|
2004
|
|
|
Ikerketa batzuek enpirikoki erakusten dute kooperatibetako langileek ez dutela bere posizio soziala enpresaren jabetzan partaide izatearekin lotzen. Jabetza zentzuaren ahultasunaren aurrean, bazkide izatearen balio erantsi argienetakoa kooperatiben baitan
|
duten
parte hartzeko aukera da. Hainbat ikerketa. Kasmir 1995, Greenwood 1989, LANKI 1999, Azkarraga 2003, Bakaikoa et al. 1995?
|
|
|
Gizarte kapitalaren metaketaren nukleoa, hartzen diren erabakietan langilebazkideek
|
duten
parte hartzean datza. Kontsiderazio hori, 80ko hamarkadatikaurrera, gizarte ekonomiaz haratago ere, langileen parte hartze eta erabakiekikokoerantzukizun ereduei eta enpresa mozkinen banaketari jarritako arretak indartzen du.
|
|
|
Hortaz, kudeaketa operatiboa autonomia zabalez garatzen duten 90 negoziounitate baino gehiagoz osatzen denez MCC a, oso anitza da parte hartze horrengauzapen praktikoa. Bazkideek, kooperatiba bakoitzean, Batzar Orokorrean etaKontseilu Sozialetan eta enpresa kudeaketan
|
duten
parte hartze maila neurtzeazaila bada ere, egiturazko eragozle bi aipa daitezke.
|
|
|
Ildo horretatik abiaturik, 2003ko maiatzean izandako Kooperatiben Biltzarrean MCC ren nazioarteko politika sozialerako jarraibideak onartu ziren, bi ardatznagusirekin: bat, langileek enpresa filialetan izango
|
duten
parte hartzeari buruzkoaeta bestea, erantzukizun sozialarekiko konpromisoak jasotzen dituena.
|
|
|
Edonola ere, sozietate partizipatuetako langileei parte hartze mugatua soilikeskainiko litzaiekeela iruditzen zaigu, beti ere GESPA ereduan oinarrituz. Enpresan
|
duten
parte hartzea mugatua da, erabateko nagusitasuna eta boterea EtxeNagusiak izaten jarraitzen duelako: jabegoa hipermerkatuen% 2,25era mugatzenda, eta erabakitzeko ahalmena ere, kooperatibetan ez bezala, zedarriturik dagokudeaketa arrunteko gai batzuetara; bestetik, langileen parte hartzea bere ekoizpenzentrora mugatzen da; erabakiak, aldiz, enpresa partizipatuetan, kooperatibetan, sektore taldeetan eta Korporazio mailan hartzen dira; hau da, ez dute beren enpresari buruz erabakiak zuzenean hartzen diren beste organoetan ahotsik18 Horregatikguztiagatik, parte hartze planteamendua ezin da ohiko enpresa kapitalistek izanditzaketen formula instrumentaletara mugatu.
|
|
2005
|
|
|
Guraso Elkarteak familieneta ikastetxearen arteko lotura edo zubia ahalbidetzen du. Elkarte horrekgurasoek ikastetxean
|
duten
parte hartzea bideratzen du, eta, era berean, beste ikastetxeetako gurasoekin batera, federazioak sortzeko ahalmena du.Guraso Elkartea ikastetxearen kudeaketaz eta eskola kanpoko jarduerezarduratuko da batik bat. Elkarte horretaz gain, familiekin harreman gehienduen profesionala tutorea da.
|
|
2008
|
|
|
Gaur egun, «erabileran oinarritzen diren» hizkuntzaren jabetzearen azalpen ereduek bere gain hartu dituzte ikuspuntu horiek (Goldberg, 2003; Lieven eta beste, 2003), eta ereduok bermatu eta egiaztatu egiten dute gurasoen informazioan oinarritzen den Komunikazio Garapena Neurtzeko Zerrenda deritzon tresna. Gurasoek ondo informa dezakete beren seme alaben prozesu linguistikoaren gainean, bertan
|
duten
parte hartzea aktiboa delako. Batetik, haurrek entzuten duten hizkuntza ekoizpena edo input a eurek eta euren ingurukoek ekoitzia delako, eta bestetik, input hori maiz haurraren mailaren arabera egokitzen dutelako, hala nola perpausen egitura errazak erabiliz, esaldiak errepikatuz edo hitz kateak doinu bereziz ebakita (Zubiri, 1995; Barreña, 2001).
|
|
|
a.Kooperatibaren agintean
|
duten
parte hartzean (boto eskubidearekin loturiko berezko mugak; aginte organoetan parte hartzeko mugak).
|
|
|
b.Erakundearen ekonomia jaurbidean
|
duten
parte hartzean (kapitala ekartzeko mugak; kapital mota berezien berezko mugak; etekinetan parte hartzeko mugak).
|
|
|
c.Kooperatiba jardueran
|
duten
parte hartzean (bertan parte hartzen denetz; kooperatiba jarduera bat bakarra ala plurala den; langile, bezero edo hornitzaile gisa parte hartzen den; adibidez, langile gisa parte hartzeak, berezko «Kooperatiben Lan Zuzenbidea» ezartzea dakar legedi askotan).
|
|
|
Enpresa jardueran bazkideek
|
duten
parte hartzearen ondorioz, gehienetan, inplikazio maila handiagoa izan ohi dute. Hala ere, inplikazio kontzeptua, bazkide bakoitzaren kasuan, harremanetan egon daiteke gai hauekin:
|
|
|
Behin eta berriz aipatu da bazkideek jardueran
|
duten
parte hartzeak funtsezko eragina duela korporazio agintean, batez ere, bazkideen artean dauden interesezberdintasun handien ondorioz.
|
|
|
Bazkideek jardute sailetan, eta, batez ere, Batzar Nagusietan?
|
duten
parte hartzea erraztu eta bultzatu. Hurrengo idazpuruan aztertuko dugu horretarako zenbait tresna.
|
|
|
Egiaz, esan dugunez, gehienetan oso argi dituzte bazkide kapitalistek beren baterako helburuak epe motz eta luzeko gaindikinak maximizatzeko. Hori ez da gertatzen kooperatibetan; bertan, bazkideek enpresa jardueran
|
duten
parte hartzeak eta parte hartze horren ondoriozko salerosketak ere, bazkide bakoitzarentzat ezberdinak diren interes berezien multzo nahasia sortzen dute.
|
|
|
Bestelako kooperatiba handietan zalantza handiagoak daude ordezkaritzarako gaitasun horretaz114, bazkide erabiltzaileek, kontsumitzaileek, etab?
|
duten
parte hartzerik ezaren ondorioz, askotan, oso bazkide gutxi bertaratu ohi da Batzar Nagusietara, aztertu behar diren gaiak ez dira ezagutzen, etab.
|
|
|
– Lanean dauden kooperatiben etekinetan parte hartzeko bazkide berriek
|
duten
parte hartzeari aurre egiteko sarrera kuotak ezartzea.
|
|
2009
|
|
|
Horrela, XVIII. eta XX. mendeen artean, gizonen migrazioakaktibotzat hartzen ziren, eta emakumeenak, berriz, pasibotzat (Lipszyc, 2004). Azken horien papera, kontuan hartzen zenean, familiaren barrenean kokatzen zen, ugalketa arloko funtzioen hedapena bezala (Izzard, 1985). Emakume etorkinei buruz eta migrazioetan
|
duten
parte hartzeari buruz egin ziren lehenengo ikerketetan, arrazoi sozialek justifikatzen zuten haien bizileku aldaketa, adibidez, alarguntasunak, banantzeak edota nahi gabeko ezkontza sahiesteak.
|
|
|
Ekonomiaren eraginkortasun eta efizientziaren aldetik egin daitezkeen azterketak antzekoak dira hiru kasuetan. Ezberdintasunak, batez ere, erakunde publikoek tresna horiek erabiltzeko orduan
|
duten
parte hartzean azaltzen dira. Adibidez, zerga politikaren egitura legez aldatu ohi da eta, beraz, egonkortasun handikoa da.
|
|
2010
|
|
|
Era berean, prozedura administratiboek behar duten gardentasuna ere berma daiteke, ordezkarienlanak kontrolatzeko bide ematen duelako. Baina kontuan hartu behar da erakundeaskok planteatzen
|
duten
parte hartze mekanismoekin ez direla bilatzen aurrezaipatutako helburuak, itxura garbiketa soil bat ezkutatzen delako horien atzean.
|
|
|
Alde batetik, klusterrek indartu egin dute industri politikak lantzeko orduan erakunde pribatuek
|
duten
parte hartzea. Klusterren eredua ohiko eskualde politikaren ereduak baino askoz ardaztuago dago.
|
|
|
Errepublika garaian batzorde paritario horiek Zinpeko Mistoak deitzera pasatu ziren, Zinpeko Mistoen 1931ko azaroaren 27ko Legearen bidez. Frankismoa heltzean, Lan Foruko VII. adierazpenak (1938ko martxoaren 9koa), Lan Magistraturak sortu eta Auzitegi Industrialak, Zinpeko Mistoak eta batzorde paritarioak kendu zituen, eta gatazken konponbide jurisdikzionalean langile eta ugazaben parte hartzeari bukaera eman zion. Langileek eta enpresaburuek, eta haien ordezkariek, justiziaren banaketan edo egitean izan
|
duten
parte hartzea azaltzen dute Alonso Olea, M. k,. Sobre la historia de los procesos de trabajo?, op.cit. eta Montero Aroca, J. k,. Los tribunales de Trabajo entre el pasado y el porvenir (especial referencia a la materia de Seguridad Social)?, op.cit. Argi dago epaileek eta langileen eta ugazaben ordezkariek osatzen dituzten organoek legearen ezagutza (epaileak duena) eta lan munduaren praktikaren ... Egun, eta Valdés DalRé, F. ri jarraituz,. Conciliación, mediación y arbitraje en los países de la Unión Europea?, op.cit., lan gatazkak ebazten dituzten organoen osaketaren arabera, Europan lan jurisdikzioa osatzeko hiru eredu atzeman daitezke.
|
|
|
Geroago, lan prozesuak eskaintzen dituen berme zehatzetan egingo da indar. Berme horiekin batera, eta beroriei estuki loturik, lan gatazka ebazteko sistema jurisdikzionalean alderdiek
|
duten
parte hartzea aztertuko da. Azkenik, bide jurisdikzionalak hirugarrenen eskubideengan, hau da, prozesuko alderdi ez direnengan duen eragina begiratuko da.
|
|
|
Beraz, aski argi eranakkutsi den legez, malgutasuna lan prozesuaren ezaugarria da. Hala ere, badira lan prozesuan alderdiek
|
duten
parte hartzea eskasa dela uste dutenak, eta bide jurisdikzionalak gatazkarekiko alderdien kontrolik eza daramala azpimarratzen dute530 Hein handi batean ulertzen da kritika hori, ezin baita ukatu, bide jurisdikzionalaren eta magistratuek egikaritzen duten jurisdikzio ahalaren ezaugarria delako, lan jurisdikzioari bukaera ematen dion ebazpen judiziala magistratu baten edo gehiagoren fruitu esklusiboa dela.
|
|
2011
|
|
|
legeak aurreikusitako funtzio bat izan behar da eta herritarren eskubideen defentsan egikaritu behar dute epaileek. Jurisdikzionalak propioki ez diren funtzio hauen adibiderik garrantzitsuena bake epaileek hauteskundeetan
|
duten
parte hartzea da. Azter dezagun.
|
|
2015
|
|
|
Gainera, transmediaren kasuan, interaktibitatea osagai askoz ere erabakigarriagoa da, Web 2.0 istorioa hedatzeko eta erabiltzaileengana iristeko beste kanaletako bat bilakatzen baita. Horrela, kontakizunean ekoizleek
|
duten
parte hartze aktiboaz gain, erabiltzaile erreal eta potentzialena ere lortzen da, eta hori ia gertaezina da hipermedia eta multimedia istorioetan. Hipermedia eta multimedia sareko kontakizunetan interaktibitatea hiperlotura estrukturalen bitartez gauzatzen da (istorioaren nahi duen zatira joatea ahalbidetzen diote erabiltzaileari), baita parte hartzeko loturen bitartez ere (erabiltzaileari Web 2.0n kokatzea ahalbidetzen zaio, kazeta produktua parteka edota komenta dezan).
|
|
2017
|
|
|
etxeko eta zaintza lanak eremu feminizatuenak diren bitartean, lan merkatuko eremua maskulinizatuena da. Hau guztia, emakumeen eskubide sozialekin lotu genezake, hots, emakumeek lan merkatuan erakusten
|
duten
parte hartze ezberdinak zein eragin izan dezakeen hemendik eratortzen diren eskubide sozialetan. Hala, pentsa dezakegu emakumeen egoera ez dela hiritar eskubidedun batena, edo ez guztiz behintzat.
|
|
|
Testuinguru honetan, webguneaerabiltzailearen beharretara egokitzea ezinbestekoa bilakatzen da. Egokitzapen hauek erabiltzaile bakoitzari eginarazitako berariazko galdetegi baten emaitzen arabera zehatz daitezke, baina egokitzapen hauenegingarritasuna erabiltzaileek galdetegian
|
duten
parte hartzera dago murriztua. Gainera, web aplikazioorokorretan oso erraza da erabiltzaile profil guzti guztiak aurretik definitzean huts egitea Dillon (2001) lanean ikus daitekeen moduan.
|
|
2019
|
|
|
–Nik uste dut gizonek
|
duten
parte hartze berdina, erdia eta erdia. Eta ez bakarrik bilerrotan agertzea emakumeena eta beste guztia gizonena izatea?
|