|
2009
|
|
|
Nago, ostera, ez ote dugun herri literaturaren altxorra ere barneratu behar euskarak aspalditik premiazko duen corpus esanguratsu horretan. Teknika berriak, bestalde, teknika hitzak egoki adierazten
|
duenez
, horixe dira, hain juxtu ere: tresnak, giza kulturaren emaitzak errazago lantzeko eta jorratzeko baliabideak.
|
|
|
Interakzionismo sozio diskurtsiboaren marko teorikoak ez
|
duenez
kuadro metodologiko finkorik, baliatu dugu Roulet, Filliettaz eta Grobbet (2001) autoreen proposamena eta, horrela, sermoiaren konplexutasuna aztertzeko modulu bidezko atalketa egin dugu. Modulu bakoitzean hipotesi bat egin dugu eta sermoiaren gainean hegaldi edo azterketa bat egin.
|
|
|
Liburuaren aurkezpena Andres Urrutia euskaltzainburuak eta Gorka Aulestia idazleak egin dute. Aulestiak azaldu
|
duenez
, Espainiako Gerra Zibilaren eta 40 urteko diktaduraren ondorioz, fusilatuak, gartzelaratuak edota erbesteratuak izan ziren euskaldun batzuren memoria berreskuratu nahi izan du liburuan.
|
|
|
Jurgi Kintanak azaldu
|
duenez
, sei urte eman zituen artxiboak arakatzen, eta Azkueri buruzko informazioa biltzen. Ondorio garbia atera du:
|
|
|
Hala ebatzi du Nafarroako Auzitegi Nagusiak, Berako Udalak eskatuta, kaleratu duen epaian. Epai horrek jaso
|
duenez
, dokumentu historiko ugarik erakusten dute
|
|
|
Honetaz landa, izen ttipiek egungo deitura eta etxe izen asko ongi ulertzeko aukera ematen digute. Egileak argitzen
|
duenez
, izen ttipi edo hipokoristikoa familian, lagun artean, konfiantza giroan erabiltzen diren izenen aldaerak dira, Antton (i), Axun, Txixilio, Aña, Dollores, Josetxo eta abarren modukoak.
|
|
|
Batzorde, egitasmo eta lantaldeen berri ere ematen da liburuan. Atal hau Imanol Muruak landu du eta, berak azaldu
|
duenez
, Euskaltzaindiak zer egin duen, eta zer egiten ari den orain, azaldu dugu. Batzorde, egitasmo eta lantaldeetako arduradunei hitza emateko ahalegin berezia egin dugu, beraien ahotik azal zezaten lan guztien nondik norakoa.
|
|
2010
|
|
|
Izenburuak argi azaltzen
|
duenez
, Juan Mari Lekuona idazle eta euskaltzain oso zenaren omenezko liburua da hau. Horrela azpimarratu dute Andres Urrutiak, Jean Haritschelharrek eta Pello Esnalek, gaurko aurkezpenean.
|
|
|
Jean Haristchelarrek esan
|
duenez
, liburua Juan Mariren gustukoa izango zen, hor parte hartu dugunok gure ikerketaren emaitza eskaintzen diogulako berari. Pello Esnalek, azkenik, Juan Mari Lekuona ez ezik, azken urteotan hil diren beste kide batzuk ere ekarri ditu gogora:
|
|
|
Liburu hau euskal olerki antologia da eta euskaraz, gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez eginda dago. Andres Urrutia euskaltzainburuak esan
|
duenez
, badu Euskaltzaindiak, argitalpen honen bidez, tresna berria, aldizka etortzen zaizkion aditu eta gainontzekoei gure olerkien albiste emateko eta munduan zehar gure kultura eta hizkuntzak barreiatzeko. Egungo mendeak eta egungo munduak hala eskatzen duela argi dago eta bide horretan jarraitzeko zalantzarik ez du Akademiak.
|
|
|
Hala bada, abenduan, Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzan, Erlea aldizkariaren irakurleen saio bat egingo da, eta ideia hori da, irakurleak biltzea, jendea batzea. Atxagak iragarri
|
duenez
, datorren urtean mamituko da proiektua, 20 bat saio egingo direlarik.
|
|
2011
|
|
|
Liburuaren aurkezpena Andres Urrutia euskaltzainburuak eta Gorka Aulestia idazleak egin dute. Aulestiak azaldu
|
duenez
, 2009ko Liburu Azokan aurkeztu zuen Estigmatizados por la guerra liburuaren jarraipena da hau, orain XX. mendeko euskal literatura aztertzea xede duelarik. Horretarako, 23 idazleren lanak aztertu ditu:
|
|
|
Horrela adierazi du bere poza Xabier Azanzak. Esan
|
duenez
, liburuak dakarren CDa bi edo hiru bider oso osorik entzun dut. Urre gorria da, gozamen hutsa.
|
|
|
Hala, Sagrario Alemanen hitzetan, aurtengo Jagon Jardunaldien protagonista euskal lurralde bat da, Araba, bertan euskarak suspertze handia izan duelako azken 40 urte hauetan. Azaldu
|
duenez
,. Arabako Foru Aldundiaren laguntzaz eta herri ekimeneko taldeekin batean antolatu dugu aurtengo jardunaldia. Arabatik Arabara.
|
|
|
Ondoren, Arabaren euskal izaerari eusteko eta indartzeko abiatu berriak diren egitasmoak azalduko dira. Sagrario Alemanek azaldu
|
duenez
,, proiektu hauen berri Araban lanean ari diren zenbait euskal eragilek eta taldek emanen digute. Mintzalaguna, koadrilan bertsotan, hedabideen oraina eta geroa, euskara planak aisialdian, merkataritzan eta ostalaritzan euskara sustatzeko planak izanen dituzte hizpide?.
|
|
|
Bere ustez, Arabako izana euskalduna da, hein handi batetan behintzat. Adierazi
|
duenez
, Araba ez da euskalduna Gipuzkoatik eta Bizkaitik etorritako pertsonek euskara ekarri dutelako, aspaldidanik euskalduna zelako baizik. Arabaren izana euskalduna zela ikusteko, Arabako izenak, oikonimoak ditugu aitorle.
|
|
|
Galdera horixe da, bere horretan, Olatz Altunaren hitzaldiaren muina. Azaldu
|
duenez
, galdera horri erantzun nahiak eraman zuen kale erabilera neurtzen hastera. Altunak Euskal Herriko Kale Neurketa zuzendu du azken lau edizioetan.
|
|
2012
|
|
|
Andres Iñigok azpimarratu
|
duenez
,, herriaren izanaz mintzo zaizkigun leku izenak. Hortaz, Leioako toponimo historikoak, horietako asko galduak edo ahantziak badira ere, eta egun bizirik dirautenak leioaztarren izanaren eta bere hizkeraren lekukotasun adierazgarriak dira.
|
|
|
Goizalde Ugartek esan
|
duenez
, horrela, liburu honek ezagutu ditugun ibai, baserri edo auzoen jatorrizko izenak zeintzuk diren erakutsiko digu, eta ustez ontzat ditugunean oinarrian zer dagoen. Adibide batzuk eskaini ditu:
|
|
|
Joseba Intxaustik azaldu
|
duenez
,, alde ezberdinetatik begiratu diogu Historia horri, hala nola, euskal hiztunen komunitateari eta berorren geografiari, euskarari buruz ezagutu diren ideia eta jarrerei, hizkuntzen arteko harremanei, euskararen erabilera baldintzatu duten eragile sozio-ekonomikoei, aipatuta nahiz aipatu gabe legez emandako euskararekiko arauei, ukipen hizkuntzen arteko oreka nahiz desorekei eutsi edo beroriek ald...
|
|
|
Horren oinarria Euskaltzaindiak onartua duen Hiztegi Batua da, lehen itzulian argitaratutako hitzak. Ibon Sarasolak gogora ekarri
|
duenez
,, hogei bat mila hitzeko hitz zerrenda zen, hitz horien ortografia batua adierazten zuena batez ere. Euskaltzaindiak orain argitaratzen duen Euskaltzaindiaren Hiztegia, 20.000 hitz haiei dagokien, hiztegi osoa?
|
|
|
Hortik abiatuz, 40.000 hitzen formak arautu eta Hiztegi Batuan argitara eman dira. Andoni Sagarnak gaineratu
|
duenez
,, tresna horiek guztiek orain argitara eman den hiztegiaren oinarria sortu zuten. Etxe baten eraikuntza balitz, ereinotz adarra gailurrean jartzeko unea litzateke oraingo hau?.
|
|
2013
|
|
|
Agurtzane Azpeitiak azaltzen
|
duenez
, enuntziatu parentetikoak aztertzeko,, ikuspegi enuntziatibo pragmatikoa oso errentagarri gertatu zaigu, azterbide hau esatariak enuntziatuan uzten dituen hizkuntza lorratzak deskribatzera mugatzen delako, eta esatariaren lorratz horiek, inon agertzekotan, enuntziazio mailan eta modalizazio mailan eragiten dute (enuntziatu parentetikoek bete betean eragiten duten mailatan, alegia). Alderdi metodologikoei eta bestek egindako bideetan barrena ibiltzeari liburuko lehen hiru kapituluak eskaini dizkiogu?.
|
|
|
Gaur aurkeztu den hirugarren argitaraldian, berriz, gainerako hamaika liburukien berrikuspena egin da. Euskaltzainburuak azpimarratu
|
duenez
, Euskaltzaindiak bere garaian agindutakoa bete du: –2005ean hartu genuen konpromisoa, eta betetzen ari gara.
|
|
|
Frailek esan
|
duenez
, aldaketa hauetako asko Euskaltzaindiaren Hiztegiaren lantaldearen iradokizunak edo proposamenak izan dira. Eta adibide batzuk eman ditu:
|
|
|
Batetik, azaldu
|
duenez
, joan den 20 urteetako bilakaera begiratu nahi dugu azterketa soziolinguistikoen datuak kontuan harturik. Bereziki herritarren jarrera begiratu nahi dugu.
|
|
|
Labayru Ikastegiak gogora ekartzen
|
duenez
, Juan Bautista Eguzkitza() lehen hamabi euskaltzain osoen artekoa da. Izan ere, duela 95 urte Euskaltzaindiaren ibilbidea hasi zenean, han zen Eguzkitza, ordurako ere aipatua eta sona handikoa euskalgintzan.
|
|
|
Patxi Galék aitortu
|
duenez
,, lanak ez du ikerketa bezala azken hitza izateko xederik, eremu geografiko horretako toponimia ezagutarazi, arautu eta hedatzeko asmo xumea baizik. Horretarako, aztertutako izen bakoitzerako egileek arautze proposamena luzatzen dute, ondoko ikerketek, erabilerak eta bertako biztanleen eguneroko jardunak etorkizunean normalizatuko duten ala, kontrara, zuzendu, gaizki hartu edo baztertuko duten, denborak argituko duelarik?.
|
|
|
Zazpigarren zenbaki honen bigarren giroa, lore bat da?. Idazleak azaldu
|
duenez
, anthos hitza, grezieraz, lore esan nahi du. Antologia hitzak, beraz, lore sorta esan nahi du.
|
|
2014
|
|
|
Hainbat eurodiputatuk tartean Csaba Sándor Tabajdi eta François Alfonsi. Desagertzeko arriskuan dauden hizkuntzez eta Europar Batasuneko hizkuntza aniztasunari buruzko txostena, ren egileek eta Eusko Jaurlaritzako, Bizkaiko Foru Aldundiko eta euskararen, hezkuntzaren eta euskal kulturaren esparruan diharduten zenbait erakunde eta elkartetako ordezkariek parte hartu dute.Mintegia antolatu duten bi erakundeon buruek ere hitza hartu dute. Andres Urrutia euskaltzainburuak esan
|
duenez
, mintegiaren bitartez gogoeta sendoa eskaini nahi izan diogu euskal gizarteari". Hizkuntza gutxituak ere, euskara barne, unibertsalak direla aldarrikatu eta horiei guztiei etorkizun oparoa opa die.
|
|
|
Rikardo Lamadrid Lanekiko presidenteak eta Andres Urrutia euskaltzainburuak sinatu dute. Urrutiak azpimarratu
|
duenez
,. Lanekik egunerokotasunean sortzen dituen lanabes eta materialak, guztion erabilgarri bihurtzen dira hitzarmenaren bitartez".
|
|
|
Joan Mari Torrealdai da presidentea, Akademiaren ordezkari gisa. Berak azaldu
|
duenez
, Euskaltzaindia ez da orain domeinua erabiltzen hasi diren 92 aitzindarien artean. Ez Euskaltzaindia, ezta beste euskal erakunde enblematiko batzuk ere, domeinuaren erregistroarekin arazo tekniko batzuk sortu direlako.
|
|
|
Aizpuruak azaldu
|
duenez
, hiru euskal herritarretik bat (1.019.823 pertsona) Euskal Herriko zazpi hiriburuetako batean bizi da. Hala ere, euskararen ezagutzari dagokionez, gure hiriburuak erdaldunak dira oro har.
|
|
|
Adierazi
|
duenez
, besteak beste, badira euskararen berreskurapenaren arloan amankomunak diren ezaugarriak. Besteak beste:
|
|
|
Andres Iñigok gogorarazi
|
duenez
, 2013an Euskaltzaindiak Iruñean egin zuen XVIII. Jagon Jardunaldian, Kasaresek hartu zuen parte eta gai bera jorratu zuen Euskaraz hazi egungo Nafarroan hitzaldian. Hala bada, gaineratu duenez, lan honek bete betean harrapatzen ditu Euskaltzaindiaren Jagon Sailak bere bereak dituen helburu nagusiak, alegia, euskararen jagotea, sustatzea, hedatzea eta bizirik irauteko beharrezko duen transmisioa bermatzea.
|
|
|
Andres Iñigok gogorarazi duenez, 2013an Euskaltzaindiak Iruñean egin zuen XVIII. Jagon Jardunaldian, Kasaresek hartu zuen parte eta gai bera jorratu zuen Euskaraz hazi egungo Nafarroan hitzaldian. Hala bada, gaineratu
|
duenez
, lan honek bete betean harrapatzen ditu Euskaltzaindiaren Jagon Sailak bere bereak dituen helburu nagusiak, alegia, euskararen jagotea, sustatzea, hedatzea eta bizirik irauteko beharrezko duen transmisioa bermatzea. Horregatik, Akademiaren Jagon Sailak interes handiarekin jarraitu du lan honen prozesua beronen berri izan zuenetik.
|
|
|
bata Nafarroako Mendialdean, Irurita (Baztan) eta bestea Iruñea; eta bi belaunaldi hartu dira, 1970eko hamarraldian haziak eta haien seme alabak, 2000tik aitzina sortuak. Egileak adierazi
|
duenez
, argitalpenak, Nafarroako bi gizataldetan euskararen belaunez belauneko jarraipena kaskaildurik edo ia etenik egonda mintzairaren segida berrestekatzeko eta umeak euskaldun hazteko familien bizipenak izan ditu oinarri.
|
|
|
Torrealdaik adierazi
|
duenez
,, sormen lana eta bilketa lana biak egin zituen, biak oparo. Azkueren obrak sekulako eragina izan du hurrengo belaunaldietan; galtzear zegoen herri ondarea betiko salbatu zuen, eta bazuen azken orduko bilketa zelako kontzientzia?.
|
|
|
batetik, Irurita (Baztan), Nafarroako Mendialdean, eta bestetik, Iruñea; eta bi belaunaldi hartu dira, 1970eko hamarraldian haziak eta haien seme alabak, 2000tik aitzina sortuak. Egileak adierazi
|
duenez
, argitalpenak, Nafarroako bi gizataldetan euskararen belaunez belauneko jarraipena kaskaildurik edo ia etenik egonda mintzairaren segida berrestekatzeko eta umeak euskaldun hazteko familien bizipenak izan ditu oinarri"
|
|
|
Eusebio Maria Azkueren omenez egin zen jardunaldia eta Euskal Literaturaren Historiografiari buruzko II. Jardunaldia. Videgainek gogoan izan
|
duenez
, Ana Maria Toledo, Lourdes Otaegi, Jon Casenave, K. Josu Bijuesca eta Joseba Gabilondoren eskutik datoz artikuluak. Lan horiek esan du pisu handikoak dira batzordea ari baita lan egiten euskal literaturaren antologia argitaratu nahiz.
|
|
|
Videgainek zehaztu
|
duenez
, Euskera agerkaria azken urte hauetan berriztatua izan da, munduan gaindi obratzen diren beste agerkarien artean bere maila ezagutua izan dadin, egiten diren ebaluaketen iragazkietatik iganik. Euskera agerkaria paperean ez ezik web sarean ere agertzen da eta B maila ez baita guti erdietsi du CRIC deitzen ebaluaketan.
|
|
|
Europan, Bruselan, badago zer eginik, Izaskun Bilbaok esan
|
duenez
. Eurodiputatu gehienek esan du uste dute euskara moduko hizkuntzak europar aberastasunaren oinarrizko parte direla.
|
|
|
Hortaz, gaur etorri da Luis Villasante Euskararen Ikergunera eta, gainerako euskaltzainak bertan zirela, diploma eta ikurra jaso ditu, euskaltzainburuaren eskutik. Andres Urrutiak ere bi erakundeon arteko elkarlana indartzearen alde hitz egin du eta, Euskaltzaindiari dagokionez,, gure hizkuntza eta gure kulturaren alde lan egiten duen akademia gara gu; eta bai, Joan Martík esan
|
duenez
, gero eta indartsuago izan behar gara, euskal gizartean aldeko zerbitzua baita guk egiten duguna?.
|
|
|
Joan Martí i Castell ohorezko euskaltzainak azaldu
|
duenez
, Institut d' Estudis Catalans (IEC) 1907an sortu zen, Enric Prat de la Riba Kataluniako Mancomunitat eko presidentearen ekimenez. Hasiera batean, akademien Akademia Nazionala izaera eman nahi izan zioten.
|
|
2015
|
|
|
Kili kili pertsonaiaren eta izen bereko aldizkariaren sortzailea izan zen Retolaza. Baraiazarrak esan
|
duenez
,. Kili kili pertsonaiagan hustu zuen berak zuenik hoberena: Euskal Herri euskaldunaren asmoa; euskaldun abertzale baten mezu garbi eta zorrotza.
|
|
|
Aranburu kazetaria zen eta Donostiako La Voz de España egunkarian egin zuen lan. Iriondok esan
|
duenez
,, denetarik egin zuen: nazioarteko saila zaindu, egunkariak herrietan zituen korrespontsalen kronikak bildu eta txukundu, kultura sailerako jasotzen zituenak bateratu?
|
|
|
Bernardo Atxagak aitortu
|
duenez
, Euskaltzaindiaren asmoa hamar zenbaki ateratzea da. Beraz, bide luzearen zati handia eginda dago.
|
|
|
aldarrikatzen hasi baitziren.1877 urteari ere begirada eman dio Agirreazkuenagak, urte horretatik aurrera euskal pizkundea indartu zen-eta. Adierazi
|
duenez
,. Hegoaldean euskal abertzaletasunak bere egitasmo politikoen artean sartu zuen euskararen ezagutza gaitasun modernora egokitzea. Iparraldean aldiz, euskararen etorkizuna ez zen egitasmo politikoen esparrura lotzen.? 1919 urtea aintzat hartzekoa da.
|
|
|
Iparraldean aldiz, euskararen etorkizuna ez zen egitasmo politikoen esparrura lotzen.? 1919 urtea aintzat hartzekoa da. Joseba Agirreazkuenagak gogora ekarri
|
duenez
,, urte horretan idatzi zen Autonomiarako Estatutu egitasmoan, euskararen ofizialtasuna aldarrikatu zen?. Igone Etxebarria: Sabino Arana eta euskara:
|
|
|
status plangintza eta corpus plangintza?. Jarraian, 1901eko irailean, Hendaian egin zen biltzarra izan du hizpide. Argitu
|
duenez
,, euskararen ortografia bateratzea (zehazkiago, bateratzeko urratsak egitea) izan zuen biltzar hark helburu. Sabino Aranak aurkeztu zuen Hendaian, dakigularik, idatzizko proposamen bakarra.
|
|
|
zein da euskalkien lekua, ahozko euskara batuaren ondoan? Miren Lourdes Oñederrak esan
|
duenez
,, euskalkien lekua idatzian finkatzea ez da gauza erraza, eta ahozkoan ere ez. Baina ahozkoan, arazoa saihetsezina da, hizketan neutraltasunak esparru urriagoa duelako, idatzian baino?.
|
|
|
Bestalde, Marinek hamalau urte eman ditu Donostiako Arte Eszenikoen Tailerrean, aktoreak formatzen testu interpretazioan. Esan
|
duenez
, jardun horren fruitu da Esatearen ederra izeneko ahoskera metodo bat, esparru askotako komunikatzaileekin esperimentatzeko aukera izan dudana: aktoreak, bikoiztaileak, esatariak, aurkezleak, kazetariak, teknikariak, funtzionarioak, enpresariak, politikariak, euskaltegi irakasleak, maisu maistrak...
|
|
|
Miren Azkaratek esan
|
duenez
, euskararen batasunaz, euskara batuaz hitz egin ohi dugu euskaldunok. Ikuspegi orokorrago batetik, hizkuntzaren estandarizazioa, eta hizkuntza estandarra (agian zehazkiago, aldaera estandarra) terminoak erabiliko genituzke.
|
|
2016
|
|
|
Egun horretan, lankidetza hitzarmena sinatu zuten bi erakundeok, Europa mailako hizkuntza aberastasuna lehen lerroan jarri nahi duen hitzarmena, hain zuzen ere. Izan ere, sinatutako dokumentuak jasotzen
|
duenez
, Europa mailako hizkuntza gutxituen akademien arteko sarea sortu nahi dute eta Europa mailako gainerako eremu urriko hizkuntzen akademiek hitzarmenarekin bat egin dezaten bultzatuko dute.
|
|
|
Patxi Salaberrik azaldu
|
duenez
, Arabako herri izen guztiak, ukitu ditut. 520 sarrera baino gehiago ditu liburuak, herrienak gehienak, eta bestelako entitateenak zenbait aldiz (Araba, Ergoiena, Gasteiz, Haran, Zuia eta abar).
|
|
|
Ekitaldi berean Euskararen Herri Hizkeren Atlasa ren VII. liburukia aurkeztu du Euskaltzaindiak. Andres Urrutia euskaltzainburuak esan
|
duenez
, hau guztia gure ondarea zabaltzeko auzolanaren emaitza da.
|
|
|
Euskaltzainburuak esan
|
duenez
, lan honen bitartez Euskaltzaindiak gizarteari itzularazten dio berak iturri desberdinetatik ematen diguna. Gure ondarea da eta hizkuntzaren normalizaziorako ere balio du.
|
|
|
Zehaztasuna ere izan da Etxebarriaren helburuetako bat, gaur azaldu
|
duenez
: –Fonetikako irakasle izan naiz urte luzez Deustuko Unibertsitatean, eta beti saiatu naiz zehaztasunera jotzen:
|
|
2017
|
|
|
Deigarria da ondorioztatzen du Andres Iñigok eta kezkagarria bereziki, indarrean jarraitzen duen legearen defendatzaile sutsuenak izatea, haren markotik harago ez doan plan estrategiko hau dela eta, zenbait iritzi katastrofistaren eragileak, ematen
|
duenez
, nafarren elkarbizitza modu positiboan bultzatu beharrean, betiko gatazka politiko soziala elikatzen segitu nahian.
|
|
|
Jakina da, Nafarroan indarrean dagoen 1986ko Euskararen Legea estua, mugatzailea eta murriztailea dela, eta lege berri bat egiteko aukerarik ezean, lehengoaren moldera egokitu behar izan dela diseinatu eta onartu berri den plan estrategikoa. Horregatik, deigarria da eta kezkagarria bereziki, indarrean jarraitzen duen legearen defendatzaile sutsuenak izatea, haren markotik harago ez doan plan estrategiko hau dela eta, zenbait iritzi katastrofistaren eragileak, ematen
|
duenez
, nafarren elkarbizitza modu positiboan bultzatu beharrean, betiko gatazka politiko soziala elikatzen segitu nahian.
|
|
|
Honela, lan hau egiteko lantalde tekniko bat eratu zen 2015eko irailean, non parte hartu zuten erakunde legegileen (Eusko Legebiltzarra, Nafarroako Parlamentua eta Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako batzar nagusiak) eta IVAP, UZEI eta Euskaltzaindiaren ordezkariek. Gotzon Lobera batzorde teknikoaren koordinatzaileak gaur azaldu
|
duenez
, egin zituzten bileretan erakunde bakoitzak bere eguneroko lanean erabiltzen duen terminologia partekatu zuten; zehazki, artxibo eta datu baseetatik ateratako 255.298 hitzekin hasi ziren. Hortik aurrera, 4.343 sarrera elebidun atera ziren, zeinak abiapuntu gisa erabili ziren Oinarrizko hiztegi juridiko parlamentarioa sortzeko beharrezko adostasunak iristeko.Lan metodologiaren oinarria adostasuna izan da, erakunde bakoitzaren hitz esklusiboak errespetatuz eta erakunde legegileek partekatzen dituzten sarrerentzako erabilera normalizatua iritsiz.
|
|
|
Eskerrik asko Euskaltzaindiari, zeren, bere ekimen eta gidaritzarekin, aukera eman baitigu hiru Batzar Nagusien, Nafarroako Foru Parlamentuaren eta Eusko Legebiltzarraren arteko lankidetza hau gaurko argazki eder honetan islatzeko. Etorkizun handiko eta norbere berezitasunetik lankidetzan aritzeko asmoz betetako argazkia dena?. Pedro Elósegui Arabako batzar nagusietako lehendakariak esan
|
duenez
,, egun, Araba ahaleginetan ari da berea duen altxor bat berreskuratzeko: bere hizkuntza?.
|
|
|
jotzen duten Europako politikekin bat etorriz, Ainhoa Aznarezek, hainbat faktore eta omisio maniobra? ...ezin baita inola ere berezkotzat hartu atzerakada hori?. Bukatzeko, Ainhoa Aznarezek berriz esan du Nafarroako Parlamentua prest dagoela, behar adina lege egokitzapen bultzatzeko, horrela, hizkuntza politika eraginkorraren eskutik, euskara sustatu eta normalizatzeko eta haren diskriminazioari buelta emateko ?.Euskara sendotzeko tresnaAndres Iñigo Euskaltzaindiaren Nafarroako ordezkariak baieztatu
|
duenez
, hiztegia egitean ireki den bideak, fruitu berriak ekarri behar ditu euskara sendotzeko; hizkuntza batasuna ekarri behar du, doinu eta kolore desberdinekin eta errealitate sozial eta geografiko desberdinetan murgilduta?. Nolanahi ere, hiztegiaren funtsezko helburua azpimarratu du, hots,, guztientzat eta bereziki gizartearentzat balioko duen tresna linguistikoa eskaintzea. Zalantzarik gabe, erabilgarri izanen den argitalpen honek eremu komuna bilatzen du eta onurak ekarriko ditu euskara normalizatzeko eta arautzeko prozesuan?, azpimarratu du euskaltzainak.Amaitzeko, Gotzon Loberak eta Miriam Urkiak Hiztegi berriaren nondik norakoak aletu dituzte:
|
|
|
Badu konponbiderik. Ditugun txostenen arabera eta Euskaltzaindiak aspaldi eman zuen gomendioan oinarrituz, Iruñea da forma egokia eta koherentzia gramatikala gordetzen duena, eta hartara, afera aztertzen ari gara izen egokia ezartzeko asmoarekin. Nafarroako Gobernuak aditzera eman
|
duenez
, gora egin du euskaldunen kopuruak Foru Erkidegoan. Gazteen artean, ezagutza asko igo da (antza, %10etik %25era).
|
|
|
Mitxelenak zioen bezala, helburua ez baita bizirik irautea, berezko tokia izatea baizik?. Era berean, Sabino Arana Fundazioko lehendakariak agertu
|
duenez
, azken berrogei urte hauetan aurrerapauso nabariak eman ditugu, eta, bere ustez, botila ez dago erdi hutsik; botila erdi beteta dago, eta ez daukat zalantza izpirik ere, bide honetatik jarraitzen badugu, hau da, elkarlanaren bidetik jarraitzen badugu, botila, astiro bada ere, betetzen joango dela?. ADOSTASUN ZABALAKAndres Urrutia euskaltzainburuak ere irmotasunez adierazi du hizkuntza politika be... Urrutiak bat egin du mintegiaren helburuarekin:
|
|
|
Euskaltzaindiaren Jagon sailaren barruan dagoen Sustapen batzordeak antolatu du jardunaldi berria, Arabako Foru Aldundiarekin eta Gasteizko Udalarekin batera. Jakina denez, Jagon sailaren zeregina da, euskara sustatzea, erabilera zabaltzea, hizkuntzaren kalitatea bermatzea eta hiztunen eskubideak zaintzea, helburu hauek guztiek ziurtatuko dutelako euskararen biziraupena?, Gonzalez de Viñasprek berak prentsaurrekoan azpimarratu
|
duenez
.
|
|
2018
|
|
|
jakin bat izango zuela, eta aldizkari guztiek jarraitu izan dute eredu edo lerroburu hori. Tamalez, sortzaile batzuk kanpoan geratu dira, baina XXI. mende hasierako euskal sorkuntzaren lagin garrantzitsua da ERLEA?, esan du Bernardo Atxaga idazle eta aldizkariko zuzendariak.ERLEA aldizkariaren ibilbidea amaitu da, baina baliteke etorkizunean bestelako jarraipenik izatea, Atxagak berak aurreratu
|
duenez
: Aurrerantzean, asmoa litzateke ERLEAren antologia berezi batzuk argitaratzea.
|
|
2019
|
|
|
Bost zio zehaztu dira bertan, Andres Urrutia euskaltzainburuak azaldu
|
duenez
. Batetik, eremu urriko hizkuntzen batasuna jagon, nork bere hizkuntzan; besteak beste, ikerketa sustatuz, araudi lexiko gramatikalak ezarriz eta eguneratuz eta hizkuntzan gizarte bilakaera begiratuz.
|
|
|
Gotzon Lobera euskaltzain urgazlearen hitzetan,, segurtasun juridikoak errazten du erabilera, eta zentzu horretan, tresna erabilgarria jarri nahi izan da, bai zuzenbide adituentzat bai eta herritar guztientzat ere?. Zentzu horretan, bilaketak eta kontsulta bide berriak erraztea lehenetsi da, Aitor Maritxalar informatikariak azaldu
|
duenez
.
|
|
|
–Lankidetza leiala. Hitza hartu duenean, Uxue Barkosek oroitarazi du Nafarroako Jauregia lehenago ere izana dela Euskaltzaindiaren Osoko bilkuren, lankidetza hitzarmenen eta bestelako ekitaldien agertoki, bi aldeek azken ehun urteetan izan duten harremanaren emaitza. Lotura horrek, Barkosek adierazi
|
duenez
,, gorabeherak izan ditu, historiaren beraren gorabeherak, baina esateko moduan gaude azken urte hauetan egonkortasuna erdietsi dela?. Ildo horretan, lehendakariak berretsi nahi izan du Gobernuak Euskaltzaindiarekin duen lankidetza konpromisoa eta, era berean, gogorarazi du, ahal dugun heinean, laguntzeko prest gaituzuela eta izanen gaituzuela?.
|
|
|
Aurretiaz ere egin izan dira antzerako lanak, baina honek baditu bestelako berezitasunak, egileak berak adierazi
|
duenez
: –Liburu honetan agertzen diren itzulpenek ez dute aurreko besteekin lehiatu nahi; aitzitik, horien osagarri dira, pauso bat aurrerago joan nahian.
|
|
|
Anokhinak azaldu
|
duenez
, idazle eleaniztunak bere pluraltasun linguistiko eta kulturalaren adierazpena bilatzen du beti, batzuetan, hizkuntzen arrastoa testuan gordez; beste batzuetan, aldiz, hizkuntza batetik bestera iraganez edo auto itzulpenaren bidez, eta hainbatetan, inspirazioa beste hizkuntzatan bilatuz.
|
|
|
Euskaltzaindiaren Nazioarteko Onomastika jardunaldiak onomastika ondarea babesteko eta gizarteratzeko esperientziak hartu ditu mintzagai bere lehen egunean, eta arreta berezia ipini die bretoi, gaskoi, katalan eta galego hizkuntzei. Andres Urrutia euskaltzainburuak aurkezpeneko hitzetan nabarmendu
|
duenez
,, kanpoan zertan ari diren ikasi nahi da, komeni bada, gurean aplikatzeko, jakinik betiere, gure egoera gurea dela, ezberdina, eta guretik abiatuta egin behar dela lan?.
|
|
|
Andres Urrutia euskaltzainburuak azpimarratu
|
duenez
, bi erakunde antolatzaileak, hots, Euskaltzaindia eta Sabino Arana Fundazioa,, batera datoz pil pilean ari diren euskara biziberritzeko ekintzekin?. –Jagon sailaren aldetik, gogoetak bildu eta euskarari ate berriak irekitzeko asmoa bizirik dago euskararen akademian bere mendeurrenean.
|
|
|
Gaurko ekitaldian Nekane Balluerkak adierazi
|
duenez
, Euskaltzaindia eta Unibertsitatea bi erakunde desberdin dira, baina esan dezakegu bi biak eskutik helduta ibili direla azken mende erdian. Euskaltzaindiak merezimendu osoz jaso du Euskal Herriko Unibertsitatearen urrezko domina.
|
|
|
Argitalpen hau ez da izango biltzarrak emandako emaitza bakarra, Olaziregik berak aurreratu
|
duenez
: –laster, Alemaniako Peter Lang argitaletxearen eskutik eremu iberiarreko zentsuraz jarduten duen argitalpena kaleratuko da, gaztelaniaz?.
|
|
2021
|
|
|
“Bai, ziertu (Vay çiertu) ”. Gainera, eta euskaltzain urgazleak esan
|
duenez
, “iturrien ezagutza handiari esker, beste autore batzuen lanak datu berriez hornitu zituen Ibisatek”. Hori bai, hilobira eraman zuen sekretu bat:
|
|
|
Beste alde batetik, Markel Olano Gipuzkoako diputatu nagusiak nabarmendu
|
duenez
, Gipuzkoaren “izaera eta bilakaera historikoa aztertzeko garaian, funtsezko elementua da euskara eta euskal kultura”. “Gure lurraldearen iragana eta oraina ezin da ulertu euskararik gabe.
|
|
|
Eta agian, alderdi askotan, ez da lehengoa bezain garrantzitsua izango”. Gotzainak azpimarratu
|
duenez
, emakumearen ahotsa “Elizaren erabakimen guneetan ere agertu behar da”.
|
|
|
Bilboko agerraldian, Bingen Zupiria Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak hitzarmenaren nondik norakoak zehaztu ditu. Berak zaldu
|
duenez
, hitzarmenaren helburua “eskuragarri dauden baliabideen kudeaketa optimizatzea eta helburu eta erronka berriak planteatzea da epe ertain eta luzera. Hori guztia, euskara ikertzeko eta zabaltzeko jardueren ikuspuntu integratu baten barruan egingo da, etorkizunera begira”.
|
|
|
Hori guztia, euskara ikertzeko eta zabaltzeko jardueren ikuspuntu integratu baten barruan egingo da, etorkizunera begira”. Zupiriak azpimarratu
|
duenez
, “Euskaltzaindiak XXI. mendeko behar eta premiei erantzuteko apustua egin du eta erakundeok laguntza eman behar diegu. Euskararen sustapenerako, garapenerako eta zabalkunderako Euskaltzaindiak egiten dituen egitasmoak ezinbestekoak dira.
|
|
|
Arabako Foru Aldunditik Euskara eta Gobernu Irekiko zuzendari Lexuri Ugartek nabarmendu
|
duenez
, “Euskaltzaindiaren izatea ezinbestekoa da euskaldunok euskaldun izaten jarrai dezagun, gure hizkuntzaren ezagutza eta erabilera egokia izan dadin bermatzen jarraitzen dute etengabe eta malguki, denok ulertuko dugun euskara batuan eta tokian tokiko euskalkiei berez dagokien indarra eta izatea azpimarratuz”.
|
|
|
Andres Urrutia Euskaltzainburuak gaineratu
|
duenez
, “hitzarmen honek berresten du erakundeen arteko elkarlana euskararen alorrean. Izan ere, erakunde aholku emailea da Euskaltzaindia eta horrek eskatzen du beren beregiko engaiamendua bere zereginetan.
|
|
|
Baina liburuaren asmoa haratago doa, Adolfo Arejita Herri Hizkeren Atlasaren zuzendariak aitortzen
|
duenez
: “Dialektologia ikerketei buruzko ikuspegi gaurkotua ematen du liburuak:
|
|
|
Luze jo dute argitaratze lanek, baina Akademiak gaur aurkeztu duen Euskararen Gramatikak baditu mende honetan egin diren gramatiken ezaugarrietako asko, Salaburuk azaldu
|
duenez
: “Izan ere, garaian garaiko moldeak, kontzeptuak, izaten dituzte eskura gramatikariek eta horien arabera deskribatu eta azaltzen dituzte hizkuntzen ezaugarriak.
|
|
2022
|
|
|
bero handia egiten du; ez du halako berorik egiten/ ez du hainbesteko berorik egiten. Izan ere, Euskara Batuaren Eskuliburuak gogorarazten
|
duenez
, «beldurra, zoriona, hotza, beroa eta gisako kontzeptuei ezin zaie neurri unitaterik eta bat, bi, hiru... zenbatzailerik ezarri eta neurtu; horiekin handia, izugarria, betea, luzea edo antzeko izenondoak erabiltzea da egokia».
|
|
|
Italiako hiriburua Erroma da, eta hiri hori izendatzeko hiri betierekoa ezizen deskriptiboa ere erabili ohi da. Horrelakoei buruz Euskara Batuaren Eskuliburuak gogorarazten
|
duenez
, leku edo pertsona izenen ondoan, atributu gisa edo haien ordez, erabiltzen diren ezizen deskriptiboak ez dira letra larriz ematekoak.
|
|
2023
|
|
|
Bizkaiko ganbera legegileak lagatako idazkien artean dago Bizkaiko Foru Zaharra, 1452tik aurrera “lege konstituzionala eta kode zibil, penal eta prozesala” izatera iritsi zena, Otaduik gogorarazi
|
duenez
. Bizkaiko Batzar Nagusietatik irten den beste altxorretako bat Bizenta Antonia Mogelen idazki bat da.
|