|
2003
|
|
|
Ez jaunak! Esan
|
dut
lehenago ere maitasunak, herri honetan, ihes egin duela udaletxetik. Nire gaurko gaia, kronikarena, demokrazia da, hain zuzen ere 2003ko maiatzaren 25ean gaudelako, hauteskunde egunean.
|
|
2004
|
|
|
Burua, berriz, handiegia zuen, oso kopeta zabalekoa. Kolorez, esan
|
dut
lehenago ere, ni bezalakoxea zen: beltza.
|
|
|
Baina, zer egin dezaket? Esan
|
dut
lehenago ere moja ttikia segalari aparta dela, eta belarrik goxoenak ekartzen dizkidala: nola edo hala burutu egin behar bere xelebrekeriak.
|
|
2006
|
|
|
Begi bistakoa zen aita damu zela, ez bakarrik erantzukizun guztia amonaren esku utzi izanaz, baita ezin zuelako ere amonak egindako lanen arriskua ezagutu eta kontrolatu. Niri, aldiz, iruditzen zait amonak ahultzat zuela aita, iniziatibarik gabetzat, aita uzkurra baitzen, esana
|
dut
lehenago ere, eta ez baitzuen erabakimenik erakusten. Agian horregatik harritu zen amona aitaren ateraldiarekin.
|
|
2009
|
|
|
Euskal Unibertsitatearen eztabaidan sartu nahi dut datu horietan oinarrituta. Esana
|
dut
lehenago ere, baina atzen urtean balizko euskal unibertsitate bati buruz entzun diren turutak entzun ondoren berriz ere esan behar dudala iruditzen zait (esaterako, ikus: www.euskaleskola.org/index.php/ plazara mainmenu/ euskal unibertsitatea mainmenu/ 182 euskal unibertsitatea badugu).
|
|
2012
|
|
|
Itsasontzi puskak ageri ziren gure gainetik nahiz azpitik, egur masa handiak eta zuhaitz enborrak, eta bestelako gauzak ere erruz, txikiagoak ordea, etxeko altzarien puskak, kutxa hautsiak, upelak eta oholak. Aipatu
|
dut
lehenago ere nire hasierako izu laborrien lekua hartu zuen jakin nahi naturaren kontrakoa. Nire patu beldurgarrira hurbildu ahala, jakin nahi hori hazi egiten zela ematen zuen.
|
|
|
»Esan
|
dut
lehenago ere gaizkileak ez duela sekula sakelako musuzapirik falta izaten. Baina ez da hori justu justu orain azpimarratu nahi dizudan gauza.
|
|
|
Aipatu
|
dut
lehenago ere Usherren entzumenaren gaiztotasuna, harizko tresnen zenbait efektu salbuetsita, musika oro ezin pairatuzko bihurtzen ziona. Hala, gitarrari jartzen zizkion muga estuek sorrarazten bide zuten, hein handi batean, Usherren joaldien nolakotasun fantastikoa.
|
|
|
Eraikitzen ari naizen nire etorkizunaren habia Reichstageko ertz batean dago, ertz apalenean agian, Marschall Brücke eta Scheidemannster etorbideetara ematen duten aldeek osatzen duten angelu angeluan. Baina sotoan, esana
|
dut
lehenago ere. Aipatu berri dudan angelua lurpean dago.
|
|
2014
|
|
|
Esan
|
dut
lehenago ere Kabra Komando Autonomo Antikapitalistetako kidea zela. Izan ere, 1978 hartan, perretxikoak baino ugariago ziren erakunde armatuak Euskal Herrian.
|
|
2015
|
|
|
Halaber, nor bere esparrutik, Berasategik zein Manterolak ohartarazi dute eskola euskararen arnasgune izan badela, baina ezin dela belaunaldi berrien euskalduntze lana bakarrik esparru horren eskuetan utzi. Bada, komunikabideak arnasgune funtzional izan daitezkeela argudiatu
|
dut
lehenago ere, eta beste eragileek egindako lanaren osagarri dela berrestera noa oraingoan. Euskarazko komunikabideek aurrera egingo badute ulermen eta irakurmen gaitasun nabarmena (izango) duten haur eta gazteak behar dituzte, eta eskolak aliatu ditu komunikabideak euskalduntze ahalegin guztia hutsean geldituko ez bada.
|
|
|
Kristautasunarekiko nire jarrera aztertu eta gogoratu nahi dut, 78 urte haietan aldatu eta finkatu baitzen nire ikuspegia. Ordura arte bizi izandako nire erlijiokera, esan
|
dut
lehenago ere, errito eta ohitura mailakoa zen, eta nahiko utzia eta atzendua nuen 14 urteak bete nituenetik: mezetara joateari utzita nengoen, eta sinesmena ere kili kolo, horretaz gehiegi pentsatzen ez banuen ere.
|
|
|
Hasi naiz pasadizoen jokoan eta ez nuen hor sartu nahi, esan
|
dut
lehenago ere. Hortaz, gure amarekin eta lotura daukan neurrian azalduko dut hemen Kaskagorriren bizitza.
|
|
|
Esana
|
dut
lehenago ere ez dudala epikarik egin nahi; beraz, ez naiz hasiko jasotzen Txikiaren militante bizitzako pasadizo zirraragarrienak, espioi film batetik atereak diruditenak: ekintzak, tiroketak, segadak, ihesak...
|
|
|
Egina
|
dut
lehenago ere.
|
|
2016
|
|
|
Nire saihetseko min metafisikoa errealagoa bihurtzen ari ote zen iruditu zait. Esan
|
dut
lehenago ere adin batetik aurrera heldulekurik gabe sentitzen garela emakumeen zirtoen aurrean.
|
|
|
Baina, egia esanda, benetako alde biak bizitzarena eta heriotzarena dira. Horretaz idatzia
|
dut
lehenago ere...
|
|
2017
|
|
|
Surf egin dezakezu emozio horietan. Esana
|
dut
lehenago ere, baina Fox katea ikusiko banu, ez nuke neure buruaren alde bozkatuko!? [...] Eta, hala ere, filtro burbuilen eta hedabide sozialen siloen aroa izanik, bazekien jendearengana iristen zen informazioa gero eta gehiago zegoela haiek egiatzat jo nahi zuten horren mende.
|
|
2018
|
|
|
Goizero ordu desberdinean ateratzeak badu bere alde ona eta badu bere alde txarra. Txarra, esana
|
dut
lehenago ere, ohitura errepikatuen zalea izan arren, ezin jarraitzea ordutegi beti berdin bati: halako ordutan jaiki, halako ordutan gosaldu, halako ordutan irten?
|
|
2020
|
|
|
Esan
|
dut
lehenago ere: jendea egin eta egin ari da, hamaika forma artistikoetatik, lekua egin guran, une honi erantzun guran.
|
|
|
Trena, esan
|
dut
lehenago ere, abiadura handikoa zen, eta pantaila txiki batek berrehun eta hogeian gindoazela adierazten zuen. Une batez, neure burua ere abiadura handian jartzen zela iruditu zitzaidan, eta hitz markatuen adibideak zekarzkidala bata bestearen atzetik.
|
|
2021
|
|
|
Gerra aurrekoen artean Lizardi, Lauaxeta eta Aitzol aipatu nahi nituzke, eta gerra ostekoen artean ezinbestean aipatu behar ditut Gabriel Celayaren lan kritikoa, besteak beste Exploración de la poesía (Seix Barral, 1971) bikaina, eta Gotzon Garateren lan kritiko osoa, bereziki Txomin Agirreren Kresalaren analisia (Euskal elaberrien kondaira III, Gero, 1991), besterik ez bada testuaren benetako azterketa egiteko ze lan hartu daitekeen erakusten duelako. Horiez gain, esan
|
dut
lehenago ere txalotzeko moduko corpus kritiko bat dutela Igor Estankonak eta Edorta Jimenezek. Bukaerarako utzi dut talentu kritikoari dagokionez euskal idazleen artean gehien inpresionatu nauena.
|
|
|
THE! ”, telebistako pantailan, eta ni ere, hipnosi egoeran, “the, the” ka hasteko zorian nengoen, keinua prest, egongelara ematen zuen sarrerako sarrailan giltza bat borrokan entzun nuenean. Hori esan
|
dut
lehenago ere.
|
|
2022
|
|
|
...tatu zaitzaten buruz ikasten dituzun gramatika ikasgaietan eta alkandoraren besoaren kontra igurtzi eta gero idazmahaian uzten diezun sagarretan, largabistaz ikusiko zaituzten esperantzan itxi ez dituzun errezelen atzean eta izaren historia kontatzen duten begi zulo horixketan, zernahi egiten dugula eta zernahi esaten dugula ere gertatzen dira, eta gainera, nolanahi ere ezin da ezer egin eta esana
|
dut
lehenago ere, ezin da gozatu edo negar egin baizik, ezin da horixe bera baino egin, esanez haurrak gure poztasuna direla, gure begietako niniak eta haiei bizia zer den erakusten jakin behar dela beste inork erakutsi ez diezaien.
|
|
|
Sarritan ahaztu egiten dut non eta zertan nagoen esperientzia hura berriz bizitzera emana. Gazteek, esan
|
dut
lehenago ere, harriduraz beterik begiratzen didate. Ez omen da oso ohikoa irakasleak barne barneko esperientzia ikasle gazteen aurrean azaltzea.
|
|
2023
|
|
|
Zertaz ari naizen badakigula suposatzen dut, gazteenek ere. Hamarkadetan sobietar langileriak pilatutako aberastasuna, egun batetik bestera, elite plutokrata baten esku nola bukatu zen aztertzen eta azaltzen ez naiz geldituko, gehiegi ez desbideratze arren, baina aitortu beharra daukat orduan, nire jatorriagatik edo esana
|
dut
lehenago ere: madrildar burgesian jaio, hazi eta hezitakoa, frankismo garaian oihartzuna zeukan abizen bat neramana, albiste ezin hobe eta itxaropentsutzat hartu nuela nik ere, mundu guztiak bezala.
|
|
|
Gizon ezkongabeak ere bazeuden zentralean lanean, noski, baina haiengandik ezta adeitasun handirik ez nuen jasotzen. Uste
|
dut
lehenago ere aipatu dudala hau. Itsusia izango nintzen haien aburuan.
|