|
2002
|
|
|
Zahartze demografikoak, biztanleriaren hazkunde baxu edo estatikoarekinbatera, tirabirak sortzen ditu erretiroa hartutako herritarrak mantendu behardituen biztanleria aktiboan. Mendetasun tasak hobetzeko, langileekatzeratu egin
|
dute
erretiroa, eta, ondorioz, gutxi erabilitako lan erreserbak?, emakumeak, batik bat, martxan jarri lirateke.
|
|
|
Batzuek indultua ikusten
|
dute
erretiroan, eta beste batzuek nahigabeko kaleratzea, konpainietatik eta horizonteetatik askatzeko
|
|
|
Hala ere, kasu askotan, júbiloa ekarri beharrean, mozketa traumatikoa izaten da, eta desorekak, desegokitzapenak eta ondoeza eragiten ditu. Baldintza gogorretan lan egiten dutenek, gaizki ordaindutakoek eta jarduera gainerreak egiten dituztenek bakarrik bizi
|
dute
erretiroa ongintzazko indultu gisa. Gainerakoei nahigabeko kaleratze moduan aurkezten zaie.
|
|
|
Gainera, Almeria, Asturias, Girona, Jaén, Lleida, Tarragona, Sevilla eta Zamorako probintzietako akordioek ezin dute 65 urte baino gehiagorekin lan egin. Ia guztiek baldintzatzen
|
dute
erretiroa hartzeko beharrezkoa den gabealdia enplegatuak kotizatuta izatea. Lleida, Madril eta Sevillaren hitzarmenek beren plantillen neurriei eusteko erretiroko klausulak baliatzen dituzte.
|
|
2003
|
|
|
Bi dira, nonbait, horretarako arrazoiak: batetik, pertsona askok adin horretan urruti ikusten
|
dute
erretiroa; bestetik, guraso izateko, etxebizitza propioa erosteko... sasoia da hamarkada hori, eta faktore horiek pisuzkoak dira heriotzako edo baliaezintasunezko arriskuei aurre egiteko aseguruak aukeratzeko.
|
|
|
«Arzalluzi, Rolling Stonesi eta Elkarri ri elkarren antza hartu omen zaie dagoeneko: Hamaika aldiz iragarrita ere ez
|
dute
erretiroa sekula hartzen». Irribarretsu erantzun digu, hala ere:
|
|
2007
|
|
|
CERMIren ustez, aurtengo abenduan lortuko da onarpena, eta Espainia Konbentzioa berresten duten lehen herrialdeetako bat bada," Jarraipen Batzordean ordezkari bat izateko baldintza hobeak izango ditu". Lanean ari diren ezgaitu guztiek 8,5 urteko hobaria
|
dute
erretiroa hartzen dutenean, ezgaitasun mailaren arabera. Beste arazo bat adimen koefizientea %70etik %85era duten pertsonak dira.
|
|
|
Halaber, Gobernua hainbat neurri jartzen ari da abian horiek integratzearen alde, eta teknologia berrietan diharduten enpresei eskatzen die gehiago parte har dezatela irisgarritasun teknologiak aplikatzen eta abian jartzen, adinekoentzat eta ezgaitasunen bat dutenentzat gizarte inklusibo eta berdintasunezkoa lortzeko. Lanean ari diren ezgaitu guztiek 8,5 urteko hobaria
|
dute
erretiroa hartzen dutenean, ezgaitasun mailaren arabera. Kolektibo horren batez besteko erretiro adina 60,6 urtekoa da.
|
|
2008
|
|
|
Ibercajan ere aurreratzen
|
dute
erretiro saria, baina ez osorik, zati bat baizik (450,76 euro gehienez, eta lehen saria bada, 300 euro).
|
|
2009
|
|
|
Zenbait herrialdetan irtenbide bat eman diote horri, eta atzeratu egin
|
dute
erretiroa hartzeko adina, Frantzian edo Alemanian, esaterako.
|
|
|
Azkenean, administrazioek ordaindu
|
dute
erretiro txarren ondorioa.
|
|
|
Espainiarren% 65ek ez
|
dute
erretirorako dirurik aurrezten
|
|
|
Caser Pentsioei buruzko II. Behatokiaren arabera, espainiarren% 65ek ez
|
dute
erretirorako dirurik aurrezten.
|
|
|
Autore horienarabera, erretiratuek lan egiteari uzten diotenean, bete eta antolatu behar duten astialdi handia dute. Hori dela-eta, azpimarratzen
|
dute
erretiro prozesua erraztearrengarrantzitsua dela aisialdiko jarduerak egitea baldin eta biziraupeneko oinarrizkobeharrak asebeteta badaude. Zentzu horretan, hainbat jarduera mota egin ditzakeerretiratuak:
|
|
|
Hori da gure kezka handienetako bat. Hain zuzen, erretiro positiborako prestakuntza ikastaroa antolatu
|
dute
erretiroari aurre egiteko arazoak dituztenei laguntzeko. “GKEetan planteatzen den arazoetako bat boluntarioen leialtzea da” Gai honetan, berriz ere, herrialde saxoiak askoz garatuago daude.
|
|
2010
|
|
|
Haien hitzaldietan, bi idazkariek kritikatu egin
|
dute
erretiro adina luzatzeko Espainiako Gobernuak duen proiektua. Udazkenean enpresaburuen kotizazioak murrizteaz hitz egiten zuten, eta orain erretiro adina luzatu dute.
|
|
|
Halaber, erretiro partziala hartzeko erregimen iragankorra ere kenduko dute. Horrenbestez, 61 urte baino zaharragoak diren, Gizarte Segurantzan gutxienez 30 urtez kotizatu duten eta enpresan gutxienez sei urte eman dituzten pertsonek baino ezin izango
|
dute
erretiro mota hori hartu, eta lan-eguna% 75 baino ezin izango da murriztu.
|
|
|
Toledoko Itunaren Batzordeak pentsioen erreformari buruzko 23 gomendioen txostena bozkatuko du gaur, 11:00etatik. Testuan, argi utziko
|
dute
erretiro adina 67 urtera atzeratzeko proiektuak ez duela adostasunik.
|
|
|
Ezgaitasuna duten Pertsonen Ordezkarien Espainiako Batzordeak (CERMI) gogorarazi du urtarrilaren 1etik aurrera erretiroaren aurrerapena eska dezaketela 1851/ 2009 Errege Dekretuan ezarritako baldintzak betetzen dituzten pertsonek. Ezgaitasun mailaz gain, onura hori jaso nahi duten langileek ezgaitasun bat izan
|
dute
erretiro pentsiorako eskubidea ematen duen kotizazio aldi osoan, eta Errege Dekretuak berak dio ezgaitasun horren ondorioz bizi itxaropena murrizten dela. Baldintza horiek betetzen dituztenek erretiroa Gizarte Segurantzari buruzko legerian langile guztientzat ezarritako erretiroko adin orokorra baino 7 urte lehenago aurreratzen dute.
|
|
|
Pentsio planak epe luzerako aurrezki produktua dira, eta pentsio sistema publikoak osatzeko sistema unibertsal hedatuena dira. Lan fase aktiboan, kapitala metatzen
|
dute
erretirora iristean haien prestasuna ahalbidetzeko. Produktuaren likidotasunak bermatzen du aurrezkia erretirora iristea eta zahartzaroaren diru sarrerak arriskuan jar ditzaketen kontsumo erabakietara ez bideratzea.
|
|
2011
|
|
|
Itxuraz, bekadunei mesede egingo die, zeren, lege proiektuak aurreikusten duenez, enpresek aukera izango baitute ikasle horien alde kotizatzeko, eta hori beren alde izango
|
dute
erretiro saria kalkulatzeko garaian.
|
|
|
67 urtera igo
|
dute
erretiro adina, baina 38 urte eta erdiz kotizatu dutenak 65ekin erretiratu dira,% 100 kobratuz
|
|
|
Adinaren atalean, dena den, zenbait salbuespen ere egiten ditu erreformak, eta hauxe da guztietan aipagarriena: 38,5 urtez kotizatu duten langile guztiek 65 urtetan hartu
|
dute
erretiroa,% 100 kobratuz.
|
|
|
Ondorioz, 2018an, azken 20 urteetako kotizazioa erabiliko
|
dute
erretiro saria kalkulatzeko.
|
|
|
Artistek ez
|
dute
erretirorik kobratzen, normaltasunez kotizatzen ez dutelako. Kapitalismoaren barnean artista ez da langile kontsideratzen, ez zaio inori bururatzen artista bati artea egiteagatik soldata bat ematea.
|
|
2012
|
|
|
Hala ere, EAJk eta PSE EEk adostutako puntu baten arabera, legearen aldaketa indarrean sartzen denean 60 urte beteta dauzkaten Eusko Jaurlaritzako goi kargudun izandakoek eutsi egingo diete kargu horiek betetzeagatik egun jasotzen duten erretiroaren osagarriei. Horiek direla medio, egun 60 urte baino gehiago dituzten lehendakari, lehendakariorde, sailburu eta sailburuorde ohiek nabarmen gaindituko
|
dute
erretiro maximoa. Besteak beste, Carlos Garaikoetxea eta Jose Antonio Ardanza lehendakari ohiei eragingo die neurriak, egun 60 urte baino gehiago baitituzte eta erretiroa hartua baitute.
|
|
|
Lantaldeko murrizketak aurretiko erretiroen bitartez egingo dituzte. 2014ko urtarrila arte, 62 eta 63 urteko 500 pertsonak hartuko
|
dute
erretiroa.
|
|
|
Gainera, pentsioaren zenbatekoa kalkulatzeko kontuan hartuko diren urteak pixkanaka pixkanaka handituko dira, oraingo 15etatik 25era. Oro har, langileek geroago hartuko
|
dute
erretiroa, eta batez besteko pentsioak %15 inguru murriztuko dira. Hala ere, langile bakoitzak bere kalkuluak egin behar ditu zein prestaziotarako eskubidea duen jakiteko.
|
|
|
Espainiar gehienen pentsioak murriztuko dira, prestazioa denbora gutxiagoz jasoko baitute (erretiro adina igotzean) eta diru gutxiago kobratuko baitute hilean (kalkulu aldia luzatzean, prestazioaren zenbatekoa murriztu egiten da). Langileek geroago hartuko
|
dute
erretiroa, eta batez besteko pentsioak %15 inguru jaitsi dira. Gizarte Segurantzaren sistema eguneratu, egokitu eta modernizatzeari buruzko 27/ 2011 Legearen bidez, langileen bizitza aktiboa luzatu eta erretiro aurreratua sustatu nahi da.
|
|
|
Gizarte Segurantzaren sistema eguneratu, egokitu eta modernizatzeari buruzko 27/ 2011 Legearen bidez, langileen bizitza aktiboa luzatu eta erretiro aurreratua sustatu nahi da. Hemendik aurrera, eskaera hori 63 urtetik aurrera baino ezin izanen da egin, eta 61 eta 62 urteko langileek ezin izanen
|
dute
erretiroa hartu. Erreforma ez da erabat amaituko 2027ra arte.
|
|
2013
|
|
|
Kotizazio epea luzatuta, 7.300 milioi euro eskuratuko dituela adierazi du gobernuak. Legezko erretiro adina 62 urtean mantentzea erabaki du, puntu horretan ez da aldaketarik; alabaina, kotizazio urteak gehituta, lanean oso gazte hasi zirenek soilik hartu ahal izango
|
dute
erretiroa adin horrekin, bai bederen pentsio osoa kobratuz. Enpresek eta langileek ordaindu beharreko kotizazioak igotzea ere proposatu du Hollanden gobernuak.
|
|
|
3 Erretiro adina. Hitzarmenaren arabera, 45 urteko kotizazioa duten langileek 63 urterekin hartu ahal izanen
|
dute
erretiroa, legeak ezartzen duen baino lau urte lehenago. Bestalde, 1992 urtea baino lehen seme alabak izatearen ondorioz, lanaldia murriztu behar izan zuten pertsonek jaso beharreko pentsioak hobetuko dituzte.
|
|
2014
|
|
|
Honez gain, 8.000 langile hilero behin behineko kontratuekin dabiltza lanean. 500 langilek hartzen
|
dute
erretiroa urtero. Zifra hauen aurrean, Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak hurrengo bi urteotarako 474 lanpostuko enplegu deialdi publikoa egin du.
|
|
2017
|
|
|
Hau da, langile elebidunak kontratatzea. Datozen urteotan, langile askok hartuko
|
dute
erretiroa Hego Euskal Herriko erakunde publikoetan. Haiek ordezkatzerakoan, hizkuntza eskubideak bermatuko dituen kontratazio politika beharrezkotzat jo du Behatokiak, alegia, lan deialdietan hizkuntza eskakizun egokiak ezartzea, langileek, hizkuntza eskubideak beteta, herritarrak berdintasunez arta4 ditzaten.
|
|
2019
|
|
|
Haatik, lehen ministroak iragarri zuen 1975etik aitzina sortutakoei bakarrik aplikatuko dietela sistema berria. Hau da, 2020an 45 urte beteko dituztenek oraingo sistemarekin segituko
|
dute
erretiroa hartu arte, aldaketarik gabe. Aldiz, sistema berria ezarri nahi die 2004 urtetik aitzina jaio direnei beren lan bizitzaren hasieratik.
|
|
|
Horregatik, gero eta gehiago gure nagusiek etxea saltzen dute, baina han bizitzen jarraitzen dute egunak amaitu arte. Horrela, betiko etxea erabiltzen
|
dute
erretiro pentsioa eta ez dute herentzian uzten. Hona hemen xehetasunak:
|
|
2020
|
|
|
Biek ala biek etorkizunari traza onik ez diote hartzen. Elosegiren esanetan, saltoki txikietako jabeek laster hartuko
|
dute
erretiroa, eta ez dute segidarik izango, eta, hemendik gutxira, Parte Zaharra saltoki txikirik gabe geratuko dela dio. «Hiriburu batzuetan jada, egoera hori bizitzen ari dira, hala nola Gasteizen».
|
|
|
Era berean, jakinarazi zuen lan hitzarmen berria adostu dutela sindikatuekin, urte eta erdiko lanaren ostean. Horren arabera, langileek legez baino bi urte lehenago hartu
|
dute
erretiroa —RTVEko langileen batez bestekoa 52 urtekoa da— «Lantaldea berritzeko prozesu bat egingo da: deialdi bat egongo da lanpostu berrientzat, eta profil berriak dituzten profesionalak sartuko dira taldean», azaldu zuen Mateok.
|
|
2021
|
|
|
Aitzitik, kaleratze boluntarioen baldintzak hobetzea proposatu die. Hain zuzen, hamabi langilek hartu
|
dute
erretiro aurreratua, eta beste hamabik onartu dute lana borondatez uzteko eskaintza; LABen arabera, zuzendaritzak atzera bota ditu horietako biren eskaerak. Horiek hala, 114 langileri eragingo lieke erregulazioak.
|
|
|
Esandakoa betetzen badu, 136 langile kaleratuko ditu denera. Sindikatuen arabera, halere, hamabi langilek hartu
|
dute
erretiro aurreratua, eta beste hamabik onartu dute lana borondatez uzteko eskaintza; LABen arabera, ordea, zuzendaritzak atzera bota ditu horietako biren eskaerak.
|
|
|
Horregatik, baldintza desberdinak daude behartutako erretiro aurreratuentzat. Lau urte aurreratu ahal izango
|
dute
erretiroa, baina, kasu horretan, %30 txikituko dizkiete pentsioak 38 urte eta erdi baino gutxiago kotizatu dutenei, eta gutxiago gehiago kotizatuz gero.
|
|
|
Onartutako neurrien artean dago 2022 urtetik aurrera pentsioak aurreko urteko batez besteko KPIaren arabera igoko direla. Orobat hitzartu
|
dute
erretiroa aurreratzen dutenak gehiago zigortzea —pentsioa txikituz— eta atzeratzen dutenei saria ematea ere —pentsioa handituz— Gizarte Segurantzak kotizazioen bidez ordaintzen dituen gastu batzuk aurrerantzean aurrekontuen bitartez ordaintzea ere badakar erreformak.
|
|
2023
|
|
|
Saregileen aspaldiko aldarrikapen bati oniritzia eman zion joan den astean Espainiako Senatuak: Arrantza Jasangarriaren eta Arrantza Ikerketaren Lege berrian, saregileei 0,15eko koefiziente murriztailea aplikatuko zaie, eta lehenago hartu ahal izango
|
dute
erretiroa. " Gutxi gorabehera, lan egindako hamar urteko, urte eta erdi lehenago hartu ahal izango dugu erretiroa", esan du Marian Uribebetxeberria Euskadiko Saregileen Elkarteko lehendakari eta Getariako saregileak.
|
|
|
Okabek dioenez, enpresa batekin betiko konprometitzeko eredu horrek arazoak sorraraz ditzake erretiroa hartu ondoren, batez ere gizonei. «Askok beren buruaz beste egiten
|
dute
erretiroa hartzeko adina iristen zaienean, ez baitute aurkitzen beste helbururik bizitzan». Europan, berriz, «lan bizitzatik kanpoko aisialdia estimatu egiten da, eta denbora horretaz gozatu ohi da; horrek gogobetetze handiagoa dakar, eta bizitza orekatuagoa».
|
|
|
Arraunlari askok Kontxa irabazi gabe hartzen
|
dute
erretiroa. Alde horretatik, pribilegiatua sentitzen zara?
|