|
2000
|
|
|
Mundu berriaren aurrean nazionalismoak
|
egin
behar duen egokitzapen horretan, pentsamenduaren baitan ematen ari diren joerak eta korronteak aztertu behar ditugu. Gaur egungo filosofia, jite juridiko?
|
|
|
Psikoterapia ororen sailkapenaren hastapenean, Bestearen hitzaren eraginean sinesten dut. Zer
|
egin
behar duen esaten dion Bestearen existentzia da psikoterapiaororen giltzarria; sufritzen duen subjektuak men egiten dio Beste honi, eta beronenonarpenaren zai dago.
|
|
|
jakinaraztearekin, ate hori itxi egiten du. . Nik ez dakit, horregatik hitz
|
egin
behar duzu, esaldia subjektuari entzunarazten badio soilik geldituko da irekita.
|
|
|
Azkenean amore eman zuen gobernuak, hargatik aurpegia salbatuz hautsi mautsi baten bitartez: denbora batez Gersdepartamenduko Nogaron egonaldi bat
|
egin
behar zuten Monzonek eta Txillardegik.Abuztu hondarrerantz han bisita bat egin genien nire familiak eta Baionako XanHiriart enak (lagun hau jaiotzez saratarra, nahiko ezagutua). Laster itzultzekotanzeuden bi adiskideak.
|
|
|
–... herri mugimenduen zuzperketa guztiz dapremiatsua (Quebec-en eta Vlaander en ikusi den bezala); eta, alderantziz, herrimugimenduen ahulezia edo zafraketa (Irlanda, Bretainia) guztiz kaltegarria. Bainaherri mugimendu horrek jakin
|
egin
behar du, ahalik eta ongienik nola eskolatu etajantzi. Eta asmo horretan kokatzen da aldizkari hau:
|
|
|
Kulturan, gure bigarren naturan, aldiz, jaiotzearekin batera sortuak garen giltzabiologikoa genomatik bideratuta eta irentsita eutsi eta gureganatu ondoren ogiegituraturik, jasotzen ditugun sentsazioak eta haiek bidalitako mezuen ezagupenakmetatzen hasten gara. Lana
|
egin
behar du gure gorputzak horretarako. Gure gaingeratuko da, beraz, behin sortzez gero, gure bigarren izaria.
|
|
|
Mundu osoan balioen berriztapena egiten ari dela jakiteak, ez digueuskaldunei gure lana premiazkoa dela adierazi besterik egiten. Orain arteko gurebalioen errebisioa
|
egin
behar dugu, zaharrak baliogabetuta geratu zaizkigulako.Gaurko euskal genoma behar dugu, ez aspaldikoa.
|
|
|
Aurrenik, bada, bere hautua, hots, bere jomuga, bere balioak, bere obligazioa bere baitatik ateratzeko, bere burua, ezagutu?
|
egin
behar du(, gnothi seauton"). Baina, ezagutu, interpretatzen du Kierkegaard-ek esaldi delfikoa?
|
|
|
–Ez daukagu egiara iristerik, jauzi baten bidez abiaturik baizik?. Hemendikaurrera Kierkegaard-i Unamuno gehitzen zaio Leturiaren gogoetan10 Adimenak, errealitatea ulertzeko, aurrena hura geldiarazi, fosilizatu
|
egin
behar du; gero, pikatu, klasifikatu, ulertu. Adimenak, bada, ez du bizia ulertzen.
|
|
|
Gogoetak (filosofiak) bere errealitate minenean atzeman ezin duen existentzia hori. Beraz, ulertzaileak ulertu behar du,
|
egin
behar duena ez dela inoren gogoetak ulertzea (existentzialismoa ulertzea, adibidez; edo marxismoa ikastea), bere baitatik bereexistentziari buruzko erabaki bat hartzea baizik. Aut aut.
|
|
|
Gazteek beren arteko harremanetan garbi jolas
|
egin
behar dutela transmititu behardiegu. Era berean, beren mugak lasaitasunez bilatzeko gaitasuna transmititu behardiegu, bai eta beren lekua mugatzen duten seinaleak ezagutzen ere.
|
|
|
Ministroak, ba, ez zuen uste izan atzera
|
egin
behar zuenik, eta 1938ko maiatzarenazkenean emandako aginduari eutsi zion Komandante Militarrak: ... en las iglesias nodebe permitirse la predicacion en vascuence..., nahiz eta elizaratutako gehienekgaztelania ez bazekiten... pueden autorizarse diez minutos de pldtica en vascuence... (Torrealdai 1998:
|
|
|
Hori da historia honetako lehen erakunde protagonistaren (Gobernuaren) ingurumena, eta bigarrenaren aurkezpena
|
egin
behar dugu orain.
|
|
|
Modulu honek interpretatu
|
egin
behar ditu testu batean ager daitezkeen karaktereguztiak, irakurgarri egin ahal izateko. Euskara idatziaren informazio iturri garrantzitsugisara, Euskaltzaindiaren arauez gain,. Euskaldunon Egunkaria?
|
|
|
Bokalak bokal dira beren ozentasunagatik, alegia, ahoskorden dardara oso ongi (inolako trabarik gabe) entzuten delako.Horretarako, hobe da sudurretik aire indarrik ez galtzea, horrek ozentasunakendu eta ahoskorden musikaltasuna iluntzen duelako (euskaraz ozen hitzakduen zentzu arruntenean eta teknikoenean). Trabariak, bestalde, zaratadirenez, askoz indar handiagoz aterako dira ahoskordak bidea erabat irekitzenbadute (hiztunaren gorputzak
|
egin
behar duena ere askoz sinpleagoa da).
|
|
|
Gero, datu berriak jakin ahala, behar den bezala, aipatuko da albistea. Datu horiek eskuratu arte, albistearen laburpena
|
egin
behar dugu, flasha alegia. Hori dela-eta, batzuetan zalantzak sortzen dira igortzeko unean.
|
|
|
Irrati flasha, albistearen azpigeneroa da, zeinari esker, jazoera baten berri berehala ematen baitugu. Muñoz-ek eta Gil-ek (1986, 66) aholkatzen diguten bezala, bistakoa denez, flashak zuzenean emititu behar dira, eta beharrezkoa balitz, zuzenean den irratsaioa eten
|
egin
behar genuke flasha emateko (hau albistearen garrantziaren araberakoa da). Mariano Cebrián ek albistearen aldakitzat jotzen du.
|
|
|
Hizketatzaileak elkarrizketaren pauta markatzen du, hizketatuagandik erregimen komunikatiborik handiena lortzeko asmoz. Hala ere, erritmoa markatzeak ez du esan nahi, elkarrizketatzaileak behin eta berriro iruzkinak
|
egin
behar dituenik, elkarrizketaren pertsonaia nagusia bera bilakatuz. Sasibizkorrak eta erasokorrak diren horrelako elkarrizketatzaileek beren handinahikeria eta orojakituriarekin entzuleen gorroto eta ukazioa sor dezakete.
|
|
|
Eremu handia hartzen duten kateek (estatalek eta komertzialek) audientzia lokala, audientzia espezifikoa eta talde audientzia, handia, heterogeneoa eta geografikoki zabala den entzuleriarekin bateragarri
|
egin
behar dituzte.
|
|
|
Irratilari berriemaileak egunero baino, orduero eta minutuero bilatu behar ditu albiste bihur daitezkeen gertakariak. Horretarako, zerrenda bat
|
egin
behar du eta agendan apuntatu, berarentzat informazio iturri primarioak izan daitezkeen jende eta erakundeen helbideak eskuragarri edukitzeko. Telefonoak, posta elektronikoaren zenbakia eta helbidea zein diren jakitea mesedegarri izanen zaigu, eta denboraren poderioz altxor txikia bihurtu ere bai.
|
|
|
Kontua hauxe da: erakundeek informazioak igortzen dituzte eta kazetariek, nolabaiteko informazio eskuragarritasun errazak harrapatuta, beren lanari uko egiten diote, edo uko ez bada, alboratuta uzten dute, konturatu gabe; eta ez dezagun ahantz kazetariek berriak bilatu, aurkitu, hautatu eta burutu
|
egin
behar dituztela. Carlos Soria-k (1991) honela oharrarazten gaitu iturri honek izan dezakeen arriskuaz:
|
|
|
gertaturiko albiste hori orainaldian ipintzeko. Gaurkotu
|
egin
behar dugu.
|
|
|
Beraz, irratian, ni (k)? izenordea baztertu
|
egin
behar dugu. Bestalde, iruzkingileen artean, hobe da, nire ustez?
|
|
|
Irratiko idazkuntzarako, esaldi laburrak eta egitura gramatikal xehea duten esaldiak
|
egin
behar ditugu. Izan ere, esaldi logikoak izan behar dira, eta, subjektua osagarria aditza?
|
|
|
irratsaio desberdinen ingurura biltzen diren kontsumitzaile mediatiko desberdinak egotea. Horrexegatik, programatzaileak prospekzio soziologikoak
|
egin
behar ditu, entzulerien gustu eta joeren berri edukitzeko ezezik, haien ekandu eta ohiturei buruzko informazioa (lan ordutegia, urtaroak...) ere jasotzeko. Irrati orokorreko programatzaileen lan unitateak ordu segmentuak dira.
|
|
|
Irrati komertzialetan jazo zen praktika horretatik ikasiz eta esperientzia hori informazioaren alorrera eraman zitekeela konbentziturik, albistea jainko bakartzat duten irrati estazioak sortu dira. Programazio arduradunek informazio unitateen maiztasuna, iraupena, egokitasuna eta kadentzia atondu beharrean dira irrati formula honetan; hau da, erabaki
|
egin
behar dute erreportaiak, kronikak, albiste trinkotuak eta gainerako informazio generoak noiz sartu programazioan, informazio jario hori entzuleen entzuketa ohiturei eta entzuleen bizi ekanduei egokituz. Formula arrakastatsua lortu behar da, soziologoek emandako datuetan oinarrituz.
|
|
|
esan eta izan?; ikus daitekeenez, beharrezkoa ez den elementua ezabatzen da, isilaldiak ordezkatua izateko. Erretizentzian zenbait ideia edo esaldi amaitzeke lagatzen dira, isilaldia abiaraziz; testuinguruak aditzen ematen du eliptiko uzten den elementua, eta esatariak ahalegindu
|
egin
behar du eten puntuetan dagoena iradokitzen; esaterako: –itsasoetan zehar?, mendietan gora?, abenturazaletasunaren etxetik?, noranahi eta bidaide?
|
|
|
Arnasketa ez da nabaritu behar, egiten ditugun etenaldiak aprobetxatuz egintza hori burutzeko. Beti ere sudurraz
|
egin
behar dugu arnasa sartzea, sartutakoan airea gordez, zeren aire erreserbarik gabe geratzen bagara, mikrofonotik esandako azken silabak itzali egiten baitira; indarrik gabeko hitz bilakatzen ditugu, alegia.Arnas mugimenduak bular kaiolaren dilatazio eta uzkurduren bidez sorturiko egintza da arnasketa, dilatazioa eta uzkurdura elkarren segidakoak direlarik. Mugimendu bakoitza denboraldi bitan deskonposatzen da: Arnas hartzea edo aspirazioa:
|
|
|
Irratian, kirol emanaldietan edo hondamendiak jazotzen direnean, kontrolaezinezkoak dira zirrarak. Kasu honetan, irratilariak ahaleginak
|
egin
behar ditu arnasketa osoa edo diafragmatikoa egiteko. Hitz egitean arnasaren bolumen osoa erabiltzea komeni da, eta honetarako arnasketa diafragmatikoa egin behar dugu.
|
|
|
Kasu honetan, irratilariak ahaleginak egin behar ditu arnasketa osoa edo diafragmatikoa egiteko. Hitz egitean arnasaren bolumen osoa erabiltzea komeni da, eta honetarako arnasketa diafragmatikoa
|
egin
behar dugu. Behean etzanik eta esku bat sabelean eta bestea bularrean ditugula, ariketa ona izaten da konprobatzea nola, arnasa hartzean, lehenbizi sabeleko eskua altxatzen den, eta jarraian bularrekoa (dena fase bakar batean egin behar da).
|
|
|
Azterketa horretan entzulearen soslai psikologiko eta soziologikoa, bere egoera biosoziala, bere giroko zirkunstantziak eta bere estimuluak agertu behar dira. Beraz, aldaki edo bariante guztien eskematizazioa
|
egin
behar dugu, entzuleriaren nahiei buruz nolabaiteko ideia edukitzeko. Muñoz eta Gil autoreek (1986) entzuleen nahi eta zioei buruzko galderak egiten dituzte:
|
|
|
Estilo liburu batzuetan agertu ere ez da egiten gai hau. Dena dela, argi dago irratilari xeheek zein gatekeep deritzenek ere gogoeta
|
egin
behar dutela egunero eta jasotzen duten ekai informatiboaren sorburu eta iturriei buruz.
|
|
|
Mirabeu k bat egin zuen ordurako Ilustrazioan zabalduta zegoen nahi batekin: Nazioaren ordezkariek ahalegin guztiak
|
egin
behar dituzte hezkuntza mailan herritarrak Nazioaren borondateari lotzeko.
|
|
|
Beharbada kontrolaz baino gehiago kontrolatzeko saiakeraz hitz egin genuke; izan ere, irakasle hauek azterketa
|
egin
behar zuten, baina irakasleak aukeratzea udal bakoitzari zegokion (ordainketa Diputazioak zehazten zuen, eta gero udalak ordaindu behar zuen).
|
|
|
Bigarren mailako irakaskuntzako irakasleek ere Madril-en
|
egin
behar zituzten oposizioak.
|
|
|
Dekretu berean, matrikulen berri junta lokalari emateko agindua eman zitzaien irakasleei, eta juntek goian aipatutako bide administratibo osoa
|
egin
behar zuten. Aldi berean,, los registros de multas que hubiesen impuesto en cumplimiento de la Ley de 1857?
|
|
|
Aldi berean,, los registros de multas que hubiesen impuesto en cumplimiento de la Ley de 1857? direlakoen informazioa oinarrizko irakaskuntzako ikuskariei ematea agindu zitzaien alkateei210; gero ikuskariek, beren aldetik, konparatu
|
egin
behar zituzten aipatutako zentsoak jasotako matrikulekin; etab. Beraz, erraz ohar gintezke, diogun honen inguruan, Moyano legeak izan zuen garrantziaz, herritarren kontrolerako Estatuaren makineria finduz zihoan heinean, Hobsbawn ek aipatzen zuen ingeniaritza ideologikoaren penetrazioan funtsezko abiapuntua izan zela argiro ikusiz.
|
|
2001
|
|
|
Hizkuntzaren ikuspegi dialektiko honek ondorio argiak ditu: 1) ikuspegidialektikoz uztartu behar ditugu hizkuntzaren alderdi objektiboa eta subjektiboa; 2) geureganatu
|
egin
behar ditugu azterketa formalaren emaitzak; 3) berreskuratu eginbehar ditugu ikuspegi formalaren gehiegikeriaz baztertutako errealitateak: a) hiztuna, b) esanahia, c) semantika, d) kultura, e) pragmatika, f) testua; 4) hitzbatean, berreskuratu egin behar dugu hizkuntza ekintza izateak esan nahi duenguztia.
|
|
|
1) ikuspegidialektikoz uztartu behar ditugu hizkuntzaren alderdi objektiboa eta subjektiboa; 2) geureganatu egin behar ditugu azterketa formalaren emaitzak; 3) berreskuratu eginbehar ditugu ikuspegi formalaren gehiegikeriaz baztertutako errealitateak: a) hiztuna, b) esanahia, c) semantika, d) kultura, e) pragmatika, f) testua; 4) hitzbatean, berreskuratu
|
egin
behar dugu hizkuntza ekintza izateak esan nahi duenguztia.
|
|
|
113 da (galdetuz) ez/ ba zerbait
|
egin
behar duzu// baino zuk aipatu
|
|
|
NB./ ehhh gizona etortzen baldin bada ehhh nekatuta lanetik zerba
|
egin
behar du lana
|
|
|
JF./ eta zergatik
|
egin
behar du gizonezkoak kanpoan lan zergatik
|
|
|
– Ikasgelak ahalbidetu
|
egin
behar du, hizkuntzaz kanpoko errealitatea horrenbidez nola irudikatzen den ezagutzea; halaber, ikasgelatik kanpoko errealitateanhizkuntzaren bidez komunikatzea ahalbidetu behar du.
|
|
|
3 Zuk zeuk!: bakarkako lana
|
egin
behar dute; alde batetik, egoera horretanerabiliko luketen idazkia sortu behar dute, eta bestaldetik, nobelatxoaren atala garatu eta amaiera eman behar diote, nahi dituzten baliabideakerabiliz.
|
|
|
Hori esan ondoren, materialgintza proiektuaz hitz
|
egin
behar dugu. Arestianesan dugun bezala, proiektu hau heziketa proiektua da.
|
|
|
Baina, testuek ez dute berez ziurtatukohelburuak lortuko direla. Testuak erabili
|
egin
behar ditugu, ondo erabili gainera, emankorrak izatea nahi badugu. Prozedura egokiak sortu behar ditugu, gureeskolak nahi bezain arrakastatsuak izan daitezen.
|
|
|
Euskal Herria euskalduntzeko helburuaren alde lan
|
egin
behar duen euskara irakaslearentzat asko dira jokamolde komunikatiboak eskaintzen dizkion abantailak.Bigarren hizkuntzen irakaskuntzan aritzen diren irakasleen kezka nagusia, ikasleakikasten ari diren hizkuntza erabateko zuzentasunez eskuratzea da, eta, gainera, ahalik eta denbora eperik laburrenean. Gure kasuan, ordea, bigarren kezka nagusibat ageri da, ikas prozesuaren amaieran euskara erabiltzen duen euskalduna lortunahi dugulako.
|
|
|
Erantzuna erraza da: helburu komunikatiboak erabilizlan
|
egin
behar dugu.
|
|
|
Fase hau azkena da, eta bertan lortuko du ikasleakgaitasun komunikatiboa. Iritsi da ikasitakoa errealitatera eramateko momentua.Ikasleak frogatu
|
egin
behar du, orain arte ikasgelako hormen babesean ikasitakohori egoera erreal batean egiteko gai den ala ez. Klasean landutakoa ingurune hurbilera eramatea da kultur ekintzaren helburua.
|
|
|
gramatika bidea da, eta ez helburua; beharrezkoa da, eta ez ezinbestekoa; gramatika ulertu behar da, eta ez buruz ikasi; gramatikaren ikuspegi orokorra izan behar dugu, eta ez atal solteena. Gramatikaerabili eta ikertu
|
egin
behar dugu, eta ez arau zerrenda bat ikasi».
|
|
|
zailenak izaten dira konbentzitzen ikas estrategien irakaskuntzarenonuraz. Ikasle batzuek ez dute ulertzen zergatik
|
egin
behar duten horrelakogogoeta bat. Gramatika besterik ez dute landu nahi, eta eskatzen zaiena osoarrotz iruditzen zaie.
|
|
|
Elkarrizketa batean parte hartzen dugunean, elkarrizketa horren helburuariegokien lotzen zaizkion ekarpenak
|
egin
behar ditugu.
|
|
|
espirituaren zaindariak ziren eta, beraz, inportanteenak; bigarrenek, bellatores? defentsa militarra
|
egin
behar zuten; eta hirugarrenek, laboratores edo nekazariak, lurra landu eta babesten zuten, aurreko bi taldeak mantentzeko.
|
|
|
Historiako irakasleok Goi Erdi Aroari buruz hitz
|
egin
behar dugunean, Erromantizismotik gaur egun arte azaldutako iturrien lelo topikoak eta ilunak apurtzensaiatzen gara. Hala eta guztiz ere, ikerketa mota hauetan ezinezkoa zaigu garaihonetako legendazko ikuspegia aldatzea, pentsamolde erlijiosoaren munduaz aribagara bereziki.
|
|
|
Euskaldungaren aldetik, baita norbanako izengabeak, Europako basaburu honetan munduratuak, garen aldetik ere. Eta hori hemengook
|
egin
behar dugu. Are gehiago, bakarrik hemen, gure zelai kaxkar honetan, jokatzera kondenaturik gaudenok ere.
|
|
|
Ohikoan, Iparraldeko literatura aztertzen denean, 1972an bururatzen dira ikerketak, hain zuzen ere Mirandek bere buruaz beste egin zuen urtean. Ironiaz diodanhonek, etsitzeko partez bozkariatu
|
egin
behar gintuzke: Miranderen suizidioakIparraldeko literaturaren mugarri bat finkatzen duela agertzen baita orain.
|
|
|
Suspentsearen dosifikazio kalkulatua daegileak garatu duen baliabide nagusia. Patricia Highsmith en ildotik, aurrerantzeannobelak oratu, harrapatu
|
egin
behar du irakurlea zintzurretik, eta ez askatu harentzat txorrotx eraiki duen sarearen amaiera arte. Beharbada, helburu horretarakonagusi diren baliabide eta teknikak garrantzitsu bihurtu dira nobelaren besteosagarrien aldean.
|
|
|
...rio gehiago duen unibertso batean integratzen saiatzeko, Beckett-ek eta Michaux k egiten zuten bezala; oinordetza onar dezake jasotakoondarea itxuraldatu eta autonomizatzen ahaleginduz, Joyce-ren antzera, zeinak araueta joera estetiko irlandar nazionalak ukatu baitzituen funtzionalismo nazionaletikaskatutako irlandar literatura fundatzeko gogoz[...] Horregatik, idazle bat kokatzekoorduan, bi bider
|
egin
behar dugu; lehenik, bere literatur esparru nazionala literaturesparru unibertsalaren baitan non aurkitzen den zehaztuz, eta bigarrenik, idazle gisaesparru horretan hartzen duen tokia zehaztuz12.
|
|
|
Elustondo, M. A. (1998): . Nazionalista ez denak euskara bere
|
egin
behar du?, Argia 1673,, 20 (Elkarrizketa).
|
|
|
Iruditzen zitzaidan hamar urte lehenago, hasieran, emakume izan ez banintz bezala idazten nuela. Eta handik aurrera bestezerbait
|
egin
behar nuela, beste modu batera idatzi. Baina ez nekien ez zer ez nolaidatzi.
|
|
|
Emakumeok beti demostratu behar dugu emakumea izatea ez dela meritua; eta, etiketa? hori kentzeko, eguneroko lana
|
egin
behar dugu. Azken batean, mutilbaten liburuaren aurkezpenean sekula ez dute, gizon?
|
|
|
Laburbilduz, honako gomendioak egiten dituzte, lehenik irakasleentzako: 1) irakasleek
|
egin
behar duten zerbait da jaten dituzten ikasleak zergatik ari diren 2Hikasten, motibazio mota ezberdinen arabera, behar edo nahi berezi horiek kontuanizanik, ikasleei hobeto egokitzeko; 2) irakasleek lagundu dezateke arrakasta/ porrotari buruz ikasleek izango dituzten usteak eraikitzen, berriz ere ikasle motaezberdinen estilo ezberdinak kontuan izanda; 3) irakasleek bideratu eta indartuditzateke ik...
|
|
|
(Artze) esaldia hain barneratuta egotea euskaldunen artean. Halaeta guztiz ere, beste ikuspegi batetik begiratuta, euskara ez erabiltzearen errua ezdagokie euskaldunei, erdaldunei baizik, euskaldunek erdaldunekin egiten dituztenharremanak eta komunikazioak (Alvarez Enparantza Txillardegi eta Isasi Balantzategi, 1994) derrigorrez erdaraz
|
egin
behar dituztelako.
|
|
|
Gaur egungo sistemaren barruan, kapital espekulatzaileen hazkundea, beren inportazioak handitzeko gai izateko azpigaraturiko herrialdeek
|
egin
behar duten moneta atzerritarren erosketaren ondorio bazterrezina dela dirudi. Herrialde horiek atzerritar ondasunak dolarretan edo beste giltza moneta batean soilik eros ditzaketenez, behar den amerikar moneta edukitzeko bide bat lortu behar dute.
|
|
|
(ii) H ren barneko errenta modu berean deuseztua da. Hori ilogikoa da, zeren, bere hartzekodunei 2 bilioi dolar transferitzeko, Hegoak 4 bilioi dolarreko balio osoko sakrifizioa
|
egin
behar baitu. Bestela esanda, Iparreko bere hartzekodunei 2 bilioi dolar transferitzea lortzen duenean, Hegoak kopuru bereko zor berria bereganatzen du.
|
|
|
Bernard Schmitt-en analisiaren arabera, flotazio kontrolatuan oinarrituriko truke tasa berri baten sistema aukeratzea ez da benetako aurrerapausua, nazioarteko ordainketek duten arazoari irtenbidea emateko. Kasurako, Mexikok
|
egin
behar duen ordainketa bikoitza ez dagokio pesoaren truke tasa finko mantentzeari, ezta flotatzen uzteari ere. Kasu bietan, Mexikoren kanpo zorraren ordainketak asimetria baten menpe daude, eta asimetria horrek halabeharrez herrialdearen nazioarteko baliabideen galera partzialera eta zor berri baten menpe jartzera eramaten du.
|
|
|
Horretarako oso ikasketa berezia
|
egin
behar du perfumegile izan nahi duenak.
|
|
2002
|
|
|
Eztabaida horretan sakondu behar litzateke. Hitz batean, orain arteko berregituraketa eta sustatze politiken balorazioa
|
egin
behar dugu, horrela puntu sendoetan sakontzeko eta puntu ahulak zuzentzeko.
|
|
|
lehendabizisarrerak aztertuko ditugu, eta ondoren, gastu publikoak. Baina, sarrerak aztertzeko, euskal sistema fiskalaren funtsezko ezaugarrien deskribapena
|
egin
behar dugu, arestian aipaturiko Kontzertu eta Hitzarmen ekonomikoen esanahia azalduz. Espainiako estatu barruan lurralde bakarrak gara zerga gehienen bilketa berton egiten, etahorrek gastuak egiteko ahalmen zuzena ematen du, nahiz eta foru ogasunek jasotako diru kopuruetatik estatuari zati bat eman behar dioten, estatuak Hego EuskalHerrian dituen eskuduntzak finantzatzeko, ondoren inbertsio horiek egin ala ez.
|
|
|
Aurretik, egokitu ordez,, aplikatu?
|
egin
behar zituzten.
|
|
|
Hego Euskal Herriaren negoziazio kolektiboaren eredua ulertzeko, bilakaerahistorikoari buruzko zenbait aipamen
|
egin
behar ditugu. Frankismo garaian eta70eko hamarkadako krisira heldu arte, lan harremanen antolaketaren zenbait ezaugarri azpimarra daitezke:
|
|
|
Irakaskuntzan, oraindik ere gure hizkuntzaren presentzia eskasa da, bainaeuskaraz ikas daitezkeen irakasgaien kopurua gora doa urtez urte, eta azkenhamarkadako joerak bere horretan segitzen badu, urte gutxi barru emaitzak ikusikoditugu. Argitalpenen arloan ere gora
|
egin
behar dugu.
|
|
|
– Gizartearen beste esparruetan euskararen alde egin den apustua Unibertsitateak bere
|
egin
behar du; are gehiago, publikoa izanik.
|
|
|
Ohartu beharra dago ezen gaur egungo irakaskuntzaren zati handi bat urruneko formazioaren bitartez gauzatuko dela laster. Beraz, horri erantzuna emateko, euskaraz lan egiteko ardura hartu dugun unibertsitariook gogoeta
|
egin
behar dugu, eta, horren ondorioz, urratsak ematen hasi.
|
|
|
Andereñoen beharra sortuzen eta, zoritxarrez, ez zen nahikoa orduko Magisteritza Eskolan ikasten zena.Batzuek, malas maestras españolas" deitzen zietela aipatzen dute (Femandez, 1994: 86). Elbirak oso garbi zeukan, berak sortu eta garatzen ari zen ikastola hura bestebatzuek eraman behar bazuten, praktikak
|
egin
behar zituztela berarekin. Horrela, andereño berriak urtebete osoan aritzen ziren goizez eta arratsaldez praktikakegiten.
|
|
|
Ohartu beharra dago ezen gaur egungo irakaskuntzaren zati handi bat urruneko formazioaren bitartez gauzatuko dela laster. Beraz, horri erantzuna emateko, euskaraz lan egiteko ardura hartu dugun unibertsitariook gogoeta
|
egin
behar dugu, eta, horren ondorioz, urratsak ematen hasi.
|
|
|
Deustuko Unibertsitateari buruz hitz
|
egin
behar dudanez, eta historiarikegin gabe hemen aipatu izan dira jadanik hainbat gauza?, esan nahi nuke Deustuak beti izan duela euskararen inguruko kezka, eta horren lekuko izan dira martxan jarritako hainbat ekimen, hemen aipatuak izan direnak, bestalde. Ikusi dugu, 1970erako sortua zela Euskal Kultur Mintegia.
|
|
|
Deustuko Unibertsitateari buruz hitz
|
egin
behar dudanez, eta historiarikegin gabe hemen aipatu izan dira jadanik hainbat gauza?, esan nahi nuke Deustuak beti izan duela euskararen inguruko kezka, eta horren lekuko izan dira martxan jarritako hainbat ekimen, hemen aipatuak izan direnak, bestalde. Ikusi dugu, 1970erako sortua zela Euskal Kultur Mintegia.
|
|
|
Ikasle irakasleen mugikortasuna areagotuko da, ezagutzaren eta teknologien elkarren arteko trukea geroago eta abiada handiagokoa izango da. Eta horrekguztiak Unibertsitatearen funtzio behinena eraldatu
|
egin
behar du. Unibertsitateakgizarteak behar dituen osagileak, psikoterapeutak, ingeniariak eta goi mailako profesional oro prestatu behar ditu, baina, halaber, jakituriaren eta zientzien garapenerako behar diren beste aditu mota guztiak ere:
|
|
|
Jatorri ezberdinak dituzten taldeez osaturik dago: irakasleeuskaldun zaharrak, zeintzuk esfortzu galanta
|
egin
behar duten?; euskaldun berriak, horiek oraindik esfortzu gehiago?: eta belaunaldiberrian ikastolatik etorritako gazteak, horiek baldintza hobeak dituzte, baina kontratazioen murrizketa dagoela eta, iturri natural horrek emandezakeena galdu egiten da?.
|
|
|
Bestalde, EHUko errektore Manuel Monterok, bere karguz jabetu zenean, helburu bera azpimarratu zuen Ajuria Enea Jauregian, EAEko lehendakariaren aurrean, egin zuen agerraldian4 Bere aburuz, EHUk euskal gizarteari «konponbideakeskaini behar dizkio» eta honako hau gaineratu zuen kazetari guztien aurrean: «UPVk ahalegin guztiak
|
egin
behar ditu gizarte honek exijitzen dion mailarenparean egoteko». Ez hori bakarrik.
|
|
|
Ahaleginak
|
egin
behar ditugu, hortaz, ahozko eta idatzizko ereduen arteko etenatxikiagotzeko, hots, idatzizkoa ahozkora hurbilarazteko [HAEE, 1996: 48].
|
|
|
Horiek guztiak kontuan izanik, ikaslea bere ikaskuntza prozesuaren erantzulebihurtu nahi badugu, ikaskuntzaren teoriaz hitz
|
egin
behar dugu berarekin, adostu egin behar dugu hizkuntza ikasteko erabili dugun metodologia, estrategiak, etab.?, eta baita hizkuntza bat ikasteko garatu eta erabili behar diren estrategiez ere. Estrategia horiek asko ikertu dira azken urteotan eta hemen horietakobatzuk aipatu baino ez ditugu egingo:
|
|
|
Horiek guztiak kontuan izanik, ikaslea bere ikaskuntza prozesuaren erantzulebihurtu nahi badugu, ikaskuntzaren teoriaz hitz egin behar dugu berarekin, adostu
|
egin
behar dugu hizkuntza ikasteko erabili dugun metodologia, estrategiak, etab.?, eta baita hizkuntza bat ikasteko garatu eta erabili behar diren estrategiez ere. Estrategia horiek asko ikertu dira azken urteotan eta hemen horietakobatzuk aipatu baino ez ditugu egingo:
|
|
|
Haienberbetan, sekuentzia didaktikoan landuko den irakurketa ozena, testu baten faltanaurkitzen diren entzuleei irakurleak testu horren forma edo eduki testualen komunikatzearen lana hartzen duen ekintza da. Irakurleak, irakurtzen duena ulertarazteko, beste ezer baino lehen, prestaketa lana
|
egin
behar du: testua aurkeztuko duentestuingurua, testuaren forma eta edukien analisia, eta baita ahoskerari dagozkionaukerak ere; hau da, testuaren interpretazioa, nolabait esatearren.
|
|
|
Bai, Kurrikuluaren definizioan gelan egin daitezkeen eragiketabatzuk aipatzen dira, eragiketa horiek hizkuntzaren bidez egingo dira eta ikasleakdakiten guztiaz baliatuko dira, mugarik gabe. Bigarrenean gelako antolamenduarierreparatzen diote, ikasleek
|
egin
behar dituzten jarduera horiei lotura ematen diehurrenkera logikoak sortuz. Baina, lan egiteko moduari buruz ere aipamena egitendu, eta hori garrantzitsua da, geroago ikusiko dugunez, AOIren lan markoanikasleen zein irakasleen rolak nahiko zehaztuta baitaude.
|
|
|
aurreko baldintza bietatik etekina ateratzeko ikasleek motibazioa behar dute. Oso garrantzitsua da
|
egin
behar duten atazarekiko interesa piztea.
|
|
|
egunero, astero, hamabostero...), bai eginkizunetan (zer nolako ariketak planteatuko diren, zertarako...). Horren helburua daikasleak ohitura batzuk hartzea eta momentu oro zer
|
egin
behar duen jakitea. Horrela, lan egitasmo pertsonala diseinatzeko baliabideak eskuratzeamesedetuko dugu.
|
|
|
Kontuan hartzen dugu zer
|
egin
behar duen: testu mota eta testuinguru diferenteak.
|
|
|
Baina hori ez da ikasleek
|
egin
behar duten lan bakarra; ariketan bertan bestebat ere proposatzen zaio. Gai gara gauza asko ulertarazteko, baina telefonoz arigarenean ez dugu baliabide hori.
|
|
|
Oinarrizko ideia honako hauda: ...a gaur egunera artekoa, alegia.Zentzu horretan, gure jakintza-gaiak, hirian egiten den arkeologia ez ezik, hiriarenarkeologia izan behar du6 Azken finean, edozein arkeologia adarretan gertatzenden bezala, gure arkeologiak ere helburu zientifikoa izan behar du nahitaez, etahelburu zientifiko horren oinarria hiria eta bere garapen historikoa ezagutzea da.Dena den, kontuan hartzeko beste ohar bat ere
|
egin
behar dugu: gauza bat izangoda hiriaren elementuak deskribatzea eta zehaztea, baina beste bat elementu horienarteko barne erlazioak ezagutzea, eta etengabeko aldaketak ulertzea.
|
|
|
Azpimarratzekoak dira beren burua zuritzeko portugaldarrek erabiltzen zituzten argudioak. Merkatari haiek oso ongi barneratuta zeukaten aitoren semetzareneredua, eta bazekiten zer
|
egin
behar zuten Gipuzkoan errotzeko, aitoren semeenkutsua hartzeko: etxe baten jabe izan; ezkontza ona burutu eta familia sortu; edotaerregeari zerbitzatu.
|
|
|
defendatu zuten. Godoy ren orientabideei jarraituz, akademikoen diskurtsoak frogatu eta legitimatu
|
egin
behar zuen erregearen botere nagusitasunaren defentsa, monarkia administratibo berritzailearena. Badirudi, 200urte geroago, tresna eta joera berberak antolatzen direla, Espainiaren kontzeptuamodu hertsi eta baterakoian aldarrikatzen baita, bestelakorik ez balego bezala.
|
|
|
Euskarazko argitalpenen katalogoen agerpenak erraztu
|
egin
behar lituzke ikerketa motahoriek: J. Diaz Noci (1994), J. M. Torrealdai (1993) eta P. Davila (1996).
|
|
|
(?) helburu nagusiena horixe izan da, gero eta euskara gehiago sartzea eta gero eta maila handiagokoa. Programa egin nahi duenak, euskalduna baldin bada, saioa euskaraz
|
egin
behar du. Programazioaren erdia baino gehiago euskaraz egiten da, ea jende gehiago animatzen den9.
|
|
|
Irrati libreek betetzen zuten esparru lokala gainditu eta maila nazionaleko informazioa ere eskaintzeko, medio urriekin
|
egin
beharra dute aurrera, komunikabide ofizialek izkutaten eta manipulatzen duten informazioaren alde aternatiboa jaso dezagun37.
|
|
|
Izan ere, Lekunberrin esate baterako, gazte gehienek ez dakite euskaraz? Azkenean garbi ikusi zen eguneroko programazioa euskaldun batek
|
egin
behar zuela eta dena euskaraz egitea. Gai interesgarriren bat izatekotan, eta euskaldunik ez tartean, erdaraz ere egingo litzatele.
|
|
|
Emozioa gure soldaduen eta zibilen sufrimendua erakutsita sor daiteke, nahiz gure soldaduek arerioaren eremuan eskaintzen duten giza laguntza zein den erakutsita. Gerra bitartean, hedabideek salatu
|
egin
behar dituzte arerioak, arrazoia ez da garrantzitsua, are garrantzi txikiagokoa salaketak oinarri zuzenik ba ote duen jakitea?.
|
|
|
Luzaroan ikertutakoak edo ustekabean jakindakoak publikoara jauzi egitean jaiotzen da benetako eskandalua. Ikerketak edo zurrumurruak kalera
|
egin
behar du jauzi, eta egin ohi du. Horixe da eskandaluaren bigarren urratsa, epea edo fasea.
|
|
|
Hedabideek gizartearekiko dituzten zorrak onartu eta kitatu, hots, bete
|
egin
behar dituzte.
|