|
2006
|
|
|
Indize horiek dira batukarietan erabiltzen ditugunak. Esaterako i= 2 eta k direlako indizeek 16 tartetik 60 tarterainoko aldea adierazten du, batukaria izateak tarte horien arteko taldeen batuketa
|
egin
behar dugula esan nahi du.
|
|
2007
|
|
|
Azken arrazoi hau" prestigio" faltarekin ere lotu beharra dago. Euskara beharrezko ez zaigun bitartean, gizarte mailan" prestigiatua" ez dagoen bitartean, zaila da benetan, pertsona helduak
|
egin
behar duen saiakera hori egitera bultzatzea.
|
|
|
Gaur egun dugun ikasle kopuruarekin, Euskal Herria euskalduntzeko beste ehun bat urte genituzke, eta ezin gara horren zain egon. Horixe, beraz, geure erronkarik handiena, geure ustez" prestigio" eta sustatze kanpainekin batera lotu (eta lortu) behar dena; jendea erakarri
|
egin
behar dugu, eta konbentzitu egin behar dugu: euskara ikasteak merezi du, eta, gainera, euskararen berreskurapenean ni neu euskalduntzea ez da anekdotikoa, estrategikoa baizik.
|
|
|
Gaur egun dugun ikasle kopuruarekin, Euskal Herria euskalduntzeko beste ehun bat urte genituzke, eta ezin gara horren zain egon. Horixe, beraz, geure erronkarik handiena, geure ustez" prestigio" eta sustatze kanpainekin batera lotu (eta lortu) behar dena; jendea erakarri egin behar dugu, eta konbentzitu
|
egin
behar dugu: euskara ikasteak merezi du, eta, gainera, euskararen berreskurapenean ni neu euskalduntzea ez da anekdotikoa, estrategikoa baizik.
|
|
|
Bestalde, euskarak gelatik kanporako pauso hori eman dezan lan
|
egin
behar dugu. Hor daude mintzapraktika programak, zenbaki honetan bereziki aipatzen direnak.
|
|
|
Administrazioek euskara lehenetsi
|
egin
behar dute hainbat kasutan.
|
|
|
Dirulaguntzak nahiz kontratazioak esleitzen direnean, euskara baloratu egin behar da. Administrazioek euskara lehenetsi
|
egin
behar dute hainbat kasutan.
|
|
|
Jarduerak zentzua izan dezan, hiru ezaugarri bete behar ditu: ikasleak zer
|
egin
behar duen aurretik jakin behar du. Ikasleak bere aurrezagutzak martxan jarri behar ditu eta bere ikas prozesuaren bilakaeran eta emaitzetan parte hartu behar du.
|
|
|
Hizkuntza normalizatzeko hezkuntza munduan landu beharreko ildoen artean hizkuntza ikasteko eta lantzeko metodologia eragingarriaren beharra azpimarratu zen aspaldian. Zer esanik ez helduen euskalduntzeak ere bere
|
egin
behar duela ildo hori, emaitza akademikoei begira baino ez balitz ere. Ez dugu orain emango helduen euskalduntzearen bilakaeraren eta aukera metodologikoaren berri.
|
|
|
XIX mendearen azken aldean euskara beste motibo bategatik ikasi zuten batzuk agertu ziren. " Gure hizkuntza delako eta gorde
|
egin
behar dugulako" edo horrelako zerbait erantzungo zuten orduan ikasteko motibazioaren inguruko inkesta batean Campionek edo Aranak adibidez. Hizkuntza ikasi eta bizia eman beharraz hasi ziren kezkatzen alegia, hizkuntza ordura arte bezain ondo sumatu ez, edo ordura arte ez bezala arduratzen hasi, eta asko konbentzitu gainera.
|
|
|
Hezkuntzan, kanpotik etorritako jendearen seme alabak gure artean bertakotzeko biderik onen gisa, ahalegin estrategikoak
|
egin
behar ditugu, horretan ere Nafarroa Hegoaldeko bertze herrialdeen aldean bereiz ari baita jokatzen: Nafarroan, ikasturtean, ikasle etorkin ia guztiak(% 99,8) G ereduan zeuden matrikulatuta.
|
|
|
Bistan da hor zerbaitek kale egiten duela. Euskalgintzan behin eta berriz esan da eskolak euskaldundu
|
egin
behar duela etab. Bistan dena da euskara hizkuntza irakasteaz gain, jarrerez ere mintzo garela, adin batetik aurrera euskaraz mintzatzea edo ez erabakitzeko garaian tresna asko baitu banakakoak benetan euskara erabiltzea erabakitzeko. Zentzu honetan aztertu egin dugu, batetik zein den gurasoek ematen ahal duten eredua, zein diren gazteek erabiltzen dituzten kodeak eta kode horien artean zein diren euskaldunak.
|
|
|
Gure gizartean, euskara asko estimatutako gaia da, guraso gehienek nahi dute beren seme alabak euskara ikasi eta euskaraz egin dezaten, baina bestelako giza ereduak antzematen dituzte gaztetasunera heltzen direnean, eguneroko hizkuntza erabilerak bestelakoak direla ohartzen dira, erdara erabiltzeko joera edo ohitura dutela helduek. Eta haurrak, errazago ikasten du
|
egin
behar duela esaten zaiona baino, besteek egiten dutena edo bere inguruan ikusten duena. Ikustea ikastea dela baieztatzen da hizkuntzen gizarte errealitatean.❚
|
|
|
Iparraldean festibalek arrakasta handia dute gazteak eta ez hain gazteak bilduz. Batzuk osoki euskaldunak dira, hala nola aste kulturalak, baina maizenik euskal kulturak bere tokia
|
egin
behar du, pozgarri euskaldunentzat eta agian erakargarri erdaldunentzat. urtean zehar festibalak badira bakoitza bere gunean eta unean: Bi harriz lau xori, Dilin dalan, Errobi, Euskal Herria zuzenean, Hartzaro, Jazz in college, Uso pop, Xirula eta kultura asteak edo egunak Baigorrin, Bidarten, Donibane Lohizunen, Donapaleun, Hazparnen, Hendaian Kanbon, Maulen... euskal ondarea, herrietako eraikinek eta edergailuek bai eta ere herriaren historiak eta mitologiak osatzen dute. herritar eta kanpotar anitz ibiltzen dira euskal erakustokietan, Baionan, donibane Garazin ala donapaleun.
|
|
|
Pilota partida guztietan, lehenengo eta bat, zozketa egiten da nork
|
egin
behar duen lehenengo sakea jakiteko; sakea egin behar duenak, berriz, pilota aukeratzen du, eta bera eskaini beste pilotariari, hau da, errestoa egin behar duenari, eta hori gertatzen da tanto guztietan, errestoa egin behar duenak ikus dezan zelakoa den tanto bakoitza jokatzeko usatzen den pilota. Ez da jendeari begirako keinua, ezpada nork bere aurrean duen aurkariari abantailarik hortik aterako ez diola erakusteko.
|
|
|
Pilota partida guztietan, lehenengo eta bat, zozketa egiten da nork egin behar duen lehenengo sakea jakiteko; sakea
|
egin
behar duenak, berriz, pilota aukeratzen du, eta bera eskaini beste pilotariari, hau da, errestoa egin behar duenari, eta hori gertatzen da tanto guztietan, errestoa egin behar duenak ikus dezan zelakoa den tanto bakoitza jokatzeko usatzen den pilota. Ez da jendeari begirako keinua, ezpada nork bere aurrean duen aurkariari abantailarik hortik aterako ez diola erakusteko.
|
|
|
Pilota partida guztietan, lehenengo eta bat, zozketa egiten da nork egin behar duen lehenengo sakea jakiteko; sakea egin behar duenak, berriz, pilota aukeratzen du, eta bera eskaini beste pilotariari, hau da, errestoa
|
egin
behar duenari, eta hori gertatzen da tanto guztietan, errestoa egin behar duenak ikus dezan zelakoa den tanto bakoitza jokatzeko usatzen den pilota. Ez da jendeari begirako keinua, ezpada nork bere aurrean duen aurkariari abantailarik hortik aterako ez diola erakusteko.
|
|
|
Pilota partida guztietan, lehenengo eta bat, zozketa egiten da nork egin behar duen lehenengo sakea jakiteko; sakea egin behar duenak, berriz, pilota aukeratzen du, eta bera eskaini beste pilotariari, hau da, errestoa egin behar duenari, eta hori gertatzen da tanto guztietan, errestoa
|
egin
behar duenak ikus dezan zelakoa den tanto bakoitza jokatzeko usatzen den pilota. Ez da jendeari begirako keinua, ezpada nork bere aurrean duen aurkariari abantailarik hortik aterako ez diola erakusteko.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, guk ez diogu erronkari etsi behar. Hezkuntza sistemak
|
egin
behar badu guk egiten ez duguna, orduan zerbait ipini behar dugu geure aurrean, gauza horiek belaunaldi batetik bestera pasatzeko.
|
|
|
Guztiok aldatzen gara, guztiok aldatzen dugu geure bizimodua, eta guztiok dakigu datorkigunaren arabera moldatzen. Eta euskaldunok hori
|
egin
behar dugu. Euskararik ez dago, euskaldunik ez badago.
|
|
|
Aurreko pasarte baten (parentesi artean) esan dudan moduan, geroago eta garbizaleagoa naiz kontu hauen eretzean. Aldi berean, ostera, sinesten dut ezin diegula gure osteko belaunaldiei ezer ezarri goitik behera, eta eurek ere
|
egin
behar dituztela gure hizkuntza eta kultura transmititu euren ondorengoei igarotzeko. Gure belaunaldiak nahi duen beste ezar dezake beste belaunaldien gainean, baina eurek sinesten ez badute, alferrik da, gure osteko belaunaldiek transmitituko dutelako (konturatzaka, beharbada) eurek barruan daroatena, eta eurek sinetsi behar dute hori barru barruan, bestela alferrik da. xxi. gizaldiaren hasiera honetan geure burua euskalduntzat dugunok egin dezakegun gauzarik onena da mundu zabaleko kultura handienek egiten dutena ikusi eta, ahal den neurrian eta moduan, behintzat, geurera aldatzea.
|
|
2008
|
|
|
Beste hizkuntza nagusiek azken urteetan hainbat baliabide garatu dute eta gertutik jarraitzen diote ingelesari. Baina, beste hizkuntzek ahalegin handia
|
egin
behar dute atzean ez gelditzeko, are gehiago euskara bezalako hizkuntza txikiek.
|
|
|
Ingelesa batez ere, baina beste hizkuntza nagusiek ere, bigarren maila batean, hainbat produktu eta baliabide garatu dituzte. Argi dago beste hizkuntzek ahalegin handia
|
egin
behar dutela atzean ez gelditzeko, are gehiago euskara bezalako hizkuntza txikiek. Zer egin daiteke atzean ez geratzeko?
|
|
|
Sistema hauen gakoetako bat abiadura da. Internet erabiltzeko bada denbora errealean lan
|
egin
behar du eta nabigazio itzulia (Interneten nabigatu ahala itzulpenak jasoz jatorrizko formatuan) bideratu. Beraz, helburu hori duten sistemetan oinarrizko ezaugarria abiadura izango da.
|
|
|
Bi hitzetan, autonomia lantzea. Ikasleek bi ataza
|
egin
behar dituzte:
|
|
|
Irakaslea kontratu didaktikoaz baliatuko da ikasle bakoitzarekin
|
egin
behar duen lanaz erabakiak hitzartzeko, eta bertan agertuko da ikasleak zenbat ariketa egin behar dituen, noiz entregatu behar duen, gainditu beharreko zailtasun maila zenbatekoa den, eta abar. Ikasle bakoitzaren gaitasuna eta ahalmena kontuan izanik zehaztuko dute hitzarmena irakasleak eta ikasleak.
|
|
|
Irakaslea kontratu didaktikoaz baliatuko da ikasle bakoitzarekin egin behar duen lanaz erabakiak hitzartzeko, eta bertan agertuko da ikasleak zenbat ariketa
|
egin
behar dituen, noiz entregatu behar duen, gainditu beharreko zailtasun maila zenbatekoa den, eta abar. Ikasle bakoitzaren gaitasuna eta ahalmena kontuan izanik zehaztuko dute hitzarmena irakasleak eta ikasleak.
|
|
|
Irakaslea kontratu didaktikoaz baliatuko da ikasle bakoitzarekin
|
egin
behar duen lanaz erabakiak hitzartzeko, eta bertan agertuko da ikasleak zenbat ariketa egin behar dituen, noiz entregatu behar duen, gainditu beharreko zailtasun maila zenbatekoa den, eta abar. Ikasle bakoitzaren gaitasuna eta ahalmena kontuan izanik zehaztuko dute hitzarmena irakasleak eta ikasleak.
|
|
|
Irakaslea kontratu didaktikoaz baliatuko da ikasle bakoitzarekin egin behar duen lanaz erabakiak hitzartzeko, eta bertan agertuko da ikasleak zenbat ariketa
|
egin
behar dituen, noiz entregatu behar duen, gainditu beharreko zailtasun maila zenbatekoa den, eta abar. Ikasle bakoitzaren gaitasuna eta ahalmena kontuan izanik zehaztuko dute hitzarmena irakasleak eta ikasleak.
|
|
|
aplikazio horietan, itzulpen automatikoa tarteko pausoa da argitaratuko edo banatuko den dokumentu bat xede hizkuntzan egiteko. Beraz, zirriborro gisa egindako itzulpena gorde egiten da, berrikusi eta zuzendu (posteditatu)
|
egin
behar baitu aditu batek. Sinplifikatuz, esan dezakegu postedizioa behar duen itzulpen automatikoa izango dela itzulpen profesionalaren alternatiba, baina baldin eta haren guztizko kostua itzulpen profesional tradizionalarena baino txikiagoa bada.
|
|
|
Programek aldaera egokia sortzen ez badute, irtenbidea errazagoa da: gehiago posteditatzea (bestela ere, posteditatu
|
egin
behar genuke); postedizio hori ere automatizatzeko aukera izango genuke neurri batean, aurrekoak bezalako aldaketak programatuz, baina alderantziz.
|
|
|
Galderek ez dutela erasoka bultzatu behar, ez gizakia bakarka ataka estuan ipiniz eta, are gutxiago, talde osoari erasanez, kanoikadaka. Bakoitzak
|
egin
behar duela bere bidea, pausoak bere borondatez emanez. Eta guk ere, galdera egileok, harekin batera egin behar dugula bidea, gu ere bidegile, guk egindako galderak guretzat ere galdera izaki.
|
|
|
Bakoitzak egin behar duela bere bidea, pausoak bere borondatez emanez. Eta guk ere, galdera egileok, harekin batera
|
egin
behar dugula bidea, gu ere bidegile, guk egindako galderak guretzat ere galdera izaki. Dena galdera bihurtzea dela gizakiaren goiburu nagusia, eta galderen ildoan bidea urratu eta ibiltzea.
|
|
|
Artikulu honen izenburu hori handiustekoa iduri daiteke. Halere, euskararen alde egiten dena aztertzen, neurtzen, ebaluatzen entseatzea garrantzitsua dela uste dugu, nondik nora gabiltzan ulertzeko, zer eta nola
|
egin
behar dugun jakiteko, hots gure hizkuntzaren aldeko lana hobetzeko1 Ikerketa alor horretan Erramun Baxokek parte hartu eta hartzen du noski Ipar Euskal Herrian. Bistakoa da, bere biografiak erakusten duen bezala, gure lurraldeko euskararen eragile inportanteenetarik bat izanez haraindian, hausnarketa ekarle garrantzitsuenetarik bat izan eta izaten dela oraino.
|
|
|
Euskararen alde egiten dena aztertzen, neurtzen, ebaluatzen entseatzea garrantzitsua dela uste dugu, nondik nora gabiltzan ulertzeko, zer eta nola
|
egin
behar dugun jakiteko, hots gure hizkuntzaren aldeko lana hobetzeko. Ikerketa alor horretan Erramun Baxokek parte hartu eta hartzen du noski Ipar Euskal Herrian.
|
|
|
Gero, 1999an, eta hori iraultzatzat emana izan zen, Pirinio Atlantikoetako Kontseilu orokorrak lanpostu bat sortu zuen," Chargé de mission de la politique linguistique" [Hizkuntza politikarako karguduna] tituluarekikoa. Euskararen alde lan
|
egin
behar zuen lehen enplegatua zen Iparraldeko kolektibitate publikoetan. Okzitaniera ere bere eskumenetan bazuen eta lehen urtean Pauen kokatua zen14 Hortik landa, euskara teknikarien kopurua emendatu da Euskararen Erakunde Publikoaren sortzearekin (2004, ikus V).
|
|
|
Oro har aldea handia ez bada ere, handia da euskara lehen hizkuntza bakar gisa hartzen dutenak %76, 2 direla kontuan hartzen badugu eta, aldiz, euskara gaztelaniarekin batera hartzen dutenak %16, 2 direla. Beraz, transmisioaren portzentajea %90etik gorakoa izan dadin, bi bikotekideek euskaraz ondo hitz
|
egin
behar dute, eta gutxienez bietako batek lehen hizkuntza euskara izan behar du.
|
|
|
Transmisioaren portzentajea %90etik gorakoa izan dadin, bi bikotekideek euskaraz ondo hitz
|
egin
behar dute, eta gutxienez bietako batek lehen hizkuntza euskara izan behar du.
|
|
|
Bide horretan asmatzeko, euskarari eta euskaldunari begiratu behar diete euskarazko hedabideek, bai eta euren buruari ere, euskarazko gainerako hedabideei ere. Beregaintasun osoan funtzionatu behar dute hedabideek esparru horretan; zentratu
|
egin
behar du sektoreak bere ingurune naturalean. Sektorearentzako indarra eta blindajeak hortik etorriko dira gehien bat.
|
|
|
Sektorearentzako indarra eta blindajeak hortik etorriko dira gehien bat. Konpetentziak konpetentzia, kala berean
|
egin
behar dute hedabide denek arrantza.
|
|
|
Arestiko egoera kalifika ezin hori gainditzen lagundu beharra dago, nork bere indarrekin. Administrazioak bere
|
egin
behar du erronka hori, eta aitzindari papera jokatu amaraun horren ehuntze lanetan, zirkuitulaburrak desaktibatzen. Euskarazko hedabideen mapa diseinatu beharra dago horretarako.
|
|
|
, EAEn Eusko Jaurlaritzaren 4 hizkuntza eskakizuna dago indarrean, Hizkuntzen Europako Erreferentzi Marko Bateratuaren C mailaren parekoa. Nafarroako Gobernuak, ordea, ez du arauturik 3 jakite maila —EGA tituluaren baliokidea— baino goragoko hizkuntz eskakizunik, ez eta euskaraz lan
|
egin
behar duten teknikari gaituentzat ere.
|
|
|
Hornidura kontratua egiten da kontratistari produktuak eta ondasun higigarriak erosteko, errentan hartzeko edo finantza errentamendua egiteko. Laguntza kontratuak. Kontratistak zerbitzu bat
|
egin
behar du kontratatzailearentzat edo, kontratatzailearen kontura, hirugarren batentzat edo herritar guztientzat, prezio jakin baten truke. Herri lanen emakidarako kontratuak. Emakidadunari ordaintzeko, obra ustiatzeko eskubidea ematen zaio, edo, eskubide hori emateaz gainera, prezioa ordaintzen zaio. Zerbitzuen emakidarako kontratuak.
|
|
|
Jakina denez, EAEn Eusko Jaurlaritzaren 4 hizkuntza eskakizuna dago indarrean, Hizkuntzen Europako Erreferentzi Marko Bateratuaren C mailaren parekoa. Nafarroako Gobernuak, ordea, ez du arauturik 3 jakite maila —EGA tituluaren baliokidea— baino goragoko hizkuntz eskakizunik, ez eta euskaraz lan
|
egin
behar duten teknikari gaituentzat ere.
|
|
2009
|
|
|
Balorazio txosten berean(), orobat, adierazten da (46 orrietan), IV. Plangintzaldian" euskara ere Administrazioko lanerako hizkuntza bihurtuko bada, langileak euskaraz ere
|
egin
behar du lana. Eta horretarako zehaztu egin behar da zein lan jardun gauzatzeko erabiliko den euskara lan hizkuntza moduan, nola, norekin, noizko, eta, batez ere, zergatik.
|
|
|
euskara ere lan hizkuntza normala bilakatzea; esan nahi baita, bihar etziko planen xedea ez da izango euskararen presentzia bermatzea, zeren hori, itzulpenaren makulua erabilita bada ere, dagoeneko ziurtatuta dago neurri handi batean; hurrengo plangintzaldiko helmuga izango da Administrazioan bi hizkuntzen erabileran berdintasunerantz pauso eraginkorrak ematea. Administrazio honek zabaldu
|
egin
behar du bi hizkuntza ofizialak erabiltzearen aukera, betiere urratsez urrats eta eragile guztien adostasunaz. Eta une honetantxe eman daiteke urrats garrantzitsu hori, aurreko plangintzaldien bitartez ezagutza maila ona erdietsia den une honetan:
|
|
|
Beraz, gainditu egin behar da oztopo hori. Gaur egun munduan erabiltzeko gai den hizkuntza bat edukitzen jarraitu nahi badugu, aurrera
|
egin
behar dugu. Bestela, gureak egin du.
|
|
|
Lan egin behar da. Norbaitek
|
egin
behar du algoritmoa, norbaitek borrokatu behar du norberaren domeinuaren alde, norbaitek arduratu behar du. Eta gure kasuan bada elementu nabarmen bat:
|
|
|
Oraingo alderdiren batek bere barruko nahiz kanpoko bezeromota aldatu behar luke eta, noski, egitura ideologikoa ere bai, lerro bati guztizko nagusiagoa emanda. Euskaldun askok alderdi horren alde
|
egin
behar lukete, beste osagai ideologiko batzuk bigarren mailan utzita. Bigarren aukerari bagagozkio, badirudi horretatik ere urrun samar gaudela.
|
|
|
Sakon gorde nuen enfasi eta borondate handiarekin esan zenuen zerbait: Donostia
|
egin
behar genuela Euskal Herriko hiri handi euskaldun erreferentziazkoa; hiriburu euskaldunena izatetik hiriburu euskaldun prototipoa izatera eraman behar genuela, alegia.
|
|
|
Sakon gorde nuen enfasi eta borondate handiarekin esan zenuen zerbait: Donostia
|
egin
behar genuela Euskal Herriko hiri handi euskaldun erreferentziazkoa; hiriburu euskaldunena izatetik hiriburu euskaldun prototipoa izatera eraman behar genuela, alegia. Gogoeta orokor nagusia iruditu zitzaidan, eta sarri ekarri dut gogora harrezkero.
|
|
|
Areago doa Txillardegik hona ekarri digun korapiloaren irispena: hala holako intelligentsia soil baten mugak gaindituta, belaunaldi berriek, indar betean baturik, bere
|
egin
behar dute jatorrizko herri mintzaira ahuldua kultura hizkuntzaren mailara eta funtzio esparruetara jasotzeko nazio proiektua. Masa kontua da, ez aitzindari taldetxo baten kontua, gurean bezala.
|
|
|
Onengatik, aldizkari berriak orain argitara eman opa izateari kaltegarri deritzat: finkatu ta senotu
|
egin
bear ditugu lenbizi, orain nekez iretetzen diranak, gure laguntsa oso eskeñiz". Ordurako Egan eta Euzko Gogoa aldizkarietako lankide bihurtua zen Txillardegi, eta horiek indartzearen aldekoa zen zalantzarik gabe.
|
|
|
Pertsona bakoitzak erabaki behar du nola jokatu nahi duen hizkuntza transmisioarekiko. Aldagai kognitibo eta afektiboekin
|
egin
behar dugu lan.
|
|
|
2 Kanpo eskaria izan eta barne eskaria landu
|
egin
behar ditugu: euskara erabiltzeko kanpo eskaria handia bada, askoz hobe.
|
|
|
euskara non kokatu dugun guztiok jakin behar dugu. Kokatze lana ahalik eta modurik adostuenean
|
egin
behar dugu, eta tokiak eta bete behar duten funtzioak emango diete hizkuntzei estatusa. Eta horrekin, guztiok jakingo dugu zer hizkuntza irizpide segitu.
|
|
|
Komunikatzeko bide guztiak dira balekoak, eta haiek erabiltzen jakitea ezinbestekoa da. Jakin
|
egin
behar dugu, ordea, euskararen erabilera sustatzeko egiten diren ekintzak baliabideak direla eta ez helburuak. Horregatik, tarteka horien balorazioa egin behar dugu eta agortuta daudela ikusiz gero, komunikatzeko bide edo ekintza berriak proposatu behar ditugu.
|
|
|
Jakin egin behar dugu, ordea, euskararen erabilera sustatzeko egiten diren ekintzak baliabideak direla eta ez helburuak. Horregatik, tarteka horien balorazioa
|
egin
behar dugu eta agortuta daudela ikusiz gero, komunikatzeko bide edo ekintza berriak proposatu behar ditugu.
|
|
|
Kanpo eskaria izan eta barne eskaria landu
|
egin
behar ditugu.
|
|
|
Zaila da begiratu huts batean ideiak ordenatzea eta egindakoa lasaitasunez aztertzea. Horrek guztiak, aurretik ere hausnarketak eginarazi dizkigu, mugarriak hala
|
egin
behar genuela uste izan dugunetan kokatu izan ditugu. Orain bizi dugun unea ere guretzat mugarria da, oso egokia gogoeta egin eta horren emaitzak aztertu eta ikusteko.
|
|
|
— Euskararen balio erantsia, balio ekonomikoa... nonbait islatu
|
egin
behar genuen, baina ez ordura arteko bidetik, gauza artifiziala eta hizkuntzarekiko fideltasuna eskatuz; argudio finkoak landuta eta gure udalerriaren egoera soziolinguistikoa izan behar ziren oinarria. Horixe zen bidea euskarak behar zuen prestigioa gorpuztu ahal izateko.
|
|
|
Euskararen balio erantsia, balio ekonomikoa... nonbait islatu
|
egin
behar genuen.
|
|
2010
|
|
|
Esku artean duzun ale honen muina ez da ohikoa BAT Aldizkarian. Aitortu behar da zerbaiten aurkezpena
|
egin
behar duenak jorratu beharreko gaia berezitzat eta ez ohikotzat hartzeko joera duela. Eta grina hori onartuta, zenbaki honen berezitasuna zertan datzan argitzera behartuta gaude, lehenbailehen.
|
|
|
Derrigorrez, gerturatu
|
egin
behar dugu gazteengana eta ondoren saiatu euskararen erabilera handitzeko kanpotik bultzada bat ematen norberaren ibilgailuak aurrera egin dezan bere kasa. Eta horretarako, biderik egokiena, jarrerak eta portaerak lantzea dela iruditzen zaigu, jarrerak eta portaerak aldatu elkar eraginaren eta motibaziaren bitartez (kontzientziak astinduko badira, motibazio integratibo edo intrinsekoa bultzatu dugu), euskararen inguruko pentsamendua edo kognizioa garatuz; izan ere, zenbat eta gehiago jakin, eztabaidatu eta hausnartu euskarari buruz, esatetik egiterako pausoa arindu egingo dugula uste baitugu.
|
|
|
non kokatzen naiz, zeintzuk dira nire hutsuneak eta zein helburu izango ditut hurrengo ikasturtean zehar? Gogoeta
|
egin
behar dute bakoitzaren ikaskuntza prozesuaz eta esperientziaz, eta horrekin ikasleen motibazioa bultzatu nahi da atzerriko hizkuntzarekiko atxikimendua sustatzeko ideiarekin. Hala ere, prozesu hori ez da egun batetik bestera bermatzen.
|
|
|
Prozesu pedagogikoa epe luzera begira diseinatu behar dugu, hau da, irakasleak epe luzerako ikuspegia izan behar du kontuan: zein helburu dauzkan esku artean, zer konpetentzia garatu behar duen ikasleak eta zer
|
egin
behar duen horra heltzeko. Hala ere, epe laburreko erabakiak ere garrantzitsuak dira, askotan aldaketak egin behar ditugulako gelan sortzen diren beharren arabera.
|
|
|
zein helburu dauzkan esku artean, zer konpetentzia garatu behar duen ikasleak eta zer egin behar duen horra heltzeko. Hala ere, epe laburreko erabakiak ere garrantzitsuak dira, askotan aldaketak
|
egin
behar ditugulako gelan sortzen diren beharren arabera. Bi proiekzio horien arteko oreka ere nahitaezkoa da.
|
|
|
Ikasleek haien inplikazioaren garrantziaz kontzientzia hartzen dutenean soilik lortuko dute orain arte izan ez duten konfiantza. Haiek sinetsi
|
egin
behar dute egiten dutena baliagarria dela eta ikasten ari direla, eta horretarako ere funtsezkoa da taldekideen laguntza. Horrek ere eragina izango du motibazioan eta jarreretan, ikasleen inplikazioan eta parte hartzean.
|
|
|
Aldiz beste esparru batzuetan egiteko lan eskerga dago. Datozen urteetan graduondokoetan, doktoregoan eta jakintzaren zabalkundean lan berezia
|
egin
behar dugu. Horretarako garrantzitsua izango da euskara erabiltzen dugun unibertsitateen eta beste erakundeen arteko lankidetza.❚
|
|
|
Aldiz beste esparru batzuetan egiteko lan eskerga dago. Datozen urteetan graduondokoetan, doktoregoan eta jakintzaren zabalkundean lan berezia
|
egin
behar dugu. Horretarako garrantzitsua izango da euskara erabiltzen dugun unibertsitateen eta beste erakundeen arteko lankidetza.
|
|
|
Bi mota horietako nazioartekotzea gauzatu ahal izateko, ingeles maila jakin bat izan behar da 2 urtearen amaierarako, eta unibertsitateak B2 mailan ezarri du muga hori Europako Erreferentzia Esparru Bateratuaren (CEFR) arabera (ikus Europako Kontseilua, 2001). Unibertsitateak aukerako azterketa bat ezarri du bigarren urtearen amaierarako, ikasle guztiek nahitaez
|
egin
behar dutena ICL irakasgaiak hasi baino lehen.
|
|
|
a) Lehen urteko ikasle guztiei ematen zaie ingeles maila egiaztatzeko sarrerako azterketa bat, aukerakoa. b) Ikasleek ez badute B2 maila lortzen diagnosi azterketa horretan, behar adina eskola hartzeko gomendioa egiten zaie, maila hori lortu arte. Horrela, 6 ECTS kreditu lor ditzakete. c) Ikasleek B2 maila dutela erakusten badute, unibertsitateko Hizkuntza Zentroan (Programa d’Ensenyament d’Idiomes) bigarren atzerriko hizkuntza bat har dezatela gomendatzen zaie. d) Bigarren urtearen amaiera aldera, ikasleek ingeleseko gaitasunazterketa
|
egin
behar dute, lau trebetasunak aztertzen dituena. e) Graduko hirugarren eta laugarren urteetan zehar (Espainiak 4+ 1 eskema aukeratu du), 16 ECTS kreditu izan behar dituzte CLIL irakasgaietan. f) Terminologia espezifikoari eta idazmenari eta mintzamenari buruzko bi irakasgaien bidez lortzen dira 16 ECTS kreditu horietatik 8.
|
|
|
" Zer" berri honi erantzuteak funtsean gure enpresak aldatzea dakar, prozesu errepikakorretan trebaturiko langileek ez dutelako erraz beteko rol berria. Enpresek lagundu
|
egin
behar dute trantsizioa, baina askoz garrantzitsuagoa izango da geure prestakuntzan eman beharreko jauzia. Kazetari profila aldatu egin behar dugu, edo nahiago bada, osatu eta aberastu ingurutik sortzen ari den diziplinartekotasunera behar bezala egokitzeko.
|
|
|
Enpresek lagundu egin behar dute trantsizioa, baina askoz garrantzitsuagoa izango da geure prestakuntzan eman beharreko jauzia. Kazetari profila aldatu
|
egin
behar dugu, edo nahiago bada, osatu eta aberastu ingurutik sortzen ari den diziplinartekotasunera behar bezala egokitzeko.
|
|
|
Hauek guztiak nahikoa ez eta ikuspuntu, erreferentzi edo irizpide berrietatik azterketa eraberrituta dator enpresa mundutik, lan mundutik. Erakundeen esparruak hizkuntza kudeaketa mailan ezaugarri partikularrak ditu, enpresaren mundukoarekin bat
|
egin
behar dutenak. Honek ikuspegi berezia eta bereizita garatzera eramango gaitu, garapen teoriko berriak, marko kontzeptual espezifiko berriak, esku hartze desberdinak, helburu berriekin... Honi esker, seguruenik, hizkuntza kudeaketak bidean argibide berriak edo desberdinak aurkitzera eraman gaitu.
|
|
|
3). Misio gutun horren emaitza bernard poignant kemperreko auzapezaren 1998ko Langues et cultures régionales txostena izan zen. txostenak" hizkuntza horien irakaskuntzaren bilan exaustibo eta objektiboa eta dispositiboaren bilakaeraz proposamenak"
|
egin
behar zituen. orain estatuaren ideologian batasun nazionalaren mehatxu nozio hori desagertua dela erran dezakegu, ez behar bada diputatu edo beste hautetsi batzuen buruan. beste txosten batek, urte berean, oiharzun handiagoa izan zuen, guy Carcassonne zuzenbide irakaslearena. Carcassonnen Étude sur la compatibilité entre la Charte européenne des langues régionales ou minoritaires et la Constitution txostenaren helburua zen, izenburuak erraten duen bezala, aztertzea eskualdetako edo eremu urriko hizkuntzen europako gutuna frantses konstituzioarekin bateragarri zenez.
|
|
|
Txikitan, ikastolan nengoenean errekreoan beti erderaz hitz egiten nuen eta horregatik maiz zigortzen ninduten. Hori dela eta, euskerari ‘nazka’ pixka bat hartu nion, derrigorrez hitz
|
egin
behar nuelako. Gainera, inoiz ez dut sentitu euskera nire sustraietan egon delarik.
|
|
|
Aipatzekoa da azken urteotan unESCo erakundeak ere zenbait adierazpen eman izan dituela argitara, esaterako, 2001eko kultur Aniztasunari buruzko deklarazio unibertsala. ikuspegi teorikotik gutxiengo hitza ezaugarri bat konpartitzen duten eta erreferentzia egiten zaion eremuan kuantitatiboki erdia baino gutxiago osatzen duen taldeari esaten zaio. europako kontseiluko 32 estatuk sinatu dute ituna, baina sinatzeak ez du inolako konpromisorik eskatzen. horrela, Frantziako estatuak 1999an sinatu zuen, baina ez du berretsi, eta ondorioz, ez du inolako konpromisorik hartu. egun, europako kontseiluko 30 estatuk berretsi dute. itunaren funtzionamendua aski interesgarria da. lehenik eta behin erregio edo gutxiengoen hizkuntzen definizioa jasotzen du itunak. ondoren, itunaren helburuak eta konpromiso zehatzak jasotzen dira, eta atal horri dagokionez, estatuek erregio edo gutxiengoen hizkuntza guztiei aplikatu behar diete. iii. atalak konpromiso zehatzak jasotzen ditu itunak, eta horretan estatuek nahi dituzten hizkuntzei aplikatzen diete. adibide moduan espainiako estatua jar genezake; izan ere, iii. atala status ofiziala duten hizkuntzei besterik ez die aplikatuko eta irakurketa zurrun eta diskriminatzaile horren ondorioz, kanpoan geratzen dira euskara legeak nafarroan ezarritako eremu mistoan zein ez euskaldunean, euskara trebiñun eta turtziozen, asturiera etab. iii. ataleko konpromisoak zazpi eremutan sailkaturik agertzen dira: ...ortasunik horretarako. hitzarmen markoak jasotzen dituen printzipioei dagokienez, gutxiengo nazionalei, besteak beste, hizkuntza mantendu eta garatzeko neurriak sustatzeko konpromisoa eskatzen zaie estatuei 5 artikuluan. halaber, itunaren 10 artikuluan gutxiengo nazionalei hizkuntza maila publikoan edo pribatuan erabiltzeko eskubidea aitortzeko konpromisoa eskatzen zaie. horrela estatuek ahalegina
|
egin
behar dute pertsonen eta administrazioen arteko harremanak gutxiengoen hizkuntzan ahalbidetzeko neurriak segurtatzeko. badira europako kontseiluko bi itun horiek agertzen duten ezaugarri interesgarria; izan ere, hartutako konpromisoak betetzen diren egiaztatzeko ebaluazio zikloak izaten dira. aipatu ebaluazio zikloetan estatuak betetze mailari buruzko txostenak prestatzeaz gain, gizarte zibil ant... Aniztasunean bildurik. dena den, europako batasunaren sorreraren aitzindari europako ekonomi elkartearen hastapenetatik egon den garapenari erreparatuta aniztasun partziala besterik ez dela izan ondoriozta dezakegu. ekonomi elkartetik gaur egungo europako batasunerako prozesuan zazpi itun aurkituko ditugu:
|
|
|
Herritarren arteko berdintasuna eta aniztasunaren ondarea aldarrikatzen duen Europak ezin du beste albo batera begiratu kide diren hainbat Estatuk hizkuntzagutxiagotuetako kolektiboekin agertzen duten jarrera erasokorretan. esan genuke azken taldean aurkitzen direla estatu gehienak, 22 hain zuzen ere. eTa orduan, zer? ...gula iruditzen zaigu. dena den, europak lagun dezake bide horretan. herritarren arteko berdintasuna eta aniztasunaren ondarea aldarrikatzen duen europak ezin du beste albo batera begiratu kide diren hainbat estatuk hizkuntza gutxiagotuetako kolektiboekin agertzen duten jarrera erasokorretan. ez dago onartzerik europako batasuneko kide izan nahi duen turkiari nazioarteko oinarrizko estandarrak bere
|
egin
behar dituela agintzea, eta egun batasuneko estatu batzuek estandar horiek sinatzeari edota berresteari muzin egitea. hala ere, esan behar dugu gizarte zibila pixkanaka pixkanaka esnatuz doala. herri mugimenduek gero eta tresna gehiago jartzen dituzte beren hizkuntzen normalizazioa ahalbidetzeko: bretainia, Frisia, okzitania, euskal herria, gales, herrialde katalanak, Sardinia... are gehiago, herrien arteko elkarlana inoiz baino gehiago sustatu da azken urteotan. horrek erakusten digu hizkuntza gutxiagotuen berreskurapenaren aldeko masa sozial aktiboa gero eta handiagoa dela, eta beraz itxaropenez ikusten dugu etorkizuna. hona ekarri nahiko nuke berriki Fernand de Varennes irakasle eta adituak lorienten (bretainian) Partnership for Diversity delako foroan egindako hausnarketa:
|
|
|
Baina gure helburua elebitasuna da, hemengo bi hizkuntza ezberdinak partekatu nahi ditugu, bi hizkuntzak gu guztion hizkuntza izatea nahi dugu. hizkuntza ezberdinak partekatu nahi ditugu, bi hizkuntzak gu guztion hizkuntza izatea nahi dugu. zergatik berreskuratu behar dugu euskara? gure gizarteko bi hizkuntzek elkarrekin arazorik gabe bizitzeko
|
egin
behar dugun ahalegina da. zeregin honekiko izan behar dugun erantzukizuna edo gizarte ardura da. gutako bakoitzak, gizartearen elkarbizitzari diogun zorra. ez ditu elkarbizitzarako edo pakerako baldintzak sortzen, beretzako nahi duena, beste norbaiti ukatzen dionak. gaztelania hizkuntza nazionala da espainian, eta euskadin ere ofiziala dela aldarrikatzen da gainera, baina ahaztu egiten da euskara... irakaskuntzan, administrazioan, epaitegietan e.a.
|
|
2011
|
|
|
Euskaraz kantatu nahi nuen eta hori izan zen nire motibazio nagusia. Punk musika talde batek Euskal Herrian euskaraz
|
egin
behar duela uste dut orain ere20.
|
|
|
Bestalde, eskolak erabilera indartu
|
egin
behar duela esaten dugunean, eskolaren mugak nabarmenak dira. Bigarren Hezkuntzari bagagozkio, ikasle batek bere denboraren %12 baino ez du pasatzen eskolan.. tzak mugak ditu erabilera bultzatze aldera6 Izan ere, irakaskuntzak garapen handia izan duen arren eta honek gazteen jokaeretan eragin izan badu ere, hau euskararen ezagutzaren hedapenaren inguruan izan da batez ere.
|
|
|
Halaber, lan egiten dudan Arrasateko ikastolan bertan ikusi dut, musikaz gain beste arlo askotan ere sumatzen dutela gabezia hau ikasleek. Gazteak ondo moldatzen dira, oro har, behar akademikoetarako
|
egin
behar duten euskara jasoarekin. Baina ez dira batere ongi moldatzen, adibidez, txisteak kontatu, sexuaz berba egin edo messengeren elkarrizketan aritzeko.
|
|
|
Nondik jo behar da orduan? Hizkuntza normalizatuei begiratzen badiegu, ikusten dugu lan hori gazteek beraiek
|
egin
behar dutela. Alegia, gazteek eurek egokitu behar dute hizkuntza beren beharretara, jergak sortu behar dituzte, hizkera berriak sortu eta euren adinaren ezaugarrietara egokitzen diren espresio berriak sortu.
|
|
|
Nondik jo behar da orduan? Hizkuntza normalizatuei begiratzen badiegu, ikusten dugu lan hori gazteek beraiek
|
egin
behar dutela. Alegia, gazteek eurek egokitu behar dute hizkuntza beren beharretara, jergak sortu behar dituzte, hizkera berriak sortu eta euren adinaren ezaugarrietara egokitzen diren espresio berriak sortu.
|
|
|
Bestalde, eskolak erabilera indartu
|
egin
behar duela esaten dugunean, eskolaren mugak nabarmenak dira. Bigarren Hezkuntzari bagagozkio, ikasle batek bere denboraren %12 baino ez du pasatzen eskolan.
|
|
|
Zehatzago esateko, ikerketa dokumentalak behar dira, iraganeko egoera soziolinguistikoari buruz gehiago jakiteko eta gertatu den bilakaera hobeto ezagutzeko. Eta, horretarako, euskal soziolinguistek historialariekin elkartu behar dira, eta diziplinarteko ikerketa bibliografiko, hemerografikoak eta artxibistiko
|
egin
behar dituzte.
|
|
|
Batez ere hiru hauek: a) diglosia gorrian bizi gara euskaldunok; b) diglosia hori galgarria da per se (bera da gainbeherako joera hirukoitz horren erantzule nagusia, ia bakarra13); eta c) euskaraz
|
egin
behar dugu eta ahal izanez gero ingelesez ikasi, espainolekin eta frantsesekin berba egiteko. hirugarren puntua geroko utzita, zentra gaitezen lehenengo bietan: " diglosian bizi gara, eta diglosia hori galgarria dugu". horrela al dira kontuak?
|
|
|
terminologiazko zehaztapena. Termino nagusiak zehaztu
|
egin
behar genituzke lehen lehenik, beren edukietan ados gauden ala ez jakiteko. zer da, justu justu, diglosia, zer da jardun gunea?
|
|
|
" diferentziak gizalege hobez eta patxada handixeagoaz bideratzen ikasteko" ahalegin horretan, bada, giroa hobetzen saiatzea dagokigu, nori bere saihetsetik, euskaldunok elkar osatzen eta osotzen dugulako kontzientzia izateko. giro banderizoari ez!, beraz. eusten eta ereiten jarraitzeko lehentasunak zeintzuk izan daitezkeen eztabaidatzen eta adosten hasteko ere, komeni da 70 hamarkadetan ozpindutako ardoari txorrotik joaten uztea eta zahagi berri bat betetzen hastea elkarrekin. Berrirakurri
|
egin
behar ditugu azken 30 urteotan egindakoak, nori berea aitortuz, ezer aurpegiratzen hasteko baino elkarrenganako errekonozimenduan sakontzeko.
|
|
|
eta nagusikeria antiekologiko hori aintzat hartu nahi ez izateak utopiko, maximalista, diskurtso politikoen gidaritzapeko bihurtu (ko) gaitu. ez da, bada, jada hala? esaiozu, esaiozu anglofono elebakar horri beste hizkuntza funtzional bat (txinera, arabiera, gaztelania...) ikasi behar duela, nahitaez, hizkuntza ekologia zer den usaintzen hasteko. esaiozu, esaiozu hizkuntza handi hori ez ezik funtzionaltasun handirik eskainiko ez dion beste hizkuntza bat ere ikasi
|
egin
behar duela (euskara, ketxuera, norvegiera...), ikasi bai! benetan ulertu eta biziko badu hizkuntza ekologiaren sakoneko adiera. horretaz ere idatzi du Txepetxek, baina gogoeta horiek ez dirudi iristen direnik iparrameriketako jakintsuengana (Txepetx 1999:
|
|
|
X. Nik uste dut irakasle den orok badakiela zerbait transmititzekotan berak gaia sentitu
|
egin
behar duela. hori horrela da. Ni, adibidez, matematika irakasle aski eskasa nintzen, aitor dezadan, eta profesionalki gauzak ondo egiten nituelakoan nago:
|
|
|
XA M A R. gauza da hizkuntza komunitatearen zentzua elikatu
|
egin
behar dugula. hau behin eta berriro ateratzen den gaia da. eta hizkuntza komunitatearen elikatzea, ene ustez, herria ezagutzetik hasten da. geure historia zein izan den jabetzea alde batetik; bestetik, gure hizkuntzak gibelean zein mundu ikuskera duen ezagutzea, nahiz eta jakin ikuskera hori jada galdua dela. Nolanahi ere, kosmogonia galdu den arren, ezagutzetik heldu da gaurdaino hizkuntza komunitate baten parte zarelako sentimendua, eta aurrera egiteko ezinbestekoa da historia ezagutzea.
|
|
|
J U L E N A R E XO LA L E I B A. Lehentasunezko arloak definitzerakoan argitu da zergatik eta zertarako ari garen lan hau guztia egiten. horren inguruan bi postura ikusi ditut nik gaur oso oso garbi. errealitatea asumitu
|
egin
behar dugula esaten duena versus atzerapen linguistikoaren kontzeptua gaitzat hartu behar dela esaten duena. Nondik joan nahi dugun pentsatu behar dugu. zientzia eta politika sozialaren arteko eztabaida horretan ez nator bat bakoitzak bereaz arduratu lukeela esaten duen pentsamenduarekin:
|
|
|
Ikuspegi horretatik bi ikuspuntu behintzat badaude: " des-hazkunde linguistikoa", eta" errealitatea onartu
|
egin
behar dugu". horiek bi mundu dira, eta norberak ikus dezala nondik begiratu nahi dion. Nik garbi dut nondik ikusi nahi dudan.
|
|
|
nik mailaketa ezberdin batean jarriko nuke gaia: ...ik egin gabe ere militantziagatik aritzen direnak (lehen komentatzen genuen bezala Euskal herriko etxe bakoitzean gutxienik soziolinguista bat dago), euskalgintzaren inguruan dabilen jende ez hain inplikatua edo honelako kontuetan ez hain jantzia, eta ondoren euskalduntzen ari direnak, erdaldunak, edota kontrako jarrerak dituztenak. norantz bideratu behar dugu ispilua soziolinguistikaren zabalpena
|
egin
behar badugu?
|
|
|
Euskal Kulturgintza Transmisio aren bitartez nahi genuke hausnartzerako etxe bat izatea, Mikel zalbidek aipatu zuen bezala, Clearing house moduko bat. hori egiten saiatzen ari gara in situ, eta dibulgazioa egiten saiatzen gara euskadi Irratiaren bitartez, Berriaren bitartez edo gure web aren bitartez. galdera izan daiteke ea asmatu ote dugun batez ere enpresetan dabiltzanengana edota euskaltegietara heltzen, hABera izan, Aek ra izan edo hika ra izan; formatu txikitan dibulgatzeko moduko materialak izan daitezkeenak egiten zenbateraino saiatzen garen. esan nahi dut ia hiru urtetan jende askok parte hartu duela irratsaioetan, kapsula txikitan, sintesi moduan, eta abar. Berriro
|
egin
behar dugu hitzaldien bitartez, edo hor dauden material horiek baliagarri egin behar ditugu, honetako edo hartako lagungarri izan daitezen?
|
|
|
Berriro egin behar dugu hitzaldien bitartez? edo hor dauden material horiek baliagarri
|
egin
behar ditugu, honetako edo hartako lagungarri izan daitezen, eta hirugarrena:
|
|
|
B E N I T O F I Z. Bueno, lehenengo dibulgazioaz ulertzen dudana azal dezadan, Julenek esan duen moduan. printzipioz, dibulgazioa edozein dela ere, pertsona erakarri
|
egin
behar dugu. zerbaitek piztu behar dio interesa, hori ez da ahaztu behar. kanalei dagokienez, batzuetan inpresioa ematen dit badagoela halako bibliomania edo bibliofilia bat: liburua, liburua eta liburua.
|
|
|
Arkaitz Zarraga – Lanparak eta ispiluak soziolinguistika ezagutza zabaltzeko berba
|
egin
behar du. dibulgazioa testu hori irakurtzea bada, jakina, baina nik uste dut gutxiengoarentzat balioko duela horrelako formatuak, esango nuke gero eta talde minoritarioagoarentzat. horregatik, interesgarria dirudi testua beste formatu batzuetara, beste hizkera batzuetara ekartzea. hor esaten dena beste testuinguru batzuetara zabaldu behar da. Ikus entzunezko formatuak gero eta hedatuago daude eta gero eta ohituago dago jendea. gure belaunaldiko jendea txikitatik dago ohitua telebista eta irratiarekin. hori da guretzat informazioa jasotzeko kanal nagusia, ez liburua edo testu idatzia. eta hori osatu behar da, dela internet en bitartez, dela aurrez aurrekoaren bitartez, dela papera erabiliz, baina ziklo bat osatu behar da.
|