|
2008
|
|
|
Patxi Salaberri Zaratiegi adiskideak, bere doktorego tesian, Eslaba> aldeko> euskararen> keta.> Toponimiaren> bidez> (Onomasticon Vasconiae, 11) argitaratuan, bide intes garria markatzen du euskara galdutako eremu baten ikerketa dialektologiko alorrean. Arabako kuadrillen, haran nagusien eta eliz eskualdeen arteko ikerketa
|
egin
gabe dagoenetik, bakarrik aipatuko nuke Ganboa eskualdea. Ganboarren leinuen aipamen asko egin dituzte historiagileek.
|
|
|
Bestalde, zein metodologia aplika daiteke dialektoen lexikoa aztertu nahi dene an? Askotan, hitz zerrendak arlo semantikoka edo beste edozein irizpideren arabera egiten dira, baina lana bilketa horretan gelditzen da beste azterketarik
|
egin
gabe, askotan etnografiarekin bat egiten delarik. Beste batzutan, berriz, ez da lexikoa bera aztertzen, hitzen aldaki fonetikotan oinarrituz analisi fonikoa egiten da, eta hori ez da lexikoa aztertzea, fonetika aztertzea baizik.
|
|
|
Hor daude, adibidez, gasolina/ ezantza, koaderno/ kaier, betun/ ziraia, kartel/ afixa edo bizkotxo/ bixkotx bikoteak. Eta hainbatetan ausart jokatu du Euskaltzaindiak, arazoen aurrean errealitateari muzin
|
egin
gabe. Hor ditugu, adibidez, aleazio, bonbilla, fideo, pantaila, txandal edo txikle hitzak.
|
|
|
Bada uste duzu, zure dirua edo hazienda zuk zeure ondokoari, zeure zorra ren eta obliga zionea ren pa ga tzeko utzten diozuna, etzaikala zure ondoko hari ere zuri bezain on, gozo eta eder idurituko?. [?] Ha zenbat trentena, zenbat arima kari, zenbat deskargu dagoen
|
egin
gabe, batak bertzeagana utziz, eta guztiek utziz.
|
|
|
1889: soldadutza
|
egin
gabe erbesteratuentzako amnistiaz, 1889ko mendeu rrena kari, artikulu saila argitaratu zuen, euskaldun anitz baitzen kanpoan egoera hartan. Artikulu ugari ere, Iraultzaren ospakizunak kari, Parisen ospa tu Esposizioaz.
|
|
|
Eta ondorioz, «Beldur izatekoa da Hendaiako biltzarlagun gehienak ez direla jabetu Aranak bere proposamen horrekin zernolako bidea zabaltzen duen eta bidezabaltze horrek zenbateko arriskua dakarren.» Izatez «Abandoarra bera ere konturatzen ote da, puntu hori zein garrantzitsua eta zein irristakorra den? »88 Beraz, bai Aranak txostena aurkeztean zein kongresukideek hura onartzean, beharbada auziari ez zioten nahikoa arreta eskaini, nahiz alde guztiek fede onez jokatu. Hala ere Zalbidek aditzera ematen du Azkue eta beste batzuk, agian osoki jabetu ez arren, nolabait susmatu bai egin zutela Arana Goirik irekitzen zuen bideaz89 Beraz Azkueren eta bere adiskideen geroko maniobrak hein handiz kontzientzia horretatik sortuko ziren, hots, gertatuaz jabetu eta Hendaian ofizialki onartuari kasu
|
egin
gabe aldatu guratik90.
|
|
|
Aurrerantzean, jeltzaleen mugimendua indartu ahala, eta hark kultur arloan ere bere indar soziopolitikoa balioztatu gura izan zuelarik, gero eta zailagoa izango zen irizpide horri kasu
|
egin
gabe akordioak kultur elite soilen artean bilatzea. Edonola ere, Hendaian, 1901ean, mugimendu jeltzalea hastapen soilean zegoen, eta oraindik une ona zen kultur eliteen bidezko akordioa lortzeko.
|
|
|
Horrek, eta gestio txarrek galarazi zuten adostasuna. Aurrerantzean, jeltzaleen indarra areagotuz joan ahala, orduan eta zailagoa izango zen, bereziki Hegoaldean, jeltzaleen irizpideei kasu
|
egin
gabe jokatzea. Horrek, ordea, gero eta gehiago urrundu zuen Iparraldeko euskaltzaleekin akordioa lortzeko aukera, han euskaltzaletasuna kultur eliteen mailan mantendu baitzen150 Ez zen bada, 19011902 artekoa bezalako aukera aproposik agertuko Iparralde eta Hegoalde artean adostasuna lortzeko.
|
|
|
–Les chiens aboient, la caravane passe?». Nolanahi, ere Broussainentzat, Akademia, zakurren zaunkari jaramon
|
egin
gabe aurrera segitu behar zuen karabana soila baino askoz gehiago zen:
|
|
2009
|
|
|
Gerra oste luzean areagotu egin zen ausentziena, ausentzia behartuak baitzeuden tartean, hala nola, Intza, Altube edo Olabide erbestera ihes eginda zeuden. Etxaide buru zela, printzipioei uko
|
egin
gabe, hots, euskaltzainaren izapidea inori kendu gabe, falta ziren haien ordezkoak izendatu zituzten. Horrelaxe aukeratuak omen dira Arrue eta Lojendio bera.
|
|
2010
|
|
|
Zer abantaila ekartzen digu horrela planteatzeak? Gure ustez, modularitateak ahalbidetzen digu corpuseko testuen konplexutasunari aurre egitea, izan ere, testuaren gaineko hegaldiak (volet) egitea ontzat ematen digu, egindako hipotesien arabera beti, eta uko
|
egin
gabe mintzairari buruz dugun ikuspegi interaktiboari eta historikoari. Horrenbestez, sermoiak duen konplexutasunari (unitate guztiak konkurrenteak direnez gero), aurre egiteko ate bat irekitzen zaigu.
|
|
2012
|
|
|
dituena, itxuraz baizik ez dela postmodernoa, hatsarre modernoen gainean eraikita dagoelako.181 Lan honetan definitu dugun postmodernismoa lotuago dago, esan bezala, Gorka Merceroren interpretazioarekin. Postmoderno izatea, Merceroren iritziz, nazio askapenaren edo beste edozein balio edo utopiaren garrantzia zalantzan jartzea litzateke, guztiz ukatu gabe edota haren aldeko defentsa itsua
|
egin
gabe; erlatibismo nihilista suntsitzaile batean erori gabe, balio guztien zilegitasuna zalantzan jarri eta zalantza horretatik abiatuta egoera hobe (utopiko) batera eraman lezakeen bidea hautatzea.182 Eta horixe da, hain zuzen ere, Sarrionandiak egiten duena. Utopian sinesteari utzi gabe eta bere balio eta printzipioei uko egin gabe, zalantzan jartzen du balio horien unibertsaltasuna, eta gizabanako eta talde bakoitzari zor zaiona emango dion gizarte justuago baten aldeko erantzukizuna hartzen du.
|
|
|
Postmoderno izatea, Merceroren iritziz, nazio askapenaren edo beste edozein balio edo utopiaren garrantzia zalantzan jartzea litzateke, guztiz ukatu gabe edota haren aldeko defentsa itsua egin gabe; erlatibismo nihilista suntsitzaile batean erori gabe, balio guztien zilegitasuna zalantzan jarri eta zalantza horretatik abiatuta egoera hobe (utopiko) batera eraman lezakeen bidea hautatzea.182 Eta horixe da, hain zuzen ere, Sarrionandiak egiten duena. Utopian sinesteari utzi gabe eta bere balio eta printzipioei uko
|
egin
gabe, zalantzan jartzen du balio horien unibertsaltasuna, eta gizabanako eta talde bakoitzari zor zaiona emango dion gizarte justuago baten aldeko erantzukizuna hartzen du.
|
|
|
...enuntziatu parentetiko bezala definitzeko, lan honetan, muga irizpideen artean oinarrizko enuntziatuarekin edo E1ekin lotura sintaktikorik ez izatea aurreikusi dugu, eta, jakin badakigu, eta testu mailako funtzioa izan dezakeen juntagailuen artean sartu ohi dela (Euskaltzaindia 1990, 1994; Larringan 1995, Makazaga 1996); hau da, aldaketa prozesu bat izan eta perpaus mailako juntagailu izateari uko
|
egin
gabe, testu mailan ere lokailu eginkizuna izatera pasa dela.
|
|
2013
|
|
|
Dena den, soldaduek beste bide batzuk ere aurkitzen zituzten idaztea haizu ez zena ulertarazteko; adibidez, tokiaren izena enigma gisa jartzen zuten. Trikimailu ezberdinen zerrenda
|
egin
gabe, aipa daiteke Eskualduna astekarian agertu zen bat; Jean Saint Pierrek ez zezakeen idatz non zegoen, baina hitz joko baten bidez, herriaren izena euskaraz idatzirik, euskara zekiten irakurleek asma zezaketen non zegoen:
|
|
|
Zeren Anglesen eta Frantsesen armadek ez baitzuten batasunik aski. Zeren bakotcha maiz bere alde baitzoan, elgarri laguntza
|
egin
gabe. Zeren bi buru baitzituzten, eta ez bakar bat gure etsaienak bezala.
|
|
|
Saint Pierre, Oxobi eta horiek ere sentimendu hori islatu zuten. Guztiz onartzen zuten Frantziako estatuaren parte zirela, zilegitzat jotzen zuten eta barneratua zuten, baina beren euskal nortasunari uko
|
egin
gabe. Horiek horrela, guk alderantzizko arrazoinamendua ere egin dezakegu:
|
|
|
Gaua zoin beren etchetan solasen eta gogoetan egonik, biharamunekotzat oro deliberatuak ziren eginbidearen bethetzeari; uko
|
egin
gabe. Zenbeitek uste ez bezalako dute hor beren burua erakutsi Eskualdun gizonek.
|
|
2015
|
|
|
Noski, dibulgazioa eta azterketa uztartuz, unean uneko ekarpen berriei muzin
|
egin
gabe. Euskal Literaturaren ikerketan eginiko azken ekarpenak jaso bai, baina, egoki edo beharrezko ikusten denean, baita planteamendu
|
|
2016
|
|
|
Hemen elementu soil batzuk aipatuko ditugu herri teatroan kokatzen direnak, Erdi Arotik heldu direla jadanik errana izan den gisa, aldatuz joan direla, gaur egun beste funtzio batzuk betetzeraino eta idazle batzuen kritikak jasan arte hartzen dituzten aurpegi eta itxura desberdinengatik. Baina ez da gure lana pastoralaren ikertzea hemen, haatik ezin da euskal antzerkia aipatu pastoralaz hitz
|
egin
gabe.
|
|
2021
|
|
|
Hizkuntzan oso ohikoa izaten da era honetako egiturez baliatzea: Hitz egiten duen bezala idazten du; Zigorrak etengabe jarriz lortu zuen semearen jokabidea aldatzea; Trikimailuez baliaturik aldarazi zion iritzia; Esan duen moldean egin du; Sufritu barik eta azkar iritsi nahi dute gailurrera; Dieta
|
egin
gabe ez zara argalduko.
|
|
|
42.19.5f Baiezko nahiz ezezko partikularekin ere ageri da: ...iezazugun hilez eta biziez/ Bai halaber atsekabe guri egin nahiez (Etxeberri Ziburukoa); Halatan beraz erran behar da jakintasuna dela gizonaren perla, jujusa eta diamante preziatua, bai halaber adimenduko goibeldurak urmariarazten dituen eguzkia (Etxeberri Sarakoa); Zorrozki begiratu behar gara jendeen laudorioen eta munduko ohoren gutiziagatik, deusik ez egin sekulan xede hortaz, ez halaber huts
|
egin
gabe egin gogo zenik deusik, mundutarren burlen eta erasoen beldurrez (Duhalde).
|
|
|
Hori dena badakizu buruz eta zehatz (Kirikiño); Egia da, noski, hori dena (Mitxelena); Hori buhamen lana da dena (Larzabal); Hauek denak behealdean zeuden (Agirre); Errexinolarena baitzen zure boza;/ adimendua ere zenuen zorrotza,/ horien denen artean urrezko bihotza (Xalbador). Kasuren batean sintagmarekin komunztadura
|
egin
gabe: Mutilak ere maitasuna azaldu nahi dio, gauza horiek denekin (M. Atxaga).
|
|
2023
|
|
|
Inoiz huts
|
egin
gabe eta leial ezagutu.
|