|
2002
|
|
|
Polizi, umore, amodio edo zientzia fikziozko eleberrietan, irakurlea entretenitu egin nahi da, istorio bat kontatuz, haren ardura eta atentzioa bereganatu. Uste dut beharrezkoa litzakeela gurean eleberrigintza mota horiek azken hamarkadetan izan
|
duten
igoera aztertzea eta irakurleen artean izan duten harrera onaren berri ere ematea.
|
|
|
Gure ikerketaren xede nagusia euskal eleberrigintzaren bilakaeraren azterketa den arren, garrantzizko irizten diogu azken urteotan gainerako genero narratiboek izan
|
duten
igoera eta sendotzea nabarmentzeari. Azken batean, gure jarduna euskal eleberrigintzaren azterketara mugatu badugu ere, dudarik ez dago ipuingintzak gurean erdietsi duen mailak hurbilpen kritiko zabal eta gaurkotuak merezi dituela.
|
|
|
Horien artean, ibilgailu horiek gidatzeko lizentzia lortzeko beharrezko baldintzak gogortzea nabarmentzen da. Evaristo del Río aseguru etxearen zuzendariak moto aseguruek izan
|
duten
igoera handia justifikatu zuen – 1999 urtearen amaieratik% 300, bi gurpileko sektoreko enpresen elkartearen arabera (Anescor), istripuak ere indarrez hazi direlako. «Motorrean egindako heriotzak autoan egindakoak baino 18 aldiz gehiago dira», adierazi zuen Del Ríok.
|
|
|
Etxebizitza babestuak erosteko, bekak, diru-laguntzak eta abar emateko, kontuan hartzen da. Eta horrek guztiak hainbeste pisatzen du LGSren gainean, haztea galarazten baitio; bestela, gizarte politika asko aldatu lirateke, eta nekez mantenduko lirateke erabilitako erreferentzia batzuetan %10eko igoera gertatzen bada, hala nola sindikatuek eta PSOEk gutxieneko soldatarako eskatzen
|
duten
igoera. Oposizioko zentral eta alderdi politikoek aspalditik darabilten konponbidea da LGS magnitude esklusibo bihurtzea izenak adierazten duenerako, eta erreferentzia desberdinak sortzea jada aipatu diren beste gaietarako.
|
|
2003
|
|
|
Rodrigo Ratok zuzentzen duen sailak honako hauek nabarmendu ditu: obra zuzendaritzaren ikus onetsiek izan
|
duten
igoera, obra berrian eraiki beharreko azalera etxebizitza eraikinek beste erabilera batzuetako eraikinek baino hazkunde tasa handiagoa dutena eta lizitazio publikoa. Ekonomia Sailak urriko Adierazle Ekonomikoen Sintesian egiaztatu duenez, eraikuntzaren sektoreak “erritmo onean” hazten jarraitu zuen urteko hirugarren hiruhilekoan.
|
|
2004
|
|
|
Espainiako Bankuak egindako “Espainiako Konstituzioaren 25 urteko indarraldiaren ikuspegi makroekonomikoa” azterlanean, Espainiako soldatek 1978tik 2002ra bitartean izan
|
duten
igoeraren eta etxebizitzaren prezioaren arteko konparazioa egin da. Hala, etxebizitzaren prezioa 198,4 eurotik (1978an) 1.431,6 eurora (%621, 4 gehiago) igo zen, eta soldatapeko langileen ordainsaria, berriz, 1978an 3.890 eurotik 2002ra (%573, 52ko igoera).
|
|
|
Elkarte horretako arduradunak kezkatuta agertu ziren egoeraren araberako igoeragatik, eta, beraz, José Luis Rodríguez Zapateroren exekutiboari eskatuko diote indize ofizialek igoera horiek jasotzea. Urte hasieratik siderurgiako produktuek izan
|
duten
igoerak eraikuntza obren kostu osoa %12 garestitzea ekarri du, obra zibiletan ehuneko bi gehiago igo baita. Altzairu uzkurtuaren kasuan —edozein eraikin edo azpiegitura eraikitzeko erabilitako hormigoi armatuzko “eskeletoa” egiteko erabiltzen dena—, adibidez, prezioak %77 igo dira.
|
|
2005
|
|
|
Bai nobedadeak eta bai berrargitalpenak izan
|
duten
igoera azken hamarkadako bigarrena da. 1998koa da lehena:
|
|
2006
|
|
|
Urtarrilari dagokionez, etxebizitzen errentamenduak %0, 5 igo ziren, KPI orokorra baino bederatzi hamarren gehiago (%0, 4). Azken urtean alokairuek izan
|
duten
igoerarekin bat etorriz, etxebizitza kontserbatzeko zerbitzuen prezioak %5 hazi ziren, KPI orokorra baino zortzi hamarren gehiago. Aurreko hilabetearekin alderatuta, zerbitzuen prezioak %0, 9 igo ziren.
|
|
|
Baina gero, zalantza horiek argitu ondoren, “euroak eragindako garestitzeak eragin ditu eskupekoak”, erantsi du. “Prezioek izan
|
duten
igoera nabarmena da, eta kontsumitzailea horretaz jabetzen da”, dio CECUko bozeramaile David Hurtadok. Kontuan hartzen den egoera bat da, zalantzarik gabe, eta jasotako zerbitzuagatik osagarri bat uzteko ohitura alda dezake.
|
|
2007
|
|
|
Joan den urteko hilabete berarekin alderatuta, %20, 6 hazi da. Nabarmentzekoa da lur orotako ibilgailuek martxoan izan
|
duten
igoera, lehen hiruhilekoan %18ko hazkunde tasa metatu baitute. Era berean, alokairu enpresek egindako erosketen bilakaera ere nabarmentzekoa da, %23, 2 igo baitira.
|
|
|
Ezohiko prozedura Kreditu txartelen saldoa bahitzea ohiz kanpoko prozedura da, baina kontua da, pixkanaka pixkanaka, Espainian irabazten doala. Ekonomialari Forentseen Erregistroko datuen arabera, aurtengo hirugarren hiruhilekoan hirukoiztu egin da porrotean aitortu diren familien kopurua, batez ere hipotekek azken urteetan izan
|
duten
igoera handiaren ondorioz. Espainian berankorren ugaritzearen ondorioz, abokatu bulego batzuk irtenbide berriak bilatzen ari dira, bezeroek dirua berreskuratzeko.
|
|
2008
|
|
|
Operatiboak: Hitz horiek errenta aldakorrean kotizatzen duten enpresen arteko mugimendu korporatiboetatik eratortzen dira, eta azken urteetan gorakada handia izan dute eragiketa horiek Espainiako burtsa panoraman izan
|
duten
igoeragatik eta inbertitzaile txiki eta ertainaren errentagarritasunagatik. Zalantzarik gabe, EEP da guztietan ezagunena eta ezagunena.
|
|
|
Baliteke erreguladoreak beheranzko joera izatea argiaren ordainagiria energiaren kostu errealera hurbiltzen
|
duten
igoerak aplikatzeko.
|
|
|
Energiaren Batzorde Nazionalak (CNE) gaurko bileran aztertuko duen txostenean, mekanismo berriak ezartzen duen bezala, Industria Ministerioari proposatuko dio argiaren tarifa uztailaren 1etik aurrera berrikusteko aukera. Horrek guztiak pentsarazten du erregulatzaileak tarifa energiaren kostu errealera hurbiltzen
|
duten
igoerak aplikatuko dituela. CNEko teknikariek 2007 urtearen amaieran ohartarazi zuten horrelako neurri bat aplikatzea komeni zela.
|
|
2009
|
|
|
Gainera, uste du Gobernuak luzatutako zenbatekoen amortizazio epeak maileguaren bizitza osorako luzatu behar zituela. Alde horretatik, erabiltzaileei ohartarazten die aurrezkia eta ez kontsumoa sustatzeko bide gisa baloratzen dutela neurria, eta kontuan hartu behar dutela 2010eko urtarriletik aurrera hipoteka kuotek izango
|
duten
igoera handia. “Izan ere, bi urte arte hileko kuotaren erdia ordaintzen ohituta egon ondoren, onartu dute kuota bikoiztu egingo dela eta, gainera, luzamenduaren xede diren zenbatekoen ordainketa bere interesekin gehitu zaiola”, azpimarratu du elkarteak.
|
|
|
Kasu horietan jarraitu litzatekeen estrategiak honako jarraibide hauek bilduko lituzke: Goranzko joera argia duten balioetan kokatzea, eta, ahal bada, une horretan
|
duten
igoera potentzialaren zati handi bat jaso dezaketen balioetan kokatzea. Inbertsioari eustea kotizazioan neke zantzuak sumatu arte, lehenago edo geroago iritsiko baitira.
|
|
|
Urtarrilean tasen igoera %10ekoa izan zen eta, ondorioz, iaz hiru hilabeteko kuota tarifa arruntetan 7,35 euro bazen, aurten 8,08 euro izatera pasa da. Hori, lehen sei hilabeteetan; izan ere, bigarrenerako proposatu
|
duten
igoerarekin, kuota 9,52 euro izango da.
|
|
2010
|
|
|
Espainiako Aireportuek eta Aireko Nabigazioak (AENA) aireportu tasetan 2011rako proposatu
|
duten
igoerak, sareko 47 aireportuetatik 10etan, %4, 8ko batez besteko igoera ekarriko du, kontroleko aireportuetan %7, 8ko beherapena deskontatu ondoren, eta asentu bakoitzeko 60 euro zentimoko eragina izango du. Horixe esan zuen atzo Juan Ignacio Lema erakundeko lehendakariak Diputatuen Kongresuan 2011ko aurrekontuak aurkezteko egin zuen agerraldian.
|
|
|
Anboto, Txindoki, Azpeitia eta Uharte Arakil Beriain osatu dute aurtengo Euskal Lasterketa Bertikalen Kopa, eta hirutan lortutako emaitzarik onenak hartu dituzte kontutan azken zerrenda osatzeko. Elgoibartarrek erregulartasun handia erakutsi dute parte hartu
|
duten
igoera guztietan eta izen handiko antxintxikarien atzetik sailkatzea lortu dute azken zerrendan: Haritz Arrieta zazpigarren postuan eta Iñigo Lariz zortzigarren postuan.
|
|
|
Ibilbideari dagokionez 117 kilometro izango dituzte aurrean, ibarreko errepideetan gehienak. Hori bai, antolatzaileek uste dute 108 kilometroan Asentziora egingo
|
duten
igoerak erabakiko duela proba [17:45 inguruan]: " Posible da lehenago ihesaldiren bat edo beste egotea, baina ez dut uste Asentzion abantaila handia hartuko dutenik.
|
|
2011
|
|
|
Neurri erraz erraz batzuk hartuta, zertxobait arindu liteke butanoak, gas naturalak eta argindarrak izan
|
duten
igoeraren eragina
|
|
|
Gauzak horrela, oinarrizko zerbitzuen prezioek gora egiten jarraituko dute eta urte berria urtetik urterako% 2,3ko inflazioarekin hasiko da (azaroko datua), argia bezalako zerbitzuek izango
|
duten
igoera,% 10, baino askoz baxuagoa.
|
|
|
Erakunde horrek aztertu du erretiro pentsioa jasotzen duten erregimen orokorreko langileen kopurua %3, 33 igo dela apirilean, pentsiodun autonomoen kopurua %1, 34 igo den bitartean. ATA sindikatuak gogorarazi du autonomoen kolektiboak jasotzen duen batez besteko pentsioa %3, 24 igo zela azken urtean, erregimen orokorreko langileek jasotzen
|
duten
igoeraren antzekoa(+ %3, 13). Norberaren konturako langileen batez besteko pentsioa 17,7 euro igo da:
|
|
|
Iraurgi Lantzeneko Turismo Sailak adierazi duenez," jendea taldekako antolaturiko bidaietan nahiz bere kabuz etorri da". Nabarmendu
|
duten
igoera aipagarriena, berriz, espainiarretik antolaturiko bidaietan etorri diren taldeena izan da, Andaluzia eta Valentziatik batik bat.
|
|
2012
|
|
|
Prestazioak bi gertaera horiengatik izan
|
duten
igoeraren aurrean, kotizazioahondoratzen ari da beste bi bidetatik:
|
|
|
beraren oinarria maila teknologikobaxuko eta ertain baxuko ekoizpenak dira, lehiakortasuna prezioen bidetikbultzatzen dutenak (soldatak murriztu nahirik) barneko merkatua garatugabe, kontsumoaren ahuleziaren eraginez. Sintomatikoa da, alde horretatik, euskal esportazioek 2011n izan
|
duten
igoera txikiak «kointziditu» duelaEEEen igoerarekin eta soldaten izozketarekin. Esanguratsua da, halaber, euskal enpresariek eta arduradun politikoek argi eta garbi esan dutelaenplegu industriala murriztu egingo dela 2012an (industriaren geldialdiak2013an jarraituko du).
|
|
2013
|
|
|
Diru sailei dagokienez, 2014an aurten baino diru apur bat gehiago erabiliko da, Hego Euskal Herriko aurrekontuak batuta; 330.000 euro gehiago, aurten baino %0, 6 gehiago, aurrekontu egitasmoen arabera betiere. Dena den, igoera hori ez dator bat aurrekontuek batez beste izan
|
duten
igoerarekin, hots, aurrekontu orokor guztien batura igo den baino gutxiago igo da nazioarteko garapenerako lankidetza. Erakunde bakar batek baino ez dio pisu gehiago eman nazioarteko garapenerako lankidetzari:
|
|
2015
|
|
|
Azken hamarkadetan euskararen ezagutzazein erabilera mailek izan
|
duten
igoera gertatzeko nahitaezko baldintza izan da batua, euskara jardungune guzti guztietan hau da, diglosiak euskara familia eta lagunarteko eremuetan ixten zuen hesi funtzionala haustekoibiltzeko doituta, eta euskaldungo osoarentzat izan da baliagarri. Euskara batuaren onurez oportunismoz jabetu direnak, ordea, hasi dira haren garrantzia hutsaltzen, nola eta lege huts batenarekin parekatuta:
|
|
2016
|
|
|
Oraintxe aipatu dugu gorago ere, EAEn 1986tik dauzkagun datuek berez duketen erlatibotasun neurriarekin batera, ulergarritasun mailaren datuek 1986tik aurrera bost urtean behin etengabean erakusten
|
duten
igoera konstantea, proportzionala, logikoa, ezustekorik gabea. Ziur herritar inkestatuen artean badela beti hala hola emandako erantzun proportzioa.
|
|
|
Emakumeak bigarren mailara igotzeko atarian geratu dira Logroñon jokatu
|
duten
igoera fasean. Lehenengo jardunaldi bien ostean, atzo bost tantoren aldeagaz irabazi behar zioten Errioxako Campus Promete taldeari, baina bigatik galdu zuten:
|
|
2017
|
|
|
Alde bietakoek, langile zein enpresari, asteetan amore eman ez badute, ez dute erraz emango; zertarako balio izan du bestela honaino egindakoak? Langileek, adibidez, gehiago galduko dute greban egindako egun piloarekin, eskatzen
|
duten
igoera onartuz gero irabazitakoa baino; hala ere, hainbeste aste greban alfer alferrik. Jarraitu egingo dute, aguantatu, aurrekoak balioa izan dezan.
|
|
2020
|
|
|
Toki komunikabideen diru iturri propioak ia desagertu egin dira. Txanponaren beste aldean, toki komunikabideok egun hauetan lanean jarraitzeko egin duten ahalegina eta aduientzietan izan
|
duten
igoera daude.
|
|
2021
|
|
|
Bada, legezko soldata txikienarekin aritu behar duten langile horiek ez dute jasotzen batez besteko soldata dutenen sariaren erdia ere, eta errealitate gordin hori ez du aldatuko Madrilen adostuko
|
duten
igoerak. Izan ere, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, 2.332 eurokoa da batez bestekoa, eta 2.217 eurokoa Nafarroan, INEk 2019 urterako emandako datuen arabera.
|
|
|
Gainerako produktuek, hazkunde tasa nabarmenak izan dituzte. Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan siderurgiari lotutako produktuek izan
|
duten
igoerarik handiena, %31, 7koa, hiru lurraldeak batera kontuan hartuz. Sektore hori oso ondo dago Euskal Herrian.
|
|
|
44 aldia izan dute aurtengoa, eta, guztira, euskarazko 61 lan jaso dituzte, eta 1.614 lan, berriz, gaztelerazko modalitateetan. Edonola ere, nagusiki, gaztelerazko modalitatean eman da antolatzaileek nabarmendu
|
duten
igoera, duela bi urte azken sariketa egin zutenean baino 1.103 lan gehiago jaso baitituzte aurten. Euskarazko modalitatean, ordea, 56 lan jaso zituzten 2019an, eta bost gehiago aurten.
|
|
2022
|
|
|
«Soldatek KPIaren azpiko igoerak izan dituzte, sektore zaurgarrienetan batik bat». Hala, «KPIa oinarri
|
duten
igoera orokorren aldeko borrokak» garrantzi handia hartuko du LABen jardueran.
|
|
|
EAEko fiskal nagusi Carmen Adanek 2021eko txostenaren ondorioak aletu ditu: «Zaila da lesio delituek izan
|
duten
igoeraren zergatiak azaltzea, baina egungo gizartearen porrota adierazten du horrek», esan du. Sexu askatasunaren kontrako delituez, genero indarkeriari lotutakoez eta bereziki adingabeek egindako delituen gorakadaz kezka adierazi du.
|
|
|
Hogei urteotako datuei (2001 vs 2021) erreparatuta, biztanleriak goiti egin du oro har;% 12 igo da zehatz errateko. Bereziki, Lapurdin Senperek eta Sarak izan
|
duten
igoera nabarmenaren ondorioz gertatu da hori. Duela hogei urteko kopuruak eta oraingoak alderatuta, Senperen% 68 hazi da biztanleria eta Saran% 24 Nafarroako aldean, berriz, igoerarik handiena, diferentziarekin, Donezteben(+% 30) eta Donamarian(+% 15) gertatu da.
|
|
|
2023ko aurrekontuetan pentsioek izango
|
duten
igoera modu positiboan baloratu du pentsiodunen mugimenduak, nabarmenduz, “astelehenetako mobilizazioei eutsi izanari” zor zaiola hori “neurri handi batean”. Baina, horrekin batera, uste du igoera “oso urrun” dagoela eskatzen duten 1.080 euroko gutxieneko pentsioarekiko.
|
|
2023
|
|
|
Aparen lehen zatiak ez zeukan zailtasun nabarmenik, eta Etxauriko igoera (11.3 kilometro eta %3, 3ko pendiza) zen arreta gune bakarra. Bertan tropelak ez du erritmoa igo, eta zazpi minuturen aldearekin hasi
|
duten
igoera sei minutu inguruko aldearekin amaitu dute iheslariek.
|