|
2000
|
|
|
erran nahi baita ezen, gauden denboran eta gauden mendean, numeroak hartu duela eskolastikaren lekua, eta numeroena dela, halatan, etorkizuna. Zeren eta oinak lur gainean jartzea baita mundu honetan abantzatzeko eta aitzina egiteko modu bakarra... eta numeroek hori baizik ez
|
dute
egiten: abstrakzio eta unibertsal orotarik harat eta hitzen maskaretarik harat, objektu konkretuen errealitaterat ekartzen gaituzte, neurrirat eta esperimentazionerat...
|
|
2001
|
|
|
Marcos Lisboan zegoen Romarekin, horregatik ari ziren Maria eta Lucas telebista ikusten arratsaldeko bostetan, bestela paseoan ibiliko ziren hirurak, uda zelako, eta oporrak," baina badakizu, gazteak", eta" ondo egiten dute", eta" ondo egiten ez badute ere, honezkero eginda izango
|
dute
egin beharrekoa, han, Lisboako hotel batean, ezkonduta egon ez arren". Edo are diabolikoagoak diren kanpin batean.
|
|
|
Zenbait lan ere ez
|
dute
egin nahi. Lehenago, adibidez, daliten lana zen goi kastako hildakoak lurperatzea.
|
|
2002
|
|
|
Maiztxo zakur askok, kaka egin baino lehenago, egin behar duten tokiaren inguruan itzuli mintzuli labur batzuk egiten dituzte, bazterra usainduz. tokia aurkitu eta orduantxe egingo
|
dute
egin beharrekoa.
|
|
2004
|
|
|
Euskal Herriari gagozkiola, esate baterako, korrejidoreen gorrotoa ez da atzokoa!! Baiña 1794 arte ez dute gure etsaiek aukerarik izan gure herria egiazki arroztutzen eta erdalduntzen abiatzeko; eta horregatik ez
|
dute
egin. Bertako haundikiek gogoz lagundu dute huntan, ez da dudarik, edozein koloniatan bezelaxe.
|
|
|
Hitz multzo horiek, aurretik ideietan bereziki moldatutako ideia banaketak bataiatu baizik ez
|
dute
egiten.
|
|
|
Inglesak latiñeratik atxiki zaizkien itzak kentzen asiko ba lira, iztegiaren irurena galduko lukete. Ez
|
dute
egin. Eta ez egiñagatik ere, mamia galdu al du ingleserak?
|
|
2005
|
|
|
Isilik jarraitu dute eskaileretan behera. Oporrez galdetu dien erizaina ikusi ere ez
|
dute
egin. Mahuka labur berdetik ageri den beso iletsua luzatu du erlojuari begiratu azkarra emateko.
|
|
|
Kalea ispilu gorri laranja da. Metro gehiegi ez
|
dute
egin behar izan, dena dela, hurrengo kalimotxoaren aurrean egoteko.
|
|
2006
|
|
|
Are, afrikarrek egiten duten kultura hori beti berdina da hogeita sei mendetan; alegia, natura da. Azken finean, kulturarik ere ez
|
dute
egiten hortaz487 Eta orain ulertzen da, natura hutsa baldin badira, Newton-ena bezalakoxe lege bat egokia izatea, izpirituarentzat ez bezala, jende –historibako– horrentzat.
|
|
2008
|
|
|
Hiru liburuetan parte hartu duten historialariek ez dute deus asmatu izanaren irudipenik, historia, lasaitasunez eta objektibotasunez? irakurri baino ez
|
dute
egin eta.
|
|
|
Senarra eta bi zerbitzariak, sukaldaria eta neskamea. Dirudienez, lapurretara sartu denean, edo direnean, Madamerekin topo egin eta salaketaren beldurrez egin
|
dute
egin dutena.
|
|
|
Soslai psikolinguistiko hori duten herri agintariek zer egin dezakete nazio euskaldunaren alde? Sumatu ere ez
|
dute
egiten zer izan litekeen herri euskaldunaren baitako herritarra izatea. Berak lehen mailako herritarrak dira, Madriletik edo Paristik aplikatzen duten nazionalismo totalitarioarekin konplizitatean.
|
|
|
–Askok eskertu ere ez
|
dute
egiten hemengo jendearen laguntza. Izan zen zuen herriko bat orain ez hainbeste, kostako bidea hartu nahi zuena.
|
|
|
Gainera, gizonezko horiek beti izango dute begirada hegoalderantz luzatu eta beren izenez ezagutzen dituzten zerumugako gailurrak kontatzeko aukera. Baina ez
|
dute
egiten. Eszena, nik ere ez dakit zergatik, udazkenean gertatzen da eta hego haizeak beren gona arinak altxatzen dizkie tarteka emakumeei edo beren sonbrailu sareak mugitzen, eta gizonezkoek nahiago dute, irribarre maltzurra ezpainetan, haiei begira jarraitu, haien irriak onetsi, haien ibilerak ederretsi.
|
|
2009
|
|
|
Barojaren aburuan, foruen galeraren osteko Euskal Herria berpiztu eta euskara modernotu gura zuten, euskaroek?, euskaldunaren mitoak asmatu(, piadosas mixtificaciones?) eta poesia herritarrean dottorekeria sartzeaz gain, ortografia aldatuz eta, ez
|
dute
egin euskara idatzia ulertezina bihurtu baizik. –Estos eúskaros no han tenido en cuenta que un idioma es un organismo vivo, cuya existencia y forma no depende de la voluntad de uno, ni aun de la de todos; lo que las Academias de los idiomas fuertes y extendidos por el mundo no se atreven a hacer, los eúskaros lo han hecho con una lengua que está dando las últimas boqueadas, y le han asestado una puñalada mortal?
|
|
|
Eta ez nago erotuta, lehenago esan dut. Ez
|
dute
egingo, ordea. Ausardia falta zaie, labanak, egon, sobera baitaude sukaldeko tiraderetan.
|
|
2011
|
|
|
Erakundeek lan handia
|
dute
egiteko; erakundeetan lan handia egin dute Euskal Herriari egia itzuli nahi lioketen politikoek. Oso arrazoi sinple bategatik konkistatu baitzuen Espainiak Nafarroa:
|
|
|
Pedagogia politiko baten beharra dauka menderatua izan den herriak. Eta hori ez
|
dute
egin alderdiek azken 30 urteotan. Xabier Aierdik salatu zuen sekula kontsentsurik izan ez duen herri batean bizi garela, zorrotz gaineratuz:
|
|
|
Zuzentasuna Lider handiek zuzentasuna pertsonifikatzen
|
dute
egin eta esaten duten guztian eta beste jende guztiarekin tratatzeko moduan. Nelson Mandelak ez dirudi aurreiritzi izpirik duenik bere baitan.
|
|
|
Baita lo hartzear naizela, oraindik kontziente, eta gero, esnatzerakoan, amets horien bilduma egin dezaket?. Zuzendari donostiarraren hitz horiek baieztatu baino ez
|
dute
egiten Julio Medemen pelikularen bat ikusi duenaren sentsazioa: poesiaz beteriko mundu oniriko aberatsa darie fotogramei.
|
|
|
Etorkinek ez dute hizkuntza minorizaturik ikasiko hura langile klasearen edo baserritarren mintzairatzat hartzen badute, 1960 baino lehen Quebec-en frantsesarekin gertatu zen bezala. Hizkuntza minorizatuaren aldeko hauturik ez
|
dute
egingo etorkinek baldin eta hizkuntza hori negozioen, politikaren, zuzenbidearen eta kultura nagusiaren hitza ez baldin bada?. Will Kymlicka, La política vernácula, 2001, 334 or. Estaturik gabeko nazioetan immigrazioak duen eragina ikertu du, orobat, Montserrat Guibernau k:
|
|
|
Baina basurdeak ez du ia kalterik egiten, noizean behin baratze batean sartu, besterik ez. Ehiza beharrik ere ez litzateke izango otsoari libre bizitzen utziko bagenio, otsoa basurdearen harrapari naturala denez gero, baina noski, otsoa ikusi ere ez
|
dute
egin nahi artzainek, ardiei erasotzen diela eta. Baina ez al da hori dena ederragoa?
|
|
2012
|
|
|
batetik naturak haiengan pizten zituen grinak, eta bestetik sentitzen zuten hura gaizki zegoela eta zikina zela esaten zien uste manipulatua. Apaizek eta politikoek maitaleak eduki izan dituzte beti, gaur egun ere bai, eta jarraitu
|
dute
egiten jendeari egitea debekatzen zieten guztia.
|
|
|
kristau izateari utzi eta budista bihurturik jauzi kualitatibo bat eman duela uste duen jendea bada. Baina ereduz aldatzea baino ez
|
dute
egin, haien garunak jarraitzen du beste arau batzuen inguruan, prozesu berean: lehen gauza batean sinesten zuten, orain bestean.
|
|
|
–Itzi, koadro hauek bota egingo ditugu, ezta? Traba baino ez
|
dute
egiten hemen.
|
|
|
Ez, ez. Itxura baino ez
|
dute
egiten; pozoitzearen itxura.
|
|
2014
|
|
|
Ez dakit barkatu ahal izango ditudan inoiz. Lehenengo eskatu egin didate, gainera, eta oraindik ez
|
dute
egin. Begietara begiratu didate, epaiketan egin ez zuten bezala.
|
|
|
Baina, egiaz, talde kritiko hori ez dago oholtzatik nahikoa hurbil aktoreen aurpegiak ikusi eta bazterreko eszena sotilenak harrapatzeko. Kopeta zimurtu eta aurrerantz makurtu besterik ezin
|
dute
egin, galderak egin eta dedukzio asegarriak atera beren ustekizunetatik; uste horietako bat da, esaterako, dirutza irabazten duen gizon gazte oro ehiztariak atzetik dituen eperraren gisa bizi dela. Ez dute inoiz aintzat hartzen nerabeen mundu aldakor eta ia ankerraren drama.
|
|
|
Bederatzietarako
|
dute
egina zita lagunek. Bera apur bat beranduago iritsi da, beti bezala.
|
|
|
M. Arndt, J. Grimm,), Ingalaterran, Holandan, USAn kokatzen dizute hori: Alemanian ikusi ez
|
dute
egiten, irazeki egin gura lukete, ik. GOLLWITZER, H.. loc. cit., 292
|
|
|
Aitzitik. Total, haur bretoiak eskolan ikasten duenagatik, lehen bezain ezjakina geratzen da, eta ikasten dituen letra apurrek, haren jatortasun naturala lardastu baino ez
|
dute
egiten. Zientzia sakona, izan ere, ezin zaio jendeari kaskoan sartu, eta zientzia axala hobe da jendeari ez kaskoan sartu.
|
|
|
Alfabetoa galiarrek asmatu zuten (gero grekoek ez zuten korrunpitu besterik egin). Grekoek eta erromatarrek munduan zabaldu duten kultura guztia galiarrei ebatsia da; Zesarrek eta, Galia konkistatzean, ez
|
dute
egin zor zutena itzuli besterik. –La France est bien la mère des arts, des armes et des lois? 2110 Azkenik, Galia ez da inola ere gaurko Frantziara mugatzen.
|
|
|
arrazoi hori alegatu eta kito. Frantsesek, balio estrategikoa sinesgarriro ukatzerik ez baitzeukaten, egiazko arrazoia hori zela ukatu besterik
|
dute
egin. Bigarrengo, alsaziar lorrenarren alemantasun nazional edo, arraziala?:
|
|
2015
|
|
|
Geroztik, bertako helduek ezezik inguruetako umeak ere ondo baino hobeto ezagutzen dute landare hori eta arreta handia jartzen dute. Ukitu ere ez
|
dute
egiten. Badaezpada?
|
|
|
Geroztik haraxe joaten naiz kafea hartzera. Ez
|
dute
Egin izaten barran. Diario Vasco eta Marca bakarrik.
|
|
|
Bai mundu berria, aldiz, etorkizuneko bioteknologiaren erretratua da. Proiekzio horretan dena da perfektua eta gizakiek akatsik ez
|
dute
egiten, ezta gaitzik sufritzen ere. Utopia ironiko nabaria dirudi.
|
|
|
Cyborgek morala eta etika ukitzen dute, horretaz hausnartzen dute; biolentziaren auziaz kezkatzen dira eta, ororen artean interesgarrienetarikoa, abstraktuan bada ere, euren gizatasuna galtzen ari direla nabaritzen dute eta zerbait nahi
|
dute
egin. Badirudi egileek errealitatean gertatzen denaren aurrean beldurren bat islatu nahi dutela, jarrera defentsiboa proiektatuz.
|
|
|
zaborraren kamioia eta bofiaren patrol bi ziztu bizian aldapan gora. Presaren presaz ikusi ere ez
|
dute
egin. Asuntoak badu bere grazia, umorez hartuz gero.
|
|
|
1994an Historialariaren Bulegoan sartu zen, eta, egun, Kuba osoan egiten ari den arkitektura lan nagusietako baten arduraduna da, Habana Zaharra berritzeko plan nagusiko zuzendaria baita. Oraindik plan osoaren herena besterik ez
|
dute
egin, baina dagoeneko ondare historiko kulturalaren ikur diren eraikuntza ederrek duela urte batzuk ez bezalako aurpegia erakusten diete urtetik urtera hiriburuko Parte Zaharrera hurbiltzen diren milaka eta milaka turista atzerritarrei.
|
|
|
Hasierako Yurreta tik oraingo Iurreta-ra iristeko, azkenik, Ihorreta tik igaro beharra izan dugu, eta badira tankera horretako adibide gehiago. Batetik besterako aldakuntza horiek jendea aspertu eta gogaitu besterik ez
|
dute
egiten, eta Euskaltzaindiak eta, okerrago dena, euskarak berak jendearen begirunea eta arreta galtzen dute. Ondo legoke, beraz, erabakiak hartu aurretik arrazoiak zorrotz eta sakon bilatu eta zuzen eta zehatz azalduko balira.
|
|
|
d) Ondorengo aditz hauek ere ez
|
dute
egiten komunztadura: atera neio beguiac, atera niezaioke begiak?, barri onac dacart, berri onak dakart?, bere beguiac negarretan eucala, bere begiak negarretan zeukala?.
|
|
|
–(...) gehienezko jomuga bezala aurkezten dizkigute gutxienezko eskakizunen azpitik dauden gauzak.? Uste hori berretsi baino ez
|
dute
egiten EBPNn bertan aurkitu ditugun era honetako esaldiek (Askoren artean, 1999: 32):
|
|
|
Azterturiko sei kazetak (izan) dira Euskal Herriko prentsa abertzale elebidun garaikidearen bandera ontzi nagusi, baina euren mende laurden pasako historian (gogoratu Enbata 1960an atera zela estreinakoz kazeta politiko modura) euskarak ezin izan du gutxieneko zentralitaterik ezarri berauen orrialdeetan. Datu hauek esanikoa berretsi baino ez
|
dute
egiten:
|
|
|
Eta horrela behin eta berriz, joan eta etorri? Ikerketa lana hasi besterik ez
|
dute
egin!
|
|
2016
|
|
|
–erantzun zuen, lasai?. Gelan sartu, tea hartu, pipa erre (Alberto ere hasi da pipa erretzen azken bolada honetan) eta han egoten dira kontu kontari, zorionekoak haiek, hitz egin baino ez
|
dute
egiten.
|
|
|
–Ez txartzat hartu, Aiert, baina nire herrian arrantza astoek baino ez
|
dute
egiten, esan zuen nire ahotsak. Minutu erdi inguruan isiltasuna egin zen.
|
|
|
–Senar emazte desleialen trikimailua izaten da, baina normalean ez dira hain urrun joaten. Gehienek telefonoaren pasahitza aldatu besterik ez
|
dute
egiten, bikotekideak dei eta mezu salagarririk ikus ez dezan.
|
|
|
Eta beldur horrek eraman ditu erabaki prezipitatuak hartzera eta hanka sartzera?. Soziologoaren aburuz, exekutibo berriaren okerrak baliatu besterik ez
|
dute
egin UPNk, PPk eta PSNk. –Normalena da oposizioak gobernuaren ahulguneak baliatzea, eta kontseilariek ohituta egon lukete honezkero.
|
|
|
nahiago du aurkakotasuna identitate arloko gaiekin azaltzea, gai ekonomikoekin ezin dutelako jarrera kritikoa azaldu: . Euren kontrako argudioak ditugu, eta nahiago
|
dute
egingo dugunaren zain geratu?.
|
|
|
Lehen legealdietan, zuzenbide konstituzionalean adituak zirenak egon ziren, eta oso serio hartu zuten eraikin konstituzionala altxatzeko zeregina. Orain, berriz, postua eman eta agintzen dietenei men egin besterik ez
|
dute
egiten?, ezkor Miguel Izu jurista, ahoan bilorik gabe.
|
|
|
Enpresa arloarekin lotura estua duten eragileei begira jarrita, sindikatuak aipatu ditu. «Presio berezirik» ez
|
dute
egiten euskararen arloan, IMHko irakaslearen ustez. Lan erreformen ondorioz, sindikatuen pisua ahuldu egin da, eta hitzarmen kolektiboek ere zeresana galdu dute.
|
|
|
«Epaileek izan dute aukera arau ondorio batzuk ezartzeko, baina oraingoz beti irakurketa negatiboa egin dute: zehaztu dute artikulu horrek zer ez duen ahalbidetzen; ez
|
dute
egin kontrako ariketa, ez dute zehaztu artikulu horren ondorioz zer ahalbide juridiko etortzen ahal diren». Ondorioz, konstituzioko artikulu hori gorabehera, frantsesa gailentzen da.
|
|
|
Zer izenburu
|
dute
egingo ditugun ikerketen fi txak?
|
|
|
Iluna etorri aitzin Etxola bana
|
dute
egin, Otsoaren beldurrez: Ttarrapattanek lastoz, Ttipittapanek abarrez Eta ttipittonek, Eta ttipittonek Harriz eta zurez!
|
|
2017
|
|
|
Emakumezkoek besteen ohore kodigoak erabiltzea besterik ez
|
dute
egiten dena da berak Caddy maite duelako behean geratuz gaixorik zegoenean ere hartara Aitak osaba Mauryri burlarik ez egiteko Jasonen aurrean Aitak esan zuen osaba Maury ez zela espirituz behar bezain klasikoa mutiko hilezin itsuarekin ausartzeko Jason aukeratu zukeen zeren Jasonek osaba Mauryren oker berbera egingo baitzuen begi belztu batekin bukatu gabe Pattersondarren mutikoa ere Jason baino... Heriotza Aitonaren antzeko gizon bat bezala imajinatu ohi nuen haren adiskide bat bezala halako adiskide partikular eta berezi bat Aitonaren idazmahaia imajinatu ohi genuen bezala ez ukitu ezta ozenki hitz egin ere hura zegoen gelan beti biak tokiren batean elkarrekin imajinatu ohi nituen denbora guztian Sartoris koronela beraiekin esertzera noiz jaitsiko zain zedroak baino goragoko tokiren batean zain Sartoris koronela are eta goragoko toki batean zegoen zerbaiti begira eta haiek zain ea noiz uzten zion begiratzeari eta jaisten zen Aitonak bere uniformea zeraman soinean eta guk zedroen bestaldetik zetorren haien ahotsen murmurioa aditzen genuen hizketan ari ziren beti eta Aitonak beti arrazoia zuen.
|
|
|
Eremu honetakoa izan da Legutio herri arabarra. Euskalkia galdutzat jo behar da Legution; adin handiko lagun bakarren batzuek baizik ez
|
dute
egiten dagoeneko. Otxandio aldeak sartaldeko eta sortaldeko azpieuskalkien arteko lotura egiten du.
|
|
2018
|
|
|
dela, baina ez da batere begi bistakoa bi baieztapen horiek zer esan nahi duten. Pufendorfek eta Lockek, beren arrazoibideetan, gizonak gorputzez eta buruz indartsuagoak direla aipatu baino ez
|
dute
egiten, edo indartsuagoak eta abilagoak direla. Ordea, berehala geratzen da agerian zer nolako kontraesana den kontratuaren teoriaren ideiak onartzea eta, aldi berean, indar naturalaren ideiara jotzea.
|
|
|
Ez dira alferrikakoak, inondik ere[?] funtzio bat betetzen dute, bizimodu sozialerako izugarri garrantzitsua eta guztiz funtsezkoa dena. Ez
|
dute
egiten ibilbide nahitaez independente bat, hori antinaturala bailitzateke haien sexuarentzat; aitzitik, besteri loturik bizi dira, beste existentzia batzuekin konektaturik, eta existentzia horiek edertzen dituzte, haiei gauzak erraztu eta zerbitzu eman. Labur esanda, emakumearen izatasunaren bi alderdi funtsezkoak betetzen dituzte:
|
|
|
Britainia Handian eta Australiako Hegoaldeko Gales Berria estatuan, lege hura ez zuten abolitu 1980ko hamarkadara arte. Estatu Batuetan, berriz, estatu gutxi batzuetan baino ez dute abolitu; leku gehienetan (modu bitxi samarrean baina ikuspegi kontratualarekin bat, hurrengo atalean erakutsiko dudan bezala), salatzeko eskubidea hedatu besterik ez
|
dute
egin, emazteek ere aukera bera izan dezaten. Hegoaldeko Gales Berrian, 1981ean, kasu batek arrakastaz egin zuen aurrera kontsortzio legearen babesean, eta 40.000 dolarreko kalte ordaina eman zioten senar bati.
|
|
|
Ez
|
dute
egiten harrizko hormek kartzela, ezta burdinazko barrek ere kaiola.
|
|
|
Haren iritziz, emakumeak kreatura sentikorrak dira, ez arrazoizkoak, eta, beraz, alferrik da emakumeen moraltasuna hedatzen saiatzea arau unibertsaletaraino. Atsegin zaizkien gauzak besterik ez
|
dute
egiten emakumeek; ez dira gai printzipioak ulertzeko, eta, horren ondorioz, ongia atsegin bihurtu behar da haientzat. Emakumeek, ez dakite ezer ez betebeharraz, ez beharkizunaz, ez zerbait egin behar izateaz?.
|
|
|
Enplegatzaileek langileen gorputzen gainean agintzen dute, eta senarrek ere emazteen gorputzen gainean agintzen dute, baina, nahiz eta senar bakoitzak bere eskari jakinak izaten dituen, emakume izateak berak baldintzatzen du zer lan egin behar duen etxekoandre batek. Egia esan, langileak zer lan egin behar duen ere kapitalistak erabakitzen du, baina, kapitalismoa patriarkala denez, emakume langileek eta gizonezko langileek ez
|
dute
egiten lan bera. Emazteei emakumetasunetik datorkienez gero mendekotasuna, eta lanaren sexu bereizketa lantokiraino hedatzen denez gero, feministentzat tentagarria da ondorioztatzea norbanakoa jabe gisa aurkezten duen ideia hori antipatriarkala dela.
|
|
|
Tokiko udal gobernuen jarrera nagusia, aldiz, bestelakoa izan da; badira aldeak bi udalerrietan, baina egoera antzekoa da zenbait portaera esanguratsutan: gaur egun, oraindik ere, bi alkateek harrera egiten diete andrazkoak soldadu onartzen ez dituzten desfileei, eta horrelako keinurik ez
|
dute
egiten desfile parekideekin. Baztertuak dira, sistematikoki.
|
|
|
denbora eta espazio berean topatzeari: ikusi ere ezin
|
dute
egin desfile parekidea. Irunen ere propio, gatazkaren harira, jaiaren inguruko ekitaldi berri ugari sortu dira, eta horietan alarde parekiderik nahi ez duten emakumeak dira sustatzaile sarri.
|
|
|
Senak gidatuta batzuetan, zientifikoki beste batzuetan. Hala, Estatuek berezkoa eta antzinakoa zen joera baliatu eta noranzko egokian jarri besterik ez
|
dute
egin azken mendeotan, gizarte osoari eta Estatuari berari dakarzkien onurez jabetuta. Bide horretan, laguntza handia izan da XX. mendean drogen eta matxinadaren artean sortutako lotura, kontrakultura deitutakoaren baitan.
|
|
2019
|
|
|
Freudek pentsatzen zuen emakumea gizon mutilatu sentitzen zela: ...dea, berekin dakar konparatzea eta baloratzea; gaur egun, psikoanalista askok onartzen dute neskatoak zakilaren falta sumatzen duela baina ez duela pentsatzen gabetua izan dela; falta sentitze hori ere ez da orokorra, eta ez litzateke konparazio anatomiko soil batetik sortua; izan ere, neskato asko eta asko berandu ohartzen dira nolakoa den gizonen gorputza, eta, konturatzen badira, ikusi baino ez
|
dute
egiten; mutilarentzat, zakila esperientzia bizi bat da, harro sentiarazten duena, baina harrotasun hori ez da arreben umiliazioaren korrelatibo petoa, haiek kanpotik baino ez baitute ezagutzen gizonen organoa: eskrezentzia horrek, haragizko kirten horrek ezin die sentiarazi ezaxola baino, are higuina; neskatoaren inbidia, halakorik sortzen bazaio, gizontasunaz aldez aurretik eginiko balorazioaren ondorioa da:
|
|
|
orain, berriz, badute horretarako eskubidea; ondo egon nahian egiten duten guztia haurrarengatik ere egiten dute. Ez zaie eskatzen ez lanik eta ez ahaleginik; orain ez dute gainerakoez kezkatu beharrik; etorkizunerako gogoan dituzten ametsek zentzua ematen diote orainari; beren buruari bizitzen utzi besterik ez
|
dute
egin behar: oporretan dira.
|
|
|
zer gertatuko zaio gizonarengan duen eragina galtzean? Horixe galdetzen dio bere buruari, estu eta larri, ikusten duenean nola hondatzen ari zaion bera omen den haragizko objektu hori, eta nola ezin duen ezertxo ere egin hori eragozteko; aurre egiten saiatzen da, baina ile tinduak, esfoliazioak, ebakuntza estetikoek ez
|
dute
egingo gaztetasunaren hilzoria luzatu besterik. Ispiluarekin engainuak presta ditzake behintzat.
|
|
|
batzuek beren amonen bizimodua eta bertuteak iraunarazten zituzten; besteek, berriz, aztoramen hutsal batean pasatzen zuten denbora; orobat, emakume estatubatuar asko, etxekoandreak? dira orain ere, tradizioko ereduaren araberakoak; gainerakoetatik gehienek ez
|
dute
egiten indarrak eta denbora alferrik galdu besterik. Frantzian, etxeko zamek lehen bezalaxe itotzen dute emakume gaztea amatu eta gero, senarrak munduko borondaterik onena izan arren.
|
|
|
Hala, neskato txikiarentzat, apaintzea nolabait mozorrotzea da batez ere, maitagarri, erregina edo lore bihurtzea; uste du eder dagoela girlandaz eta xingolaz beterik, girgileria miragarri horrekin identifikatzen delako; oihal baten koloreaz xoraturik, neska gazte xaloa ez da ohartzen nolako tonu zurbila ematen dion aurpegian; gustu txar oparo hori bera izaten dute beren irudiaz jabetu ordez kanpoko munduaz liluraturik dauden artista edo intelektual helduek: behialako oihalekin, antzinako joiekin maitemindurik, arras gustuko dute Txina edo Erdi Aroa gogora ekartzea, eta begiratu arin edo onbera bat baizik ez
|
dute
egiten ispilu aurrean. Batzuetan, harrigarriak dira emakume nagusien gozagarri diren ezohiko janzki bitxiak ere:
|
|
|
Eta men egingo dietela erritu horiei, hil arte. Jan, lo egin, garbitu..., urteek jadanik ez
|
dute
egiten zeruan gora, baizik beti berdin eta hits hedatzen dira geruza horizontal batean; egun bakoitzak aurreko eguna imitatzen du; orainaldi eternal, alferreko eta esperantzagabe bat da. La Poussière izeneko eleberri laburrean [Hautsa], Colette Audryk sotilki deskribatu du zein banitate tristea den denboraren kontra borroka latzean dabilen jarduera hori:
|
|
|
Gogoratzen naizela behintzat, kausa berbera
|
dute
egin ditudan tontakeria guztiek eta egintza on guztiek: amodio betegin eta ideala erdiesteko asmoa, neure burua osoki emateko moduko amodio bat, nire izate guztia beste izaki baten esku uzteko, dela Jainko, gizon edo emakume, nire aldean hain goragokoa izango dena non ez baitut pentsatu beharrik izango nola gidatu nire bizitza edo nola zaindu neure burua.
|
|
|
Ia inoiz ez du deskribatzen emakume batek durduzaturiko gizonik, baina askotan erakusten du emakumea barrendik astindua gizonaren dei bizi, sotil, limurtzailea dela kausa; haren emakumezko pertsonaiak ederrak eta osasuntsuak dira, baina ez liluragarriak, eta gizonezko pertsonaiak, aldiz, fauno aztoragarriak dira. Animalia arrek hezurmamitzen dute Biziaren misterio asaldagarri indartsua; emakumeek, berriz, haien sorginkeria sufritu baino ez
|
dute
egiten: bata azeri batek hunkiturik dago, eta bestea, garaño batez maitemindua; Gudrunek erronka jotzen dio idisko talde bati, kar handiz; untxi baten indar matxinoak durduzatu egiten du.
|
|
|
Konplazentzia nartzisista horiekin batean, zenbait neska gaztek modu konkretuagoan sentitzen dute gidari baten, nagusi baten premia. Gurasoen eraginpetik alde egiten dutenean, deseroso aurkitzen dira autonomia dela kausa, ez baitaude ohituta; haren erabilera negatiboa baino ezin
|
dute
egin; apetan eta nabarmenkerian erortzen dira; deseatzen daude beren askatasuna alde batera uzteko ostera. Neska gazte apetatsu, harro, lotsagabe eta eramanezina, gizon zentzudun bati uzten diona maitekiro beza dezan:
|
|
|
Neska kirolariak sekula ez du sentitzen mutil batek kide bat lurrera botatzean sentitzen duen harrotasun konkistatzailea. Gainera, herrialde askotan neska gazte gehienek ez dute inolako kirol entrenamendurik izaten; borrokak eta liskarrak galaraziak dituztenez, gorputza pasiboki sufritu baino ez
|
dute
egiten; haurtzaroan baino are argiago, uko egin behar diote ezarritako munduaz harago zutitzeari, beren burua berresteari gainerako gizadiaren gainetik: debekatua dute esploratzea, ausartzea, daitekeenaren mugak harago eramatea.
|
|
|
Kontua ez da haien berezitasun sexuala sormen iturria dela, edo goragoko sormen horren adierazpidea dela, baizik ez dutela denborarik galdu nahi emakume rol bat betetzen edo gizonen kontra borrokatzen, lan garrantzizko bati emanak daudenez gero. Gizonen nagusitasuna ametitzen ez dutenez, onartzen duten itxurarik ez
|
dute
egin nahi, ezta auzitan jarriz nekatu nahi ere; boluptuositatearen bidez baretasuna eskuratu nahi dute, sosegua, dibertsioa: nahiago dute arerio gisa agertzen zaion ohaide batengandik urrundu, eta, hala, feminitatearen trabetatik libratzen dira.
|
|
|
Antzezten duen pertsonaiak koherentzia eta originaltasun handiagoa edo txikiagoa du segun eta nolakoak dituen adimena, egoskorkeria eta alienazioaren sakontasuna. Zenbait emakumek ez
|
dute
egiten ezaugarri barreiatu eta uher batzuk ausaz batu besterik; beste batzuek, berriz, irudi bat sortu sistematikoki, eta nekatu gabe antzezten dute rol hori: esana dugu emakumeari asko kostatzen zaiola ondo bereiztea joko hori eta egia.
|
|
|
Egiaz, ezerk ez du biderik ematen bide okerra hartu dutela esateko, baina bistan da ez direla lasai lasai moldatu beren kondizio berrira: bidearen erdia besterik ez
|
dute
egin. Gizonarengandik ekonomikoki askatzen den emakumea ez dago, hala ere, gizonaren egoera moral, sozial, psikologiko berean.
|
|
|
Abruzzoko herri batean, emakumeek oraindik ere mingaina urratzen dute gurutze bidean, lurreko harri koskorrak miazkatuz. Halako praktika guztietan, Erredentorea imitatu besterik ez
|
dute
egiten, hark ere haragia salbatu zuen bere haragia doilortuz: emakumeei askoz ere modu konkretuagoan eragiten die misterio handi horrek gizonei baino.
|
|
|
baina askatasunak hautsi dezake gurpila; beltzei botoa ematen uzten bazaie, botoa emateko duin egiten dira; emakumeari ardurak ematen bazaizkio, badaki haiek betetzen; kontua da ez dela espero izatekoa zapaltzaileek mugimendu eskuzabalik egitea berez; hala ere, noiz zapalduen matxinadak, noiz kasta pribilegiatuaren bilakaerak berak, egoera berriak sortzen dituzte; horren ondorioz, gizonek, beren interesen mesederako, emakumeak emantzipatu behar izan dituzte, partez bederen: goraka segitu besterik ez
|
dute
egin behar emakumeek, eta akuilagarriak zaizkie eskuratzen dituzten lorpenak; badirudi ia segurua dela erabateko berdintasun ekonomiko eta soziala erdietsiko dutela lehenago edo geroago, eta horrek barne eraldaketa bat ekarriko die.
|
|
|
Nire diruaren irrikaz daude guztiak: Lichtenstein, Nostiz, Stenberg, Harrach, sukaldeko eta zilarreriaren biltegiko jendea; baita kapera maisua eta haren musiko eta kantariak ere; ez
|
dute
egiten dirua eskatu besterik, dirua eta diru gehiago; beti dirua, beren partila nahi dute denek altxor sekretutik. Baina ez diet utziko ukitzen ere, haren behar gorrian izango bainaiz anaia maite Matiasi aurre egiteko?.
|
|
|
–Ulertzen zaitut, laguna, baina ez
|
dute
egin gure salbatzeko, beren buruaren askatzeko baizik. Haien gerra da.
|
|
|
Leixurik bere jario sutsua amaitzean isiltasuna jabetu da zuhaitzeko gelaz. Taloa ardotan busti eta jan, besterik ez
|
dute
egin hirurek tarte batez. Orduan, bere buruaz baino hitz egin ez duela ohartu da Leixuri.
|
|
|
Laster, uste baino askoz azkarrago, izan du, ordea, beldur hori gainetik kentzeko aukera. Izan ere, jaurpidera itzuli eta ehun metro ere ez
|
dute
egin zuhaitzetatik bidea ixten dien jendea jausi aurretik, uztaiak, aizkorak eta ezpatak neskenganantz zuzenduta. Bere ezpata hartzeko mugimendurik txikiena suizida litzatekeela ulertu du Aizek, ondo jabetu baita aurrean dauzkatenak ez direla zuhaitzetan ezkutatzen direnen herenak ere.
|
|
|
–Hemen ez gara apaingarriak eramatekoak, oihanean gure presentzia salatu besterik ez
|
dute
egiten, eta gure etxeetan gordeta ere aukera guztiak daude mika bat leihotik sartu eta ostu ditzzan. Kutxatila hau, ordea, erabilgarria izan daiteke.
|
|
|
Beste hainbat datu ere kaleratu da azken urteotan, baina denek, aldez edo moldez, beheranzko joera adierazten duen, impasse? egoera orokor hori berretsi besterik ez
|
dute
egiten, bateko hobekuntzatxoak edo besteko galeratxoak gorabehera.
|
|
2020
|
|
|
Lourdes Pulidok, emakume pentsiodunen Oneka plataformako kideak, konparazioa egin du pentsiodun askok medikamentuak birpagatzeko diru laguntzekin daukaten arazoarekin. Eusko Jaurlaritzak sendagaietan gastatutako dirua bueltatzen die urtean 18.000 eurotik beherako diru sarrerak dauzkatenei; alabaina, DSBEarekin bezala, norberak egin behar izaten du eskaera dirua jasotzeko, eta askok ez
|
dute
egiten. Gertu gertuko adibide bat kontatu du Pulidok:
|
|
|
" Arazoa da ogasunak ez diola pentsioa automatikoki osatzen beharrizana daukanari. Norberak egin behar du eskaera errenta aitorpena egiterakoan, eta, diru sarrera txikia duten askok errenta aitorpenik egin beharrik ez daukatenez, ez
|
dute
egiten eskaera", kexatu da Benito Uterga Nafarroako Pentsiodunak Martxan elkarteko kidea. Haren esanetan, babes soziala asko zabalduko litzateke ogasunak eskura daukan informazioa baliatuko balu eta diru laguntzak automatikoki eta zuzenean emango balitu.
|
|
|
Ihesaren ondorioz, sektore horiek uko egiten diote zerbitzu publikoen finantzaketa eta kalitate egokia exijitzeari, dagoeneko ez dituztelako erabiltzen zerbitzuok. Horrela, sistema publikoek sektore pobreenak artatu besterik ez
|
dute
egiten, eta sektore txiroenek gaitasun txikiagoa daukate presio soziala eta politikoa egiteko".
|
|
|
protekzionismoa eta merkataritza gerlak piztea (Trump dela-eta), automatizazioen biziagotzea (zenbait produkzio herri aurreratuetara atzera eramatea ahalbidetu zuena), ingurumenari buruzko kezka... COVID sortarazitako hainbat produkzio kate globaletako hornikuntzen etenaldiek eta osasun produktu funtsezko batzuk eskuratzeko Europan aurkitutako zailtasunek globalizazioa urrutiegiraino joan delako konbentzimendua berretsi besterik ez
|
dute
egin.
|
|
|
Agintari politikoek ez dute beldurrik izan behar hezkuntzan eta ikerketan behar den inbertsioa (ez gastua) egiteko. Orain arte ez
|
dute
egin eta azken urteetan kontrakoa ikusi dugu agindu ministerialen bidez edo lege organikoen bidez. Penagarria da ikerlari gazteen egoera!
|
|
|
Gauzak nola dauden ikusita, beharbada beste hogeita hamar urte igaro dira gutxienez, harik eta Espainiako presidente batek Mikel Zabalzaren hilketan espainiar estatuaren erantzukizuna onartu, eta, Macronek Audinen kasuan egin bezala," nahiz eta hilketa bakar batzuen ekintza izan, horretarako lege sistema bat egon ez balitz hilketa ez zatekeen posible izango" aitortzen duen arte. Edo beharbada mende oso bat, harik eta espainiar justiziak Mikel Zabalza hil egin zela esan ordez hil egin zutela ebatzi eta egia judiziala eta egia materiala bat etorrarazten dituen arte, baina, egun hori iristen denean, inoiz iristen baldin bada, makina bat herritarrek aspalditik zekitena aitortu besterik ez
|
dute
egingo, alegia, Mikel Zabalza itota hil zela, bai, baina ez Bidasoa ibaiko uretan, ezpada estatu arrazoiaren ur uherretan. Delituak preskribatu egiten dira.
|
|
|
Eta, hala, lozorrotik ateraz bezala, ezti potoa eskuetan hartu eta Rose Marieren portxera abiatu naiz –eta bi emakumeek erreparatu ere ez
|
dute
egin nigana– Haurraren hamakaren oinetan utzi dut potoa, esnatu eta eskua luzatzearekin bakarrik bizitzaren eztia gertu izan dezan –garratzik ezagutu badu, badaezpada ere– Eta bizi duen erle burrunba hark guztiak ahosabaian zaporeren bat utz diezaion, gozoarena. Eta astiro aldendu naiz Mae Jeanen eta Rose Marieren portxeek osatzen duten osotasun geografikotik, herrira bidean kalea luze, harri-txintxarrak oinekin astinduz, jada hain goiz ez den eta eguerdiagokoa sumatzen den egunaren ahutzetan arduragabe eta erasokor sartuz bezala.
|
|
2021
|
|
|
Eten puntuak emojiak dira ortografiaren munduan, eta oso gutxitan funtzionatzen dute ondo. Modu informalean idazteko utziko nituzke, erosketen zerrenda egiteko, halako gauzetarako48 Hortik kanpo, enbarazu baino ez
|
dute
egiten, nekez lortzen dute amaigabetasun efektu gogoangarririk edo intriga efektu interesgarririk, eta apur bat problematikoak dira irakurlearentzat. Izan ere, zergatik egin du egileak eten bat testuan:
|
|
|
Idazle horiek ezin
|
dute
egin literaturak eskatzen duen murgilketa. Ezin dira beren barruan sartu eta ezin dituzte han bilatu errelatoak eskatzen dizkien materialak.
|
|
|
Eta nork daki, gerraondoan neskato haiek, Elisak eta, Agurtzanek eta, goitik behera beltzez jantzita ikusiko zuten emakumea, Nikole, joan etorrietan, agian kanposantura agian Erramona Jatetxera, eta ez zekiten zergatik, kontatu behintzat ez
|
dute
egin. Ez zekitelako, artean ez, 1937an fusilatu zituzten busturiarren artean jatetxeko gizona zegoela, ezta ere kanposantuan senar bietako baten hilarria zeukana.
|
|
|
Eta astun. Denbora pasarako esan dio harrerako langileak, baina jolaserako gonbitik ez
|
dute
egiten aldizkarien azaleko irudi eta kolore grisek. Gainerakoak alde batera utzi eta laugarrena hartu du.
|
|
|
Orpoetan krema ematen ari zitzaion. " Idealek bakardadea areagotu besterik ez
|
dute
egiten". Bere idealean bakarrik ondo egongo zela erantzuten zion berak, eta krema potea komuneko apalean uzteko aitzakiarekin desagertu egiten zen.
|
|
|
Kanpoan zeuden gazteek haserrea nabaritu diote, eta barre txiki batek egin die ihes. Ez
|
dute
egiteko beste ezer, pentsatu du Idurrek, barre txikiak egin eta partxisera jolastu.
|