|
2008
|
|
|
Hiztun osoak helburu, haur eta gazteak lehentasun. Horra proiektu honen nahikundea, euskararen transmisioaren, erabileraren eta bizkortasunaren alde lan egiten
|
duten
eragile guziek bere egiten dutena gaur" esaten da (EEP, Hizkuntza politika proiektua, 2006: 1).
|
|
2009
|
|
|
• Prozesua da, dena dela, berritzaileagoa. Auzolana bultzatzen dugu izaera ezberdina
|
duten
eragileen artean. Bakoitzari dagokiona aitortuz, saihestezinak diren lehiak kudeatuz, elkarrekin egiten ari gara bidea.
|
|
2011
|
|
|
Mintegiaren foku taldeetako elkarrizketetan parte hartu zuten pertsona guztiak erakunde ezberdinetan nolabaiteko ardura
|
duten
eragileak dira, hizkuntza normalizaziorako prozesuetan jarduten dutenak edota jasangarritasunaren gaiaren ezagutza zuzena dutenak. Mintegi hau egin aurretik hizkuntza ekologiaren gaiarekin izan duten harremanari buruz edota hizkuntz ekologiaren kontzeptu eta teoriarekiko izan duten hurbilketari buruzko galderari erantzunez, gehiengo batek –zehazki bertaratuen %77.3k, 17 kidek– adierazten du kontzeptua hurbilekoa duela, izan duela berarekin nolabaiteko harremana edota lantzen ari direla:
|
|
2013
|
|
|
Artikulu honetan Euskal Autonomia Erkidegoan egiten ari garen euskal hiztun berrien inguruko ikerketak emaniko behin behineko emaitzak erakutsi ditugu, batez ere, hiztunen auto pertzepzioetan eragin handiena
|
duten
eragileak ezagutzeko asmoarekin. Arreta berezia jarri dugu euskal hizkuntzaren eta identitatearen arteko harremanean, honako galderaren bitartez abiatuta:
|
|
2014
|
|
|
Bestalde, mahaion osaeran eta bultzadan agente publikoen beharra azpimarratu ondoren, beharrezkoa da baita ere arlo sozio-ekonomikoaz ari garenean, arlo honen garapenean zerikusi zuzena
|
duten
eragile guztiak aintzat hartzea, maiztxo alde batera geratzen baitira sindikatuak, eskola profesionalak, eta agian baita hizkuntzari dagokionean garapen agentziak berak, salbuespenak salbuespen.
|
|
2015
|
|
|
euskararentzat egokiak diren legeak, gero eta komunikabide gehiago eta gero eta eduki gehiagorekin euskaraz, eta abar. Baina artikulu honetan aurkezten dudan proposamena zuzeneko harremana
|
duten
eragileei begirakoa da.
|
|
|
— Prozesuan parte hartzen
|
duten
eragile guztiek dute hitza, horregatik deitzen zaio ebaluazio eraikitzailea: norberak bere buruaren balorazioa egiten du, ikaskideena batzen zaio eta irakaslearenak beste biek adinako balioa du.
|
|
2016
|
|
|
Ahuldutako hiztun herrien kasuan, batak ez du askotan bestea segurtatzen. Etxeaz gainera auzo giroak eta kaleak, lagunarteak, eskolak, kirolak eta aisialdiak, lan esparruak eta, oro har, sozializatzeko edo gizarteko kide bihurtzeko prozesuan parte hartzen
|
duten
eragileek erabakitzen dute bere osoan, ez etxeko lehen urteetako mintzajardunak soilik, belaunez belauneko jarraipena edota mintzaldaketa gertatuko den80 Maiz suertatzen da ahuldutako hiztun taldeetan, etxean hizkuntza propioan egiten ikasi arren etxetik kanpora beste hizkuntza bat nagusi izatea eta neska mutilek, adinean aurrera egin ahala, etxean ikasitako ama hizkuntzatik beste horretara jauzi... bai helduekin jarduterakoan eta bai, une batetik aurrera, beraien artean.
|
|
|
Ahuldutako hiztun herrien kasuan, batak ez du bestea segurtatzen. Etxeaz gainera auzogiroak eta kaleak, lagunarteak, eskolak, kirolak eta aisialdiak, bikoteak, lan esparruak eta, oro har, sozializatzeko edo gizarteko kide bihurtzeko prozesuan parte hartzen
|
duten
eragileek erabakitzen dute bere osoan, ez etxeko lehen urteetako jardunak soilik, belaunez belauneko jarraipena segurtatuko den edota luze zabaleko mintzaldaketa nagusituko zaigun. " A" belaunaldi heldua (demagun 35 edo 40 urtekoa, haur haztekoa) eta" A+ 1" belaunaldi heldua (orobat 35 edo 40 urtekoa, haur haztekoa) konparatu behar dira, belaunez belauneko jarraipena" zenbatekoa izan den" argitzeko.
|
|
|
Hartarako, ikasleen habitus linguistikoa zer izan daitekeen azalduko dut (bigarren maila batean utziko ditut irakasle, administrazio eta zerbitzuetako langileak eta unibertsitateko beste aktore zenbait; hortaz, azterketa partziala egingo dut). Habitus kontzeptuaz baliatuko naiz curriculum ezkutua osatzen
|
duten
eragileei argia emate aldera. Ez dira denak habitusekoak, jakina, baina ikusiko denez, elkarri estuki loturik daude kontzeptu biak:
|
|
|
Kasu horretan sistemaren maila guztietan erantzukizunak, eginkizunak eta euren arteko eragina eta elkarlana aztertzen dituen eredua litzateke. Kudeaketan parte hartzen
|
duten
eragile ezberdinak kontuan hartzen ditu eredu horrek. Batetik, osasunzerbitzuen hornitzaileak, izan osasun langileak, zerbitzu unitateak edo erakundeak.
|
|
|
Eredu honek kultura aldaketa eskatzen duela proposatu izan da. Osasun arretan parte hartzen
|
duten
eragile guztien inplikazioa eta elkarlana bultzatzeak bidea erraz dezake. Kudeatzaileek, komunitateak, osasun langileek eta prestakuntza kudeatzen duten erakundeek (unibertsitateak) kultura aldaketaren prozesua bultzatu behar lukete.
|
|
2017
|
|
|
Gutxiengoak haserre daude tigrinyen gehiegizko boterearekin eta hauek" Hade libi..." mantrarekin jarraitzen dute (hizkuntza bat, bihotz bat). Dena den, aniztasunaren aldeko mezua azaleratzen hasi da eta geroz eta gehiago dira beste hizkuntza politika bat eskatzen
|
duten
eragileak (baita tigrinyak ere, Hailemariam bera esaterako).
|
|
|
" Lurralde estrategiak prozesu parte hartzaile baten fruitu izan behar du eta prozesu horretan parte hartu behar dute" helize laukoitza" osatzen
|
duten
eragile guztiek: herri agintariek, enpresariek, hezkuntza eta jakintza munduak eta gizarte zibilak.
|
|
|
Gipuzkoako Foru Aldundiko Hizkuntza Berdintasunerako zuzendaria den Mikel Irizarrek behin baino gehiagotan iragarri duenez, funtzio soziala
|
duten
eragileekin kontzertaziorako bidea aztertzen ari da Foru Aldundia. Euskarazko komunikabideen sektorearen gainean egiten ari da Aldundia lehen azterketa hori, eta hiru baldintza aipatzen zituen Argia aldizkarian, kontzertazioa posible izateko:
|
|
|
Beraz, funtzio eta ardura banaketa, elkarlana, koordinazioa eta konplizitatea dira hizkuntza politikak aurrera eramateko zoru komunik onena, beti ere, eztabaida eta kritika eraikitzailez hornituta. Euskaltzaleen Elkarteek zaindu, dinamizatu eta erraztu egin behar dute euskarari dagokion zubigintza, alderdi politikoen artean, euskalgintza sozialaren eta administrazioaren artean, euskalgintza soziala osatzen
|
duten
eragileen artean eta herrietako beste eragileekikoa ere.
|
|
|
Euskaltzaleen Elkarteek zaindu, dinamizatu eta erraztu egin behar dute euskarari dagokion zubigintza, alderdi politikoen artean, euskalgintza sozialaren eta administratiboar en artean, euskalgintza soziala osatzen
|
duten
eragileen artean eta herrietako beste eragileekikoa ere.
|
|
|
Zalantzarik ez dugu herritarrengandik hurbilen dagoen instituzioa eta, ondorioz, Protokoloa barne politiketan inplementatzeko errazen egin dezakeen instituzioa udala dela. Horrexegatik, hurrengo hilabeteotan lanketa berezitua egingo da Protokoloak biltzen dituen 185 neurri hoIkusi dugu hizkuntzen egoera ez ezik, hizkuntzen berreskurapenaren alde lan egiten
|
duten
eragileen egoera ere oso desberdina dela Europan zehar. Protokoloaren bidez guztiontzako bilgunea sortu nahi dugu hizkuntzakomunitate bakoitzak jorratutako proposamenak elkarrekin trukatzeko. rietatik udalen zuzeneko edo zeharkako eskumena zein diren zehazteko.
|
|
|
Uste dugu Protokoloa elkartasun linguistikoaren adibidea izan dela, eta gerora ere, nahiko genuke elkartasun horrekin jarraitzea. Ikusi dugu hizkuntzen egoera ez ezik, hizkuntzen berreskurapenaren alde lan egiten
|
duten
eragileen egoera ere oso desberdina dela Europan zehar. Horrela, Protokoloaren bidez guztiontzako bilgunea sortu nahi dugu hizkuntzakomunitate bakoitzak jorratutako proposamenak elkarrekin trukatzeko.
|
|
|
Kaiera Protokoloan jasotako neurrien betetze maila neurtu, aurrera begirako helburuak ezarri eta horien jarraipena egiteko balio duen tresna malgua da. Hizkuntza eskubideak gizarte esparru espezifiko batean edo lurralde eremu zehatz batean bermatzeko lan egiten
|
duten
eragileek Protokoloko neurri batzuk bete daitezen lortzean jarriko dute arreta.
|
|
2018
|
|
|
Mota askotako ezberdintasunek (ideologikoak, lan dinamikak, erritmoak, etiketak, rolak...) sarritan mesfidantzak edota gatazkak sortzen dituzte eta, ondorioz, elkarlana zaildu. Izan ere, herri ekimenak eta mugimenduak bere kode, erritmo eta prozedura propioak ditu, eremu politiko instituzionalak ere bai, eta merkatuaren logikan jarduten
|
duten
eragileek ere beste horrenbeste. Dena den, hainbat esperientziatan herritarren mugimenduek eta administrazio publikoak lortu dute elkarlanean eta konplizitatez aritzea ere herritarren aktibazioa bultzatzeko.
|
|
2019
|
|
|
" Motibazio gisa ulertu behar da, hizkuntza bat ikasi edo erabiltzera bideratzen dituen arrazoi, desio edo interesak" (in ibid) 2 hortaz, definizio hauei jarraiki, motibazioa norbanakoaren prozesu mentala da, hizkuntza hautuaren zergatia. Azken batean, norbere interes, desio eta arrazoien baitakoa izango baita, hizkuntza hautua eraginez eta baldintzatuz. dena den, jarrera eta motibazioen arteko muga oso fina dela kontutan izan behar da, bi kontzeptuak norbanakoaren portaeran eragingo
|
duten
eragileak izango direlako, bai pertsonen ekintzetan eta baita pentsamenduetan ere (erize 2016, 122). hala ere, esan liteke jarrera hizkuntza hautuaren aurrean norbanakoak izango duen jokabidea bideratuko duen joerari lotuago dagoela, eta motibazioa, berriz, hautu hori egiteko duen zergatian kokatuko litzatekeela.
|
|
2020
|
|
|
Herri Mugimenduak ordena gaineztu eta harago eraman nahi
|
duten
eragileak dira; beti ere norabide askatzailean.
|
|
|
Ikerketan parte hartzen
|
duten
eragileen ahotsa entzun eta euren eguneroko jardunetik jasotako informazioa baliatu da egoeraren diagnostikoa egin eta gure iker galderei erantzuteko.
|
|
|
Espainiar Estatuan zabalkundea izan duen eredu honek bere oinarri teorikoan hizkuntzaren erabileraren normalizazioa behetik gorakoa izan behar duela proposatzen du, hau da, herritarren parte hartzea eta hizkuntzaren kudeaketarekin harremana
|
duten
eragileen ekarpena ditu abiapuntu. EAE ko herri administrazioek ere eredu horri heldu zioten eta ildo horri jarraiki dagoeneko VI. plangintzaldian daude murgilduta, baita GU ere.
|
|
|
Taldeen interesen ezagutza kualitatiboa izan dezaketen norbanako adierazgarriak entzute aktiboaz itaunduko dira. Elkarrizketa ez egituratuen bitartez EP ren inguruan orbitatzen
|
duten
eragileekin harremana sendotuko da eta ezagutzazko jarreraren bidez beren erakundeen helbuPentsa daiteke interes talde batzuekin lankidetza sustatzen bada hein handiagoan egingo dutela bat plan estrategikoarekin eta beren helburuak lortzeko bidean, beren ekimena erakundearenarekin lerrokatuko dutela. ruen eta interesen arabera sailkatuko dira eragileok. Finean, interes taldeen gaineko diagnosia.
|
|
2021
|
|
|
• Harrera instituzionala egiten
|
duten
eragileei (udalak, gizarte zerbitzuak, ikastetxeak...), hizkuntza harreraren inguruko trebakuntza.
|
|
|
— Harrera instituzionala egiten
|
duten
eragileei (harrera, gizarte zerbitzuak, ikastetxeak, irakasleak...), hizkuntza harreraren inguruko formazioa.
|
|
|
Euskara Kirolkidek helburu nagusitzat du kluba euskararen babesgune gisa definitzea; hots, kirol kluben ikuspegitik, euskararentzako kirol/ aisialdi babestua zertan datzan zehaztu nahi dugu datozen urteotan. Definizio hori, gainera, kirol eremuan parte hartzen
|
duten
eragileekin edo protagonistekin kontrastatu edo testatu nahi dugu (zuzendaritza taldeak, laguntzaileak, langileak, entrenatzaileak, jokalariak...), definizio praktiko bat eskura dezagun. Azkenik, definizio hori aplikatzeko proposamenak, materialak edo tresnak irudikatzeko xedea ere badugu.
|
|
|
Gainera, hizkuntza ohiturak ere aldatu dituzte eta, beraz, espedizioa bukatu eta urte erdira oraindik espedizioaren eragina nabari da, nahiz eta espedizioan bertan baino eragin txikiagoa izan. Amaitzeko, aurreikusi bezala, ikusi dugu erabileran eragina izan
|
duten
eragiletako batzuk gaitasunari eta jarrerei dagokiela. •
|
|
|
Behin baino gehiagotan erabili izan da Finlandiako pertsonaltasun printzipioaren eredua Nafarroako hizkuntza politika salatzeko... Eta gizarte eragileok beti saiatu gara herrialde horietan hizkuntza gutxituen alde lan egiten
|
duten
eragileen iritzia lortzen hizkuntza horien inguruko egoeraren berri izateko. Izan ere, nahiago izan dugu geurea bezalako eragileen irakurketa, botere publikoetatik etortzen zenarekin alderatzeko.
|
|
|
Motibazio horrek ekarri zuen Euskalgintzaren Kontseiluak ELEN – European Language Equality Network/ Hizkuntza Berdintasunaren Aldeko Europako Sarearen sorreran parte hartzea. Horrela, sortzaile izateaz gain, 2011tik Europako hizkuntza gutxituen normalizazioaren alde lan egiten
|
duten
eragileen bilgune ELEN erakundeko kide aktiboa da Euskalgintzaren Kontseilua.
|
|
|
Horrek esan nahi du, kideen izaera oso desberdina dela ELEN barruan: hizkuntza baten alde lan egiten duen eragilea, hizkuntza baten alde lan egiten
|
duten
eragileen bilgunea edota estatu bateko hizkuntza gutxituen alde lan egiten duten eragileen bilgunea. Eta, hori da, akaso, ELENek duen ahulezia bat.
|
|
|
Horrek esan nahi du, kideen izaera oso desberdina dela ELEN barruan: hizkuntza baten alde lan egiten duen eragilea, hizkuntza baten alde lan egiten duten eragileen bilgunea edota estatu bateko hizkuntza gutxituen alde lan egiten
|
duten
eragileen bilgunea. Eta, hori da, akaso, ELENek duen ahulezia bat.
|
|
|
Halere, ELEN salaketarako eta presiorako taldea ere bada. Egun Europan hizkuntza gutxituen alde lan egiten
|
duten
eragile gehien biltzen dituen erakundea da, eta beraz, ELENi aitortza zor zaio milioika herritarren eskubideen defentsarako egiten duen lanarengatik.
|
|
|
Proiektua Euskalgintzaren Kontseiluak koordinatu bazuen ere, lanketarako Talde Antolatzailea eratu zuen, eta bertako kidea izan zen ELEN erakundea, hain zuzen ere, Europako eragileen bilgune handiena izanik aukerak eskaintzen zituelako prozesua ELEN osatzen
|
duten
eragile guztietara eramateko. Esan behar da Protokoloa aurkeztu aurreko bi urteetako Batzan Nagusi zein Zuzendaritza Batzorde guztietan berariaz jorratu zela proiektua.
|
|
|
Esan bezala, azken hamar urteotan, ELEN sareak erreferentzialtasun handia lortu du Europako instituzioen artean, eta egia da, Europan hizkuntza gutxituen alde lan egiten
|
duten
eragileen bilgune handiena dela. Halere, bada garaia ziklo berri bati ekiteko, ahalik eta eraginkorrenak izan gaitezen.
|
|
2022
|
|
|
Giza garapenarekin eta jasangarritasun globalarekin hartutako konpromisoan oinarritutako enpresa politika gisa egituratzen da RSC deiturikoa. Politika horretatik abiatuta, erakundeak bere interesean zilegitasunez parte hartzen
|
duten
eragileen (jabetza, barne taldea, bezeroak, herritarrak, hornitzaileak, finantzatzaileak, erregulatzaileak, gizarte eragileak, gizarte erakundeak...) interesak eta kezkak txertatzen ditu balioa sortzeko prozesuetan. RSC deritzona ez da modu erreaktiboan erantzutera mugatzen; erakundeak hartutako konpromisoak etengabe betetzea eta eguneratzea ere badakar.
|
|
2023
|
|
|
Biga: Herriko elkarte, zerbitzu eta enpresa txikiekin euskara elkarteek abiatutako hainbat hitzarmengintza proiektu euskalgintzako beste eragile batzuek sortutako enpresa eta zerbitzuen esku daude orain, oinarri guztiz profesionalarekin (soldatapeko langileekin) lan egiten
|
duten
eragileen esku.
|