|
2002
|
|
|
Greenpeacetik azaldu dutenez, hegalaburra itsas zabalean harrapatzen dute, eta, gero, sare hesi batzuetara eramaten dute, han gizentzen baitituzte. Horrela, esan
|
dute
ezin dela jakin zenbat arrain harrapatu duten, zein adinetakoak diren eta estatistika azterketa serioa egin. Bestalde, gizentzeko granjetako arduradunek ukatu egiten dute jarduera horrek espeziea murrizten laguntzen duela.
|
|
2003
|
|
|
Gogoan dute jostailuak egokitu zaien haur zehatzerako hautatu eta pentsatu behar direla, afektuz eta ilusioz entregatu behar direla, eta beste haur batzuekin eta helduekin partekatu behar direla, “gurasoek, aitona amonek eta adingabeak zaintzen dituzten pertsonek ere jolas egin dezaten eta haurren nortasuna, trebetasunak eta interesak ezagutu ditzaten”. Halaber, adierazi
|
dute
ezin direla erosi haurrek eskatzen dituzten jostailu guztiak, eta hautaketa bat egin behar dela telebistan eta publizitate katalogoetan agertzen ez diren beste joko batzuk ikusi eta aurkitu ondoren, “publizitate mezuek ez baitute beti balioetan hezten”. Jostailu batek arriskuak baditu, kooperatibek funtzionamendu arauak betetzea gomendatzen dute; izan ere, horrek “arrazoizko arriskuekin bizitzen ikastea dakar, eta segurtasun ohiturak ditu” haurrengan, nahiz eta jostailu kategoria jakin batzuetan jostailuak erabiltzeko kontuan hartu beharreko neurriak eta erabilera desegokiak ekar ditzakeen arriskuak adierazi behar diren.
|
|
2005
|
|
|
Arriskuaren ebaluazioa Adituek ebaluazio moderatuan oinarritu dute ikerketaren ondorioa, eta onartzen dute artxilamiden toxikotasunaren funtzionamenduari buruzko informazio zehatza falta dela, animaliekin egindako esperimentaziotik lortutako informazio egokienaren eta pertsonengan izan ditzakeen ondorioen arteko konparazio hipotetikoak egin zirela, eta kontsumoaren ebaluazioak estrapolatu egin zirela. Zenbait faktoreren arabera (tenperaturak eta egoste denborak, adibidez) akrilamida asko egon daitezkeenez elikagai beretan, JECFAko adituek adierazi
|
dute
ezin dela gomendiorik egin substantzia horiek dituzten elikagai jakin batzuk kontsumitzearen kaltegabetasunari buruz. Oraingoz, elikagaien industriak esan du zenbait elikagaitan akrilamiden edukia murrizteko modua bilatzen ari dela.
|
|
|
Espainiako Europako Denbora Partekatuaren Erakundeak (OTE), jabetza anitzeko merkataritza etxeen patronalak, atsekabetuta utzi du Gardina Inmuebles S.L. enpresaren bezeroek salatutako iruzurra. Valentziakoak, berriz, jakinarazi
|
dute
ezin dutela enpresa honekin harremanetan jarri denbora partekatuko eskubideak erosteagatik emandako kopuruak itzultzeko konpromisoa gauzatzeko. Jakinarazpen batean, erakundeak berretsi egiten du “estatuko, autonomia erkidegoetako eta kontsumitzaile elkarteetako administrazio guztiekin lankidetzan aritzeko prest dagoela”, “sektorean iruzurrezko eragiketak saihesteko”, eta interesa erakusten du “legea hertsiki aplikatzeko, industria horren irudia hondatzen duten egoera desiragarriekin amaitzeko”.
|
|
2006
|
|
|
Herritarrek, besteak beste, goragalea, zefaleak, beherakoa, okadak eta ultzerak izan zituzten larruazalean. Christopher Exley Keeleko Unibertsitateko kimikariak eta Margaret Esiri Oxfordeko Unibertsitateko neurologoak esan
|
dute
ezin dutela jakin aluminioa izan den Alzheimerraren arrazoia, baina badakite emakume horrek ez duela dementzia aurrekaririk familian. Autoreek diotenez, aluminioa dementzia mota batzuen garapenarekin lotuta dago.
|
|
|
Fusil batek ezin du balarik jaurti, kalibre egokikoa ez bada. Era berean, ordenagailuen erabiltzaileek ikusi
|
dute
ezin dutela saretik deskargatutako bideo bat ikusi, formatua ezezaguna delako.
|
|
2007
|
|
|
" Ez dirudi oso egokia 500 euroko billetearekin ogi barra bat ordaintzea", adierazi dute Espainiako Bankuan. Hala ere, gaineratu
|
dute
ezin dela inolaz ere aldez aurretik ukatu izen jakin batzuk erabiltzea zor bat ordaintzeko. Fede onaren argudioa erabiliz, zentzuzkoa dirudi zenbait establezimenduk, hala nola kioskoek, farmaziek, paper dendek, okinek edo auzoko beste edozein dendak, ez dutela billete handirik onartzen; izan ere, askotan, eguneko diru sarrerek ere ez diete uzten 500 euroko billeteak ordaintzean dirua itzultzeko adina sortzen.
|
|
|
Irakaslearen Defendatzaileak laguntza soziala, psikologikoa, juridikoa edo bitartekaritza eta babesa eskaintzen die Administrazioari edo ikastetxeetako zuzendariei, beren eskubideak urratzen dituzten irakasle guztiei. Azken datuen arabera, irakasleen %70ek salatu
|
dute
ezin dutela klasea eman ikasle gutxi batzuek sortutako nahasteak direla eta; %20 hitzezko erasoen biktima dira, eta %7, ikasleen edo gurasoen eraso fisikoen biktima. Gainera, lan jazarpeneko edo mobbing eko arazoak salatzen dituzten irakasleen kopurua handitu egin da(% 3).
|
|
2008
|
|
|
Columbrete uharteetako (Castelló) itsas erreserbaren jarraipen programaz arduratzen diren ikertzaileek ikusi dute Cladocora caespitosa, Tofiño portuaren barruan ugari den korala, heriotza tasa handia ikusi duela, uraren tenperatura igo egin dela dirudielako. Zientzialariek onartzen
|
dute
ezin dela irmo baieztatu klima aldaketaren ondorioa denik, baina gogoan dute koral hori fenomeno horren bioadierazle ona dela.
|
|
2009
|
|
|
" Gaur 25 milioi euroren truke erosi dut, baina bi urte barru, gutxienez, 35 milioiren truke salduko dut" esaldiak ezin hobeto definitzen zuen espekulatzeko erosten zuen merkatu segmentu garrantzitsu bat. Baina espekulazioa bizitza hobera igaro zen, eta adituek uste
|
dute
ezin izango dela etxebizitzarekin espekulatu hamarkada honetan geratzen den guztian. Hori azaltzeko arrazoia une honetan salgai dauden etxebizitzen stock neurrigabean dago.
|
|
2010
|
|
|
“Nahiz eta zenbait analisik erakutsi duten telefono mugikorra 10 urtez baino gehiagoz erabiltzeak bikoiztu egin dezakeela garuneko tumore jakin batzuk izateko arriskua, metodologia epidemiologikoari dagozkion mugek ez dute oraindik ziurtasun osoz jakiterik mugikorra behin eta berriz eta luzaroan erabiltzea garuneko tumoreak edo bestelako gaixotasunak garatzeko arrisku faktorea den”, adierazi zuen. Gaur egungo ezagutzan dauden zehaztugabetasunak kontuan hartuz gero, terminal horiek erabiltzea eguneroko bizitzaren funtsezko osagaia baita, medikuek uste
|
dute
ezin dutela eta ez dutela aholkatu behar. Hala ere, komenigarritzat jotzen dute zuhurtasuna gomendatzea eta esposizioak ahalik eta gehien murriztera animatzea, haurren kasuan batez ere.
|
|
2011
|
|
|
azterketa honetako boluntarioek atsegin dutena entzuten zutenean, zainak eta arteriak %26 luzatzen ziren, eta hori, medikuntzari dagokionez, oso osasungarria da. Adituek behin eta berriz esaten
|
dute
ezin dela mota horretako gaixotasunetarako tratamendu gisa hartu, baina eguneroko ohituretan erraz txertatzeko moduko prebentzio estrategia izan daitekeela adierazten dute. Ikertzaileek berek antzeko beste azterlan batean azaldu zuten egunean 30 minutu entzuteak ez duela soilik buru lasaigarri gisa balio, beste onura batzuk ere badituela, organismora zabaltzen direnak.
|
|
|
Estatu Batuetako Elikagai eta Sendagaien Administrazioko (FDA) aholkulariek ziurtatzen dute eskura dagoen ebidentzia zientifikoa ez dela nahikoa gezurrezko tabakoaren arriskugarritasunari buruzko ondorioak ateratzeko. Ez dute ukatzen mendekotasun handiagoa duenik, baina adierazi
|
dute
ezin dela zehaztu erretzaileek lotutako gaixotasunak izateko arrisku handiagoa dutenik. Hala ere, FDA ez dago behartuta hura osatzen duten paneletako adituen gomendioei jartzera.
|
|
|
Eragozpen bat dute: jabetu behar
|
dute
ezin dutela eguzkitan denbora gehiago egon. “Zentzuz hartu behar dira, zenbat eta hobeto.
|
|
|
Kontuan hartu beharreko beste puntu bat da datu epidemiologikoek erakusten dutela hazi sail kutsatu bakar bat hainbat kimu sailetan erabil daitekeela, baita herrialde desberdinetan ere, eta horrekin lotutako zenbait toxiinfekzio eragin ditzakeela. Eskura dauden datuen mugak direla eta, adituek puntu honetan ondorioztatu
|
dute
ezin izan dela egin arrisku mikrobiologikoen ebaluazio kuantitatiborik eta ezin izan dela zenbatetsi hazi ernamuindu kutsatuen kontsumoari egotz dakizkiokeen elikagaiek transmititutako toxiinfekzioen proportzioa. Produktu horiek eragindako toxiinfekzio larriek, hala nola 2011ko Alemaniako gertaerak, pertsona osasuntsuei eragin diezaieketen osasun publikoko larrialdi handiak eragiteko ahalmena adierazten dute, eta ez dira arrisku taldeetara mugatzen.
|
|
2015
|
|
|
Espainian kaloria gehiago hartzen dira edari alkoholdunen bidez lekaleekin baino, eta horrek kezka handia sortzen die osasun agintariei. Ongi diseinatutako populazio azterketek argi erakusten
|
dute
ezin dela onurarik eman alkohola edatean, eta, gainera, gaixotasun zerrenda luze batean hartu behar duela parte, koloneko edo bularreko minbizia, adibidez. 8 Mesfidantzarik al duzu «dieta miragarrietatik»?
|
|
2017
|
|
|
Kontsumoko, Elikagaien Segurtasuneko eta Nutrizioko Espainiako Agentziaren (AECOSAN) arabera, akrilamida genotoxikoa eta kartzinogenoa da. Mota horretako substantzia batekiko edozein esposizio maila dela-eta DNAri kalte egin eta minbizia sor dezakeenez, Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzako (EFSA) zientzialariek ondorioztatu
|
dute
ezin dutela «eguneko irents onargarria (TDI) hartu elikagaietan». Aldiz, akrilamidak «tumore» txiki bat eragiteko probabilitate gehien duen dosiaren maila zenbatets daiteke, bai eta tumore edo bestelako kontrako efektu potentzialak ere.
|
|
|
Karbohidrato ugariko produktuak 120 ºC ko tenperaturan frijitzean, karbohidratoetan gehien aurkitzen den aminoazidoetako bat, asparagina (modu naturalean irina, fruktosa eta glukosa bezalako azukre erreduktoreak) deskonposatu eta azpiproduktuak sortzen ditu, horien artean akrilamida. Mota horretako substantzia batekiko edozein esposizio maila dela-eta DNAri kalte egin eta minbizia sor dezakeenez, Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzako (EFSA) adituek ondorioztatu
|
dute
ezin dutela «eguneko kontsumo onargarria (IDT) ezarri elikagaietan». Hala ere, kontuan hartu behar da akrilamidak zer dosi duen «tumore intzidentzia nabarmena» eragiteko, «tumore edo bestelako kontrako efektu potentzialak».
|
|
2018
|
|
|
Zergatik gertatzen da? Espezialistek erantzun
|
dute
ezin dela kausa bakarra zehaztu. Bihotza ahulduta egon daiteke urte batzuetan arteria hipertentsioa izan duelako edo gaixotasun koronarioren bat izan duelako, hala nola infartua edo bularreko angina.
|
|
2019
|
|
|
oso lasaigarria den arren, ez da beti abiadura berean mugitzen, eta, beraz, loaren kalitatean duen eragina ez dago baieztatuta. Horregatik, bi adituk zehaztu
|
dute
ezin dela esan hobeto lo egiten duenik hamaka batean ohe batean baino. «Zaila egiten zait imajinatzea nola lortu gau osoan balantzatze jarraitua eta konstantea hamaka batean, oso erosoa bada ere», Zunzunegui zanga.
|
|
2020
|
|
|
Kutsatzeko beldur naiz, lanera joan behar dut? Etxean konfinatuta egoteko eskatzen diguten bitartean, herritar askok sentitzen
|
dute
ezin atera izatea, eta beste askok etxean geratu nahi lukete. Langile askok, lanbidea dela eta, goizero atera behar dute etxetik, eta lantokian edo metroan, trenean edo autobusean kutsatzeko arriskua dute.
|
|
|
Horrez gain, komeni da nabarmentzea Nazio Batuek urtero irailaren 29an Elikagaiak Galtzeari eta Galtzeari buruzko Kontzientziazioaren Nazioarteko Eguna ospatzea erabaki dutela. Izendapen horiek FAOren (Elikadura eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundea) laguntza jaso dute; izan ere, ohartarazi
|
dute
ezin dela malnutrizioari amaiera eman, gosea desagerrarazi eta dietak hobetu, janariaren galera eta galera murrizten ez bada. Hondakin hori nola saihestu eta/ edo murriztu FAOk aholku batzuk eman ditu denon artean hondakin gutxiago sortzeko:
|