|
2004
|
|
|
arduraz eta erantzukizunez asumitu behar dugu errealitatea. " Gizakiak
|
egin
egin behar du eta bere burua ere egin; zehatzago, errealizatu egin behar du eta bere burua errealizatu ere", Ellacuriak ezin zuzenago izkiriatu duen bezala Zubiriren pentsamendua laburbilduz (FBE, 258). c) Hirugarrenik, errealitateaz jabetzeak eta hura gure gain hartzeak errealitateaz (gauzez eta geure buruaz) arduratzera garamatza ezinbestean, gure gizatasunari uko egingo ez badiogu.... Errealitatea ez zaigu ematen modu erreaktibo hutsean erantzun dezagun edota era hermeneutiko hutsean asumitu dezagun; errealitatea ardura eta erantzukizun gisa ematen zaio gizakiari, hots, eginkizun eta errealizakizun modura.
|
|
|
Baina errealitatera egokitzerakoan, errealitatea bera (gauzak eta bere burua) egokitu egiten du, hots, egoki egiten ahalegintzen da, bere egiten duen neurrian. Egokitze eta beretze hori ez datorkio egina edo emana, animaliei bezala,
|
egin
egin behar du, errealitatea berarentzat erreal (itate) eginez eta, hartara, bere burua errealizatuz. Egokitzapen errealizatzaile —eta orobat sortzaile, ikusiko dugunez— horretan datza, hain zuzen ere, gizakiaren dimentsio etikoa.
|
|
2007
|
|
|
Lehenengoak, jada aipatutakoaren haritik eta Beorleguiren hitzetan," giza naturaren berezko izaera etikoarekin" 72 du zerikusia: " Animaliarekin gertatzen ez den bezala", honela zioen jada Zubirik," gizakiaren bizitza irekia da osaeraz" 73 Gizakia izaki aske eta adimendun bat da —ez dago jaiotzez programatua— eta, horregatik, bere burua
|
egin
egin behar du eta erantzukizunez hartu behar ditu bere erabakiak. Horren haritik, hain zuzen, hitz egiten du Lopez Arangurenek" gizakiaren egiturazko izaera moralaz":
|
|
|
Kontua da hezkuntzak, zentzu" paidetiko" horretan, gizakia gizaki bezala ezaugarritzen duela eta, horrenbestez, fenomeno antropologiko propio bat osatzen duela: gizakiak, animaliak ez bezala, bere burua egin egiten du eta
|
egin
egin behar du —bere dimentsio biologikoan baino gehiago bere dimentsio gizatiarrean—; eta, besteak beste, horregatik hitz egiten dugu autoerrealizazio prozesuaz edota errealizazio pertsonalaz. Giza ibilbide hori aztertzerakoan, baina, ez da nahikoa gizabanakoen eta gizataldeen gaitasunak, ezaugarriak eta lorpenak kontuan hartzea, alegia, ezinbestekoa da ere erreferentziazko hainbat auzi kontsideratzea, ze, egiaz, noranzkorik gabe prozesu oro itsu da.
|
|
2021
|
|
|
Ezer ez dagoenez" guztiz argi", bereizketa eta sailkatze horiek
|
egin
egin behar dira, testuinguru jakin batean kokatuta. Ar eta emeen kasuan ere halaxe egiten da:
|
|
|
Ezta ‘historikoa bezain biologikoa’ ere. Emakume gisa ikusia izateko, emakume bezala
|
egin
egin behar da: pertzepzio fisiko eta zuzenekoa iruditzen zaigun hori ez da eraikuntza sofistikatu eta mitiko bat baino, ‘formazio alegiazko’ bat, zeinak berrinterpretatzen baititu ezaugarri fisikoak (berez, beste edozein bezain neutralak, baina sistema sozialak markatuak), haiek hautematen dituen harreman-sarearen bitartez berrinterpretatu ere.
|
|
|
Pribilegiatu batzuek. Baina, gainera, gizakiak ez dira munduan bat-batean agertzen, gizakiak
|
egin
egin behar dira, sortu egin behar dira, eta hori, tradizionalki, emakumezkoek egin izan dute, eta komunitatean. (Goikoetxea 2020)
|