|
2001
|
|
|
W. C. Auden poetak aholkatutakoaren ildotik, kritikak merezi duten liburuez soilik hitz
|
egin
behar duela uste baitugu eta horixe egiten ahalegindu baikara Saizarbitoriaren nobelekin: gure irakurle horizontea aberastu duten testuen irakurketa kritikoak proposatzen.
|
|
|
Baina jausi egin zen egoera hartatik eta jausterakoan hautsi. Haustua, mila zatitan multiplikatua agertzen da, bada, gizakia munduan, eta, erromantikoentzat,
|
egin
behar lukeena, batasunaren bila abiatzea litzateke, egoera zoriontsu haren bila.
|
|
|
Bere Fenomenologiaren bukaeran paradoxaz hitz egiten du. Ezagutza absolutua lortzeko kontzientziak bidaia
|
egin
behar du, eta bidaia egiten duen neurrian, ari da ezagutzen. Hegelek, baina, biribiltasunaren kontzeptua aipatzen du ezagutzan, zeren ezagutza soilik lortzen baita bidea gogoratuz, atzera itzuliz, bizitakoa behin eta berriro gogoratuz.
|
|
|
Poesia erromantikoak poemaren gaia den sentimendua deskribatu egiten duen bitartean, poesia modernoak, irudiaren bidez, sentimendua aipatu egiten du, sujeritu, irakurleari irudia eskaintzen dio honek interpreta dezan, eta neurri batean, interpretazioan sentimendu bera bizi dezan. Erromantikoen deskripzioan idazlearen sentimenduak harena izaten jarraitzen duen artean, irakurlea begirale huts delarik, poesia modernoan irakurlea parte hartzera behartua dago, irudia interpretatu, bere
|
egin
behar duen neurrian.
|
|
2002
|
|
|
Hona, laburki, eleberrigintza berriaren ezaugarri literarioak: a) Eleberrigintza berriak auzitan jartzen du pertsonaiaren beraren irudia eta garrantzia. b) Eleberrigileak, ahal dela, desagertu
|
egin
behar du eleberrietatik. Narratzaile edo ahots anonimo bihurturik, objektibotasun osoz kontatuko du ikusten duena, interpretazio oro saihestuz. c) Pertsonaien analisi psikologikoa baztertu egiten da, objektuen eta ekintzen fenomenologia hutsa proposatuz. d) Garrantzizkoena eleberriaren forma da; alegia, nola dagoen kontatuta, antolatuta.
|
|
|
Eleberriari dagokionez, VI. eta VII. mendeetako Euskal Herriaren egoera berreraikitzen ahalegintzen da Etxaide, Estornés Lasaren eta A. Xahoren lan batzuetan oinarrituta. Hala ere, egileak bertan adierazi nahi zuen tesia, Euskal Herria salbatzeko euskaldunok batu
|
egin
behar dugula, nabarmenegia suertatzen da irakurketan. Rojoren iritziz, eleberriak abenturazko nobela politizatuaren itxura du eta ez dago historiaren, pertsonaien eta tesiaren artean orekarik.
|
|
|
Kuhnen esanak gure eginez, iraultza estetiko baten ezaugarri guztiak ditu, beraz, euskal eleberrigintzak XX. mendean bizitako aldaketak. Poetikak ordezkatu ziren unetik, bilakaeraz baino gehiago, erabateko berrikuntzaz hitz
|
egin
behar baitugu.
|
|
2003
|
|
|
Oraingo elaberrian, Txomin protagonistak duen adiskide euskaldun bat, Etxeberria doktorea, medikua da eta berak lan egiten duen klinikako kirofanora gonbidatuko du gure protagonista,
|
egin
behar duen ebakuntza bat bera aurrean dela ikustera. Ebakuntza horren zertzelada eta inguru minguruak zehatz kontatuko dizkigu idazle jakingurakoak.
|
|
|
Catedrático batek zozokeriren bat esan zuan noski far eragiteko asmoz eta ayudanteen zereginen artean zegoan honelako zozokeriak entzuten zituzten bakoitzean far egitea. Eta pentsatu hau dana ayudante gaixuek duan, ezer kobratu gabe
|
egin
behar zutela!...
|
|
|
Herri komunisteen prisioneruekin ordea, gauza harrigarriagorik eztago, ezta hau gertatu dana. Herri hoietako prisioneru atzemandako soldaduak eztute pentsatu etxera joatea pozgarria danik, ez joateko ahaleginak
|
egin
behar zituztela baizik. Euren herria komunismopean zegoala etzuten nahi etxera joaterik.
|
|
|
osasunik eza, bihotz barruko neke ta nahigabeak, bizitzako estura ta larrialdiak, honen edo horren beharrizana. Egia da, bai, gizonak, Jaungoikoaren borondatez, bere ahalegin guztiak
|
egin
behar dituala beti, horretarako Jaunak emondako buru argiaz eta indar guztiekin, bere ezbehar eta preminei erantzun eta urtenbide egokia bilatzen. Baina badaki fededunak, horrez ganera, Jaunari dei egin behar deutsala, zeruko Aita onari laguntza eskatzeko; alkarri laguntzen jakin behar dauala, gure maitasun agindua gogoan harturik.
|
|
|
zati bi ditu. Orduan ikusi genduanez, Bizkaiko Eleizeak aurten aurrera eroan nahi dituan gauzen artean, gauza edo ekintza batzuk kristau herri osoak
|
egin
behar dituenak dira (eta horixe da lehenengo zatia).
|
|
|
izerditan blai, zaindariak atzera egin zuen urrats pare bat. Nik ere euskaltegian nago, badakizu?, baina astiroago hitz
|
egin
behar duzu nik ulertzeko, ados, eta hitz egiteko botoiari sakatu zion.
|
|
|
Horrek bere buruari laguntzen ikasi behar du, apur bat txoriburua da eta. Guk baino hobeto ezagutzen du bere ama eta jakin behar luke hura pozteko zer
|
egin
behar duen... Ikas dezala Bibiot pentsakor geratu zen Arantxa atera heltzen zen bitartean.
|
|
|
Jagon ondo, e? Patxik begiradaz ia ia garbitu
|
egin
behar zuen laguna.
|
|
|
Begiak itxirik, izerditan, ia malkotan, haren eskuak gizonaren praketan barrurako bidea bilatu zuen. Ez zekien
|
egin
behar zuen, baina gorputz osoko grinak eskatzen zion eskuetan inoiz eduki ez zuena eskuratzea. Oraingoan Unaxek ez zion galarazi, eta dorpeki zirrikitua irekirik, itsu egin zuen bidea haragi gogortua atzamar artean izan artean, ia ezustean.
|
|
|
Bihotzean ia ezezaguna zuen esturasun erdiragarri bat nabaritu zuen. Buruaren birak gelditu ezean oka
|
egin
behar zuelakoan, ohean jesarri zen.
|
|
|
Hobe dogu dutxea ahalik eta arinen hartzea, zure amak ezer igarri ez daian. Mugi eperdia, eroan
|
egin
behar zaitut eta baina hitzok samurtasun osoz ahoskatu zituen.
|
|
|
Beste ziorik ez baleuka ere, nahikoa zen ikasteko Unax bakarkako irakasle legez txarto utzi nahi ez izatea. Izan ere, azkenaldian liburuei ez zieten tarte handirik uzten, baina horrela erabaki zuten biek, denbora atseginerako baino ez zutela nahi, eta Ainhizek konpromisoa hartu zuen
|
egin
behar zuena bere buruz egiteko. Eta azken azterketetan sarturik, artean emaitzak jakin ez arren, bazekien guztia ondo zihoala, edo ia guztia.
|
|
|
Ondo entzun du aukeraturiko Jaunak esan duena, eta badaki, zahar gehienek aitortu duten bezala, guduaz jantziena dela aukeratua, baina ez du gogoa loak erraz eroateko moduan. Lo
|
egin
behar luke, goiza luze joango delako, gudu gogorra izanik giharrak atsedenduta behar dituelako, baina nahiago du arrebarekin ibili, ortzi zilarrez apaindua euren aterpe bakarra dutela; abarkak erantzirik belar hezearen ukitua igartzea.
|
|
|
Ordura arte, bere harreman bakanetan inork ez zuen orgasmoraino eraman, eta gau bakar baten hamaikagarrenaren bila zebilen, ia kontua galdurik. Erotu
|
egin
behar zuen. Gizonak isuri arte behar zuen denbora luzatu bitartean, beraren sexu gero eta sentikorragoak gutxiago eskatzen zuen hartaraino.
|
|
|
Hemen duzue, ba, Kashbad eta euren aurreneko diskoan atera zuten" Lehertuz" kanta indartsua. Martxa honekin geuk ere leher
|
egin
behar dugu!!
|
|
|
Listo, horrek ez deutsu gehiago nekerik emongo Ainhizek begietara so egin zion, zer
|
egin
behar zuen ez zekiela.
|
|
|
Eta halako berezkotasunaz zioen! Zer
|
egin
behar zuen. Haserratuarena egin?, besarkatu eta musuka jan?, itxaron...?
|
|
|
Ainhizek bere burua, ziztu bizian hormaren kontra eztanda
|
egin
behar zuen lokomotora bezala zekusan, Unaxen ahotsak bihotz iraulkorra kulunkatzen zion bitartean. Zeren aurrean amore eman behar?
|
|
2004
|
|
|
Dena dela, hitz
|
egin
beharra dut. Bai.
|
|
|
Bai. Irabazi egin dut postura (gero jakingo duzu zein den), eta ehun mahats aihen eta hogeita bost musker kolkoratu, ta hamar botila ardo indartsu sabeleratu ditudanez gero, hitz
|
egin
beharra dut, aurretik edo atzetik. Kantatu beharra ere bai.
|
|
|
Nire aita zenak sarri esaten zidan hiru gauza
|
egin
behar nituela iratxo jator bat izateko: landare bat landatu, liburu bat idatzi ta seme bat izan.
|
|
|
Baina akiakula, aitzaki, eztabaida ta negarrez, ez duk deus ere lortzen. Egin
|
egin
behar duk hemen, egin. Izatea izanez zaindu ezkero, ez duk inoiz ere ezer usteltzen, eta usteltzen edo endekatzen ez den herria beti izango duk herri, nahiz ta aurrean erabili.
|
|
2005
|
|
|
Seme alabok uda partean gehiago arrimatzen ziran mendi aldeko amama Begoñaren jaiotetxera, hango aire garbia eta paraje ederrak dastatzera. Seme alabon eta ilobon zaratotsetik alde egin eta uriko airea dastatzeko eskapadatxuak egingo ebazan Juanek, pisuan lapurrik sartu ete dan ala ez ikusteko, badakizu, pertsianak igon eta jaitsi, loreei ura egin, postakoa jaso, auzoa kontrolatu, eta holakoak
|
egin
behar ditut, holakoak jagokoz eta administratzaile bati.
|
|
|
Birmoldaketa nora arte? Digneko diozesan, Alpesetan, badira berrogei kilometroz goiti
|
egin
behar dutenak, mendiko bide hertsietan, dena bihurgune eta patar, apezik hurbilena ikusteko! 158 Duela ehun urte %99, 5 katolikoak ziren. Orai %25, han ez delarik mahomatar imigraturik.
|
|
|
Horra nolako behartsuetaz ari den. Jainkoaren beharra, ez Hark egiteko guk bizi honetan
|
egin
behar genukeen lana, (hori da molde guzietako sorginen gandik igurikatzen dena, mendeetan barna, lur honetako lau hegaletan) baina erakusten digun bidea ikusteko argia eman diezagun, bai eta bide horretan ibiltzeko kemena.
|
|
|
Garbi errana zaiku, apeza bekatorosa dela, besteen bekatuentzat bezala bere bekatuentzat otoitz
|
egin
behar duela, eta bera bekatoros izateak besteen aldera urrikalkor izatera ekarriko duela. Ez dezagun beraz Bibliak baino saindutasun gehiago igurika apezen ganik.
|
|
|
Ez du balio erratea Apostoluek, edo lehen giristinoek horrela eta horrela egin zutela, XXI. mendean berdin
|
egin
behar dugula frogatzeko. Jesus astoz sartu zelakotz Jerusalemen edo Jondoni Petri bela untzi txar batean joan Jerusalemetik Erromara, hegazkinak baztertzen ditu gaurko Aita Sainduak?
|
|
2008
|
|
|
Bestetik, berriz, kaltegarria, lehen lerroko idazleak traba handiegia egiten dietelako atzekoei". Irakurleak izan dezake gutxieneko kalitatea bermatuta liburua hautatzen duenean, baina kaltegarria da pentsatzea izena lortu duen idazle batek beti lan ona
|
egin
behar duela.
|
|
|
Norbaitek
|
egin
behar du hierarkizazio" sofistikatuago" bat[...] Bestela, gero eta gehiago, salmentak bihurtzen dira hierarkizazioaren ardatz bakar, saltzen dutenak soilik agertzen dira egunkarietan. (11 aditua)
|
|
|
Azkenik, kritikak iritzi publikoaren eta liburuaren arteko oreka bilatu behar duela ere aipatu da; alegia, publikoak uste duenean liburu bat ezin hobea dela, kritikak alderdi ahulak ere erakusteko ahalegina
|
egin
behar luke, eta alderantziz.
|
|
|
Badoa Luisa radioak saltzen diran denda batera eta erosi dau azken modako bat, sei edo zazpi botoiduna. A zelako dantzak
|
egin
behar dituen berak eta Joxek gauero, erromeriara joan beharrik barik! Aprobak egin eta ondo dabilela ikusita gero, zorrak pagau eta sartu dau astotzaran polito polito, manta baten batuta.
|
|
|
Etxera heldu eta aitak ganadu jatekoak
|
egin
behar zituela. Segea hartu, atzamarrak mozteko arriskua hartuta zorroztarriaz zirri zarra, zirri zarra egin eta sologuenera.
|
|
2009
|
|
|
Azken urteotan laguntasuna dirutan ematen izan da. Egoera bera jazotzen zen etxe berria eraiki gura zutenean, lana
|
egin
behar zuenak beharrizana bazuen.
|
|
|
Historia aurretik bertatik daude dokumentatuta hildakoarentzako janari eta ondasunekin hornitutako hilobiak. Historian zehar erlijio diferenteetan dagoen erritua da hori, hildakoak
|
egin
behar duen bidaiarako lagungarri suerta dakizkion. Eta aurrerago ikusiko dugunez, hildakoaren etxeak elizan zuen sepulturan, hilobi sinbolikoan, ipintzen ziren hilogiak.
|
|
|
Pentsaera horretan oinarrituta, kristauentzat gorputza arimaren kartzela da. Eta ondorioz, arima purifikatzeko gorputzak sufritu
|
egin
behar du, zigorraren bidez. Bekatuak garbitzeko bidea sakrifizioa da. Beraz, berrogei egunez zigortzen da gorputza baraualdia eginaz, Pazko Domekarako arima garbi egon dadin.
|
|
|
Horretara apatxa arteztu eta kuriosoago lotzen da. Apatxak okertzeko berezko joera dauka, eta hori konpondu
|
egin
behar du erradore edo ferratzaileak.
|
|
|
Ubetu esaten zaio, ura geldirik dagoenean, turbinak lanean ari ez direnean, presa beteko ur edukierari. Errekatik ur gutxi zetorrenean ubetua
|
egin
behar zuen errotariak. Turbinek ondo lan egiteko besteko ur bolumena batzen zuen, presa osorik beteta.
|
|
|
Gurdiak apaingarriz hornitzen ziren, dotore, arreo eroaterako. Hasteko, gurtotzak zarata
|
egin
behar zuen, gurdik kantau in ber dau, esaten zuten lehenagokoek. Eta egun seinalatuetan, arreoa eroatekoan kasurako, gurtotzak zarata handiagoa egiteko moduak topatzen zituzten.
|
|
|
Txabola bat egin ohi zuten ikatza egingo zuten lekuaren, ikaztokiaren inguruan. Ikatza egiterakoan guardiak
|
egin
behar zituzten, txondorra prozesu osoan zehar jagon behar zen eta. Horretarako txabolan lotzen ziren lotan ikazkinak.
|
|
|
Lan fisiko gogorra izaten zen askotan. Ganaduaren indarra aprobetxatzen bazuten ere, gizakiak bere esku eta besoz
|
egin
behar zituen beste asko. Hala ere, gizarte eredu guztietan legez, bazegoen astialdirako tarterik.
|
|
|
Etxe batzuetan, are gehiago, domeka goiza beste edozein lanegunen modukoa izaten zen. Eta etxeko gazteek, arratsaldea libre izateko, goizez ondo
|
egin
behar zuten lan. Horixe izaten zen hainbat etxetan domeka arratsalderako belaunaldien arteko ituna.
|
|
|
Mezatatik irtenda etxera bueltatzen ziren gehienak, bazkalordura arte lan
|
egin
behar zuten eta.
|
|
|
Eta dantzaldia egoten zenean ere, baziren dantzatu baino paseatzea gurago zutenak. Paseoan ibiltzen ziren neskek euren beharrizanak
|
egin
behar zituztenean, artosoloetara sartzen ziren. Beharrizanak egin ostean elkarri begiratzen zieten, ea indaba orririk inkatu ote zitzaien jantzian.
|
|
|
Patxo, esan eik arin" Neure Jesukristo Jauna", jan
|
egin
behar haut eta!
|
|
2011
|
|
|
Nik ere badakit jinasi gaurkoz
|
egin
behar zuena, baina hau ere bromak engañau, hori gauza nabarmena! Baina Juanito beti izan da alaia eta zuzena.
|
|
2013
|
|
|
Gehienetan, Bordaxarrekoak Altzara joaten ziren, han baitzuten auzogune hurbilen eta irisgarriena. Beharbada horregatik abiatzen ziren Zapiraindarrok Altzako eliza, taberna eta dendetara fedea, hornidurak edo bizitza soziala
|
egin
beharra zutenean.
|
|
|
Faxismoaren aurkako aldarriaz, gerraren bidegabekeriaz, garaituei ezarri zieten indarkeriaz ari gara, baina sufrimenduaren alderdiak eta diskurtsoak ez ditugu nahastu nahi indarkeria eta errepresioa10 Ezagutza pozointsua kontzeptua Veena Das antropologoaren lanetatik hartua da. rekin. Espainiako gerra zibileko garaituen bihozminak bere ahotsa bilatu behar zuen, jendaurrean zegokion lekua izan nahi zuen, hitz
|
egin
behar zuen. Azken finean, horixe da bertso eta eleberri horiek lortu nahi zutena; nolabait, gurekin partekatu nahi dute demokraziaren funtsezko gai bat:
|
|
|
Zigorraren bitartez gogo108 ZAPIRAIN, Salbador (1985) Zigorpean. Tolosa, Auspoa. rarazten zieten barnekoei ez zutela beste irtenbiderik, babesik gabeko gizabanakoak zirela eta, horregatik, men
|
egin
behar zutela (Le Breton 1999: 234) 110 Zigorraren bidez errejimen berriaren zerbitzariek presoen jarrera zehaztu nahi zuten, eta jarreraren gaineko mendekotasunaren bitartez, garaituen pentsaera okerrak zuzendu nahi zituzten.
|
|
|
Gauza asko
|
egin
behar ditut gaur: oroimena akabatu, arima harri bihurtu, berriro bizitzen ikasi.
|
|
|
Oroimenak inperatibo kategoriko berria bultzatu zuen: gogoratu egin behar da, gogorazi
|
egin
behar dugu, etorkizunean hainbat gertakizun lazgarri berriro gerta ez daitezen (Reyes Mate 2008) 5 Joxek, bertsoen bidez, seme fusilatuak gogoratzean justizia egin nahi zuen; hain zuzen ere, gogoratu ez ezik, kantuen bidez hilketak salatu zituen, antzeko jazoera izugarriak berriro gerta ez zitezen.
|
|
|
Gehienetan leku itxi batean sartuta (zuloa, kutxa...) baina baita leku irekian solte ere. Mutikoek begiak estalita dituztela harrapatu, ukitu, jo...
|
egin
behar dute. Eta harrapatzen duenak beretzat hartzen du saritzat.
|
|
|
Aitzindariek nagusien aurrean Godalet dantza egiten dute, dantzarik ikusgarriena eta ospetsuena. Dantzari bakoitzak godaletaren gainean salto
|
egin
behar du barruko ardoa bota barik.
|
|
2015
|
|
|
Eguneroko bizitza zeruko lorean lehen pertsonan idatzia da eta pertsonaia loti eta alfer bat du narratzaile. Tonu ironiko eta burlatian idatzia, amonak eginahalak
|
egin
behar ditu biloba ohetik jaiki dadin, eta azkenean halaxe lortzen du.
|
|
|
Hans Magnus Enzenberger ek oso artikulu zipotza idatzi zuen Sarri kartzelan bisitatu eta gero. Erreportaiak
|
egin
behar zituela eta joan zen hara eta gero erretratu injustua eta gezurteroa egin zuen. Bada, Magnus Enzenbergerri esango nioke:
|
|
|
Euskarak ez du presentzia handirik literaturan, eta ondorioz, ez dago apenas tradiziorik alor horretan, esan nahi da, hizkuntza" birjin" bat dela, zeina idazleak ia" asmatu"
|
egin
beharra duen lanean jartzen den bakoitzean. Frantseseraz, esate baterako, zeinean hainbeste lerro izkribatu den, ezinezkoa litzateke, adibidez, adjetibo berri bat plazaratzea, edo testuratzea, hobeto esanda.
|
|
|
Eta bat baino gehiago akojonatu egin da, ezinbestean. Orain, edo hemendik aurrera, ez dira gauzak lehen bezala gertatuko," prestatu"
|
egin
behar du nork bere burua," entrenamendua" behar dute bersolariek, ezer eginen badute.
|
|
|
Jostailu pedagogikoen ideia, bada, bat etorriko litzateke horrekin. Umeak jolastu ez ezik ikasi ere
|
egin
behar du momentu orotan, eta, hala, bere gaitasun ludikoa murriztu. Testua eskolaren kritikarekin amaitzen zuen.
|
|
|
Nobela bat zuen argitaratua 1980an, La venganza de vivir. Bakarrizketa bizi bat zen Ez dakit badatozen edo eraman
|
egin
behar gaituzten, umore kutsukoa eta giro politiko militantean txertatua.
|
|
|
Detonantea ez, aitzakia izan zen Ramon Etxezarreta agertu zela pankarta batekin, Guibert, azpeitiar bat, bahituta zegoela eta, haren aldeko manifestazio batean. Hori izan zen aitzakia planteatzeko zer
|
egin
behar dugu hemen, posible da milien eta polimilien gainetik idaztea? (Etxeberria, 2002, 93)
|
|
|
Baina gauza batzuk ezin dizkiagu katilupean gorde hi, nik hori guztia konprenitzen diat, zer eginen diok ba, itxurak gorde
|
egin
behar dituk, batez ere unibertsitate erlijiosoetan eta, arrazoi puntta bat ere badutela aitortzeraino iritsiko nintzatekek, baina ezin konprenitu dudana, eta behingoa barkatzekoa duk xarra, baina ez baitakit zenbakarrena den honez geroz, ba esaten nian bezala, hasitakoa bukatu egin, ezin konprenitu dudana, edo hobeki esateko, gehiago ezin soporta dezakedana, euskal unibertsityarena duk, eta hitz ...
|
|
2017
|
|
|
Izan ere, esentzien ordez errealitateak berezkoak dauzkan gune zehatzezin eta erabakiezinak lausoak zaizkie arrazoimenaren argiei. Giza ezagutzak moteldu
|
egin
behar du bere jarduna bestetasun eremu horien aurrean, eremu horiek ere zeharo argitu, azaldu eta zehazteko irrikari tinko eutsiz. Saihestu egin behar dugu JeanFrançois Lyotard ek" errealitatea atzematearen fantasia" deiturikoa.73 Esentziak ahaztu eta diferentziak bilatzeari ekin behar diogu, esentzialismoa baztertu eta antiesentzialismoari harrera egokia egin.
|
|
|
Giza ezagutzak moteldu egin behar du bere jarduna bestetasun eremu horien aurrean, eremu horiek ere zeharo argitu, azaldu eta zehazteko irrikari tinko eutsiz. Saihestu
|
egin
behar dugu JeanFrançois Lyotard ek" errealitatea atzematearen fantasia" deiturikoa.73 Esentziak ahaztu eta diferentziak bilatzeari ekin behar diogu, esentzialismoa baztertu eta antiesentzialismoari harrera egokia egin. Horixe da Atxagak eginiko aukera.
|
|
|
Nahiz eta ezin dudan sinetsi Hitzak izpirituaren zerizana agortzen duenik, onartu
|
egin
behar dut zorigaitza kadentzia maltzurreko joan etorrietan ibili ohi dela. Mistikoek beti esan izan dute beheranzko bidea irtenbidea ere badela eta gauzen bukaerak hasiera berri bat aldarrikatu ohi duela transzendentzia negatiboa, egun deitzen dugun bezala, transzendentzia modua da, edozein kasutan.
|
|
|
Hasteko," absurdo" hitzaren konnotazio nihilistak errefusatu
|
egin
behar ditugu hemen geureganatu dugun mundu ikuskera postmodernistatik. Errealitatea goitik behera zedarritu eta menderatzeko gauza ez izateak ez du esan nahi zentzurik ezera kondenaturik gaudenik.
|
|
|
Halere, literatura badago egon, baina" aztarna" modura, postmodernismoak edozein identitateri buruz esandako konplituz, alegia, ez duela koherentziarik lortzen ez bada ondoz ondoko autobereganatzeen kate baten bidez, hots, bere burua behin eta berriro erreberrituz edo erreplikatuz. Literatura, beraz, ez da" aztarna" baten inguruan luzaturiko tradizioa baino, zeinak bizirik irauteko bere burua" literatura" deitzeko eskubidea etengabe berritu
|
egin
behar baitu, bere burua errepikatuz. Ikus Derek Attridge," Introduction:
|
|
|
Baina etxean egotearen egoteaz, egunero, gauero, arratsalde guztietan, aste batean bai eta hurrengoan ere bai, gero eta falta gutxiago du Marianena, gero eta txikiagoa da beharrizana, gero eta bakanago sentitzen du haren premia eta, azkenik, gero eta handiagoa izaten da bakardadea eta, honekin batera, kilika berriaren gabezia, esperientzia berrietako egarria. Ase
|
egin
behar du barnetik sortzen zaion premia, bera baino indartsuagoa den antsia, zeharo irrazionala den gogoa.162
|
|
|
Izan ere, desirari bere horretan eustea proposatzen digu, errealitatean egiaztatu denari ez ikusi erabatekoa eginez, paradoxa gure begien bistatik galtzeraino urrutiratuz, alegia. Ahaztu
|
egin
behar dugu gabezia benetakoa dela eta betetasuna faltsua, eta alderantziz jokatu, hau da, gabezia gainditzerik eta betetasuna erdiesterik balego bezala, simulakro batean ari garela jakin arren. Ez du inporta.
|
|
2018
|
|
|
Ez nau baketan uzten. Arma guztiak eskuetan edukitzeko, ez duenez aski izan semea kentzea, jagon
|
egin
behar nau. Horrela badaki nondik nora jo, ezen nire nonzeberri guztiak dakizki.
|
|
|
Inguruetara begiratzean, bezperan utzi zuen champagne botila hutsa eta ipurditxo bat zuen kopa ikusi zituen. Egarriak itotzen zegoenez, barausi
|
egin
behar zuela erabaki zuen, izozkailu txikitik litroko ur botila hartuz. Botilakada ura tragoka edaten ari zela, gogora ekarri zuen Eskibel zaldiaren belaun triskatua, hil beharrean odolgabetua.
|
|
|
Geldi egonean hankak erdi gelditurik zituela eta, ibilalditxo bat
|
egin
behar zuela erabaki zuen, ateri zen artean, bide batez, gaueko ametsetan sortu zitzaion mingostasuna ere kentzeko asmotan.
|
|
|
Egunen batean, hegoak ebaki ez dizkioten txoria izango zatzaizkit, eta alde egingo duzu urrutira askatasun bila, bide berriak ezagutuz. Baina orain, orain neurea zara eta bitartean gozatu
|
egin
behar zaitut ahal dudanik eta ondoen, horrenbeste sufrimendu iragan ondoren merezi dudala uste dudalako, neure umea zarela esatea, neurea zarelako.
|
|
|
Oinazearen oinazeaz leher
|
egin
behar zuela sentitu zuen. Bihotza burdina gori gori egina irizten zitzaion; burua berriz, gero eta gaizkiago zuela nabaritzen zuen.
|
|
|
Orduan, psikiatren artean bere ardura zuen bizar zuridun Cubero doktoreak, eskuak bereen artean hartzen zizkiolarik, bere ondo ondotxoan eseriz, zera erantzun ziola zuen ahaztu gaberik, Lili eder bat zaren arren, ez dago baina arantzarik gabeko lilirik, atera
|
egin
behar dituzu sastatzen zaituzten arantza mingarri bizi horiek bihotzetik. Harik eta bizitzan atzera berriro sustraiak bota arte, sendategian elkarrekin prestatuko dugun bizimolde berriari, errekan behera itobeharrean urak daroanak, lehenengo ikusten duen enborrari indarrez oratzen dion bezala, enbor salbatzailea bailitzan, salbatuko zaituen biziera berriari heldu diozu gogor eta kemenez.
|
|
|
Ez dago beste salbabiderik; horixe izango duzu bihotz berritze eta bideberritzerako biziemaile eta bizi indar bakarra. Barne iraultza bat
|
egin
behar duzu biziraupenerako nahi eta nahi ez.
|
|
|
Itxuraz beti betikoa topatu zuen, nahiz eta oraingoan, urduritasun harrigarri handiz. Horregatik, bakarrean hitz
|
egin
behar zutela esan zionean, errezeloak hartuta, ikaratu egin zen Elba.
|
|
|
Nik ulertzen dut azaldu zen Divina Pastora diru errazera jotzea, zeren bestela ea zer
|
egin
behar duten, ez dago kanpotik etorritakoentzat bizimodua ateratzeko modurik. Horixe da irabazpidea izateko erarik onena eta errazena.
|
|
|
Ez duzu negar baino egiten, edanaren puruz bizi zara; gauak eta egunak bat egin zaizkizu. Zer
|
egin
behar duzu horrela. Hil egingo zara!
|
|
|
Geroxeago, Elbaren bihotzeko penarekin ongi jabeturik zegoelako, irtenbidea berehalaxe bilatzeko asmotan, onena, Edhenentzat egundainoko mendekua izango zena
|
egin
behar zuela derrigorrez Elbak, erabaki zuen Divina Pastorak. Bat batean, Espainiako hegoaldera joateko akordua eman zion buruak; hegoaldera joanik, aurkituko zuela mendekurako modurik esan zion Elbari, eta amore gaitza sartutako eran aterako zuela erraietatik.
|
|
|
Behin eta berriz nahi izaten zuen larrua jo, eta nik erantzun egin behar nion. Zutik, etzanik, lautxakur, belauniko, di da, nonnahi eta edozein momentutan
|
egin
behar genuen. Baina ez zela obsesioa esaten zidan beti, beharrizan naturala baizik.
|
|
|
Baina ez da egon Divina Pastora konbentzitzekorik; lo itxi bat
|
egin
behar duela esan eta batera gelditu da lo gogorrean arropa eta guzti ohearen gainean.
|
|
|
hark sorraraziko ziola besartean izango zuenari, pasione liliak euren narotasun ederrenean guztiz esnatzea. Grinaz azaldu zen, berarekin endredatzeko nahian. inezko ibilaldiaren ondoren, nola etxera itzulirako asti gutxi genuen, begitasun, liluramendu eta irudikeriak albora utziz, berandu baino lehen, goiko zeru gainean ekia sartzen baitzegoen, egonaldiari astilak atera eta tragatu ahalak
|
egin
behar genituela, erabaki zuen Divinak Pastorak.
|
|
|
Toki hartatik, portuko gau garito zirritokietara joan ginen. Musika hotsak gortu
|
egin
behar gintuela esan zitekeen, argien joan etorriak burtzoroa handiagotu baizik egiten ez zigularik; era batera, hango zalaparta guztiarekin gure artekoa puztuz eta indartuz zihoalarik.
|
|
|
Eta otoitzerako alfonbratxoa seinalatuz, Mekara begira zegoela azaldu zion eta egunean zehar bost aldiz
|
egin
behar zuela errezua. Aladinoren mundura sartu zela pentsatuz, gehiago ezin eutsi eta, barreari eman zionean Elbak, pentsamendua leituz, mutila ere alaitu egin zen eta pasioz beterik besarkatu zuen.
|
|
2019
|
|
|
Baina horregatik ez dut uste gizakia gutxiago maitatzen dudanik. Ikasi
|
egin
behar dugu gure miseriak aitortzen eta onartzen. Maitasuna ere hor dago".
|
|
|
Abertzaletasun primario bat adierazten dute: Nafarroa Euskal Herria da, kale borrokan parte hartu behar da, etab., baina gizonak
|
egin
behar ditu betebehar horiek. Senarraren ideologia manipulatzen dute eta suhia bultzatu egiten dute ekintzara.
|
|
|
Florak etengabe senarrari egozten dio errua (27) eta erru egozte hori da eleberri osoan gertatzen diren ekintzen abiarazlea. Amaieran, Benitorenak ez diren hezur horiek hilobitik ateratzeko behar diren paperak
|
egin
behar ditu protagonistak, ez baitu Floraren hezurrak ezezagun batekin ehortzita egoterik nahi; horretarako, udaletxeko langile den Bioletaren laguntza behar du. Horra, beraz, Floraren amaren obsesioa, Florak heredatua nola iritsi den protagonistarengana, modu ironikoan.
|
|
|
Mutilak aldiz, ez ditu bere sentimenduak ezagutzen edo ez ditu adierazten modu egokian eta harremana zapuztu egiten da, neska beragandik urrunduko delarik. Miren neskatxa gazteak Aitor mutil lagunak sortuko dizkion nahigabeak maitasun erromantikoaren izenean jasan
|
egin
behar dituela, sufritzea dagokiola pentsatzetik, fase helduago batera iritsiko da, horrek ez duela konpentsatzen pentsatzera.
|
|
|
bi gerretan gertaerak oso bestela ere gertatu ahal ziren, eta gizakien ekintza bakoitza askea izan zen. Kontalari/ protagonistak ez du onartzen ordea, bere ekintzen erantzule
|
egin
behar duela. Eleberriko protagonistaren kontzientziaren diskurtsoak ihes egingo dio behin eta berriro ardurak bere gain hartzeari, eta hausnarketetan galtzen da gauzak bestela izan zitezkeela pentsatzeak askeago sentiarazten duelako, gertatu zirenak gainera datozkionean arindua eskaintzen diolako.
|
|
|
Protagonista kontalaria teknikoki maila intradiegetikoan dagoen narratzaile autodiegetiko gisa defini daiteke, istorio barruko pertsonaia izan eta bere buruaz mintzatzen baita. Ondorioz, barne fokalizazio bati buruz hitz
|
egin
behar dugu, hau da, kontakizuna barrutik kontatzen du berak pentsatzen duen oro agerian utziz, baina gehienetan nahita dioena baino" eskapatu" edo zeharka adierazten duen egia da irakurleari helarazten dion informazioa esanguratsuena. Fokoa ez da aldakorra eta momentu oro berak sentitutakoa edo pentsatutakoa kontatzen du:
|
|
|
" komeni da desesperaturik sentitzen denak hori jakin dezan" (68);" ez dakit diferentzia ulertzen den" (105);" zabala da petrila, ezagutzen ez duenarentzat diot hau" (133);" inork pentsa ez dezan poltsak miatzen ibiltzen naizenik" (150);" Larunbata zen, ez dakit esan dudan" (151);" ez dakit norbait oroituko ote den Capuccine modeloaz" (152);" Itxaronaldi hau aurrekoaren berdina dela pentsa dezake norbaitek, baina hori ez da egia" (163);" esan dudan posturan" (226)," norberak gogoratzea dauka ezaguturiko berderik argiena, eta kolore horretakoak dira Klaudiaren begiak" (16) etab. Hala ere, zenbaitetan, bere buruari hitz egiten diola dirudi: " esan ote dut batzuetan benetan salto
|
egin
behar zuela iruditzen zitzaidala?" (51).
|
|
|
Izan ere, bi haiek bezala irakurlea detektibe bihurtzen du, kontalari ez fidagarriaren diskurtsoak gordetzen duen egiaren ikerle, alegia. Lehenik, irakurleak saiatu
|
egin
behar du kontalari manipulatzaile kontziente edo inkontziente horren hitzen saretik ihes egiteko. Bigarrenik, Saizarbitoriaren kontalariaren diskurtsoa, Ishigurorena bezala, konbentzionalismoz eta lotsagabeki arrunt eta topikoak diren adierazpenen tartean, mentalitate baten errepresentazio kritiko eta patetikoa da.
|
|
|
" Bere onetik aterata zirudien. Ez nuela sekula arrautza bat bera ere frijitu, egunkaria eskuetan hartuta besaulkian etzanda pasatzen nuela eguna berak etxeko lanak eta kanpokoak
|
egin
behar zituen bitartean[...]. Hori esan, hatz erakuslearekin re dorremirre, re sol jo, pianoaren tapa erortzen utzi, eta burua harro alde egin zuen" (35).
|
|
|
Gaua Adolforekin etxetik kanpo pasa eta Flora zortziak aldera etxera iristen denean, ohe ertzean esertzen da eta narratzaileak similitudo edo konparazio bat egiten du margolanarekin: Jarraian Florak alde
|
egin
behar duela eta mesedez, historiarik ez hondatzeko eskatzen dio bere Senarrari. Beraz, abandonuaren irudia eta alde egin behar duen pertsona baten irudia adierazten da hemen.
|