|
2004
|
|
|
Hainbatek aitortuko ez badu ere, Wittgensteinez geroztik ez
|
dugu
jada berdin sinesten, Feuerbach, Nietzsche, Marx eta Freuden ondoren berdin sinesten ez dugun halaxe. Diferentzia handi batekin, halere:
|
|
|
Hona hemen Wittgensteinen Tractatus eko azken perpausa edo konklusioa. Aurreko idazlanean argitu
|
dugu
jada zein zentzutan ulertu behar dugun gogoeta aforistiko hori. Hots, mintza ezin daitekeenaz ezin daitekeela zientziarik egin, edo, zehatzago esanik, ezin daitekeela paradigma fisiko matematikoaren araberako zientziarik egin.
|
|
|
adieraz ezin daitekeenaz ezin mintza daiteke. Ikusia
|
dugu
jada nola errealitateak eta perpausek amankomunean duten forma logikoa (eta, ondorioz, gauzen eta perpausen izana edota izatasuna) ezin adieraz daitekeela eta, hartara, hobe dela horretaz isiltzea. Metafisika edo zientifismo orojakilearen kontrako terapia epistemologiko —eta etiko— ezin hobea dateke hori.
|
|
2005
|
|
|
Berdin gertatzen da ere artikulatutako tonuarekin. Hemen ez
|
dugu
jada hotsa entzuten, emozio oihuetan gertatzen den bezala, baizik eta hotsari berari emandako forma. Eta honek zuzenean gonbidatzen du belarria ulertzera eta, era berdinean, entzule bakoitzarengan iratzartzen du, baita ere, beronek bertan duen hausnartzeko eta artikulatzeko gaitasuna.
|
|
|
Hemen eta orain guretzat garrantzitsuena, hala ere, hizkuntzak gizakiaren garapen pertsonal edo etiko moral horretan duen eginkizuna zehaztea da. Interesgarria izan daiteke gogora ekartzea, eta honela adierazi
|
dugu
jada, Humboldten ustetan hizkuntza ezberdinak, egiaz," jarduera espiritualak behar dituen tresnak" edo, bestela esanda," hura iragateko beharrezkoak diren bideak" direla127 Gizakiaren formazioa ez da zabaltze kognitibo baten emaitza bakarrik, baizik eta baita ere autoerrealizazio pertsonal baten ondorioa, eta, zabaltze horretan bezala, autoerrealizazio honetan ere ezinbestekoa... Hizkuntzaren funtzionaltasuna, beraz, ez da maila eraginkorrean geratzen baizik eta, harago, maila antropologikoan ere islatzen da:
|
|
|
Gure autorearen arabera, baina, ez da horrelakorik gertatzen, ze" giza-idealitate" bezainbeste" giza-indibidualitate" dago: " gizabanako bakoitza errealitatean ageri den ideia bat da" 24 eta" giza-indibidualitate bakoitza agerpenean errotutako ideia bat da" 25 Perspektiba propio batetik bada ere, honela ikusi
|
dugu
jada, gizabanako bakoitza gizadiaren konkrezio oso bat da eta, honengatik, bakoitzak bere bidetik eta etengabean ekin behar dio bere garapen prozesuari. Pertsona beti bere errealitate indibidualaren eta bere posibilitate idealaren arteko esparru mugikorrean kokatzen da, alegia, jada denetik etorkizunean izatera irits daitekeenerako balantza batean bezala.
|
|
|
Gizaki bat osatzen duten ezaugarri guztiak dira garrantzitsuak, jakina, baina honek ez du esan nahi hauen artean sailkapen bat egiterik ez dagoenik edota egin behar ez denik. Alderantziz, pertsona bakoitzak bere humanizazio prozesuan bere bideari jarraitu behar baldin badio, honela ikusi
|
dugu
jada, jakin egin behar du bere baitan nor den eta berez zer den. Metodo konparatiboa, honela, beharrezko tresna bezala ageri da, bai funtsezko ezaugarri horiek identifikatzeko bai bakoitzari garapenerako erreferenteak eskaintzeko.
|
|
2009
|
|
|
Lan honen helburuetako bat Nietzscheren pentsamendua ikuspegi zabal eta orokor batetik azaltzea dela jakinda, ezinbestekoa da bere aurrekari den Moderniaren eta bere ondorengo pentsalarien ideia garrantzitsuenak laburrean azaltzea Nietzschek Modernia zein zentzutan puskatu duen ulertzeko. Nietzsche ez
|
dugu
jada modernoa; sistema baten bilaketa, ezagutzaren posibilitatea, egiaren bilaketa... Ez du termino horietan pentsatzen.
|
|
2014
|
|
|
Gizakien munduan, badakizu hori debekatua dagoela, badakizu intzestua esaten diogula. Ongi bilatuta, Wagnerrek bere mitoa sortzeko oinarritzat hartu zituen istorio mitikoetan ikusten
|
dugu
jada Wotanek lehenengo intzestua egina zuela: Fricka bere arreba da.
|
|
|
Wagnerren ostean arkaikotzat jo zen, haustura hori oso modu razionalean dramaren eta musikaren arteko lotura lantzeko modua zen. Wagnerrek, bere aldetik, ezberdina den zerbait proposatu zuen; dramaren eta musikaren arteko interakzioa erabakiezina bihurtzen du, ezin
|
dugu
jada hautatu bien artean etenaldien bidez. Horrek esan nahi du etenaldia ez dela benetan eliminatzen, tokiz aldatzen da. Batzuetan esan izan da jarraipenak etenaldia ordezkatzen zuela, baina ez da egia.
|