|
2001
|
|
|
Cocuyo da, zoologian, Pyrophorus generoko koleoptero elateridoen hainbat espezieri ematen zaien izena. Hiruren bat zentimetroko gorputza dute, eta intsektu argi emaileak dira, are argirik gehien ematen omen
|
duten
intsektuak, edo halaxe dute fama, bederen, soin enborraren bi aldeetan argia ematen duten bi organo dituztelako, baita beste bat ere, abdomenaren azpiko aldean. Azken hau, alabaina, hegan ari direnean baizik ez da ikusten.
|
|
2002
|
|
|
Ugaztun arrak ugaztun emeak baino handiagoak eta zaporetsuagoak dira parasitoentzat. Wilsonek adierazi zuenez, parasito guztiek, hasi gorputza inbaditzen duten bakterioetatik eta odola zulatu eta ateratzen
|
duten
intsektuetaraino, tamaina handiagoko arrak erasotzen dituzte. Zahartzeak eta heriotzak emeak baino bizkorragoak izan daitezke.
|
|
2004
|
|
|
Loraldiaren faserik garrantzitsuenetakoa da polinizazioa. Polinizazioa egiten
|
duten
intsektuen artean erleak dira bitartekari nagusiak. Fruta arbola guztien polinizazioa eragiten dute.
|
|
2005
|
|
|
Hain zuzen ere, Oihangintzako Zentro Teknologikoak eta Natur Zientzien Museoak, Ingurumen Sailaren finantziazioarekin, Kataluniako baso saguzarren populazioen egoera ezagutzeko ahaleginak batu dituzte, bi zentroek komunikatu batean adierazi dutenez. “Gogoratu behar da basoetan bizi diren saguzar gehienak indarrean dagoen legeriak babesten dituela, eta nekazaritzan kalte egiten
|
duten
intsektu izurriteen kontrolatzaile biologikoak direla”, ekimen honen sustatzaileek adierazi dutenez. Ezagutza horiei esker, datu berriak lortu ahal izango dira basoen eta biodibertsitatearen kudeaketa eta kontserbazioa hobetzeko.
|
|
|
Legamia mahatsean bertan agertzen da bildu aurretik, mahatsondoaren fruitura garraiatzen
|
duten
intsektuei esker. Legamiak mahatsari itsatsita jarraitzen du prentsatzen den bitartean.
|
|
|
), teknika horri esker, armiarmek uharteak eta suak aldendu edo kiskalitako beste leku batzuk kolonizatzen dituzte. Suntsitutako basoetara iristen dira, eta, aldi berean, elikagai gisa balio
|
duten
intsektu ez oso zorrotz batzuk. Horri esker, aurrera egin dezakete, eta, era berean, hegaztien, narrastien, anfibioen eta ugaztun txikien elikagai izan daitezke.
|
|
2007
|
|
|
“Ezingo dugu kontrolatu osasun zerbitzuak berreskuratu arte”, gehitu zuen. Leishmaniasiaren parasitoa transmititzen
|
duten
intsektuak animalietan barna ibiltzen dira, hala nola txakurretan eta jerboetan (arratoi baten tamainako karraskaria), baita gizakietan ere. Ondo hegan egiten ez duten arren, intsektuek etxeetako pitzadurak eta pitzadurak puzten dituzte, eta handik ateratzen dira gorputzeko atal agerikoei hozka egiteko (sudurrak, kokotsak, masailak eta eskuak), jendeak lo egiten duen bitartean.
|
|
2008
|
|
|
Eboluzioak gure protagonistekin ere lan handia egin du. Otoitz egiten omen
|
duten
intsektu hauek mundu guztian zabaldu dira, eta batzuek besteengandik alde handia daukate. Batzuk ikaragarriak dira, txoriak ehizatzeko adinakoak; beste batzuek apo txikiak eta sugandilak jaten dituzte.
|
|
|
kolera, tuberkulosia, ebola birusa, sukar horia, hegazti gripea, izurria, Rift ibarreko sukarra, loaren gaixotasuna, marea gorriak, babebiosia, Lyme ren gaixotasuna eta hesteetako parasitoak. Eritasun horien agente transmititzaileak parasitoak edo ingurune bero eta hezeetan aurrera egiten
|
duten
intsektuak dira. Horietako asko, hala nola “Aedes aegypti” eltxoa —sukar horiaren transmisorea—, ohiko banaketa eremuetatik kanpo aurkitu dira.
|
|
2009
|
|
|
â? ¦ Peterri gustatzen zaizkio loreak. â? ¦ Polena lore batetik bestera eramaten
|
duten
intsektuak gabe, akabo gure planetako loreen ehuneko laurogei. / Denok dakigu erleak langile amorratuak direla, baina Peter-en ustez ahofinegiak.
|
|
2011
|
|
|
(41: 25) Argentinan, egitura hau eraiki
|
duten
intsektuak nagusi
|
|
2013
|
|
|
Leioako Udalak aukeratu duen izurriteen kontrol biologikoa etsai naturalak erabiltzean datza, eta horrela, izurriteak onargarritzat jotzen diren mailetan mantentzen dira. Kudeaketa sistema honekin, zuhaitzak duen izurritearen intsektuen aurka borrokatzen
|
duten
intsektuak jartzen dira zuhaitzetan bertan. Dagoeneko, aldizka, liztorrak, euliak eta marigorringoak askatzen hasi dira, landare zorri, psila eta kukurutxen estai natural eraginkorrenak.
|
|
|
gainezkatzea eta kontserbatzea. Kontrol biologiko handigarriarekin, edo gainezkatze bidezkoa, aldizka, hazitako etsai naturalak askatzen dira ekosistema hartzailean ezar daitezen, eta horrela, ondorengoek izurritea sortzen
|
duten
intsektuak suntsi ditzakete.
|
|
2014
|
|
|
emeak XX dira, eta arrak, XO. Baina badira ZZ/ ZO sistema
|
duten
intsektuak ere: arrak homozigotikoak dira, ZZ, eta emeek kromosoma bakarra dute, eta horrek zehazten du sexua.
|
|
|
Egurrezko eraikinak gozoki desiragarriak dira termitendako eta kalte handia sor dezakete egituretan inurrien tamaina
|
duten
intsektu txikiok. Hori jakinik, Arrasateko Udaleko arduradunak orain dela ia bi urte hasi ziren kontua aztertzen, eta iaz ikerketa egin ondoren, orain intsektuok akabatzeko zerbitzua kontratatzeko lehiaketa deia egin dute.
|
|
2015
|
|
|
Dakigunez, intsektu hori da petroliotan bizi daitekeen intsektu bakarra. Intsektuaren larbak era naturalez edota petrolioa ateratzen edo birfintzen den lekuetan osatutako petrolio putzu txikietan, bizi ohi dira eta putzutara erortzeko zoritxarra izan
|
duten
intsektuak janez elikatu.
|
|
|
Etsai nagusiek eta ingurumen baldintzek kontrolatuta dauden bitartean, kalterik eragiten ez
|
duten
intsektuak
|
|
|
Intsektuek aho aparatu mota desberdinak dituzte eta horien bitartez elikatzen dira; halere, laborantzako landareei eragindako kalteen% 90 aho aparatu xurgatzailea edo mastekatzailea
|
duten
intsektuek sortzen dituzte.
|
|
|
Laborantzetan hostotza jaten
|
duten
intsektuei begirako laginketa teknika da. Laborantzako ildoen eta hostotzaren artean m2 1eko oihala ezartzen da, alde biak hartuta.
|
|
2016
|
|
|
Testamendu zaharrak finkatzen du zein intsektu jan daitekeen eta zein ez. Kasher ikuspegiari segi, jauzi egiten
|
duten
intsektuak jan daitezke soilik. Afera kodetu izanak frogatzen du ohitura nahiko hedatua zela.
|
|
2020
|
|
|
Okil gibelnabarra baso helduak behar dituen hegaztia da, egurra zulatzen
|
duten
intsektuen larbak baitira haren elikagai iturri nagusietako bat. Munduan, banaketa oso zabala du, baina, Europa hegoaldean, populazio bakanduetan bizi da.
|
|
2022
|
|
|
Giza elikadurarako intsektuak hazi daitezke, baina Europako Batzordeak Elikagai Berrien Araudiaren araberako baimenak onartzen dituenean soilik merkaturatu ahal izango dira Espainian (horixe gertatu da irinaren harrarekin eta, orain, etxeko kilker batekin). Halaber, EBn kontsumitzeko baimenik ez
|
duten
intsektu espezieak hazi ahal izango lirateke (bai gizakien elikadurarako, bai animalientzat), ekoizpen guztia hirugarren herrialdeetara esportatzen bada. Bestalde, intsektuak edo lurreko beste ornogabe batzuk hazi daitezke, gizakien edo animalien elikaduraz besteko erabilerekin, hala nola, amuzki arrantzaleak, polinizatzaileak, izurriteen kontrola, ongarriak, etab. Kilkerrak:
|
|
2023
|
|
|
Kitina
|
duten
intsektuak: Segurua da jatea?
|