|
2000
|
|
|
Noski, ez nuke hain bizimodu hotzean jaio eta hazi nahi, eta familiarik ez izatea eta holan, baina Rocíok" eta zuri buruz, zer?" galdetu didanean berak beste eskarmentu izan nahi nukeela konturatu naiz, hori bai. Horregatik eztul txiki bat egin eta kontatuko niona pentsatzen hasi naizenean, berriz itaundu dit" zer?, ez al
|
duzu
ezer kontatzeko?", eta nik baietz, hain zuzen ere horrexegatik etorri naizela Irlandara, nazka nazka eginda nagoelako kontatzeko ditudan gauza gutxiekin.
|
|
2001
|
|
|
Armendarizen amak, baina, bat batean ihes egin dio bere besarkadari eta begietara zuzen begiratuz bere aurrean zutik jarri da. Ulertu, esan dio ahots minduz, zuk ez
|
duzu
ezer ulertzen, baboa, Jonek ni asko maite ninduen, asko, eta horregatik hil zuen bere burua, ni bere haur baten zain nagoelako.
|
|
|
‘Franco ohean hil zen, frankokumeek hor jarraitzen dute Espainian jaun eta jabe, eta zu atzera begira beti, gerra zibileko fusilatuak banan bana zutituko diren zain. Mende erdian ez
|
duzu
ezer ikasi.’
|
|
|
Zoriona mendi haren gainean dagoela kontatzen dute itsasoko nomadek, alakalufe indioek. Han goiko zurian ez
|
duzu
ezertaz arduratu beharrik izango. Ardoa, hoberenetik izanen omen duzu, eta tea ere bero beroa, eta gailetatxoak, eta muskuilu erreak, bero beroak, jateko jada prestatuak.
|
|
|
‘Eta ez
|
duzu
ezer galdetu? ’
|
|
2002
|
|
|
–Ez
|
duzu
ezer sentitu beharrik. Izan ere, zuek iritsi baino bizpahiru segundo lehenago, SOS bat luzatu dit osaba Lazarok.
|
|
2003
|
|
|
–Oskar, ez al
|
duzu
ezer esan behar?
|
|
|
–Mingaina trabatu al zaizu? Ez
|
duzu
ezer esan nahi?
|
|
2005
|
|
|
–Zelan nahi
|
duzu
ezer gogoratzea borobiltxo horiek praketatik ihesi guran badabilzkizu.
|
|
|
Detektibearena egin duzu egun batez, baina tentelarena baino ez duzu egin. Orain arte ez
|
duzu
ezertan aurreratzen lagundu eta dena pikutara bidaltzeko zorian egon zara. Baina ze ostia, inortxok ere ez nau aldenduko Ametsen ondotik.
|
|
|
–Ez
|
duzu
ezer entzuten? –galdetu zidan arrebak– Kanpoan norbait dabilela ematen du...
|
|
2006
|
|
|
–Baina, izeko, dagoeneko ezin
|
duzu
ezer egin. Iragana ezin da aldatu –esan dio Nereak.
|
|
2007
|
|
|
Bihar goizean hartu behar duzu abioia. Ordura arte ez
|
duzu
ezer egin behar.
|
|
|
Indarrez aritu zara, amaierara ahalik eta azkarren heldu nahiko bazenu bezala. Eta bukatzean ez
|
duzu
ezer esan. Etzanda geratu zara, sabaira begira.
|
|
|
Orduan gogoratu duzu gelako leihotik ikusi duzun haur hura, orube handian zegoena, belauniko, lur barruan zerbaiten bila bezala. Egin duzu ahalegina orubea ikusteko baina, iluntzen ari duenez, ez
|
duzu
ezer ikusten piztu berri diren kaleko argietatik haratago. Saiatu zara, ahalegina egin duzu berriz, eta halako batean, ikusi duzu zerbait.
|
|
|
Besoak aurrean zabalduta eta eskuak lotuta dituzu, zure gorputzaren eta eskuen artean hutsunea utziz, pertsona ikusezin bat besarkatzen bazeunde bezala. Bira, bira, bira ari zara, eta bat batean ez
|
duzu
ezer ikusten. Lurrera jausi zara, zorabiatuta.
|
|
2008
|
|
|
–Zer, zerbait sartu zaizu ahoan? Orain ez
|
duzu
ezer esan behar. Komisarian esaten zenuen, bada.
|
|
|
Nik galderak egingo dizkizut eta zuk baietz edo ezetz erantzun. Ea, azken lau urtetan parte hartu
|
duzu
ezertan?
|
|
|
Ez
|
duzu
ezer susmatzen, baina tiraderak gauza normalez beteta ditut. Zarata ateratzen ez duten gauzez.
|
|
|
–Gari, zuk ez al
|
duzu
ezer susmagarririk ikusten Miriamen hilketan?
|
|
|
–Ni ahaztu egingo nintzateke poliziaz eta goiko agintariez, Barbosa, esan zion?. Aurre egiten badiezu ez
|
duzu
ezer onik aterako, ondo dakizu zelakoak diren.
|
|
2009
|
|
|
Bata bestearen gainean zeuden eta, egia esan, haien atzean nekez ikusiko gintuen Etxek. Gainera, ez duzunean inor ikusterik espero, ez
|
duzu
ezer bilatzen, beraz?
|
|
|
Jainkoa zuk ipini duzu, eta zuk ipini baduzu bakarrik dago. Baina, azkenean, ez zara zu ipini duena, zuk ez
|
duzu
ezer asmatu: zure Jainkoa eta zure fedea komunitatearen oparia da?
|
|
|
–oihu egin zuen Anak?. Ez, ez
|
duzu
ezer ulertzen. Baina ulertuko duzu, horixe ulertuko duzula!
|
|
|
–Eta nolatan ez
|
duzu
ezer esan orain arte, on Servando?
|
|
|
–Ez
|
duzu
ezer esan behar??
|
|
|
hondartza ere bai, jakina. Hori ikasi arte, ez
|
duzu
ezer ikasiko, Bibi?
|
|
|
–esan zuen Nazariok?. Ez al
|
duzu
ezer esan behar? –eta nola Adak ez baitzuen ezer esaten, aitak jarraitu zuen?:
|
|
|
besterik ez!?, eta, irudion haritik, bere kexua: . Medikuak ikusi du, aitak ikusi du, amak ikusi du, guztiek ikusi dute, eta Zuk, guztia ikusten duzun Jainko guztiahaldun horrek, ez ote
|
duzu
ezer ikusi, bada??; Jainkoak, baina, ez zuen ezer ikusi, itxuraz, bere kexua lauzpabost bider errepikatu ondoren berriro hasi baitzitzaizkion Domingori lehengo irudiak buruan sartzen, zalgurdiak eta automobilak, burusoila eta bola gazta; gero, apaizak esan bezala, sakristiara joan eta hark berehala egin zion kasu:
|
|
|
–Zergatik ez
|
duzu
ezer esan, Ernes, gehien behar zintudanean? –eta, alabengana jiratzen zela, erantsi zuen?:
|
|
|
–erantzun zion amak, zeinak, begiak alaba gazteenaren begietan iltzatzen zituela, galdetu baitzuen?: Eta zuk ez al
|
duzu
ezer esan behar, Ada?
|
|
|
arrosa eta lorategia, sukaldea eta egongela... baina baita bainugela eta komuna ere; plazak eta enparantzak, baina baita sendategiak eta eroetxeak ere... hondartza ere bai, jakina. Hori ikasi arte, ez
|
duzu
ezer ikasiko, Bibi...
|
|
|
Jarri zutik! –esan zuen Nazariok– Ez al
|
duzu
ezer esan behar? –eta nola Adak ez baitzuen ezer esaten, aitak jarraitu zuen–:
|
|
|
–Zergatik ez
|
duzu
ezer esan, Ernes, gehien behar zintudanean? –eta, alabengana jiratzen zela, erantsi zuen–:
|
|
|
–erantzun zion amak, zeinak, begiak alaba gazteenaren begietan iltzatzen zituela, galdetu baitzuen–: Eta zuk ez al
|
duzu
ezer esan behar, Ada?
|
|
|
–Ez
|
duzu
ezer esan behar...?
|
|
|
bat batean beste irudi bat etorri zitzaion, aurrekoak uxatu zituena –zapatetan sartu zituèn harriak eta bere oin zaurituak, harriak eta bere oin zaurituak, harriak eta bere oin zaurituak... besterik ez! –, eta, irudion haritik, bere kexua: " Medikuak ikusi du, aitak ikusi du, amak ikusi du, guztiek ikusi dute, eta Zuk, guztia ikusten duzun Jainko guztiahaldun horrek, ez ote
|
duzu
ezer ikusi, bada?"; Jainkoak, baina, ez zuen ezer ikusi, itxuraz, bere kexua lauzpabost bider errepikatu ondoren berriro hasi baitzitzaizkion Domingori lehengo irudiak buruan sartzen, zalgurdiak eta automobilak, burusoila eta bola gazta; gero, apaizak esan bezala, sakristiara joan eta hark berehala egin zion kasu:
|
|
2010
|
|
|
orain hanka batekoak eta orain bitakoak, inguruabarren arabera; baina, beharbada, ez gaude elkarrengandik hain urruti alor honetan, beste kontu bat da politika, Damaso?: zuk, izan ere, ez
|
duzu
ezer sinesten, eta nik ezereza dut sinesten?
|
|
|
ez zen, beraz, ez hain biribila ez hain osoa, ezta hain zuria ere; esan nahi dizudana da Helenari ez niola jokabidea guztiz onartzen, ez une hartan bederen; ordainean, baina, amaganako gorrotoa, bost bat minutu igarota gero, aurrez aurre jarri zitzaidan hura berriro ere? ...ura, egunetik gauera bezalakoa, urtebete baten buruan?, zeren tuberkulosiak jota egon nintzenean beharrezkotzat jotzen nuena ez bainuen beharrezkotzat jotzen jada?!?; hala, bada, nire nolabaiteko porrotak mintzen ninduen eta minezko malkoak eragiten, maitasunaren zabala, egun batetik bestera hain estu eta hain gabe?!?, nahiz eta ez nuen kanpora alerik ere bota, gorrotoaren indarrak eragotzita;. Ez
|
duzu
ezer esan behar?, galdetu zidan amak; bero behar nuen, baina izotzak hartua bezala nengoen, eta begiak iltzatu nizkion; gauza asko nituen esateko, edo gauza bakarra ote nuen, burura behin eta berriro etortzen zitzaidana, harpia bat zela esan nahi bainion, behin, bi aldiz, eta hamaika aldiz??, baina ez nion ezer esan; amak, ordea, ongi ikasia zekarren lezioa, azpilanak ere bere baldintzak zituen, ama bezalako aditu batek ongi ezagutu behar zituenak?, eta teatro kolpe batean esan zidan:
|
|
|
Orri erdiko aipu bat zen, kronologia pixka bat atzeratzeko. . Ez
|
duzu
ezer gehiago esateko?, galdetu genion.
|
|
|
–Ez
|
duzu
ezer ulertu, urde zaharra, hau gurea da, esan zuen sasi kazetariak maskara seinalatuz?. Gure bezeroak erruz sarituko digu altxor hau aurkitu izana, eta zu ez zara oztopo izango, ez horixe.
|
|
|
–Ez
|
duzu
ezer esaten? –oldartu zitzaion neska.
|
|
|
–Norbait neskak hiltzen ari dela, ez
|
duzu
ezer entzun?
|
|
|
–Ezin al
|
duzu
ezer egin? –galdetu zidan Pellok– Zerbait esan edo...
|
|
|
–Eta gero jan yogurra, ez
|
duzu
ezer bazkaldu eta.
|
|
|
–Ez
|
duzu
ezer galdetu behar?
|
|
|
orain hanka batekoak eta orain bitakoak, inguruabarren arabera; baina, beharbada, ez gaude elkarrengandik hain urruti alor honetan —beste kontu bat da politika, Damaso—: zuk, izan ere, ez
|
duzu
ezer sinesten, eta nik ezereza dut sinesten...
|
|
|
Une hartan, izan ere, Helenari niòn maitasunaren isuria ez zen karta irakurri aurrekoa: ...akoa, urtebete baten buruan?, zeren tuberkulosiak jota egon nintzenean beharrezkotzat jotzen nuena ez bainuen beharrezkotzat jotzen jada...! —; hala, bada, nire nolabaiteko porrotak mintzen ninduen eta minezko malkoak eragiten —maitasunaren zabala, egun batetik bestera hain estu eta hain gabe...! —, nahiz eta ez nuen kanpora alerik ere bota, gorrotoaren indarrak eragotzita;" Ez
|
duzu
ezer esan behar?" galdetu zidan amak; bero behar nuen, baina izotzak hartua bezala nengoen, eta begiak iltzatu nizkion; gauza asko nituen esateko —edo gauza bakarra ote nuen, burura behin eta berriro etortzen zitzaidana, harpia bat zela esan nahi bainion, behin, bi aldiz, eta hamaika aldiz? —, baina ez nion ezer esan; amak, ordea, ongi ikasia zekarren lezioa —azpilanak ere ber... " Badakit argibideak nahi dituzula, baina horretarako etorri da Helena, berarekin hitz egin nahi baduzu..."; larritu nintzen eta burua nahastu zitzaidan orduan...; amari begiratu eta ezpainetan irri garailea igarri nionean, ordea —ez nion amari dohaineko garaipenik eman nahi, ez horixe! —, erreakzionatu egin nuen:
|
|
2011
|
|
|
–Beti izan zara zu apur bat barrabasa. Ez
|
duzu
ezer esplikatu beharrik.
|
|
|
Eta okerrena da ezin zarela zinema iruzurgile eta, are gehiago, erreakzionario horren aurka azaldu, orduan putakume bat zarelako. Ezin
|
duzu
ezer txarrik aipatu Iciar Bollaínen Te doy mis ojos pelikulari buruz, orduan ari zarelako tratu txarrak justifikatzen?. Hori bai, horretan erortzen ez den zinema sozial ona gustuko du donostiarrak.
|
|
|
jarraitzen zutena, eta ekonomikoa, gutxiago beraientzat, eta isiltzen joan ziren pobrearen aldarriak, beraietako batzuk gainera klase ertainetik harago, kapitalista egin zirenez, ez handi, baina bai Suediako sozialdemokraziara pasatzeko neurrian, batzuk ezta hori ere; eta helburua orduan ez da justizia, zure taldea baizik, aldra bat gehiago lehian, eta apaizez gain nori egiten zion mesede galdetuz darrai, bera ere dagoeneko badenik ohartu gabe. Aspaldi gainditutako eztabaida bat da nazioaren eta ezkertiartasunarena, ez
|
duzu
ezer berririk esan (organo boikot egilea ahul ibili da azken egunetan). Eta iraultzak, hala izatekotan, beren kontra behar luke dagoeneko, gu guztion kontra, gehien hiltzen duenaren arabera, ekonomia.
|
|
|
Ez zara batere ona, traketsa zara eta ez duzu inolako pazientziarik. Hori gutxi balitz, ez
|
duzu
ezer agoantatzen, hamar minutu eta lo zaude, zurrungaka, tripaz gora. Eta imajinazio gutxikoa zara, gainera.
|
|
|
–Baina zuk ez
|
duzu
ezer txarrik egin.
|
|
2012
|
|
|
Oraindik ez
|
duzu
ezer aurreratu nahi, ezta. Ondo egiten duzu, aurrez aipatzen diren gauzak ez dira inoiz ondo ateratzen.
|
|
|
Ez duzu ikusten baina ukitzen duzu. Ez
|
duzu
ezer ulertzen.
|
|
|
ezer ez. Ez
|
duzu
ezer esaterik lortu eta kolpeak geroz eta bortitzagoak dira. Ezin ditut jasan?
|
|
|
–Ez
|
duzu
ezer esango, edo ezer egingo bidaia guztian? –leporatu nion, restop batean zigarro bat pizten saiatzen zen bitartean?.
|
|
|
–Zure burua ere kikara hau bezala dago, pentsamenduz beterik. Hustu ezean ezin
|
duzu
ezer gehiago jaso. Zu ez bazara arduratsua, zergatik izan behar dut nik?
|
|
|
zorionaren bila joan beharrik ere ez duzu, daukazun zoritxarra kendu eta nahikoa duzu. Ez
|
duzu
ezer aktiboa egin beharrik zorionagatik, zeuk elikatzen duzun zoritxarrari indarra emateari uztea besterik ez. Horra ezer egin gabe lor daitekeena.
|
|
|
–Arazo bat dago ordea. Ez
|
duzu
ezer nire kontra, putakume horrek. Haizea besterik ez, eta harrapatzen zaitudanean...
|
|
|
Gizon haren hazpegiak oroimenetik irristatuko ziren arrastorik utzi gabe?. Ez
|
duzu
ezer hartuko?
|
|
|
–Gezurretan ari zara, ez
|
duzu
ezer nire kontra, erran zuen Dasilvak. Mekanikoki erran zuen, benetan sinetsi gabe.
|
|
|
–Ba al dakizu zer jantzi? Ekarri al
|
duzu
ezer eleganterik. Bestela, nik soineko dotoreak ditut aukeran.
|
|
|
Denbora honetan ez duzu poesiarik irakurri, ikasleentzat prestatu beharreko irakurketetan murgildu zara. Ez
|
duzu
ezer idatzi.
|
|
|
–Eta zu? Ez al
|
duzu
ezer esan behar? –galdegin nion.
|
|
|
Ros! Zuk ez al
|
duzu
ezer esan behar? –Olak nire munduan harrapatu ninduen.
|
|
|
Beno, gauzak egiteko ez dago aukera handirik... Baina ez dio axola, hemen ez
|
duzu
ezertarako gogorik.
|
|
|
Zu porta zaitezke txintxo txintxo, baina berdin dio; zure gurasoek eztabaidaren bat izango dute aldian behin, edo zure amak depresioa izango du, edo aitari ez zaio gustatuko zuk hau edo bestea egitea, edo... auskalo! Zuk ezin
|
duzu
ezer egin kontu horiek galarazteko, zure kontroletik kanpo daude eta. Hala ere, bada gauza bat zure esku dagoena, zuk guztiz kontrolatzen duzuna:
|
|
|
–Zer, Bergaretxe, ez
|
duzu
ezer esan behar?
|
|
|
Ezin
|
duzu
ezer frogatu!
|
|
|
–Zer, Bergaretxe, ez
|
duzu
ezer esan behar??.
|
|
|
Horiek dira leku hauen izenak; baina zergatik izendatu behar ote ziren, hori ez dakigu ez zuk eta ez nik. Entzuten al
|
duzu
ezer. Antzematen al duzu uretan aldaketarik?
|
|
|
–Ez al
|
duzu
ezer ahaztu?
|
|
2013
|
|
|
Ez dituzu ezertan hartzen haren lagunen gurariak? Ez
|
duzu
ezertan hartzen De Bourgh andereñoarekin duen isilpeko konpromisoa ere. Galdu al duzu egokitasun eta delikadeziaren zentzu guztia?
|
|
2014
|
|
|
–Ez
|
duzu
ezer esan beharrik. Nire iritzia besterik ez da.
|
|
|
–Ez
|
duzu
ezer esan behar?
|
|
|
Alferra! Ez
|
duzu
ezertarako balio!
|
|
|
–Ez
|
duzu
ezer egin beharrik! Ulertzen?
|
|
|
Eta izerdia hozten zitzaigun. Momentu horietan, zentzu guztiak dauzkazu erne, tentsio animalean; ezin duzu mugitu, ezin duzu zarata txikiena atera, ez
|
duzu
ezer ikusten, eta kanpoan zerbait gertatzen bada salduta zaude?.
|
|
|
–Hm? Ez al
|
duzu
ezer falta etxean??.
|
|
|
Ximon: Zer, Dan, zuk ez
|
duzu
ezer proposatu behar?
|
|
|
Irati Li Mei: Zer, Alberto, ez
|
duzu
ezer esan behar?
|
|
|
–Ez
|
duzu
ezer esan nahi. Badakizu zer den hau?
|
|
|
Ezin dituzu besoak ez hankak mugitu, ezin duzu, nahiz eta jakin, igeri egin, ur azalerantz, bizirantz. Ezin
|
duzu
ezer egin. Geldirik eta izozturik eta geldirik zaude.
|
|
|
–garrasi egin zuen judu txikiak?. Etekina ez
|
duzu
ezertan ere kontatzen?
|
|
|
Ikusia nuen nola, sastraka gaina parrastatu eta inarrosteko moduagatik, tiro gehienak oso goitik joanak ziren. Ezin
|
duzu
ezer jo, ez baduzu sorbaldatik apuntatzen eta disparatzen; tipo hauek, ordea, gerrialdetik eta begiak itxita disparatzen zuten. Erretira, nire iritziz, eta zuzen nengoen?, txilibituaren txistukadak eragin zuen.
|
|
|
Ez
|
duzu
ezer ulertzen. Gorka argal dago eta zimur.
|
|
|
Eta nire besoaren itzalak, sukaldeko aizto latzarekin, zist eta zast, eskumuturrak ebaki dizkizu. Ez
|
duzu
ezer sentitu. Beldurra jabetu dela zutaz, besterik ez.
|
|
2015
|
|
|
Zortzi, bederatzi, hamar? haiengandik urrundu zara eta ezin
|
duzu
ezer entzun. Berriro itzuli zarenean Montagek jarraitzen du hizketan, bizi.
|
|
|
–Ez
|
duzu
ezer ulertzen.
|
|
|
Gogoratu Arratiako bailarako siesta hura, Gasteizko nire ohean igarotako arratsalde motela, 30 euroko ardo zuria. Bat batean aspertu egin zara, antsietateak gain hartu dizu, kilometroak egin nahi dituzu eta euriaren aitzakiaz ez
|
duzu
ezer bisitatu nahi, aurrera egin besterik ez, gasolina erre, zure auto berria errodatu. Ama ekartzen didazu gogora orain, autorouteko martiria.
|
|
|
Bizitza emateko prest geunden. Ez
|
duzu
ezer propio egiten bizitza galtzeko, baina, iristen bazen momentua, prest zeunden. Gure artean oso debate bizia zen horri buruz:
|
|
|
–Rodriguez Zapateroren gobernuak hilabete besterik ez du, hauteskundeak gainean dira eta. Uste
|
duzu
ezer egiteko astirik baduela?
|
|
|
Zatoz, beraz, adiskide, erdu orain nirekin eta zabaldu belarriak. Ez
|
duzu
ezer ikusten, noski, bele baten hegala dirudien putzu batean gaudelako, putzu lehor baten barrunbean. Baina erne!
|
|
|
–Zer, ez
|
duzu
ezer esan behar. Otsoak mihia jan dizu?
|
|
|
Ez
|
duzu
ezer erantzun.
|
|
|
–Isildu zaitez. Zuk ez
|
duzu
ezer ulertzen.
|
|
|
Ez da erraza. Atearen kontra jarri duzu belarria, baina ez
|
duzu
ezer entzun; dena isilik dago. Zaindariek beren lekutik entzuten ote duten jakin nahi zenuke, eta behatz koskorrekin jo duzu atean.
|
|
|
Atearen ondoan etzan zara lurrean, eta belarria zirritutik gertuena jarrita, adi adi itxaron duzu. Ez
|
duzu
ezer berezirik entzun; pasilloaren hasieran dagoen jendearengandik datozen txutxu mutxu batzuk besterik ez. Ahoa atearen azpitik hurbil egon zara pixka batean zain, eta Agirre...
|
|
|
Ez
|
duzu
ezer esan. Ezinegonaren mende zaude.
|