|
2013
|
|
|
Gure idazle garaikideetan, zahartzaroa gai inportantea bilakatzen ari da: batzuek, sasoi horretara iristen ari direlako eta horri buruz gogoeta
|
egin
beharra dutelako; beste batzuek, historiari begiratu bat emateko beharra sentitzen dutelako, historia hurbilari, Espainiako gerrari, eta, hartara, nahitaez adinean oso aurreratutako literatur pertsonaien premian aurkitzen direlako. Koldo Izagirrek, Ramon Saizarbitoriak, Xabier Montoiak, Karmele Jaiok eta Uxue Alberdik, batzuk aipatzearren, euren eleberrietan protagonista adindunak eta gerrarekin lotuak sortu dituzte azken urteetan.
|
|
|
Koaderno gorria nestreinakoz, amak umeak utzi
|
egin
behar ditu jardun militarrak segurtasun arazoak sortzen dizkiolako. –Zure amak Euskal Herriaren alde egiten du borroka, edo zure ama askatasunaren aldeko gudaria da?.
|
|
|
Gure gorputzak ez du aukerarik: proteina hori egin
|
egin
behar du, geneek agintzen dutelako. Geneen haizeak mugiarazten dituen belaontziak gara.
|
|
|
(47) Ezegitea, aldiz, itxarotekoa zen hura ez egitea da, alegia, Zuzenbidearen ikuspegitik
|
egin
behar zuena ez egitea [ZCP Ak, Adingabeen zuzenbide penala, Jon Mirena Landa (Koord.) UPV/EHU (2011)]
|
|
|
hartzailearentzat eta igorlearentzat, ala semaforo moduko bat dugu, hartzaileari interpretatu beharreko seinale halako bat igortzen diona? Beraz, komunikazio arrakastatsuaren mailez hitz
|
egin
behar genuke estrategiei heltzeko orduan.
|
|
|
Eta horien arteko orekan dautza estrategiak. Azken buruan, hiztunek garbizaleen arauak gorabehera berba egiten dute; idazleek ere arautze garbizaleak gorabehera izkiriatu
|
egin
behar lukete, hizkuntz sistemaren debeku argietatik harantzago sormena eta ulergarritasuna beste legerik ez balego bezala.
|
|
|
Hala, noiznahiko hizkuntza minorizatuetako idazleak mendez mende piztia mitiko harekin lehia gogorrean margotu zituen. . Hircocervo, a, akerra eta oreinaren arteko animalia kimerikoa, euskara bezalako hizkuntzan idazten duten idazleek duten etsaia da, eta biziki aldakorra den piztia multiformearekin
|
egin
behar duten borrokara deituak daude:
|
|
2014
|
|
|
Hala ere, harreman gune eta uneen zatikatzeak baditu mugak, edo bestela esan, hiri hipermodernoan logika modernoak, neotradizionalak edota hipermoderno hutsak nahasten dira eta hala denez gero, bakoitzak ikasi
|
egin
behar du nola ahal duen harremanak kudeatu. Hura da, beharbada, hipermodernoena.
|
|
2015
|
|
|
Gero, entseguetan, unibertso bat sortu behar da paperetik abiatuta. Pertsonaiak gorpuztu ahala, haien intentzioak eta gorputz inpultsoak finkatuz eta egoerak eta harremanak argituz doazen neurrian, pertsonaiek berek esaten digute zenbateraino zaizkien balekoak testuko esaldiak, eta baita ere zer erregistrotan hitz
|
egin
behar duten.
|
|
|
Horregatik odolaren garrantzia: hildakoek edan
|
egin
behar dute berarekin, bere eremuan, egoteko. Tiresiasek argitzen duenez:
|
|
|
Horrenbestez, Thompson en (1955) lanetik nabarmendutako bi motiboak baliagarriak dira aztergai izandako Mariren inguruko kontakizunentzat: pertsonaia nagusiak, irudizko edota itzalezko mundu bat uzteko, atzeraka
|
egin
behar du bidea (K534.3), sartu den leizeak infernura eraman baitu (A671.0.3).
|
|
2016
|
|
|
Nork
|
egin
behar du orduan presio hori. Guk.
|
|
|
Erdal komunitateak egunero sentitu behar du egonezina gurekin dagoenean ulertzen ez gaituelako. Sufritu
|
egin
behar du gu ez ulertzea. Ezinegona sortu behar diegu.
|
|
|
jaso dugun hirugarren etorkin uholdea, Espainiaz kanpo jaiotakoak eta hauen ondorengoak, ez direnik besteok adinako herritar, edota eraginik ez dutenik gure egoera soziolinguistikoan, ze, handia dute, kopuruetatik bertatik hasita ere?, edota populazio sektore hauekin euskalduntze lan berezirik egin behar ez dugunik, edota egiten ari ez garenik. Bai ordea, populazio sektore hau berezia dela gure ikuspuntu soziolinguistikotik, eta hala daukagula ezaugarritu beharra, berarekin
|
egin
beharreko dugun ezinbesteko tratamendu soziolinguistikoak, modu eta baliabide bereziak behar (bide) dituelakoan, propioak eta desberdinak, bertakoagoa edo deitzen ari garen populazioaren inguruan daramagunaren aldean.
|
|
|
Aldez aurretik jakinik noski, ulermenean ere oso gaitasun maila desberdinak daudela, gaitasun hauek ere erraz herdoiltzen direla erabili gabean? Euskaldun bihotzekooi ezinbesteko bihurtzen zaigu ondo neurtua izatea gure inguruko herritarren ulermen maila, beraiek zaizkigulako koltxoi euskara erabiltzearen igerileku huts/ betera jauzia
|
egin
behar dugunean.
|
|
|
Eta guk euskaldunok berriz, zer
|
egin
behar dugu. Gure bigarren hizkuntzatzat hartzen segitu espainola/ frantsesa?
|
|
|
–Seme alabei euskara L1 (edo L1a/ L1b gisa) erakustea ez da aski; D edo ereduko eskola ere ez: etxean eta eskolan ikasten den hori etxetik eta eskolatik kanpora erabili
|
egin
behar du umeak, gazteak edota helduak, euskal familia eratu eta haurrak izan arte. [?] Eskolaz kanpoko erabilera ardatz izango duen lehentasun eskema berria eratu behar dugu:
|
|
2017
|
|
|
Atal honi bukaera eman baino lehen, partitiboaren inguruko ohar bat
|
egin
behar dugu. Marka hau ondo moldatzen da aipatutako eredura, tartean r epentesia badugu:
|
|
|
Izan ere, ezinbestez
|
egin
behar dugu lan honetan gramatika tradizioak euskal postposizioen artean argiro egin ez duen bereizketa bat, eta hainbat azpiataletan bereiziko ditugu euskal postposizio atxikiak, hizkuntzaren morfologiaren deskripzioari ekarpen txiki bat egiteko: ezkerrera a mugatzailea argi erakusten duten postposizioak(? §2.1), ustezko a mugatzailea erakusten duten postposizioak(? §2.2), eta ageriko mugatzailea inoiz izan ez arren betiere paradigma guztiak ondo bereizten dituzten postposizioak(? §2.3).
|
|
2018
|
|
|
43 BABA, Akten 13 liburua(), 136 or. nago Prudencio Hualderen hileta egin zuena44) Marianori idatzi zion Resurreccion Maria Azkuek Santa Grazin
|
egin
behar zuen topaketan bere parte hartzea eskatzen zuela adieraziz" beste euskaldun batzuekin, Bonapartek izan zituen antzeko helburuekin". Mendigatxak ordurako 70 urte bazituen eta, bere izaera zuhur eta apala erakutsiz, zuen adinaren mugaz ohartarazi zion esanez agian berarengandik espero zena emateko ez zela gai izango eta beldur zela ez ote zen alferrikako bidaia izango45.
|
|
|
Ez dira denak, halere, iritzi bereko. Izan ere, badira autoreak uste dutenak euskarak oraindik pauso franko
|
egin
behar duela aitzinera, nahi baldin badu komunikagarritasunean konparatu zerekin eta inguruko hizkuntza indartsuek1" mendetxo" batzuetan garatu eta findu duten kanon asentatuarekin. Euskararen hastapen egoera erlatibo hori adierazten du Juan Garziak, konparazio batera, aipu honetan:
|
|
|
Horrez gainera, prozesu instituzionalean itzulpenak duen egitekoa ere kontuan hartzekoa da, gizarte elebidun bateko zentsura aparatu elebakar batek eragindako zentsuraren eta itzulpenaren manipulazio ideologikoaren berezitasunak aztertzeko, izan ere, euskal ikasketen esparrurako, berebizikoa da kontuan hartzea zentsura eragileek itzultzaile lanak
|
egin
behar dituztela, eta gauza bera egin izan dutela bestelako parte hartzaileek ere, zentsura aparatuaren mendeko itzulpenak egin behar izan dituztela-eta. Bada, gure iritziz, beharbada hauxe da aztergai dugun eremua bereizten duen ezaugarri behinenetako bat, beste eremu batzuetako zentsura instituzionalaren aldean:
|
|
|
obran aurkitzen dugu zentsuraren eragina. Zuk obra bat egina duzunean debekatu egin diezazukete publikatzea edo tatxadura batzuk egin, eta argitaratzea nahi baduzu negoziatu
|
egin
behar duzu zentsorearekin. Zuk independentzia jartzen baduzu besteek beste kontzeptu bat jarriko dizute, esaterako.
|
|
|
Bada, berak ere erantzukizuna duelako legearen aurrean, kartzelara inork joan behar baldin badu, agian bera baita lehenengoa. Orduan, berak ere bere burua zaindu
|
egin
behar du. Gainera editoreak hobeto ezagutzen du beste partea, zentsorearen partea, harekin egotea beste askotan ere egokitu izan zaiolako.
|
|
2019
|
|
|
Bada, iritsi nintzen txiripaz, esan dezagun. Nik eginak nizkion Pauli [zuzendariari] itzulpen txiki batzuk, bere aurreko bi film laburretarako, eta luzean
|
egin
behar zuen momentuan esan zidan ea itzuliko ote nion berak aldez aurretik gaztelaniaz idatzitakoa. Eta bueno, itzulpena egin eta gauzak konplikatzen joan ziren, konplikatzen edo, erabakia hartu genuen unetik, bada euskara batuan egin ordez euskalkien edo sasi euskalkian, arabar kutsua zuen hizkera mota hori sartu genuenetik, gauza pixka bat konplikatzen joan zen.
|
|
|
G.L.: Gure kasuan hizkera naturala bilatu nahi zen, baina taldea osatu nahi genuen, hau da, herritarrek antzera hitz
|
egin
behar zuten. Ezin zuen bakoitzak bere modura ahal bezala egin.
|
|
|
Hor konplizeen beharra duzu. Adibidez, baneukan [eskolako] bideo bat... aktoreak ziren tolosarra eta Legorretako bat, eta Aretxabaletako hizkeran
|
egin
behar zuten. Orduan, nola lortu hori?
|
|
|
Eta tartean bazen aktore bat, Paristik etorria, Johara izenekoa, eta haren kontua ez zen ez zekiela euskaraz, haren kontua zen ez zekiela euskara existitzen zenik ere. Eta berak
|
egin
behar zituen bi eszena oso gaztelaniaz eta euskaraz. Imajinatuko duzuen bezala, niretzako sekulako erronka izan zen hura.
|
|
|
Hori niretzako izan da sekulako laborategia. Hor bai konturatu naizela imitazioa oso motz gelditzen zela eta orduan
|
egin
behar nuela teoria moduko bat edo asmatu ni berez ez naiz batere teoriazalea, iruditzen zait praktikatik emaitza hobeak lortzen direla. Baina bai egin behar nuela artikulatu zerbait, gero benetako antzezlanetan ez delako egoten pertsona bat hori zaintzeko.
|
|
|
Hor bai konturatu naizela imitazioa oso motz gelditzen zela eta orduan egin behar nuela teoria moduko bat edo asmatu ni berez ez naiz batere teoriazalea, iruditzen zait praktikatik emaitza hobeak lortzen direla. Baina bai
|
egin
behar nuela artikulatu zerbait, gero benetako antzezlanetan ez delako egoten pertsona bat hori zaintzeko. Eta orduan iruditzen zitzaidan aktoregaiari eman behar zitzaizkiola tresnak, berak jakin dezan gero eszenan dagoenean zer komeni den:
|
|
|
Lehendabizikoa audio bat da, ikasle argentinar batena beste bat, euskara existitzen zenik ere ez zekiena. Espainiara etorri zen Arte Eszenikoak ikasteko asmotan, eta Donostian suertatu zen, bertako Arte Eszenikoen tailerrean, eta zer eta euskaraz lan
|
egin
behar zuela. Nik lehendabiziko eskola egunean testu bat ematen diet ikasleei, eta tarte bat utzi prestatzeko, eta ondoren grabatu egiten ditugu.
|
|
|
Besterik irakasten ez zaien eta azterketetarako eskatzen zaien euskaldun berri gaixoek? Eta nola hitz
|
egin
behar dute horiek kalean?
|
|
|
21). Horretarako joerak egonkortu behar dira, baina joerak egonkortzeak ez du esan nahi ahoskerak fosildu
|
egin
behar dutenik. Ezinezkoa litzateke.
|
|
|
euskara eta euskaraz erakasten dute, euskaraz idazten dute eta beren lana argitaratzen, kazetariak dira, ahozko edo idatzizko itzulpen lanak egiten dituzte, euskara teknikariak dira tokiko kolektibitateetan, etab. Hots, Ipar Euskal Herriko bizi publikoan euskara" modelo" emaleak dira, bakoitzak bere modelo propioa eskainiz. Beren lanbidearengatik, euskararen transmititzaile publikoak dira eta, gainera/ ondorioz, zuzenki irakasleak bezala edo zeharka, preskribatzaileak dira3 Lanean hizkuntza hautuak
|
egin
behar dituzte. Zein euskara mota erabil?
|
|
|
" Eginahal guztia
|
egin
behar dugu denok, Iparraldean (eta Hegoaldean ere) euskaraz mintzatzeko. Behar beharrezkoa da herrian euskaraz mintzatzea, euskara batua ikastea euskalerri osokoekin mintzatzeko.
|
|
|
Lekukoei esker euskara batuaren eta euskalkien arteko harremanak Ipar Euskal Herrian hobeki ulertzen ditugu, hizkuntza egoera hori konplexua eta aldakorra dela berriz azpimarratuz. Nahiz beren hizkuntza sinesmen, sentimendu eta usteetan oinarriturik, berrogei lekuko horiek bizi publikoan euskararen preskribatzaileak izanez, lanean aritzeko
|
egin
behar dituzten hizkuntza hautuak gogoetatzen dituzte. Horrengatik ikerketa honendako lehen hautuzko lekukoak ziren.
|
|
|
Lekuko batek: " Eskolatua ez den jendearentzat gogolan gehiegi eskatzen duke, bereziki aditz batuaren aldetik, nahiz eta, eskolatuak denak ere indar berezi bat
|
egin
behar duen, astekari, egunkariak irakurtuz edo irratiak entzunez, euskara batuaren bilakaera jarraitzeko". Beste batek:
|
|
2020
|
|
|
Eremu euskaldunenera (Etxebarri) bizitzera etorri zen neskak dio DBHra arteko eskolatze osoa euskaraz egin zuela, DBHn zegoela Ermura joan behar izan zuela bizitzera eta Ermuko eskolan ereduan eskolatu beharrean ereduan eskolatu zutela, baina haren nahia Batxilergoan eredura itzultzea dela. Kontuan izan behar dugu neska horrek zazpi urte egin dituela ereduan eskolatuta eta 16 urte dituela, eta EAEn orain arte egin duen eskolatze osoa euskaraz egin duela; orain, bi hizkuntzatan
|
egin
behar du. Egun, gaztelaniaz jakin arren, zailtasunak ditu, esan bezala orain arte inoiz ez baitu gaztelania eskola hizkuntza izan.
|
|
|
Immigraziotik datozen gazteak hazi egiten dira harrera gizartearen kulturaren eta beren familiek transmititutako jatorrizko gizartearen kulturaren artean; eta jatorrizko kulturak eta berriak eskaintzen dizkien kultura elementuen artean hautuak
|
egin
behar dituzte, etengabe.
|
|
|
gerrak hasi eta bukatu egiten dira, baina hastapeneko pertsonaia eta amaierakoa ez dira berberak. Sorkuntza prozesuarekin oso loturik dagoen irudia ere bada galtzerdiena, idazleak harilkatutako narrazioa irakurleak desjosi
|
egin
behar baitu.
|
|
|
Eguneroko jarduera ohiko horiek amildegi bat zabaltzen dute espazio bakarrean, Donostiako hirian, derrigorrez elkarbizitza
|
egin
behar duten bi mundu oso desberdinen artean. Batetik, gatazka politikoaren inguruan egikaritzen den errealitatea ageri da, pertsonen bizitza baldintzatu eta heriotzaraino ere eraman ditzakeena.
|
|
|
Igual esaten badizute hitz egin euskaraz, bai hala bai, ez zait gustatzen porque nik hitz egin al dut erderaz edo euskaraz. Esatea bai hala bai hitz
|
egin
behar dudala euskaraz eskolaz kanpo ba ez zait gustatzen.
|
|
|
Joera horri aurre egin behar diogula uste dugu, nolabaiteko jauzi kualitatiboa eraginez. Jauzi horrek maila epistemologikoan, teorikoan eta metodologikoan
|
egin
behar dugulakoan gaude. Belaunaldi berriei zuzentzen dizkiegun" galderak" berrikusi behar ditugu," ezkutatzen" dituzten kezkak eta beldurrak identifikatuz eta aitortuz.
|
|
2021
|
|
|
Hemen
|
egin
behar dugun hasierako aditz sailkapen bakuna ez dator bat aspektu lexikoen sailkapenarekin (lorpenak, gauzatzeak, jarduerak eta egoerak bereizten dituen sailkapenarekin, alegia) (Verkuyl 1989). Izan ere, aspektu lexiko horiek fraseologiako talde hauetan zehar barreiatuta daude, talde biribilik gauzatu gabe.
|
|
|
Galdera horiek guztiek zalantzan jartzen dute hainbat ikerketaren emaitzak alderatzea egokia ote den. Izan ere, laborategiko probetan parte hartzaileak
|
egin
behar dituen ekintzak gauzatzeko (botoi bat edo bestea aukeratu seinale bati erantzunaz, adibidez) beharrezkoak diren garunaren aktibitate inhibitzailea eta kontrol exekutiboa xehetasunez ezagutzen ez direnez, ez dago argi, kritika horien arabera, probak zaku berean sartu daitezkeen edo ez.
|
|
2022
|
|
|
Borroka. Konturatzen da beste emakumeekin lana
|
egin
behar duela, unibertsitatean lana egiten du, talde lesbianak daude. 20200109T05
|
|
|
Theresari buruz gutunaren hasieran esaten du" zure oroitzapena gorde
|
egin
behar dut argazki eta espezie baliotsu baten gisan, Emakumeen Hiri honetan geratu eta irakurriko duzu, Theresari idatzi dion gutunaz ari da". 20200109T04
|
|
2023
|
|
|
Euskera, erdara bezala, Elizaren hizkuntza ofiziala izanen da Nafarroan. (...) Hiltzeko zori larrian dagoen egiazko orogailu bizia baldin bada euskera, buruz eta gogoz ahal
|
egin
behar dugu denok, Eliza barne, beraren salbatzeko. (779 or.)
|