|
2003
|
|
|
Santiago Palacios doktorearen arabera, Menopausia Aztertzeko Espainiako Elkarteko presidentea (AEEM), “estrogenoek, aldiz, gantza aldaketan eta ipurmasailetan banatzen dute, eskuarki emakumezkoak, eta hormona horiek desagertzean, gantzaren banaketa gizonezkoenaren antzekoa da, eta gehiago metatzen da sabelean”. Obesitateari aurrea hartzeko, adituek gomendatzen
|
dute
jarduera fisiko neurritsua eta erregularra egitea eta egunaren azken zatian kaloria gutxiago hartzea, batez ere afarian, eta, aldi berean, afalorduan kaloria gehiago hartzea. Ariketa fisikoari dagokionez, Vázquez doktoreak adierazi zuen obesitateari eta arrisku kardiobaskularrari aurrea hartzeko errentagarriena aerobikoa dela; ez da oso bizia, baina modu erregularrean egiten da, eta hobe da 30 minutu astean hiru aldiz egitea, ordu eta erdi baino egun bat baino.
|
|
2005
|
|
|
Proteina eta kaloria gehigarriekin batera ematen bada, pisua irabaztea eta gihar ehuna leheneratzea sustatzen du, eta, gainera, pazienteen funtzionaltasuna eta bizi kalitatea hobetzen ditu, espezialisten arabera. Pisua galtzea Pisu galerari dagokionez, adituek ohartarazi
|
dute
jarduera fisikoari, tratamendua onartu eta erantzuteko gaitasunari eta norberaren irudiari eragiten diela. Hala, pazientearen bizi kalitateak okerrera egiten du, eta lanerako gaitasuna, plazer errazez gozatzeko ezintasuna eta isolamendu sentimendua murrizten dira.
|
|
|
Espainian obesitate morbidoa maila “kezkagarrietara iristen da, Europako batez bestekoa gainditzen du eta modu arriskutsuan hurbiltzen da” AEBko tasara, patologia horretan eragin handiena duen estatura, Murtzian egun hauetan egiten den Obesitatearen Azterketarako Espainiako Elkartearen VII. Kongresu Nazionalean (SEEDO) bildutako adituen arabera. Aditu horiek ohartarazi dute haurren obesitatearen Espainiako tasa (%14) Europako batez bestekoaren gainetik dagoela, eta azpimarratu
|
dute
jarduera fisikoak, otordu osasuntsuak eta zenbait tratamendu farmakologikok goranzko arazo horri irtenbide egokia ematen diotela. Adituek azaltzen dutenez, bizimodu sedentarioak, estres kronikoak, irentsitako kopuruei dagokienez okerreko dieta mediterraneoak eta janari lasterrak, eta oraindik ikertu gabeko arazo genetiko eta soziosanitarioek obesitatea eragiten dute, bai helduengan, bai haur eta gazteengan.
|
|
2007
|
|
|
Ikusi
|
dute
jarduera fisiko luzeetan, azido laktikoari eta adrenalinari esker, muskuluek uzkurtzen jarrai dezaketela. Jarduera fisiko luzeetan, potasio ioiak muskulu zuntzetatik kanpora ateratzen dira, eta egoera normalean egon ohi den ioi oreka hautsi egiten da.
|
|
2009
|
|
|
Esku hartzen den aldeko besorako burkoa erabiltzeak, bai atseden hartzeko, bai lo egiteko, erosotasun handiagoa emango du. Espezialistek gomendatzen
|
dute
jarduera fisikoarekin pixkanaka hastea eta ahalik eta dedikazio handiena lortzea, nahiz eta 2,5 kilotik gorako pisuak hartzea edo buruaren altueraren gainetik dauden objektuak lortzea saihestu behar den, hiru astez gutxienez. Ezinbestekoa da modu erregularrean jarraitzea ospitaleko luzatze ariketen taula.
|
|
2011
|
|
|
Krisian dagoela ariketa fisikoa egitea iradokitzen ez bada ere, bai sei aste baino gehiago luzatzen denean. SER enpresak berariazko kirolak eman nahi ditu, baina COST B13 gidan ez
|
dute
jarduera fisiko jakin bat hautatu. Terapia farmakologikoari dagokionez, sendagairik eraginkorrenak analgesikoak, antiinflamatorioak edo muskulu erlaxatzaileak dira, hiru hilabetez.
|
|
|
Kirola egiteari dagokionez, kirola egiten duten emakumeen %77k oinetan gogortasuna dute eta %20k lepoko mina. Kopuru horien arabera, ikertzaileek sen ona eta plangintza eskatzen
|
dute
jarduera fisiko bat errutinaz egitean. Azterlanetik ondorioztatzen da, halaber, oineko patologiak tratatzeko gastua handitzen bada, bizkarreko gaixotasun muskulu eskeletikoekin zerikusia duena ere modu proportzionalean egiten dela.
|
|
2012
|
|
|
Kirolari dagokionez, gehienek egiten
|
dute
jarduera fisikoren bat beren denbora librean, eskolan gorputz hezkuntzan ematen dituzten bi orduez gain; etxeen% 14tan soilik egoten dira haurrak aisialdian ariketa fisikorik egin gabe.
|
|
|
EROSKI CONSUMER egiaztatu zuenez, galdetutako etxeen %75ean gurasoek uste dute seme alaben elikadura nahiko orekatua dela, baina, hala ere, elikadura arloko zenbait ohitura oker daude oraindik ere: barazki gutxi, haragiaren deribatu gehiegi, opil industrial asko… Kirola ez da haurren artean gainditu gabeko irakasgaia; inkestaren arabera, etxeen %14tan haurrek ez
|
dute
jarduera fisikorik egiten aisialdian (eskolan egiten dituzten bi orduez gain). Izan ere, oso gomendagarria da haurrek egunero gutxienez 30 minutu metatzea jarduera fisiko aerobikoan.
|
|
2015
|
|
|
Thebergek (1995) ere generoa, kirola eta elkarrekikotasuna eraikitzearen gaineko ikerlan batean, izotz hockeyan, taldearen garrantzia nabarmen azpimarratu du. Halaber, harreman sareek garrantzia handia
|
dute
jarduera fisikoko programetan parte hartzen dutenen artean (Bidonde, Goodwin eta Drinkwater, 2009). Sare horiek ongizatea dakartela azpimarratu da, kideetako bakoitzari babesa eskainiz.
|
|
|
Simoneren hitzek adierazten
|
dute
jarduera fisikoaren bidez deskargatu egiten direla, aterabide bat bilatzen dutela. Futbolaren kasuan, adibidez, amorrua ostikadetan askatzen da, maiz kontrolaezin bihurtzen zaizkien tentsio horiek guztiek praktika motorrean zuzenean eragiten dutelarik.
|
|
|
Elkarrekintza sinbolikoa metodologiaren ardatza izan da, eta elkarrizketa sakonaren bidez, 2014an Gipuzkoako eta Arabako bost emakume preso ohien bizipenak jaso eta aztertu dira. Datuek adierazi
|
dute
jarduera fisikoa egitea garrantzitsua dela emakume presoentzat, eta maila ezberdinetan zeresan esanguratsua izan du. Besteak beste, denbora zereginez betetzearen rola, burdina artean bizi izandako egunerokotasunetik ihes egiteko aukera edo euskarri funtzioa bete zuen jarduera fisikoak elkarrizketatutako emakumeentzat.
|
|
|
Antzeko zerbait gertatzen da obesitatearekin, elikadura txarrarekin edo sedentarismoarekin. Hori guztia dela eta, gobernuek borondate politikoa izan behar
|
dute
jarduera fisikoa egitera eta modu osasungarrian jatera gonbidatuko duten inguruneak sortzeko, Oinarrizko Osasun Laguntzan dietista nutrizionisten presentzia areagotzeko eta, batez ere, elikagai osasungaitzen, alkoholaren eta tabakoaren zuzeneko, zeharkako edo ezkutuko marketina geldiarazteko. Chan doktoreak dioenez, nabarmena da «ganbera geldoko hondamendi» hori geldiarazteko herri osoan prebentzio neurriak sustatzean izandako porrota.
|
|
2018
|
|
|
Programa banatzaileak: Programa hauetan, desgaitasuna duten pertsonek beren taldetik kanpo egiten
|
dute
jarduera fisikoa.
|
|
|
Beste zientzia batzuetatik elikatzen denez (biomekanika, biologia, soziologia?), JFEak aldatuz joan dira zientzia horien bilakaeraren ondorioz; haien ekarpenei esker, hain zuzen ere, desgaitasuna duten pertsonek aukera
|
dute
jarduera fisikoa egiteko.
|
|
|
Azken urteetan, garrantzia hartu du" pertsonalizatutako nutrizioak" edo, gaur egungo izena hartuta," zehaztasunezko nutrizioak". Pertsona jakin bati zerk funtzionatuko dion aurreikusten saiatzen da, gizentasuna, dislipemia edo diabetesa tratatzeko orduan denak ez garelako berdinak. Batzuentzat oso eraginkorra da koipe gutxiago kontsumitzea, eta beste batzuek, aldiz, arrakasta handiagoa
|
dute
jarduera fisikoa egiten. Zer dietak futzionatuko dio bakoitzari?
|
|
2019
|
|
|
Ariketa fisikoa kirolen bat eginez egin daiteke, baina baita lanera egunero, lantokian edo etxean ere. Haurrek eta gazteek gutxienez 60 minutuz jardun behar
|
dute
jarduera fisikora, jolasaren, kirolen, joan etorrien edo gorputz hezkuntzaren bidez.
|
|
2020
|
|
|
Mugitzeak prebenitu eta arindu egiten du. Espezialista guztiak bat datoz esatean sedentarismoa arazoaren parte dela, eta, beraz, gomendatzen
|
dute
jarduera fisiko neurritsua eta egokia egitea adin eta gorputz egoera bakoitzerako, lokomozio aparatua “koipeztatuta” mantentzeko. Bizkarreko eta zerbikaletako muskuluak erlaxatzen dituzten luzaketak egunero egiteak bizkarreko gaitzak prebenitzen eta arintzen laguntzen du.
|
|
|
Hori iragarri du Pedro Sanchez Espainiako gobernuburuak, 20:15ean eginiko agerraldi batean. «Eboluzioak positiboan jarraitzen badu» ahalbidetuko
|
dute
jarduera fisikoa egitera irtetea, bakarka, eta paseoak ematea, etxebizitako kideekin. Momentuz ez du horri buruzko beste xehetasunik eman, eta, neurri horri adin mugarik jarriko dioten galdetuta, osasun arloko adituek unean unean ematen dizkioten irizpideen esku utzi ditu datozen egunetako erabakiak.
|
|
2023
|
|
|
David Ezpeleta neurologoak eta Espainiako Neurologia Elkarteko kideak azalduko du hori: Azterketa askok ikusi
|
dute
jarduera fisikoak neurogenesia —neuronak areagotzea— eta haien arteko loturak hobetzen dituela. Substantzia grisaren bolumena ere handitzen du, eta garuneko substantzia zuriaren osotasun handiagoa eragiten du.
|
|
|
Untxiak oso biziak dira. Egunean hainbat orduz egin behar
|
dute
jarduera fisikoa. Funtsezkoa da kaiolatik ateratzen uztea, baina beti gainbegiratuta:
|