|
2017
|
|
|
Burgiko gizalegea modu bortitz batez berrantolatzen hasia zen eta boteretsuenak, berak lehen ahulenekin
|
egin
bezala, gertatutakoak interpretatzen jakin zituen halabeharrez.
|
|
|
Haizea alde zuten eta aprobetxatu beharra zegoen. Iberiar penintsulako kostaldeari jarraiki, gaur egungo Portugaleri alegia, aurreko beste espedizio batzuetan
|
egin
bezala, tarteka beraien hainbat kolonietan gelditu, berriak jaso, hornitu eta aurrera eginez, ekin zioten bidaiari.
|
|
2018
|
|
|
John Maxwell Coetzeeren (Cape Town, Hego Afrika, 1940) maisutasunak ez du mugarik. Hegoafrikarra aise jar daiteke Fiodor Dostoievskiren larruan, eta Pavel semeordea hil ostean Dresdenetik San Petersburgora egindako bidaia errusiar egileak berak idatz zezakeen nobela batean irudikatu, The master of San Petersburg (1994) lanean
|
egin
bezala. Edo Mendebaldeko literaturako klasiko bat berridatz dezake, Robinson Crusoe (1719) esaterako, emakume baten ikuspuntutik kontatzeko istorioa, Foe (1986) nobelan egin bezala.
|
|
|
Hegoafrikarra aise jar daiteke Fiodor Dostoievskiren larruan, eta Pavel semeordea hil ostean Dresdenetik San Petersburgora egindako bidaia errusiar egileak berak idatz zezakeen nobela batean irudikatu, The master of San Petersburg (1994) lanean egin bezala. Edo Mendebaldeko literaturako klasiko bat berridatz dezake, Robinson Crusoe (1719) esaterako, emakume baten ikuspuntutik kontatzeko istorioa, Foe (1986) nobelan
|
egin
bezala. Animalien eskubideen gaineko tratatu bat idatz dezake nobelaren konbentzioak bortxatu gabe:
|
|
|
Elizabeth Costello (2003) da horren adibide. Autofikzioan ere lezioak eman ditzake, Boyhood (1997) eta Youth (2002) lanekin
|
egin
bezala. Mundu akademikoan arreta handiagoa piztu dute Hegoafrikaren egoera hizpide duten lanek:
|
|
|
Bestalde, aspalditxoan eta hizkuntza eskubideak oinarri, asko hasita dira zerbitzu hizkuntza eta kalitatearen kontzeptuak lotzen, horixe baita erakundeei ardura dien elementu garrantzitsu bat. Noski, zertifikazio sistemak ere hor daude eta egun nahiko aurreratuta daude, kalitatearekin
|
egin
bezala, zerbiztu hizkuntzaren betetze maila neurtzeko erakundez erakunde. Hori horrela, gure argumentarioan geroz eta lotuago eroan ditugu kalitatea eta hizkuntza kudeaketaren binomioa, betiere hornitzaile enpresa bezero ekuazioan eragin ahal izateko.
|
|
|
Horren froga dira, tradizio zaharrean, uraren erabilera erritualak, bai solstizioetan (Eguberrin zein Jondone Joane bezperan), eta hain ugari diren iturri sendagarrietan. Baina ez ditugu horiek ikertuko hemen, baizik eta, heriotzari buruz
|
egin
bezala, mitoetan kontatzen zaigun ura, istorio batzuetan agertzen dena bederen. Ur horri begiratzeko, eta doi bat sailkatzeko, parametro hauek izango ditugu kontuan:
|
|
2019
|
|
|
Eta ia hiru urte lehenago
|
egin
bezala, presarik gabe, bai, baina behin ere gelditu gabe, tirriki tarraka, informazio bilketari ekin genion.
|
|
|
Ez dugu elkarrizketarik bilatzen, baina pena da nola dagoen automobilismoaren egoera Euskal Herrian. Vilariño bezalako familia bat erabili egin lukete automobilismora jendea gerturatu dadin, Miguel Indurainekin edo Abraham Olanorekin bere garaian
|
egin
bezala. Gipuzkoako familia kirolariaren saria jaso genuen, eta nik neuk eta Anderrek Gipuzkoako kirolari onenaren saria ere jaso dugu".
|
|
|
Kontatzeko bidaia izango zen. Apaizac obeto itsas espedizio mitikoan Jon Maia bertsolariak
|
egin
bezala, arraunean aritu eta kronista lanak egingo zituen pertsona bilatzea da gakoa.
|
|
2020
|
|
|
Eta Belen Gopegui ez da euskalduna, ez euskal herritarra, baina, liburu honetan
|
egin
bezala, ezin ukatuko diogu gure gurea ere baden problematika batez hain argiki idatzi izana.
|
|
|
" Pariserat bidez" Arnaud Oihenarti kuku edota" Amodioaren urrentzia". Ez gutxi kantatzeko modukoak begitandu zaizkit, Oskorrik" Negu partean mizpira" eder harekin
|
egin
bezala" zu nitaz baino ni zutaz nago/ askozaz gehiago zale". Izan ere molde bitako poemak aurkituko ditu, batzuk libreak eta besteak lotuak.
|
|
|
Eta azkenerako, ondorio gisara: ai, erreparatuko bagenio gauari, egunari, eguzkiaren distirari, erreparatuko bagenie Miguel Torgak
|
egin
bezala piztia bat eta bakoitzari. Ipuin liburu honen moduko literatura gozagarri gehiago izango genuke hartara, eta besterik ez bada.
|
|
|
Rimbaudek
|
egin
bezala Marselhan ere hondoa joko duzuna.
|
|
|
Ala zuhurragoa izan eta erabakitzea ipuingintza, Elenak zinez miresten duena, hainbestetan izan duena hausnarketa gai irakasle eta irakurle gisa, jatorri berriagoa duela eta, ondorioz, izango duela, noizbait, iraungitze data ere, idatzizko literaturako gainontzeko genero literarioek bezala. Agian hori da zuzenena, eta hizpidera ekartzea, Juan Garziak Lur Hiztegi Entziklopedikoan gaiari buruz argitaratutako artikulu gogoangarrian
|
egin
bezala, ez dela kasualitatea hizkuntza askok, ingelesak bezala, bi hitz erabiltzea genero biak desberdintzeko," tale" ipuin tradizionalerako, eta" short story" helduentzako ipuin garaikiderako. Izan ere, ezin da kasualitatea izan, orobat, ipuin tradizionalaren eta modernoaren arteko bidebanatze hori, Aro Berriaren amaiera aldera," haur eta gazte literaturaren" kontzeptuaren sorrera garaiaren une bertsuan gertatzea.
|
|
|
Nire emaztea ederra bezain harroa zein gogorra zen aitzitik. Horrexegatik argi eta garbi esan behar dut, Maria Martinez de Ollauri emazte nahi nuen nire hiriko goi mailakoenen artera igotzeko asmoz, hau da, nire leinu madarikatukoek belaunaldirik belaunaldi
|
egin
bezala euren buruak babestu zein onera egite aldera.
|
|
|
Gaur da jai eta badirudi ere borroka egun berezia, katedraleko antzezpen historiko politiko errebendikatibo honetan parte hartzen ari diren sasi antzesle edota figurante gehienentzat. Gora Nafarroako Erresuma, Gora Antso VI.a Azkarra!, Gora Euskal Herria askatuta!, aspertzen naute euren betiko leloez, aspertzen nau batez ere zaldi gainean dagoen Guzurmendi, istorio honen protagonista nagusia, tenentea, andreak behin eta berriro aldarri
|
egin
bezala, bere handinahikeria sufritu nuenez geroztik gizon txikitzat izan dudan komediante handia, hots, Martin Andia emakumearen esanetan.
|
|
|
Tira ba, aitortu ere aitortu beharrean nago ezker abertzalekoek sarri baino gehiagotan benetako maskarada burutsu eta barregarriak antolatu ohi dituztela; jakina, behin hauekin batera datorren demagogia sektario panfletario osoa alde batera utzita. Besterik ezean Done Jurgi katedralaren aurrean paratu naiz ikuskizunari adi adi eta dagoeneko Amalia eta Alaznerekin zeharo ezaxolaturik, nire ustez beraiek nitaz
|
egin
bezala. Eta horra hor mozorroturiko jendilajearengandik ezagun, oso ezaguna nire kalte zein akordurako, dudan personaje bat zaldi gainean eta ezpata handi bat airean astinduz bereizi berri dela.
|
|
2021
|
|
|
Behin ikusita kontserbategia bide onetik aurrera zihoala, gure amak ez zuen inolako eragozpenik jarri berarekin ezkontzeko, eta ez pentsa azken hau maltzurkeria hutsa denik, argi eta garbi esan ohi zuen gure amak, izugarri maite izan arren, ondo bizitzea, luxuz inguratuta, gogoko, ezinbesteko agian, zuen emakume bat zela aitortu beharrean nago-eta, gure ama ez zatekeen inoiz kanpotik etorritako arlote batekin ezkonduko, gure aitak gurasoen etxean zuen guztia eskaini izan ez balio. Gure amak berdin berdin bizi nahi baitzuen bere etxe berrian, bere gurasoenean
|
egin
bezala, hots, esne mamitan. Gure aitak aurreneko mozkinez Izarra mendiaren hego magalean eraikitako etxean, ekinaren ekinez lortutako poderioaren seinale, gutxi gora behera potrojorran, eredu zituen bere familiaren andreen modura, ugazabandre prestu eta leinutsu baten modura, etxeko lanak egiteko neskameei aginduak emanez, eta seme alabak izandakoan hauen hezibidea antzera taxutuz, aginduka.
|
|
|
Dena dela, eta badaezpada, etxera etortzen zen bakanetan," neska moñoña" esan ohi zion neskatila zoliaz gogoratzen ez baldin bada, gure aitaz galdetuko diot, ea berak sikeran gogoan duen, aspaldiko adiskide, muskide, zurrut kide zuen aldetik. Alkatearengandik, ostera, hau da, gaur egungo politiko arruntarengandik, ez dut ezer espero, gure aita hil zuteneko alkateak
|
egin
bezala, eta bera ere orduan zinegotzi hutsa ere izanda, ez zuen erailketaz ezer esan, etxean ia isil gordeka emandako doluminaz nahikoa zelakoan edo, ez da hiltzaileak atxilotu eta gero ere, are gutxiago herrikoak bertakoak zirela jakin eta gero, orduan bai, orduko alkateak, Casimiroren alderdikoa zenak bera eta bere nagusiak ere, zertxobait esan zuen," danok bortizkerixa sufritzen deu nola ... Ezin dut gogotik kendu nire nebak berak orduko alkatearen ahotik entzundakoa udaletxean bertan, atxiloketen kontra protestatzeko bilduta zeuden senitarteko guztien aurrean.
|
|
|
Eta hala eta guztiz ere, bertan musikaz, musikaren izpiritu ahalguztidunaz blai egin nintzen inon ez bezala, bertan inon ez bezala jorratzen lortu egin baitute delako izpiritua. Saiatuko naiz, beraz, urteotan ikasi dudana bere osotasunean erakusten, Liverpooleko sari ospetsu hori eskuratzeko
|
egin
bezala, bildutako entzulegoak, edonongo entzulegoak bezala, merezi du eta. Lisarentzako kontzertuak ohiko txalo andana eragin du.
|
|
|
Horregatik garbitu egin zuten, eta horregatik ere nik ezin nuen gehiago gure aitaren heriotza ontzat eman zuen herri koldar eta konplize hau maite. Nire gogotik erauzi nuen berak nirekin
|
egin
bezala. Euskal Herria, bai, jaio nintzen herria, besterik ez, datu bat gehiago nire biografian, baina herri horri buruz ezer gutxi esan nezakeen, mesedez, ez galdetu ditxosozko arazo politikoaz, ez dit ardura.
|
|
|
Baina, haiek maite edo zuten aberria sortzez geurea ere zen, bertan sortu eta koskortu egin ginelako, bertakoak ziren gutarrak haiek kontrakoa esanda ere, eta bertan ere bizi nahi izan genuen sasikume batzuek gure aita garbitu zuten arte. Orduan konturatu ginen ezetz, ez zela aberri berbera, haiek asmaturiko beste bat baizik, haiek bezalako fanatikoentzat bakarrik aproposagoa, itxurosoagoa, asegarriagoa, eta gainontzekoentzat ere izan behar baldin bazen, euren abertzaletasun mailaren arabera izango zen, haiek neurriak hartuko zizkieten, gure aitarekin
|
egin
bezala. Zoritxarrez gure aitak kale egin zuen, ez zen moldatzen haiek exijitzen zituzten abertzaletasun neurrietara, egia esan ez zuen haiekin zerikusirik, ia ia guztian ezberdina omen zen, horregatik garbitu zuten, haien ustez atzerritarra, esplotatzailea eta Franko
|
|
|
Ez zait batere gustatzen anaiarengana joatea laguntza eske, baina nire azken aukera delakoan nago. Ez dut uste agure nazkante horrek nire anariari aurre egiteko adore izango duenik, are gutxiago adar jotzeko gogorik, Hâkimekin
|
egin
bezala. Yâssarrek eskaini adina ardo edango du, baina azken zurruta egin eta gero labana sakelatik lasai lasai aterako eta hâluf madarikatu horri lepoa ziplo moztuko dio; baliteke apurtxo bat txoriburu eta etxekalte galanta izatea gure arrebak esan ohi bezala, sarritan ere arriskutsua, ogibide omen duen hshishak jota dagoenean, baina ez da batere makala nire anaia bere etxekoen alde egiterakoan!
|
|
|
Baliteke, eta, hori dela eta, gurea bezalako ikastolak, ulertzen dut, eta gure arrebak hona etorri eta gero darijaz oso txitean pitean eta ia beti amandrearekin egiten duena hain zuzen ere ondotxo aholkatu zigunez hemen ondo bizitzeko edota etorkizunean aukera handiagoak izateko ezinbestekoa, horregatik sartu ninduten auzokoan gure hainbat herkidek ez
|
egin
bezala, beharbada gaztelera lehenbiziko halabeharrezko helmuga dutelako, hori baita ikastolatik at edonon egiten den hizkuntza ia bakarra.
|
|
|
Nire ustez, elkarte batetik botatzeko gauza izan baldin bazen, oraingoan Iñaki bezalako mutiko saiatu batek ez du bizikleta ziztrin bat berreskuratzeko arazo handirik izango. Edo bestela esanda, ez dut uste agure mozkor tripontzi hark nire irakasleari adarra jo egingo dionik, lehengoan Hâkim jakitun eta arrunt adeitsuari
|
egin
bezala.
|
|
|
Nolabait ere, baliteke Laurak hori inola ere ez ulertzea, baliteke bera bezalako milioika gizakumek berdin egitea, nik neuk oraindik ere ulertzen ez dudan bezala, ez behintzat orduan
|
egin
bezala, neure konpromisoa norainokoa izatera heldu zen jakinda, bost axola niri garai hartan bizi edo sartuta egon nintzen giro benetan itogarri eta eroak eraginda edo, hots, ezagun nituen lagun zein gertaeren eragina, dena delakoa, eta zinez diot, zeharo damutzen naiz, dagokidan heinean bederen, ez baitut inolako gogo edo asmorik Kristoren modura munduko pekatu guztiak nire bizkar hartzeko....
|
|
2022
|
|
|
Eta, ikusi zuelarik etsai handi hura garaiturik, zeinaren heriotzaz pentsatua baitzuen herria askatzea, zaldunak pentsatu zuen ezen bere obra ez zela osatua izanen ez bazien bertze hainbat egiten dukearen hurbileko bertze borzpasei laguni. Eta, xedea erdiesteko, erran zion zerbitzariari ezen banan banan jinaraziko zituela, dukearekin
|
egin
bezala egiteko. Baina zerbitzariak, ez baitzen ez ausarta eta ez zoroa, erran zion:
|
|
|
Besteak, haren gurasoak tarteko, etxe berriagoetara joanak ziren, ezkondu zenean berak
|
egin
bezala. Denak zeuden itzuliko zirelakoan, behin eraikina eraberriturik.
|
|
2023
|
|
|
Bururatuko zitzaidan nola. Baina egia azaleratuko nuen eta aurpegiratuko nien, eta Lucíak
|
egin
bezala, nik ere familia harengandik ihes egingo nuen.
|
|
|
Zalduna, zeinak urrunetik ikusi baitzuen sehia behaztopa egiten, pentsatuz istripuren bat ukan zuela, lasterka joan zitzaion zutitzen laguntzerat. Eta kordelierrak, zalduna ikusi bezain sarri, ukaldia eman zion bere makila ferratuaz, sehiarekin
|
egin
bezala; lurrera aurtiki zuen eta haren gainera egin zuen jauzi. Baina zaldunak, azkarra eta puxanta baitzen, halako moduan inguratu zuen kordelierra besoez, non ez baitzion paradarik eman min egiteko, eta sastakaia eskuetatik askarazi zion; berehala hartu zuen emazteak hura eta eskuratu zion senarrari, eta hark indar guziz atxiki zuen kordelierra txanotik.
|
|
|
Argi esan nian," ni ez naitek kartzelan sartuko"... Attuna, nirea ez duk ihesaldia izan, orduko erbestealdian herorrek
|
egin
bezala, oraingo honetan niri zegozkidan borrokaren ardatzak, arauak eta eremuak gure beharretara egokitzeko deliberoa hartu diat, besterik ez.
|
|
|
Perspektiba desberdina zuen handik, ordea, eta alde batera eta bestera egon zen begira, lehenago Joxek
|
egin
bezala. Pasatzen ziren guztiak agurtzen zituen, gehienak nortzuk ziren jakin gabe, eta gehienek ere ez zuten bera ezagutu.
|
|
|
Urrunegi, bai, baina Berriozar oso herri edo auzo ziur eta lasaia omen da Sanferminetan. Gaurkoan, gainera, noizbait eta nonbait lorik egitekotan, alde zaharreko serorategi batera joko dugu ohe bila iaz
|
egin
bezala, Jonen izeko mojak esku zabalik hartu gintuen eta. Aurten behintzat ezagun gaitu, ez dut uste ohera eraman aurretik gutariko bakoitzaren biografiaz galdezka jardungo duenik goizeko edozein ordu txiki eta horditan.
|
|
|
Hori ez da egia, Iratxe Cristinak moztu dio bigarrenez Hasiera baliteke, noski, baina Roberrekikoa sendotu ahala adiskidetzat hartu zintugun, nirekin
|
egin
bezala.
|
|
|
Egia da, berriz, apunteez gain karpetaren azalak ezker abertzalearen pegatinez josiak ere zeramatzala, eta apunteekin batera ere Ikasle Abertzaleen sindikatuaren hainbat panfleto. Kepak, gutariko gehientsuek
|
egin
bezala, parte hartzen zuen Ikasle Abertzaleen Sindikatuan. Izan ere, aldizkariaren hamaika ale zeramatzan manifestazioaren partaideen artean banatze aldera txak... poliziak atxilo hartu zuenean.
|
|
|
Horregatik ere Altxamendua hain erraz eta erabat garaitu zen gerraren aurreneko egunetan, aspalditik egundoko ganoraz prestaturik eta behar beste horniturik baitziren herriko txapelgorri guztiak. Horrexegatik ere, herriko gazte gehienek bat egin behar izan zuten Erreketearekin halabeharrez, edo Francoren armadara joan zuzenean gure aitajaunak berak
|
egin
bezala, sekula jantzi ez baitzuen euren odolekoek hainbeste estimatu edo gurtu ere egiten zuten txapel gorria. " Zuek jakingo, baina gogora ezazue herri honetan falangistak hiru katu baino ez zaretela", horiek izan ziren, gure amandreak ere esan zigunez, bere senarrak aguazilari esan zizkion azken hitzak, beronek eta bere bi lagunek gau hartan gure aitona amonen basetxeraino hurreratzeko asmo gaiztoari amore eman aurretik.
|
|
|
Orduan bai, orduan ageri zen domina hark nolabaiteko balioa bazuela, ez baldin bazen harro egoteko modukoa, gerran egindako auskalo zein heroi keriarengatik edo, baina bai behintzat gure aitonaren larrua salba zezakeelako. Berdin izan zion gure amamari, haatik, domina gure eskuetatik deskuiduan erauzi bezain laster tiradera barrenera bueltatu baitzuen di da, eta gu harri eta zur lagata, hau da, aitajaunak berak gure paperezko burdinazko zein gurutze gamatuekin tximiniako sutara
|
egin
bezala.
|