|
2008
|
|
|
Horrela, talde bakar batean bil daitezke izaki bakarra adierazten duten ohiko aposizio izendatzaileak, izaki bakarra adierazten duten tandem elkarteak eta izaki azpiklasea adierazten
|
duten
beste tandem elkarteak eta sumpsumtiboak.
|
|
|
Espezialitateko lexikoarekin bezala, badirudi ez dela beti berdin jokatzen esparru teknikoan garrantzia
|
duten
beste hainbat arazoren inguruan ere, nolabait arautu liratekeenak: kultur tema edo osagaien transkripziorako arau orokorrak, maileguen transkripziorako arau orokorrak, sigla eta akronimoen transkripzioa eta erabilera (akronimo eta eponimoen artean izen arrunten erabilera dutenen paradigmak zehaztea), sinbolo, formula eta nomenklaturak (nazioarteko erabilera estandarraren arabera).
|
|
|
Polemika eta Errepublikaren politikaren propaganda nahasten dira izen buru generikoa
|
duten
beste artikulu askotan: –Errepublikak bakea nahi du?
|
|
|
«El sentido de la historia de España suscitaba diferencias, por lo que no era fácil utilizarlo con fines patrióticos. La forja de la unidad a través de la lengua castellana, con un sentimiento nacionalista emergente en Cataluña y en las provincias vascas, se presentaba de igual manera incierta»218 Boyd en iritzi berekoak dira auzia ikertu
|
duten
beste hainbat historialari, Álvarez Junco k jaso eta bere egin duen aipu honetan ikus daitekeenez:
|
|
|
Lehenik eta behin argitu dezagun zer den erregistroa. EUSKALTERMen arabera, solaskideen arteko harremanen, haien asmoen, gaien, formaltasun mailaren eta egoera definitzen
|
duten
beste hainbat faktoreren eraginez erabiltzen den hizkera. Hiztun bakoitzak erregistro ohizko edo lehenetsi batzuk izaten ditu eskueran.
|
|
2010
|
|
|
Horietako adiera bat, alderdi elokutiboa, tropoena eta figurena (faire usage dun langage figuré et stylisé, le littéraire, Meyer op.cit. 18 or.), erabat neutralizatu zen poetikarekin, eta bazegoen alderdi horretatik sermoia literaturarekin lotzerik, Salaberrik Axularrekin egin zuen bezala (Axularren> prosa> erretorikaren> argitan 1997). Guk hurbil genuen Salaberrik Axularri eskainitako lan hori eta, baita ere, ave fenixa bezala berpiztu den erretorikarekin lan egin
|
duten
beste lan garrantzitsu batzuk, idazle klasiko eta erretorika klasikoa uztartzen dutenak. Salaberrirenaz gain beste obra paradigmatiko bat aipatzearren, horra López Muñoz-en Fray> Luis> de> Granada> y> la> Retórica> (2000).
|
|
|
Juan Bautista Agirreren obra nagusia, Eracusaldiac, > ikertzea da lan honen jomuga. Obra aski oparoa utzi zuen, publikaturik 2.000 orrialde inguru eta argia ikusi ez
|
duten
beste mailako batzuk. Nagusiki sermoi generoa, genus> sermocinandi, jorratu zuen Agirrek, nahiz eta Vinson-ek, bere Essai> dune> Bibliographie> de> la> Langue> Basque, nahiago izan Agirre Instructions et conseils sailean sartu Sermons sailean baino.
|
|
|
Austinek lehenbiziko teorizazioan enuntziatu performatiboak eta enuntziatu konstatatiboak bereiztu zituen31 Beraz, bi enuntziatu mota horiek agerian jartzen dute enuntziazio egintza bera berez egintza bat dela (besteetatik berezia) eta ez linguistikoa soilik. Performatibitatea, oro har, konbentzio sozialek arautua dago, horren antzeko balioa
|
duten
beste egintza ez linguistikoak dauden bezala.
|
|
|
1999an, Frantziako Hezkuntza Nazionalak ikastolak sare publikoan integratzeko eskaintza luzatu zuen, Frantziako Estatuan jarduten
|
duten
beste nazionalitateko hainbat eskolari eskaintza bera eginda. Eskaintzaren funtsa zen publikotasuna ematea, eskola horietan frantsesa gehiago irakastearen truke.
|
|
2012
|
|
|
Postmodernismoek agerian jartzen
|
duten
beste errealitate bat Mendebaldeko zibilizazioaren, eta baita beste edozein zibilizazioren, pluraltasuna da.
|
|
|
adibidez, Mikel Albisuk apailatu omen du Martin Lezetaren liburuaren edizioa; liburuko bosgarren ipuina, berriz, hainbat lagun presori eskainita omen dago, tartean. Apolinar Ostalaza anarkistari?, zeinak izango baitu ziurrenik zerikusirik IzkiriaturikFailureeko Apollinaire Babiol apokrifo harekin. Ipuinaren apokrifotasuna salatzen
|
duten
beste keinu batzuk Martin Lezetaren liburuaren inguruan egindako hainbat iruzkin lirateke: –Horregatik, orain, de profundis atera behar dugu Martin Lezeta, fikziozko pertsonaia bailitzen, bere euskal narrazioen liburua ere imajinarioa bailitzen?
|
|
|
Horiez gain, ordea, kritika bera gainditzen
|
duten
beste zeregin batzuetarako ere badarabiltza Mitxelenak azterkizun ditugun kritikak: zinema eta liburu kritiken bitartez kulturaz, gizarteaz eta, oro har, bera biziki kezkatzen zuten auzi zabalago batzuen araberako iritzia plazaratzeko ere bitarteko egokiak gertatzen zaizkio Atal honetan aztergai izan dugun `makroegitura?, `mikroegitura?
|
|
2015
|
|
|
Patxi Salaberri Muñoarekin (2002: 23) bat eginez, esan beharra dago ez dela bidezkoa estatus zainduagoa, jasoagoa, garatuagoa eta hedatuagoa
|
duten
beste
|
|
2019
|
|
|
Aipatutako bi lanildo horiek abian jartzeko, edozein proiektutan bezala, nahitaezkoa izan da aurretiko lana. «Kalean bizibizi» errealitate bihurtzeko eskualde osoan eragiten
|
duten
beste eragile batzuekin egon gara lanean: Ttikittaka Arabako Errioxako euskaldunon elkartea eta IKA Euskaltegia.
|
|
|
Aukera hau ez genuke galdu nahi euskararen alde lan egiten
|
duten
beste eragileen egoera aipatu gabe.
|
|
2021
|
|
|
Kontuan har, antza denez, akitanieraz/ l/ eta/ n/ ozenen ondoko herskariak ez zirela neutralizatzen. Azkenik, urte n ere te atzizkia litzateke bigarren osagaia (ibidem, 396), alegia denbora tartea adierazten
|
duten
beste zenbait hitzetan legokeen berbera (cf. arte, aste, rnende), aditzetako de/ te azken buruan. Adierari dagokionez, urte k, jatorrian, ‘euri sasoia’ edo ‘mendietako elurraren bedatseko urtze aldia’ izendatuko zukeen.
|
|
|
Beste batzuetan, aldiz, erdal aurrizkia modifikatzailea da, eta ondoren datorren izena da burua, zertaz ari garen adierazten duena; euskaraz, ‘atze, aurre, gain... + izen’ hurrenkera dagokie, eguzki lore, behi esne, goiz argi, burdin barra eta ‘modifkatzaile izen’ erlazioa
|
duten
beste hamaika mendekotasunezko izen elkarturi bezalaxe. Aurreiritzi ‘aldez aurretik dugun iritzia’ da, gainzama ‘ [ohikoa denaren] gaineko zama’, azpiatal ‘ [beste atal baten] azpiko atala’ (Gràcia & Azkarate 2000).
|
|
|
7.2.10d Autore batzuek (Perez Gaztelu, Zabala eta Gràcia 2004) exozentrikotzat hartu dituzte sintaxian jatorria
|
duten
beste hauek ere: bostortz, ehunzango, lauburu...
|
|
|
Gizonek zuei egin deitzaizuen nahi dituzuen gauza guziak egin diezazkiezue zuek halaber haiei ere. Gainera, itzulpenetan ageri den pasarte hori nola itzuli izan
|
duten
beste idazle batzuek ikustea baino ez dugu: ... zuek ere, hei (Haraneder);... ere gisa berean (Testament Berria);... zuek ere egiezute (Uriarte);... zuek ere ekin (Etxenike, in Salaburu 1980).
|
|
|
40.14b Edozelan ere, moduzko perpausak egiteko molde hau ez da izenok
|
duten
beste erabilera arruntarekin nahastu behar; izen horiek genitibo markaren bidez perpaus erlatibo batekin lot baitaitezke. Azaldu dezagun desberdintasuna.
|
|
|
Adibide horietako egon aditza kopulatiboa da, eta eduki semantiko bat adieraztea baino areago predikatu nagusiaren (triste; gaizki; negarrari eutsi ezinik) eta subjektuaren arteko lotura bideratzea du helburu. Antzera gertatzen da erabilera semikopulatiboa
|
duten
beste aditz eta egitura batzuekin ere: Aztoratuta dabil jendea; Langileek kezkatuta jarraitzen dute.
|
|
|
Euskara hedatuenean adibide hauen ordainak dira, hurrenez hurren, Gure alaba zoratu egin da eta Aita haserretu da azkenean. Halako hizkeretan badira, bestalde, konfigurazio hau bera erakusten
|
duten
beste aditz batzuk, hala nola pentsatu Bergarako hizkeran —Edurra ein bia dabela pentsatzen jat (Elexpuru 1988) —, irudituren esanahi bera duena.
|
|
|
Hortaz, orokorrean, ona da bai gauzen artean hutsune bat egotea, bai zu eta bai ni bi izatea eta ez bakarra (Gorrotxategi). Badira balio ilatiboa
|
duten
beste esapide batzuk ere, horrenbestez, hartara eta abar (§ 42.22): Ezkonduak eta aita edo ama ziren gehienak, eta zailxeago zen horrenbestez egiteko hura (Elosegi); Horrenbestez, ordea, ez ditugu aipatu film horretan ageri diren zabaldegi eguzkitsuak, jostailuzko etxekoak (Mitxelena); Hartara, hiri merkatari batean epaile gutxiago dago, eta lege gehiago (Iñurrieta); Hartara, sekula ez dut jakin nolako zirrara sorrarazi zioten erregeren hitzek, zirrararik sorrarazi bazioten (Epaltza).
|
|
|
atera da/ atera du, oheratu da/ oheratu du, sartu da/ sartu du, urrutiratu da/ urrutiratu du. Eta, oro har, egoera aldaketa adierazten
|
duten
beste aditz askorekin: erre da/ erre du, gaixotu da/ gaixotu du, haserretu da/ haserretu du, hil da/ hil du, sendatu da/ sendatu du eta abar (Oyharçabal 2003b).
|
|
|
– Adizki jokatua eta guzti erabili izan dira asko izan, aski izan eta premia izan aditzak: Bestek asko den adina eta gehiago barreiatu ditu[...] (Mitxelena); Jan ezazu hartarik aski den bezainbat (Pouvreau); Premia
|
duten
beste hartu behar dute (Villasante). Itzuli horiek asko, aski edo nahiko (a) esateko modu enfatikoa dira.
|
|
|
32.9d Bestalde, konparazioa barik banakaritzako juntadura adieraz dezake forma bi hauekin eginiko egiturak ere, itxuraz konparazio egitura
|
duten
beste batzuek bezala: Guztiak ito ziren, hala zaharrak, nola gazteak, hala gizonak, nola emakumeak (Agirre Asteasukoa); Hitzak nola batzuentzat hala besteentzat izan ziren (Beobide); Kargu handiko lagunkideak, hala bat nola bestea (Xalbador); Agintzen zizkioten gauza denak egiteko gertu, nahiz urian nahiz etxean, nola soroan hala mendian (Agirre); Hala Probintzian, nola Nafarroan, eta ere gehiago Bizkaian[...] hitz asko laburtzen dira (Kardaberaz).
|
|
|
Lide Aitorrekin ezkondu; Merke erostea kalitatea zaintzearekin ezkondu. Adibide horretako zer zerekin eskema berekoak dira halako osagarria hartzen
|
duten
beste zenbait predikatu ere: bateratu, erkatu, kontrajarri, lotu, nahasi, parekatu, uztartu...
|
|
|
Konparazio perpausak eta oinarrian konparazioa
|
duten
beste egitura batzuk aztertuko dira kapitulu honetan. Lehenbiziko partean, ohiko ereduko konparazio perpausak aztertuko dira, hau da, zu baino handiago, zu bezain handi eta zu bezala gisakoak; haien azalpen orokorra emango da aurrena (§ 32.1), eta eredu horretako perpaus motak aztertuko dira gero, banan banan (§ 32.2, § 32.4).
|
|
|
Beste batzuetan alderantzizkoa gertatzen da: esanahi orokorra, oro biltzailea duen sintagma ageri da lehenik, eta sintagma horren edukia" aletzen"
|
duten
beste sintagma batzuen zerrenda ondoren: Jende askorekin hitz egin zuen:
|
|
|
Halako perpausak, gure lanean zein erlatiboak deituko ditugunak, tradizio luze luzea dute euskal literaturan, nahiz ez diren hain erabiliak egun euskara mintzatuan, eguneroko erregistroan behintzat; bai, ordea, idatzian. Aitzinago ariko gara perpaus horietaz (§ 31.4.4), bai eta Iparraldeko autore modernoek bereziki baliatu izan dituzten eta gure lan honetan bait erlatiboak deituko dugun motakoez. ariko Haien ondotik aztertuko ditugu korrelaziozko perpaus erlatiboak eta aurrekaririk gabeko galdera izenordaina
|
duten
beste batzuek haiek ere tradizioa baitute gure literaturan, luzeagoa edo laburragoa: Nor ere ikusiko baituzu han, hari emaiozu; Ekarriko diot nori ere erranen baituzu; Ez dago nork egin dezan horrelakorik.
|
|
|
39.1.2a Inplikazio erlazio batez gainera aurkaritza erlazio bat ere badela esan dugu kontzesio perpausetan. Kontua da menderakuntzaz gainera (hipotaxia) badirela euskaraz beste egitura batzuk ere (parataxia) aurkaritza adierazteko, kontzesioarekin lotura estua
|
duten
beste egitura batzuk.
|
|
2023
|
|
|
Eta horrek aipatu dugun efektua sor tzen du. Irakurketa idazketa prozesua euskaraz egiten dugu eskolan, baina, aldi berean, ikasleek ezagutzen
|
duten
beste hizkuntzan edo hizkuntzetan aplikatzen dute euskaraz ikasitakoa.
|