|
2001
|
|
|
hiz  kuntzaz lirateke orain ezberdinak. Gainerakoak gorabehera, eta gainerakoak ez dira hutsaren hurrengoak, ez dut uste, ez
|
dugu
uste, euskararik gabe deus denik euskal kulturaren izena eskubide osoz har dezakeenik. Eta Euskal Herriko Unibertsitatean, geure eskuan bagenu ere, ikas eta irakasgai izan daiteke euskara:
|
|
|
Giza jakitearen mugez ez zen, oker ez banago, gehiegi arduratzen eta mugak ditugu  damurik, aspaldiz gero, lehen auzia eta arazoa. Gehiago badakigu alde batetik, ez
|
dugu
uste, dudaren herdoilak jo gaituelako edo, lehengoek uste zuten adina jakin dezakegunik.
|
|
|
Orain, azkenean, oraingoa baldin bada azkena, ez
|
dugu
uste horrelakorik. Etxepareren liburua urria da, laburra, egia, baina penagarria iruditzen zaigu hemen urri laburra, beste askoren luze ugaria bezainbat, edan gura ase baino lehen ahitzen baita iturriaren emana.
|
|
2009
|
|
|
Gure beldurra da, ordea, araubidearen aurkako zenbait jarreraren atzealdean gordeta dagoen asmo ezkutua dela herritarren hizkuntza eskubideak mugatzea, esparru pribatuan erabat ukatzeraino mugatzea. Ez genuke inondik ere esango hori denik guztien asmoa, ez
|
dugu
uste hala denik, baina begien bistan dago zenbaiten asmo ezkutuak ezkutu izateari utzi eta biluzik nabarmentzera iritsi direla, eta ezbaian jartzen dutena ez dela araubideko neurri baten edo besteren egokitasuna, berriro diogu normala dela hori?, baizik eta kontsumitzaileen hizkuntza eskubideen zilegitasuna bera.
|
|
|
Ez
|
dugu
uste euskarazko hedabideena unibertso bat eta gaztelaniazkoena beste bat denik. Euskadiko merkatua da unibertsoa, euskal herritarrak dira kontsumitzaileak, euskarazkoa edo gaztelaniazkoa aukeran dituzten herritar kontsumitzaileek definitzen dute merkatua, ez hedabideek.
|
|
|
Zenbaitek oso erraz, errazegi, gure irudiko? esaten duenaren kontra, guk ez
|
dugu
uste gaelikoaren ibilbidea oro har negatiboa eta baztertzekoa denik; baina begien bistan dago 1922an Irlandak eskuratu zuen independentzia politikoa ez dela izan gaelikoa indartzeko eta gizartean hedatzeko baliagarria. Independentziak ez dio gaelikoari onura handirik ekarri.
|
|
|
Hezkuntza sistematik kanpora dauden herritarrei erreparatzen badiegu, ikusiko dugu, azterketa soziolinguistikoetako azken datuen arabera, 30? 55 urte bitarteko herritarren %42 erdaldun elebakarra dela. Pentsatzea eta amets egitea libre da, askotan baita gozagarri ere, baina ez
|
dugu
uste batere errealista denik hizkuntza politikaren helburu jartzea belaunaldi horiekin elebitasun simetrikoa iristea. Errealista ez izateaz gain, alfer alferrik porrotari eta frustrazioari atea alderik alde zabaltzea ekarriko luke horretan tematzeak.
|
|
|
Toki askotan falta dira, ia guztietan, medikuak: Madrilen, Murtzian edo Extremaduran Euskal Autonomia Erkidegoan adina edo gehiago falta direla diote, baina ez
|
dugu
uste euskararen ezagutza eskatuko dutenik leku horietan. Zeinen erraza den, herritarrentzat hain sentsibleak diren gaietan, argumentuak(?) muturrera eraman eta demagogia egitea eta, egiazko motiborik gabe, edo ezin aitortuzko motiboengatik, gizartean ahula den hizkuntza, euskara?
|
|
|
Ulertzekoa da, beraz, hizkuntza txiki deitzearen kontua aurreiritzitzat jo izana, zenbait kasutarako bederen. Aurreiritzia aipatu
|
dugu
uste dugulako hizkuntza gutxiagotuak deitu litzaiekeela hizkuntza txikiak edo minoritarioak deitu ordez, hizkuntzen bilakaera sozialaren araberako izendapen egokiagoa delako eta" txikitasun vs handitasun" kontzeptuak hizkuntzen balioari buruzko aurreiritzi okerren aterpe direlako.
|
|
|
Urrutira gabe, euskararen lurraldeetara begiratze hutsa aski da ohartzeko, hizkuntza beraren zerbitzura, hain kilometro koadro gutxiren barruan, oso bestelako hizkuntza legeria eta politikak egin daitezkeela; hala egin baitira. Eta ez
|
dugu
uste beti kanpora begira errezeta magikoen zain dagoena bera ere prest egongo denik Euskal Autonomia Erkidegoko ibilbidea albora uzteko, Iparraldekoaren edo Nafarroakoaren truke. Itsutasun handia behar da Euskal Autonomia Erkidegoan, Iparraldean eta Nafarroan urteotan garatu diren hizkuntza politikak eta lurralde bakoitzean egin diren ibilbideak berdintsutzat jotzeko.
|
|
|
Herrialde Katalanetan. Printzerrian gehienbat? ez
|
dugu
uste urruntze hori hain nabarmena izan zenik, baina aurrerago politika katalanean hain ohikoak izango ziren mesfidantzak eta endrokatzeak sumatzen eta are agerikoak egiten ere hasiak ziren 70eko urteen bukaeran.
|
|
2010
|
|
|
Lehenengo bidea, jakina, zentzu komunarena da. Ez
|
dugu
uste fededunari, oro har, bide hori interesatzen zaionik; izan ere, fededunak aldez aurretik finkatzen du nolako arima nahi duen, eta zentzu komunak, ordea, ez daki aldez aurretik nolako arima aurkituko duen ikerketa bidearen amaieran.
|
|
|
Bizi al gaitezke zama horrekin? Ez
|
dugu
uste; arazo moral horiei aurre egin behar zaie. Balio moralek eragin zuzena dute gure bizikidetzan.
|
|
|
Horrek esan nahi al du, gure usteei dagokienez, lekukotasunaren eredua zentzu komunaren ereduari gailentzen zaiola? Ez
|
dugu
uste. Thomas Reid bezala, ilustratua eta eskoziarra zen David Hume filosofoa(); hark argituko digu bidea.
|
|
|
a) Lehenago azpimarratu
|
dugu
usteek, sinesmenek eta iritziek badutela nolabaiteko lotura bat egiarekin eta gure ekintzekin. Eta lotura batek askatasunaren murrizketa dakar beti.
|
|
|
Hala ere, gaur egun, mendebaldeko garapen teknologikoa eta teknologia berriak direla-eta, vox populi nahiko erraz bihurtzen dira zenbait uste zientifiko. Denok edaten
|
dugu
uste zientifikoen iturritik. Hala, denok daukagu munduaren gaineko irudi zientifiko bat, xehetasun handikoa ez bada ere.
|
|
2021
|
|
|
–Ez
|
dugu
uste gai garrantzizkoa denik. Iruditzen bazaizu, nire bezeroak uko egingo dio puntu hori argitzeari.
|
|
2022
|
|
|
Etorri zen buru berri deabru psikopata, eta txarragoak ontzen du txarra esan zuen gutako batek. Ez
|
dugu
uste oraingo hau inork hautsi lezakeenik txarrean, baina... ez dago jakiterik."
|