|
2008
|
|
|
prestigioari dagokion hierarkia (kualitatiboa) eta sozialki onartuak diren idazleena (kuantitatiboa). Bi mailaketa horietako bakoitzean literatur agente batzuek hartzen
|
dute
parte; hierarkizazio kualitatiboan lanaren kalitatea, kritikak eta idazleen iritziak dira eragile nagusiak. Hierarkizazio komertzialean, berriz, salmentak, sari handiak (Espainiako Sari Nazionala eta Euskadi Saria), hedabideak, Eskola, literatur generoa eta publizitatea zein promozioa.
|
|
2009
|
|
|
Kromoekin mutilek eta neskek hartu
|
dute
parte, nahiz eta batzuek eta besteek olgeta mota ezberdinak egin, eta modu ezberdinetan olgatu izan duten. Tronpaka eta kinkika olgatzea mutilen gauza izan da gehienetan.
|
|
2013
|
|
|
142 Teresa del Vallek kronotopoen azterketa proposatzen du estrategia metodologiko gisa. Kronotopoak oroimenaren ardatz esanguratsuak dira, dinamismorako eta sintesirako duten ahalmenaz baliaturik, gizakiaren bizitzan hartzen
|
dute
parte, gizakion errealitateari eta munduari buruz dugun esanahia bideratzeko.
|
|
|
Desfile horretan pertsonaia askok hartzen
|
dute
parte.
|
|
2015
|
|
|
Itamar Even Zohar ikertzaileak proposatutakoaren arabera, literatura sistema edo polisistemetan egituratzen da, eta sistemok dinamikoak dira. Sistema horietan literatur lanez gain beste zenbait elementu garrantzitsuk hartzen
|
dute
parte. Roman Jacobsonen hitzezko komunikazioaren eskema oinarri, Literatur Sistemaren Eskema osatu zuen honako elementuekin:
|
|
|
Izagirre eta Saizarbitoriak osatuko zuten nukleo nagusia, noski, baina hor ditugu garai hartan beste aldizkarietan kolaboratutakoak (Solbes eta Casenave), beste aldizkarietako kideak (Atxaga eta Sarrionandia), Ustela Sailean argitaratutakoak (Solbes berriro eta Lizarralde), Deustuko Unibertsitatearen ingurukoak (Ansorena, Lizartza, Oñederra...), Gure pertsonaien pertsonaltasunan elkarrizketa eginikoak (Juan Jose Lasa), eta abar. Horietako gehienek, ordea, ez zuten 0 alerako testurik produzitu, eta hilabete batzuen buruan sortuko zen taldean ere ez
|
dute
parte hartuko.
|
|
2019
|
|
|
Bestela esanik, gure lanaren jomuga testuaren sortze baldintzak aurkeztu ondoren, testuaren zenbait alderdi narratologiko esanguratsu jorratzea da, testuaren interpretazioa, hots, testuaren alderdi semantikoan fokuratzeko gure arreta. Lanaren egituraketa hauxe proposatzerakoan, ez gatzaizkio semiotika linguistikoan proposatzen duen prozeduraren ildoari jarraitzen, izan ere, Jesus M. Lasagabasterrek (1979: 22) iradoki zuen moduan, testu literarioaren esanahian komunikazio prozesu osoko osagai guztiek hartzen
|
dute
parte, eta maila semantikoan edo interpretazioaren mailan bat egiten dute.
|
|
2021
|
|
|
GE2 ren eta GE4 ren ustetan, hezkuntza komunitatean proiektu garrantzitsu bat eskola liburutegia da, diziplinartekoa lantzeko tresna baliotsua delako, eta adibidez, ikasle/ irakasle/ guraso eta herriko udal liburutegiekin harremanak sendotzeko ere balio dezake. Haien ikastetxeetako liburutegiak duen garrantziaz eta betetzen duen funtzioaz oso kontziente izateaz gain, zenbaitetan, ondo hornituta eta prestatuta daudela azaltzen
|
dute
parte hartzaile batzuek (HIR1, AIR1, BIR1). Kasu batzuetan, gainera, liburutegiaz aparte, irakurketa gune libreak ere izaten dituzte ikastetxeetan kuxinekin, irakurgai desberdinez hornituta, nahi duten moduan eserita ikasleek modu askeagoan irakurketarako bestelako espazioak eta giroak izan ditzaten (AIR1).
|
|
|
DBHko irteera profil literarioa, edota euskara eta euskal literaturari dagokiona behintzat, zedarritzen
|
dute
parte hartzaileek, bakoitzak bere ikuspuntutik, haientzat diren gaitasunak eta ezaugarriak zehaztuz. Eta, hain justu ere, gehien aipatzen eta erronka gisa identifikatzen diren gaitasunak eta ezaugarriak azpiatal honetan garatutakoak izan dira, intentsitate edo enfasi handiagoz nola batzuk hala besteak.
|
|
|
Euskara batuan gaitasun falta dutela aitortzen
|
dute
parte hartu duten ikasleek eurek, eta horrek literaturari dagokionez hizkuntza hautuetan eragina duela eransten dute. IE6 k dioenaren arabera, euskara batuan izan daitezkeen gabeziek estandarrarekiko atxikimendu falta eragin dezake eta, gainera, horrek literatur testuak adierazten duena norbere bizipenekin lotzea zailtzen du, batetik, esperientzia literarioa beste hizkuntza forma batean proposatzen duelako, eta bestetik eta ondorioz, adierazpide horiekiko identifikazio maila lortzea zaila baitzaie.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, euskararen kasua kezkagarriagotzat jotzen du, EAEri dagokionez, irakurritakoaren ulermena kaxkarragoa baita euskaraz proba horren arabera. Eta, hala berresten
|
dute
parte hartzaile ugarik ere: BHko ikasleek irakurritakoaren ulermenean zein interpretazioan zailtasunak dituztela gaur egun (GE2, IE3, IE5, HIR1, LIR3, BIR1, GIR1), eta horrek ere kezka eragiten du, bistan dena.
|
|
|
Norbere buruarengan zein egindakoan konfiantza izateaz gain, prestakuntza ere motibazioa handitzeko garrantzizko faktorea dela uste
|
dute
parte hartzaileek (DGIR1, GE2, GE4, EIAE3) formatuta egoteak nork bere buruarengan konfiantzan eta autoestimuan modu positiboan eragiten duelako, batetik, eta horrek, halaber, norbere inplikazio pertsonal eta profesionalean:
|
|
|
Ikasleei gagozkiela, Hego Euskal Herriko ikasleek hartu
|
dute
parte. Batetik, sakoneko elkarrizketetan sare publikoko hamar ikasle elkarrizketatu dira, bost ikasle DBH 2 mailakoak, eta beste bost, aldiz, 4 mailakoak.
|
|
|
" Bakoitzak bere ikasgaiari heltzen dio oso modu estankoan eta talde lanean aritzeko ohitura falta zaigu". Hezkuntza markoak ezartzen duen konpetentzietan oinarritutako ereduaren araberako ikas prozesuak diseinatu behar badira, markoa modu sakonagoan ezagutu behar dela ohartarazten
|
dute
parte hartzaile horiek, eta era berean, horretara eramango dituen estrategia didaktiko transbertsalak indartu.
|
|
|
Humanitateen gainbeherak eta literaturaren prestigio nahiz balioespen faltak eztabaidaren abiapuntua ezartzen dutela ondorioztatu da lehen ere, eta horri aurre egin behar zaiola aldarrikatzen
|
dute
parte hartzaileek. Garenetik eta dugunetik ekitea proposatzen du BIR1ek; horren jabe izanda, baina euskal literatur sistema indartze eta euskal literatura prestigioa emate aldera urratsak ematea, alegia, euskara bera balioestearekin batera, noski.
|
|
|
Pertsonaren ongizate psikoafektiboarekin zuzenean lotuta dauden gustu, plazer edo gozamena sorraraztea eta hori transmititzea literaturak eta bere irakaskuntzak duten xede garrantzitsuenetakoa dela baieztatu
|
dute
parte hartzaile guztiek; nerabeek ere bai, nahiz eta horren formulazioa bestelakoa izan. Gehientsuenek onartzen duten moduan, lortzen ez den helburua izanik, erronka nagusietakoa izatera igaro da:
|
|
|
Literaturarekiko harremanak eta konpetentzia literarioaren garapenak ezaugarri afektibo jakin batzuk eskatzen dituztela argi utzi
|
dute
parte hartzaileek, bai ikasleei zein irakasleei dagokienez, bai hezkuntza komunitateko kideei nahiz agente sozial instituzionalei dagokienez. Bost ardatzen inguruan artikulatzen dira erronkak:
|
|
|
Dena den, diziplinartekotasunari dagokionez, aukera handiagoak aitortzen dizkiote kidetasun estuagoa duten ikasgaiei eta, modu horretan, Literatura Historiarekin, Musikarekin edota Psikologiarekin lantzea erraz samar antzematen
|
dute
parte hartzaile gehienek, baina ez hain sinple, ordea, Matematikekin edo Fisikarekin bide amankomunak bilatzea, adibidez. Hala eta guztiz ere, urrunago doazenak badaude, eta EIAE2 k, LIR2 k eta IEE1 ek aukera horiek ikusten dizkiote literaturaren didaktikari.
|
|
|
Irakurketa planaren baitan edo osagarri, espazioak ireki behar direla ohartarazten
|
dute
parte hartzaileek (BE1, AIR1, GE4, GE2). Espazio fisikoei dagokienez, horietan nagusietako bat ikastetxeko liburutegiak izan behar duela aipatu da aurreko azpiataletan.
|
|
|
Modu berean, literaturaren didaktikak honako helburu hauen lorpenean ere jardun behar duela zehazten
|
dute
parte hartzaileek: 1Gaitasun literarioa garatzea (GE3); 2Euskal kultura eta euskal literaturaren transmisioa bermatzea (NE1); 3Horri lotuta, euskal literaturaren erreferentziazko autoreak, obrak eta testuinguruak ezagutzea eta lantzea (IIR1); 4Irakurritakoaren ulermenean eta interpretazioan gaitzea eta irakurle kritikoak eta autokritikoak formatzea (IE6, IIR1, IEE1); 5Nork bere burua eta komunitatea ezagutzen laguntzea (IE5, LIR1); 6Identitate pertsonala eta kulturala eraikitzen laguntzeko tresnak eskaintzea eta imajinario kolektiboaren sarrera bideratzea (GE2, IE5, GE3); 7Literatura sorkuntzarako eta irudimena garatzeko estrategiak eskaintzea eta gogoa piztea, eta, beraz, euskal sortzaileak sortzea (GE1, IIR1, NE1, IEE1); 8Ikasleak gaituago eta zaleagoa izateko teknologia berriak erabiltzea, esaterako, literatura digitala sortzea (GE2); 9Sentsibilitate estetikoan aurreratzea eta norberaren hizkuntza ondarea aberastea; 10Hizkuntza eta forma literarioen ikasketa (GE3); 11Gazteei esperientzia literario, kultural eta estetikoa biziaraztea; 12Fikziotik errealitatea irakurtzen, ulertzen eta interpretatzen laguntzea; 13Gaitasun kognitiboak, emozionalak eta sozialak garatzen laguntzea (IE6, IE7); 14Sozializazio kulturala bideratzea (GE3); 15Gizabanakoaren askatasuna lortzen laguntzea (IEE1).
|
|
|
Eta, baliabide teknologiko eta euskarri berriak haien egunerokoaren parte direla kontatzen
|
dute
parte hartzaile askok, hain zuzen ere, behar horiei nolabait erantzun nahian, eta era berean, ikasleen motibazioa bultzatzeko xedez ere: " Hori erakargarri eta motibagarri egiteko, izerdi asko atera behar da metodologikoki eta.
|
|
|
Irakurketaz harago doan kontzeptuan bada ere, irakurketa bera, hainbat testu genero edota alfabetizazio digital lanketa gai transbertsal izatera igarotzen direla dio IE7 k, eta, ikasgai batzuetan modu espezifikoan eta berariaz lantzen diren arren, paradigma aldaketa honek ikuspegia doitzea dakar, halako konpetentzien lanketa komunitate osoaren ardurapean egotera eta zeregin zein ardura horiek demokratizatzera iragaten delako (IE6, IIR2). Modu horretan, azalpen testua lantzea ez dagokiola soilik hizkuntza irakasleari argudiatzen
|
dute
parte hartzaile horiek, irudien interpretazioa edota tresna digitalen erabilera arlo horietako irakasleen esku soilik ez dauden moduan. Are gehiago, arloen euskarrien eta gaituta egoteko eskatzen dituzten baliabideen ikuspegi murritza egon ohi dela kritikatzen du IE7 k, eta, literatura idatzizko testuekin lotzen dugun heinean, fisika edo matematikak zenbakiekin eta formulekin irudikatzen dira, sakonean, denek hori baino gehiago direla jakin badakiten arren.
|