|
2019
|
|
|
Horietako bik gerra zibil artekoak dirudite, batak" a-z" arteko hitzak hartzen ditu eta besteak" ch z" artekoak. Letrarik falta ez
|
duen
lehen corpusak 930 orri inguru ditu eta bigarrenak 765 orri. Bigarrena, eskuzko ohar edota
|
|
|
I. M. Echaidek Desarrollo de las conjugaciones euskaras (1944) liburuan erantsi zuen sarrera hitzaldia, Akademiaren agerkari ofiziala etenda baitzegoen. Oker ez banago, hori da gerraondoko Euskaltzaindia instituzio bizitzat jotzen
|
duen
lehen aipamen inprimatua. Hala ere, liburuko gehigarri hutsa zen, sarrera hitzaldia noiz eta non egin zen zehazten ez zuena, testuari 1942ko ekaineko data emanagatik:
|
|
2021
|
|
|
Aipatu den gisan, Pierre Topet" Etxahun" da prentsan izen abizenekin ageri den lehen bertsolaria. Bere epaiketen inguruko testuez eta Jean Baptiste Xahok eskaintzen dion artikuluaren ondotik desagertu egingo da, ordea, prentsarentzat, 1920ko hamarraldian Pierre Lhandek berreskuratu eta figura mediatiko bihurtu arte83 Iparragirre da, bada, benetako pisu mediatikoa
|
duen
lehen bertsolaria.
|
|
|
1824an, Donostian argitaratu zen Juan Inazio Iztuetaren Gipuzkoako dantza gogoangarrien kondaira edo historia da bertso saio baten berri zehatza jasotzen
|
duen
lehen testua. Honela dio izenburutzat" Itz neurtulari edo bertsolarien jostaketa" daraman kapituluan:
|
|
|
Bertso jarrien bi sail, Fernando Amezketarraren pasadizo bat eta garaiko bertsolaritzaren inguruko azalpen orokor batzuk ere eskaintzen ditu. Gaia espresuki jorratzen
|
duen
lehen testua izanik bere alderdi guztietan da aitzindari eta bidegile, baina horietako batzuk, izan duten sokagatik, bereziki azpimarratzekoak dira. Pasadizoa bera mende bat
|
|
|
Aitzindari gisa urratutako beste bideekin gertatu bezala, bertsoen prentsako argitalpenaren honetan ere, hasieran ez du jarraitzailerik izango. Sustraia aldizkaria izango da, 1852an, Arieletik kanpo bertso sorta bat argitaratuko
|
duen
lehena, eta modu jarraitu batean egingo duena, bost sorta argitaratuz, Irurac Bat aldizkaria izango da, 1859an. Mende hartako 60ko hamarraldian La Gazette de Bayonnek argitaratuko ditu beste hainbeste, eta 70ekoan Diario de San Sebastiánek.
|
|
|
Deigarria suertatzen da baita, Hernanikoaz zerbait gehiago sakontzeko modua ematen
|
duen
lehen testua epaiketa baten kronika izatea. Diario de Navarrak dakar 1916/X/31 datarekin" Tribunales" izenburupean, eta, Mikel Tabernaren arabera, (2018:
|
|
|
Barandiaranek azaltzen duenez (2011: 28), Iriondok aipatzen
|
duen
lehen bilera horretara aurretik euren artean adosturiko baldintza batzuekin joan zitzaizkien Imanol Lazkano, Jon Lopategi, Iñaki Murua, Sebastian Lizaso eta Mikel Mendizabal. Txapelketaren antolaketarako bertsolarien parte hartzea izango zuen batzorde baten eraketa eskatzen zuten, txapelketa irekia izatea (1980 nahiz 1982koan jokatzen hasi aurretik hamasei bertsolari sailkatutzat eman ziren, aurreko txapelketetan izandako puntuaketengatik), izena emateko epea luzatzea, epaimahaia bertsolariek hautatzea eta baita puntuazioak bistara izatea ere.
|
|
|
Buruz burukora pasatzerakoan entzun behar izan zituen txistuena da, ordea, Xalbadorren figura mediatikoa kontsakratuko
|
duen
lehen gertakaria. Bertso mundua zorretan sentitzen da Urepelekoarekin, eta zor horren ordainak presentzia handiagoa eman zion prentsan:
|
|
|
Azken zikloaren hasieran ekin zioten bertsolari emakumeek pixkanaka plazan euren tokia berreskuratzeari: Amaia Otsoa izango da Lore Jokoen garaietatik, laurogei urtetik gorako hutsunearen ondoren, txapelketa batean parte hartuko
|
duen
lehen emakumea 1984ko Arabako txapelketan izena emanez, eta Kristina Mardarasek emango du hurrengo pausoa 1986ko Txapelketa Nagusian parte hartuz; Almengo bertso eskolatik ateratako Arantzazu Loidik (Otsoa eta Mardaras ere bertso eskoletatik pasatakoak ziren) ibilbide esanguratsua osatuko
|