|
2000
|
|
|
Atzera
|
egin
behar duzu,
|
|
|
Galerian lagunekin hitz egitea debekatuta zegoen. Kartzeleroak txaloa jotzen zuenean jaitsi behar zenuen galeriatik patiora, txaloa jotzen zuenean
|
egin
behar zenuen hau edo hura. Beti bazen kartzeleroaren txaloren bat edozein aitzakiarekin.
|
|
|
– Memorian duzun gordailua zabaldu eta idatzi
|
egin
behar zenuke –esatera ausartu naiz– Presarik gabe, baina memoria horren kontaduria egin genuke –proposatu diot.
|
|
|
Primerako eta segundako ofiziale postua eskaintzen zuten. Miru isatsa eman zidaten egiteko; ar eta emearena
|
egin
behar nituen, eta baita egin ere. Lehen edo bigarren mailako ofizialearenik ez zidaten eman, baina bai hirugarren ofizialearena.
|
|
|
Ezkonduko gintuen abadeak bazekien horretan ez nenbilela sobrante. Ikasi
|
egin
behar nituela esaten zidan berak, nik ezetz. Tirabira eduki genuen egun batzuetan.
|
|
|
seietan zer
|
egin
behar dugun ez jakitera,
|
|
|
Eseri egin ginen biok. Bai, benetan barre ederrak
|
egin
behar nituen lankideekin bazkalorduan. Baina... orain zer?
|
|
|
Erredakziora itzuli eta bere lan guztietan etsipenetik abiatzen zen artista plastiko arranditsuaren esaldi labirintikoak transkribatzeari berrekin nion. Itzuli ere
|
egin
behar nituen, erdalduna baitzen euskal artearen printze gaindiezin hura. Banekien zentzugabea zela, erridikulua guztiz, baina Lauaxetarekin egoteko gogoa sentitu nuen.
|
|
|
Ama zenarekin egin nuen amets. Ohe ondora etorri eta ea zeren zain nengoen esaten zidan behin eta berriz, hiltzeko behingoz, hil
|
egin
behar nuela derrigor, dena prest zegoela eta ni hiltzea baino ez zela falta. Ni hiltzeko prestatu nintzen, amak esaten zidan bezala, eskuak bular gainean gurutzatuta, baina ez nekien nola hil.
|
|
|
" Zein?", esan zuen; gizona, ordea, ezkutatu egin zen; haur talde bat pasatu zen, andereño batekin; biak kanpora begira zeudela: " gero zer
|
egin
behar duzu?", galdetu zion Elik. " Ez dakit", esan zuen Xanek.
|
|
|
Raissak, Xani eskuan azken laztantxo bat eginez: " Orain joan
|
egin
behar duzu", esan zuen.
|
|
|
‘Ez, ez’, esan zian amak, ‘hori oso ondo egon da’ Arratsalde berean kamioi bat galtzerdi erosi zian, hori zian bere negozioa. Lan
|
egin
behar zuela, esaten zian. Sobera ez egiteko, esan zioan Henrik, eta berak:
|
|
2001
|
|
|
Iragana sorgin goibela da. Zer edo zer bada gehienetan, zure iragan pertsonalean obratu ez ala oker obratu duzuna; argiki atxiki ezazu buruan,
|
egin
behar zenuena baino ez zenuela egin, egitekoa zen orduan. Gainerakoak axola gutxi dauka.
|
|
|
–Eta zuk beti zure interesantearena
|
egin
behar duzu! Eskola lehia kideak gero nitaz burlatzen ziren arraiki eta isiltzen nintzen, mutur, uzkur eta herabe.
|
|
|
Aita pozik zen ikustean sugea berpiztu zela, baina honek indarrak eskuarturik, sukaldean ziren guztiak ausiki nahi zituen bere eztenkada pozoitsuaz –eta amak segitzen zuen, istorio honen morala azpimarratuz–: Xenda horietan mele mele otoitzean entzunen dituzuen jende franko bada horrela zuen zerbitzuen premian, zuetaz baliatu ondoan, trapu zahar mutzitu baten antzera gero botako zaituztenak; egin ezazue
|
egin
behar duzuena bururaino eta ospa.
|
|
|
Nola berdatu duen! Uria
|
egin
behar du!", erran zuen;" Luxia, zoazi segitun arropa biltzera!".
|
|
|
Ortzegun Santua baitzen, berak ere gurutze bidea
|
egin
behar zuela erabaki zuen. Nonbait eta nolabait isuri behar zuen aitak erein zion kolera.
|
|
|
Apustu gogorra egina zutela ematen zuen. Txitxan aisa ari zen galtzen, eta Deierrikoen lagunak, bazterretik oihuka, sinetsiak zeuden sekulako negozioa
|
egin
behar zutela arratsalde hartan, diru mordoxka jokatu baitzuten euren herrikoen alde. Izanez ere, bi baten kontra, bakarra zena maingu, eta gainera sake guziak parejak egiten bazituen, ez zuten duda handirik izan Zubielkik egin zien eskaintza hartzeko.
|
|
|
Zakurrak jautsi zirenei hurbildu zitzaizkien, arroparen xoko guzietan eta oinetakoetan usainka, goitiago bizi ziren zakur jendeen berri ikasi nahizik, eta ostatuko bezeroek burua bueltatu zuten, behientzat belarraren parekoa baitzen haientzat jendearen joan etorria. Guardia zibilak tente jarri ziren, euren zapel oker, fusil eta kaparekin, fotografo ikusezin batek, dena eta denak behar bezala hartzeko,
|
egin
behar zuen erretratuan agertu nahi balute bezala.
|
|
|
Esklerosiak, gorputz batean, mugimenduak eragozten ditu, gero eta gehiago. Esklerosiak jotakoa gero eta gutxiago mugitzen da, gero eta mugatuagoak dauzka aukerak, gero eta ahalegin handiagoa
|
egin
behar du mugimendu txiki bat baizik ez bada ere egiteko. Hori horrela, zuhur jokatu behar du, ongi aukeratu behar du zer mugimendu egingo duen, indarra alferrik ez galtzeko, lehentasun batzuk finkatu behar ditu...
|
|
|
Hori horrela, ez nuen bihotzik eduki Mitxoletarekikoak ziren zirenean kontatzeko. Alderantziz, alimoak jasotzeko ahalegina
|
egin
behar nuela iruditu zitzaidan. Beraz, denak bildu nituen eta dohakabe horien izpiritua aupatzeari ekin nion.
|
|
|
horrela jakin ahal izan nuen –sumatzen nuen bezala, bestalde–, Oximoron Santuaren Aita Zaindarien Gazteluko kalabozoan nengoela, Kolko Mitxoletaren bila abiatzeko aukera gutxirekin, beraz. Zerbait
|
egin
behar nuela erabaki nuen.
|
|
|
Atea zabaldu nuenean bere ohea niregandik urrunegi zegoela iruditu zitzaidan. Urrats gehiegi
|
egin
behar nituela bere gorputz ttikia ikusteko, alegia. Leihoko estoreek apenas iragazten zuten argi laru xume bat ohe erraldoiraino.
|
|
|
– Poliziak darabiltzan auto propaganda bideez hitz
|
egin
behar baduk, jakin ezak ondotxo dakidala nolako jukutriak asmatzen dituzuen...
|
|
|
Eguerdiko hamabietarako egina nuen hitzordua Juliarekin, etxe baten atikoan. Berak ezarritako zita lekuak harritu ninduen, baina garrantzitsuena zen Julia ikusi
|
egin
behar nuela. Nerabe hanka gorri bat bezain urduri nengoen.
|
|
|
– Atzo telefonoz deitu zidan, nirekin hitz
|
egin
behar zuela esanez. Ez zen inor azaldu.
|
|
|
PAGASARRI mendia! Aukera bat zen, beste hainbaten artean aukera bat, besterik ez; baina zirt edo zart
|
egin
beharra nuen.
|
|
|
Nik dakidala behintzat hori eragozten didan legerik ez zagok, azken finean muturra sartzea nire lana duk; horretarako ordaintzen zidatek, zeuei bezalaxe. Orain, ipurdi handi hori mugitu eta
|
egin
behar duana egintzak! Aske utzi behar banauk lehenbailehen izan dadila, hire morroiaren hats nardagarriak erabat zorabiatu baino lehen bederen.
|
|
|
– Amaia naiz. Zurekin hitz
|
egin
behar dut lehenbailehen.
|
|
|
Mantxola zutitu eta bi zutaberen pare ziren beso gihartsuez bermatu zen mahaiaren gainean; edozein unetan jauzi
|
egin
behar zuen basapiztia baten traza hartu zuen guztiz.
|
|
|
– Baina orduan zergatik egin zuen hitzordua Jokinekin bere buruaz beste
|
egin
behar bazuen. Ez da oso zentzuzkoa lagun batekin gelditu eta zain dagoela tiro botatzea bere buruari; suizidioa ondo hausnartutako erabakia izaten da gehienetan, eta ez bat batean bururatzen den kontua...
|
|
|
– Eta Louisek zergatik jarri zuen hitzordua Jokinekin bere buruaz beste
|
egin
behar bazuen?
|
|
|
Horregatik, agian, oraindik gutxi batzuek aitortzeak ere lotsa ematen duen zeregin hauetan ematen ditugu orduak, poemak idazten ditugu hitzen eta gauzen arteko zubi hondatuak berreraikitzeko. Eta zubi horiek berriro altxatzeko hitzak destoxikatu
|
egin
behar ditugu, garbitu, errealitatearen hondamendiak eta zatiketak hizkuntzaren hondamendia eta zatiketa ekarri digulako ezinbestez. Egiten ditugunak saiakerak baino ez dira, baina bizitza bera saiakera baino ez da.
|
|
2002
|
|
|
–Beno, ez hori bakarrik –zuzendu zuen Mentxuk–, irabazi ere
|
egin
behar duk, galduz gero guztiontzako porrota izango duk.
|
|
|
– Gestio bat
|
egin
behar duzu, Santos. Bilboko saioan Joselu finalera ailegatzea lortu behar duzu, eta horretarako gimnasioko entrenatzailearekin berba egin.
|
|
|
– Botika zabaldu aurretik enkargu parea
|
egin
behar dut.
|
|
|
– Hire aitak
|
egin
beharrekoa duk hau, baina ez diat itxaroteko gogorik: nork esan dik nigana etortzeko, salaketa kontu horiekin?
|
|
|
Iluntzeak egongelatik atera gabe harrapatu zaituzte. Esnatu deneko hanka egin du Fionak, komunetik pasa barik, erosketak
|
egin
behar zituen. Zuk ketak bakarrik ulertu dituzu, baina sumatu duzu erosketak zirela.
|
|
|
Batetik edo bestetik. Madnerrek arrapostu egin zion, berba
|
egin
behar zutela lehenbailehen bizirik zeudenekin. Haiek argituko zieten nongoak ziren hegazkinak eta nondik etorriak.
|
|
|
Zorroaga teniente eleaniztuna ere haiekin zebilen. Itzulpenak
|
egin
behar zituen. Lekuko batzuek, harrigarriro, ez omen zekiten gazteleraz.
|
|
|
Isilarazi
|
egin
behar genituen ezkila hots haiek
|
|
|
baina kontu
|
egin
behar dugu
|
|
|
baina urruntze honetatik
|
egin
behar dugu irtenbidea.
|
|
2003
|
|
|
Badaki zer gertatuko zaion baina beste irtenbiderik ez dauka. Joan
|
egin
behar du. Lekua ikusi egin behar du.
|
|
|
Joan egin behar du. Lekua ikusi
|
egin
behar du. Ingurua aztertu egin behar du.
|
|
|
Lekua ikusi egin behar du. Ingurua aztertu
|
egin
behar du. Fauna ikusi behar du.
|
|
|
Polloeko gorputegian hotz egiten du. Hotz
|
egin
behar du gorputz ia izoztuak erabiltzen dituzten lekuan. Damian, Lupe eta ondoren zetozkien ertzainak iritsi direnerako, han ziren Urrutikoetxea tenientea eta Larrañaga forentsea.
|
|
|
Hasi egin behar, ordea. Lehenengo atea zabaltzeko balioko zuen giltza aurkitu
|
egin
behar zutela nonbaitetik. Beti izaten zela horrela euren artekoa, sinatu gabeko liturgia aspaldiko bati segika bezala.
|
|
|
Ez du Zorionatik atera nahi, baina ezinezkoa zaio hori. Habiatik irten
|
egin
behar du. Poliklinikara joan behar du bihar, eztarriko munstroa errotik ken diezaioten.
|
|
|
Inor egon ote daiteke prestaturik halako gauza baterako. Hil
|
egin
behar duela jakiteko. Uste baino lehen.
|
|
|
–Zer
|
egin
behar zuten gureek, ba? –galdetu nion.
|
|
|
–Zer
|
egin
behar duzu? –galde egin nion– Elkarrekin geratuko gara, neuk zainduko zaitut, neuk bilatuko dizut senarra.
|
|
|
–Zer
|
egin
behar duzu orain? –galde egin nion– Carltonera ez zara itzuliko, ezta?
|
|
|
–Esperantza hari mehe batekin –esan nion– Ohartu haiz –ez dakit, baina orduan uste dut hasi nintzaiola hika esaten– zelan diotson ilobari? Zigorra leuntzeko egin ahalak egiteko, nora jo behar den, jotzeko, kosta ahala kosta aurrera
|
egin
behar dutela.
|
|
|
–Neuk esango dizut norekin
|
egin
behar duzun berba –eta izen bat esan zuen.
|
|
|
–Denekin hitz
|
egin
beharra duela esan nahi dut. Ez zaio ba hitz egiten hasi alboan suertatu zaigun bati, bonben eztanden erdian?
|
|
|
|
egin
behar duena esaten diote etengabe.
|
|
|
errespetua ere irabazi
|
egin
behar baitu bakoitzak.
|
|
|
deskribatu
|
egin
behar lituzke?
|
|
2004
|
|
|
Eta askatasun horren alde borroka egin duten gudari eta borrokalariak gogoratu nahi nituzke, bereziki Gabi, gure herriko presoa, kartzelan bost urte daramatzana. Aberriaren alde eman dute bizitza, eta gure egitekoa haiek askatzea da, gure askapenaren alde aritu dira borrokan eta horrengatik daude preso Espainiako Kartzeletan, eta horregatik
|
egin
behar dugu lan haiek askatzeko. Eta lan egiteko modurik hoberena antolatzea da, militatzea, nahi den tokian:
|
|
|
Irudi hartako Mirenen ihesa ekidin nahian, barra barra hasi zen edandako zerbeza ugaria lagun: " Ongi aritu da Harakin ongietorrian, baina nik beste hitz batzuk erabiliko nituen, ez duzu uste?; komisaldegian kristorenak eta bi egin dizkigute; nik uste dut, genekien hoberen egin ditugula gauzak; asko akordatzen naiz etxera eman zintudan hartaz, ongi egon zen ezta?; nahi duzu beste zerbeza bat; bai, Bazterrek etorri
|
egin
behar zuen afarira, ama ikusiko zuen bihar, baina Bazter batzuetan oso arraroa da, nik batzuetan ezin dut berarekin; eta Harakin ere, laostia da".
|
|
|
Ohatzera beharrean telebista ikustera eseri zen, gertatzear zegoenari espera; Marckek, gerora, ‘ihesaldi autistan’ bataiatuko zion horretan aritzera. " Oteizak ostrukaren estrategia deitzen zuen horretara; alegia, errealitatea ez balitz bezala jokatu eta mundu propiala sortzera" azalduko zion Marcki, Ikeren arazoa sortu eta noren alde
|
egin
behar zuen argitzeko erregutu zionean.
|
|
|
Egia esateko bera ez zegoen oso konbentziturik
|
egin
behar zutenaz, baina zaila zen Mariari kaskoan zerbait sartzen zitzaionean burutik kentzea, eta Mariari ezkondu behar zutela sartu zitzaion buruan, eta umeak izan gero, eta gauza horiek guztiak. Ama ikaragarri poztu zitzaion ezkontzera zihoala esan zionean, ez zion galdetu ezta norekin ere, baiezkoa baino ez zion egin, eta neska etxera ekartzeko agindu.
|
|
|
Biltzarraren bigarren egunean hots egin zionean abegitsuago aurkitu zuen Bazter. Baietz, geldituko zirela, arratsalde hartan lan
|
egin
behar zuela eta gau aldera, zortzietan, joanen zitzaiola bila. Baietz, biltzar tokira bertara.
|
|
|
" Zer pasatzen duk gaur, denek alde
|
egin
behar dute edo zer; lehendabizi Manolo handia, gero beste biak, gero Bazter, eta orain hau. Nork bildu behar dik hau dena" oihukatu zion Ferminek.
|
|
|
" Joder, besterik ez, besterik ez! Kontuak
|
egin
behar dituk, ondo egin behar dituk gainera. Nola dakigu ez duzuela lapurretarik egin".
|
|
|
" Joder, besterik ez, besterik ez! Kontuak egin behar dituk, ondo
|
egin
behar dituk gainera. Nola dakigu ez duzuela lapurretarik egin".
|
|
|
Egia ote zen Aliziak zioena, alegia, homosexuala dela eta homosexualitate hori bizitzeko alde egin zuela herritik? Izan ere, alde
|
egin
beharra zuen lasai ibiltzeko. Seguru aski bai.
|
|
|
" Zer
|
egin
behar duk bihar goizean?".
|
|
|
Handik gutira, guardia
|
egin
behar zuen gau batean ihes egin zuen Frantziara. Ordutik ez da bere berririk izan.
|
|
|
Noraeza begitartean, baina pauso sendoa ibilian. Jakin baitaki, hagitz ongi gainera, zer
|
egin
behar duen. Izan ere, artzain zaharrak gaueroko errituala errepikatuko du:
|
|
|
lehertu
|
egin
behar duela
|
|
|
" Hori izaten da, esan zuen Jonasek, peatonak denbora gutxi duelako kruzatzeko kalea... Como media, semaforo berdearekin peatonak segundoko metro bat
|
egin
behar du."
|
|
|
Lehenago bai, komunak: lehenago jendeak kaka
|
egin
behar zuenean simaurtokiko atean elkartu eta, solas egiten zian, e, solas... E?
|
|
|
" Ke ba! esan zuen Txemiñek, hori Amabiko ostatuan urteko pitarra probatzen gelditu duk Tomasekin eta!," han egongo zirela biak ala biak zein baino zein atxur galantagoarekin eta han beste konturik ez zela, eta astoa, berriz, zer
|
egin
behar zuen?, ezagutzen zuen bidetik barrena jaitsi, eta bide bakarra gainera! Eta bazitekeen hala izatea, eta bazitekeen ez izatea hala, eta hartan Erdoi isilak:
|
|
|
" Berriz ere elurra
|
egin
behar duela esan dik gobernuak. Alper alperrik ari haiz." Kalean behera egin eta:
|
|
|
" Eta, nik zer
|
egin
behar dut?"
|
|
|
" Hi: lana, tamainan
|
egin
behar duk;" begi ñika eginez: " Gero istripuak izaten dituk eta."
|
|
|
" Udaletxeak
|
egin
behar duena, baimenak eman ez, egin behar duena da, berak egitea... Klaro!
|
|
|
" Udaletxeak egin behar duena, baimenak eman ez,
|
egin
behar duena da, berak egitea... Klaro!
|
|
|
Ez al duzu ikusten?... Hori udaletxeak
|
egin
behar duena da, etxea bota, eta zuri eta Mikaelari Rotondan etxe berri bana eman."
|
|
|
" Eta, zer
|
egin
behar du orain?"
|
|
|
" Masa izerdiarekin
|
egin
behar duk. Ez al dakik hori?"
|
|
|
" Bueno... Nik joan
|
egin
behar dut."
|
|
|
‘Uste dut zure nobioa katarroarekin dagoela... ’ Ez dakit, ba. Ezkondu
|
egin
behar dute eta, ni ikustera lau edo bost aldiz etorri bada... Esan didate zatarra dela, baina..."
|
|
2005
|
|
|
Zena zela, erremedio likits urrina zuen sukalde hartarik ihes
|
egin
behar zuela erabaki zuen goiz batez. Amaren urratsen zirrizarra etsitua eta aitaren zintzur korrokak ez zitzakeen gehiago jasan.
|
|
|
– Zer
|
egin
behar dugu orain?
|
|
|
Madamen ordrea ez zuen ez Xarlesek ez Jeannek hautsi. Lanean ari ziren, frantsesez hitz
|
egin
behar zutela kiskun kaskun. Nagusiek handikiak errezibitzen zituztenean, gonbidatuen trufugai bihurtzen ziren:
|
|
|
– Zer
|
egin
behar dut eman dizkidaten multa hauekin guztiekin?
|
|
|
– Ez naiz egun osoa zure atzetik ibiliko, Rocky. Badakizu zer
|
egin
behar duzun. Gaiztoa zara gero!
|
|
|
Baina gelan
|
egin
behar dugu, bestela andereñoa haserretzen da. Nik horregatik ez dut gelan hitz egiten.
|
|
|
Behin baino gehiagotan saiatu izan da buruari tinko eusten, baina barberoaren hatzek –" boterea barberoaren hatzak bezain nazkagarria da", zioen Ossip Mandelstamek– makurrarazi izan dute beti; guraizeduna irteten da desafio guztietan garaile. Botere harreman hori gauzatu
|
egin
behar du azkenean bizarginak: nork agintzen duen adierazi.
|
|
|
Kairaino poliki gidatu eta malekoiko kabinatik deitu diot. Etorri
|
egin
behar duzu Laura, malekoian nago. Ikusiko dut, esan du.
|
|
|
Diodana otoitz bat izan daitekeenik pentsatu gabe hasieran, nire buruari esaten diot: horretarako ahalegin berezia
|
egin
behar badut ere, poztuko naiz aurrerantzean hurkoaren zorionaz, bakarrik biziko naiz, eguzkia dagoen lekuen ondoan eseri eta betazalak itxita dastatuko ditut argia eta bizitza, aingeru guardako bat bezala izango naiz, disko jogailuaren altabozak barruko patioetara aterako ditut bizilagunek nire bildumako kanturik leunenak entzun ditzaten, zoriontsu izango naiz aurpegirik ikusten ez diodan horren ...
|
|
|
Kontua erraza da, gaztigatu zidan erizainak, aukeratu
|
egin
behar duzu: literatura unibertsaleko pertsonaia bat aukeratu behar duzu, eta hemendik aurrera, fikziozko pertsonaia horren baitan biziko zara eternitate osoan, dela Emma Bovary edo dela Dorian Gray, dela Sherlock Holmes edo dela Robin Hood, eta berak bezala jokatu eta sentituko duzu engoitik, ez duzu zure aurreko bizitzaren arrastorik gogoratuko.
|
|
|
Baikor eta energia zoro baten menpe nintzen, hala banintzen. Hotzaren eta beldurraren eraginez dardarka zarenean, oihu
|
egin
behar duzu, sastakaiaz leihora aterarazi zugan bizi den jainko zarrastel barru nagi bezain barre eragile hori. Atera hadi leihora, frankotiratzaileei egiek desafio, egintzak barre haien lepotik eta egin dezatela hitaz ere barre!
|
|
|
Kontua da –erromantizismoaz ari garela, to, auzo oso bat erromantizismoaren flotazio lerroaren kontra– Pigallen bizi naizela orain eta maldan gora
|
egin
behar dudala egunero ogia erosteko. Kioskoa topatzeko ez daukat arazorik, baina okindegia ez dut sekula aurkitzen.
|
|
|
Orduantxe konturatu zinen, Damian, Leon hasita zegoela zurekin gogaitzen. Egia esan, gainerako beste guztiarekin ere bazegoela gogaituta aspalditik, bere buruarekin, batez ere, eta soilik
|
egin
behar zuen osinaren koadro berri hartan zeuzkala jarrita gogoa, adimena eta zentzuak oro. Ihesbiderik inon bazen, hantxe zeukala itxaropena.
|
|
|
Zer
|
egin
behar duzu, bada. Leonek ez zaitu ondoan nahi jada.
|
|
|
Gauzak erabakita etortzen dira. Eta erabakita zegoen Anton Apezetxeak alde
|
egin
behar zuela hemendik. Hark, behintzat, astia izan du damuak gainetik kitatzeko.
|