailu bat bezala altxatu zuen untzia brankatik eta, untzi gaineko zurezko zola hezean labain egiten nuela, gibelka erori nintzen. Gero, min izugarri bat nabaritu nuen oinean.
|
|
|
Eta munduko pena guztia sentitu nahi nuen, osaba Joanikot zelako gehien maite izan nuen gizona, artean ere biziki maite nuena, neure memorian bai bederen... baina arrai nengoen neure legatz errearekin... zeren ez bainengoen, artean, neure mihiari ausiki egiteko eta kolpe hartaz gustuari eta zaporeari portale guztien zerratzeko asmotan. Eta nigar
|
egin
nahi nuen, eta ezin nuen, gorputza spirituari jaundu balitzaio bezala. Ordea, bazkalduz gero kapitaina bere balentriak kontatzen hasi zitzaidanean, osabari gertatuak jada ahantzirik, nigarrari eman nion, halako batean, nehongo arrazoinik gabe... arestian konplitu ezin izan nuèn desira orduan konplitu izan balitz bezala, behar ez zenean.
|
|
|
Batetik, aita moderno eta belaxkaren sindromea zegoen tarteko, hots, beldur alua, gure seme alaben adimen ahula kordokatzeko. Bertzetik, ez nuen zeharka Kristina jakitun
|
egin
nahi. Koinatua kolpatuta ere, ni bizirik eta onik nengoela ikasteak zenbateraino nahigabetuko zuen ez nengoen hagitz seguru.
|
|
|
Taldeak berantiarrenak izan ziren. Ni baino zaharragoko bi gizon gordini beren beharrez haratago konplitzeko aholkua eman nien, ez sobera zakar, nire autoaren gurpiletara pixa
|
egin
nahi baitzuten. Ezari ezarian, aparkalekua hustuz joan zen, eta halaber jatetxeko aitzindegi hanpatua argiztatzen zuten fokoak itzaltzen.
|
|
|
Sarasa inspektoreordea. Gure haurretako ikaskide Manolo Potzolok, putakumearena
|
egin
nahi zuenean, bere buru ustel eta zuriari ezartzen zion bertzizena. Kaskezurra kraskatzen ahal ez nionez —gaztetan ere gaizki moldatzen nintzen okasioetan—, bederen, bizpahiru gauza erran nahi nizkion.
|
|
|
—Ez nizuen trabarik
|
egin
nahi. Ezbehar bat izan da eta dei batzuk...
|
|
|
Egundaino hain luze solastu ez zitzaidana tarrapataka ari zen, behin mintzatzen eta aukerari muzin
|
egin
nahi ez dionaren itxuran. Bitartean, errieta emailearen oharkabean, haren bularra dardarika ari zitzaidan, neskaren mintzoari erritmikoki lagun eginez.
|
|
|
Auto lasterketako pilotuaren itxura ematen zion, leku beretik edeki zituen eskuzorro beltzek areagotua. Orduagatik ere epelera
|
egin
nahi ez zuen giroan, bero latza egin behar zuen barne horretan.
|
|
|
Kontra
|
egin
nahi izan nion, baina nire gorputz zafratua ez zen oraino halako ahaleginik egiteko gauza. Doi doi izan nuen denbora gerripe hanpatua Edurneren begietatik mihise mutur batean gerizatzeko.
|
|
|
Kazetaritzaren ikaskuntza zaharra da audientzia deitzen dugun multzo itxuragabe hori" partzelatu" behar dela, zatikatu, alegia, atal bakoitzari errelitatearen ikuspegi ezberdinak eskaini ahal izateko. Gainera, ez nion Kristinari zerrikeriarik
|
egin
nahi. Ez oraingoz.
|
|
|
" noiz hasi zinen lan honetan?"," zer motatako bezeroak etortzen zaizkizu?" eta gisakoak. Interesatzen zitzaidana lortu ezean, gutienez ere ez nuen alfer bidaia
|
egin
nahi. Lan da egunero 8.000 karaktere idaztea.
|
|
|
sekretu aitorrezinak eta kontu korrente pollita. Hire lagun Ximurrari horixe
|
egin
nahi izan omen zioan, izebaren desagerpenaren eta, Rosarioren bidez, haren ordezkapenaren kontura. Ez galdetu nola jakin zuen.
|
|
|
Hagitz bezero ona. Burtsan jokaldi bat
|
egin
nahi zuen aldiro galdea egiten zidan lehenago. Gisan aritzen nintzaion, nonbait, beti itzultzen baitzen.
|
|
|
Hurrupada
|
egin
nahi izan zion bere edalontziari, baina han horma puxkak baizik ez ziren gelditzen, itsasorik gabeko izeberg tristeak.
|
|
|
—Probintzia honetan zer irakur, zer jantz, zer pentsa, nola liberti eta gure sosei zertan su eman erabakitzen duten hamabi hamalau familien zuhaitz genealogikoa
|
egin
nahi nuke, administrazio kontseiluz administrazio kontseilu. Horretarako ingeniari izan behar gutienik.
|
|
|
Inarrosaldi apal batek jomugara ginela gaztigatu zigun, hain juxtu ere blusaren lehen botoia askatzera abiatzen nintzen momentuan. Ohartua ez nintzelakoa
|
egin
nahi izan nuen, haren ezpainetatik nireak urrundu gabe. Noizbait, ordea, hatsa hartu behar, eta Ana etenaldiaz baliatu zen bere mintzoa entzunarazteko.
|
|
|
" Sar zaitez hor, eta eraman ezazu hurrengo asteburuan egunkariaren ardura". Horixe agindu zidatek, eta horixe
|
egin
nahi diat, ahalik eta txukunen, bihar goizean ene xoko goxora itzuli bitartean, ez hiregatik ez bertze inorengatik buruko minik hartu gabe.
|
|
|
Bertzeen oharkabean ihes
|
egin
nahi duelakoa jokatuz, burua apaldu eta urrats luzean zeharkatu nuen erredakzioa, ezker eta eskuin beldurtu antzo begiraka. Irteerara ailegatzean bihurtu nintzen, nire antzezpenak Anaren oniritzia bil zezan.
|
|
|
Semaforo gehienak gorriz pasatzen zituen, eta bertze auto batekin talka
|
egin
nahi ezean nahitaez gelditu beharrekoetan, zartaka ekiten zion ibilgailuko saihets metalikoari, eskua leihatilatik at inarrosiz. Kanpoko argiak bizi laburreko izarñoak piztarazten zizkion behiala soildurik ezagututako buru gaineko mataza gominaztatuan.
|
|
|
Hire txandal azpiko bota bala horrekin edozein kristotan sartzeko gauza haiz berriz. Gainka
|
egin
nahi baduk, etorri bertze egun batean. Ni gabe.
|
|
|
—Kazetaria naiz, eta elkarrizketa
|
egin
nahi nioke.
|
|
|
—Rosario ikusi nuen azkenekoan —sinesgaitz—, gauza bera erran zuen hartaz galdezka etorri zen gizonak: kazetaria zela eta elkarrizketa
|
egin
nahi ziola.
|
|
2001
|
|
|
–galdegin zidan. Nik ez nion erantzun, nire eskua betetzen zuen titiaren azalarekin bat
|
egin
nahi nuen.
|
|
|
Horregatik, Unairi beste gizon batez maitemindu zela esan zion. Ez zuela gehiago ikusi nahi, ez zuela ezertaz hitz
|
egin
nahi, mesedez ez gehiago deitzeko, ez ahalegintzeko bere maitasuna berreskuratzen. Beraien artekoa amaitu zela.
|
|
|
Ez erretzetik erretzaile konpultsiboa izatera pasa zen Julia oso denbora gutxian. " Lías cigarrillos de cariño y sin papel, para que los fume dentro de tu piel" zioen Ana Belenen abesti batek, eta berak ere antzeko zerbait
|
egin
nahi zuen. Sei hilabetetan jasotako maitasuna biltzea eta mantentzea posible balitz bezala, Oscarren azalarekin egindako kanutoen muturrak berpizterik izango balu bezala.
|
|
|
–Ez nuke enbarazu
|
egin
nahi baina, atsegin handiz edango nuke kafe pixka bat, bai.
|
|
|
Zatoz, azkenekoz. Nire eztarriak suizidatu
|
egin
nahi du.
|
|
|
–Etzi, baina azken entsaioa dekoratu eta guzti
|
egin
nahi genuke.
|
|
|
Edo desberdin sentitzen zuen Manuk. Eta
|
egin
nahi zuen gauza bakarra, bere andrakila altzoan hartu eta sofan eserita leihotik begira egotea zen. Aspaldiko partez bizilagunaren aurpegia ikusteko irrika sentitu zuen.
|
|
|
Eta politikoen ezpainetan, ehunka kazetariren artean nire grabagailua sartu beharra izaten nuen bakoitzean, hantxe bertan hil behar nuela iruditzen zitzaidan, elefante izugarrien azpian kokiltzen den inurri baten antzera sentitzen nintzen. Horregatik, erredakzio buruak etxera deitu eta nirekin hitz
|
egin
nahi zuela esan zidanean, txarren artean txarrena izango zela espero nuen: kalera.
|
|
|
Hura amesgaiztoa zen, erailketaren mozkorraldiak eragindako haluzinazioa. Ferminek ispiluari aurre
|
egin
nahi izan zion eta ahalegin horretan eskua ukabildu eta danba! jo zuen.
|