|
2004
|
|
|
–Indar politikoek, ekonomikoek eta kulturalek baldintzatzen dute beste ezerk baino gehiago hizkuntza baten hedatzea edo galtzea. Gutxiengoen hizkuntza era biltzeari uztea bultzatzen
|
duten
eragile soziologikoen artean menpekotasun politikoa, ekonomikoa eta kulturala izaten dira nagusi. Hizkuntza batek gizartean izan dezakeen estatusa eta beraren hedatzea hizkuntza horretaz mintzatzen den gizataldearen kopurua, boterea eta emankortasun politiko, ekonomiko eta kulturalaren araberakoa izaten da.
|
|
|
elkarrekiko baldintzapenean taxutuak eta osatuak daudelako giza eta gizarte errealitatearen munduan. Ez dirudi, beraz, euskalgintzaren joan etorriak ebaluatzeko orduan joan etorri horietan eragiten
|
duten
eragile eta faktoreen botere izaera berbera ez izan arren, besteak beste, botere batzuen egiturazko izaera besteena baino indartsuagoa delako, herri ekimenaren gaitasun ideologikoa eta ahalmen soziala botere kategoriatik at jaurti behar den ideia denik.
|
|
|
Beste alderdi batetik, berriz, euskaldunon hizkuntza jokabidearen autokritika egin dugu. Eta gogoeta saio horretan barrena hizkuntza erabilera alde batera edo bestera lerrarazten
|
duten
eragileak aletzerakoan, hizkuntza jarduera mikroaren eta makroaren arteko elkarreragina atera zaigu bidera. Gai hau berriro hartuta, Pedro Zuberogoitiak gauza honen gainean ondutako burubidea dakart, jakingarria izan litekeelakoan:
|
|
|
Beharrezko edo dirudi, hortaz, bestetara baino lehen, honako arlo honi ekitea: hizkuntzaren gizarte erabilera fenomeno soziala den unetik, gizarte egitura eta eraketa horretan aldez edo moldez eskumenik
|
duten
eragile guztiak tarteko direla gogoan hartuta, hizkuntzaren eta gizartearen arteko estekamendua aletzen joatea. Gizartearen katean mintzairaren kate-begiari dagokion lekunea eta zeregina bereiztea.
|
|
2008
|
|
|
Horiek horrela, bada, kontua zera dela dirudi: euskal nazio eraikuntzaren prozesuan esku hartzen
|
duten
eragile eta elementu osagarrien artean zein zer den jakitea, zer zeren eskuko, eta naziotasunaren kontu hauek zergatik diren, hain zuzen ere, diren direnean gure herri honetan. Esate baterako, euskal naziotasunaren konstelazioan euskarak zergatik dauka daukan lekune xume eta apala, eta lurralde osagarriak, izan Euskal Herria, izan Nafarroa, izan Euskadi?
|
|
|
Nahiko argia baita auziaren muina gure ustez: delako burujabetasun politikoa askapen nazionalaren prozesuari zor zaio, eta askapen prozesu horretan parte hartzen
|
duten
eragile eta egituren izaera etnolinguistikoa eta kulturala burujabetzaren barneko nolakotasun ezaugarria da. Hortaz, gezurra da, gezur biribila gainera, burujabetzak besterik gabe herri euskaldunaren etorkizuna bermatzen duelako lelo hori.
|
|
2011
|
|
|
ordezkapenaren amildegian dagoen hizkuntza bat nola, salbatzen? da ohiko transmisio bideen eskutik bakarrik, hor omen dago, gakoa??, hain zuzen ere, amildegira eraman
|
duten
eragileak ohiko gizarte eta kultura ereduetan ez daudenean. Transmisioaren jarioa eten duen harreman soziolinguistikoen botere egitura ez baita ahozkoaren ohiko esparruetara mugatzen.
|
|
|
–Hilzorian dauden hizkuntzek, kasuan kasuko berezitasunak dituzten arren, desagertzea eragiten
|
duten
eragile soziologiko amankomunak eta egoera terminala erakusten duten ezaugarriak dituzte. Egoera terminalaren eragile nagusiak menpekotasun ekonomiko, politiko eta kulturalak dira eta berauek dakarten prestigiorik eta erabakigarritasunik eza?.
|
|
2016
|
|
|
Antzeko hausnarketa egin du Lazkanok ere, eta erantsi du «gizarte osoak» hartu behar duela ekimena. Enpresa arloarekin lotura estua
|
duten
eragileei begira jarrita, sindikatuak aipatu ditu. «Presio berezirik» ez dute egiten euskararen arloan, IMHko irakaslearen ustez.
|
|
|
5 Ongi azaldu ditut Pirinioak mendikatean eragina
|
duten
eragile geologikoak.
|
|
|
Erreakzio kimikoen abiadura aldatzen
|
duten
eragileak testua.
|
|
|
egiten
|
duten
eragile guztien elkarlana, koordinazioa
|
|
2017
|
|
|
Horrek esan nahi du demosak, eta ondorioz, aniztasunak, beste edozein objektu sozialek bezala, bi alderdi dituela, alderdi materializatua edo objektibatua, estatu erakundeetan (esaterako, polizia, alderdi politikoak, eskola publikoa eta sindikatuak) eta egitura sozio-ekonomikoetan?, eta alderdi gorpuztua edo subjektiboa,, erakunde horietan jarduten duten edo haien aurka egiten
|
duten
eragileen disposizioak?, alegia (Bourdieu, 1985: 739).
|
|
|
horien egoeraren eta parte hartzen
|
duten
eragileen arabera
|
|
|
10 Ongi azaldu dut estrategia horretan parte hartuko
|
duten
eragileek zer rol jokatu behar duten.
|
|
|
– Parte hartuko
|
duten
eragileen rola zehaztu.
|
|
|
parte hartuko
|
duten
eragileek zer rol jokatu
|
|
|
5 Ongi azaldu ditut Pirinioak mendikatean eragina
|
duten
eragile
|
|
|
Erreakzio kimikoen abiadura aldatzen
|
duten
eragileak testua.
|
|
2018
|
|
|
Aurrekariak aipatzen ditu Mendizabalek. . Aurreko mendeko 50eko eta 60ko hamarkadetan artistak dira euskal imajinario kolektiboa berritzen laguntzen
|
duten
eragile nagusietariko bat. Ez bakarra, baina bai nagusietariko bat.
|
|
2019
|
|
|
Diskurtso nagusi horiek ezartzeko gaitasuna bestelako botereen eskutik joan ohi da. Proiekzio publiko handia
|
duten
eragileek ahalmen handiagoa dute euren ahotsa entzunarazteko; plataforma politikoek, kargudunek, komunikabideek. Diskurtsook esaten digute nolakoa den errealitatea euren ikuspegitik, baina baita nolakoa izan behar duen ere:
|
|
|
EiTBk, euskarazko edukiak emateaz gain, normalizazio prozesua bultzatu behar du, legeak dioen bezala, euskal kulturan eta hezkuntzan egiten ari den lana laguntzeko, besteak beste. Hori da bere ardura eta ezin dio iskin egin, euskararen irudi publikoan eta hizkuntzaren erabileran eragin handiena
|
duten
eragileetako bat delako.
|
|
2020
|
|
|
Beren burua estataltasunaren trena galdu zuen nazio baten berezkotzat hartzen
|
duten
eragile politikoak, zergatik ez dira segurtasun eta defentsa politiketan gutxieneko eta zeharkako definizio bat ezartzeko gai. Gai ustez askoz banatzaileagoetan, aldiz, egiten dute, hala nola gizarte arretaren mailan, ezker eskuin ardatzeko klasiko bat.
|
|
|
Eta hor kokatu behar da iparra, baldin eta testuinguru honetan urratsak egingo badira. Pertsonak erdigunera ekarri behar ditugulako, eta enpresek erantzukizun sozialari jarraitu behar diotelako, parametro horietan kokatutako estrategiak garatu dira elkarlanean eremu sozioekonomikoan zeresana
|
duten
eragile guztiekin. Ulertezina litzateke enpresen produkziora besterik gabe bideratutako politiken sustapena.
|
|
|
Aitzitik, irabazi horiek guztiak proiektu berriak abian jartzeko baliatzen dira, herria euskaratik eta euskaraz eraikitzeko han zuzen. Erantzukizun sozialetik lan egiten
|
duten
eragileak eta kapitala herrian berrinbertitzen dutenak. Are gehiago, lehen aipatu bezala, ikusten ari gara une latz eta gogor hauetan zer nolako erantzukizunez ari diren jokatzen.
|
|
2023
|
|
|
|
duten
eragileek (herritarrek) pizgarriak galtzeko arriskua.
|
|
|
Bertan dauden alderdiei dagokie zaintzaren gaia mahai gainean jartzea eta bertatik atera daitekeen egitura berriari forma juridikoa ematea. Baina hau ezin egin daiteke gaur egun sistema osatzen
|
duten
eragileen adostasunik gabe: erakunde publikoak eta hirugarren sektoreko elkarteak.
|