|
2023
|
|
|
Toki erakundeen finantza jarduerak hiru kontrol ezberdinei eusten die: alde batetik, toki erakundearen barruan kontu hartzaileak egiten
|
duen
kontrola; eta bestetik, kanpotik datozen bi kontrol daude, kontuen auzitegiak egiten duena eta finantza zaintzako organoak egindakoa.
|
|
|
Hortaz Gaztelaniaren Erabilera hiztegian183 kontrol hitza bilatzerakoan bi erabilera ikus daitezke: alde batetik, ikuskaritza, ikuskatzea edo bigilatzea; eta bestetik, agintea, zuzendaritza, esku hartzea, etab. Lehen esan dugun bezala zaintza hitza zaharkituta dago eta gaur eguneko adiera Gaztelaniaren Erabilera hiztegiak ematen
|
duen
kontrol esamoldearekin zerikusi handiagoa du.
|
|
|
Jadanik, toki erakundeak erabakia hartu du eta erabaki hori legearekin bat datorren ala ez aztertuko dute Estatuak eta autonomia erkidegoek. Legezkotasuna aztertuko
|
duen
kontrol hori beraz a posteriori egiten da.
|
|
|
Esan bezala, finantza zaintzak ekarri
|
duen
kontrola, ebazpena hartu eta aurretiazkoa edo gerokoa izan daiteke. Lurralde erkidean, kontrol teknika horiek udalez edo toki erakundez gaineko beste lurralde erakunde batzuek aplikatuko dituzte:
|
|
|
Luze hitz egin dugu lehen 1924ko Udal Estatutuak ezartzen
|
duen
kontrolaren inguruan. Kontrol hori udalaren finantza jardueran argiago irudikatzen da.
|
|
|
Azken finean, toki erakundeen jarduera guztiaren gainean, Administrazioen arteko harremanei dagokionez, kontrola ematen delako. Esangura horretan, Euskadiko toki erakundeen diru sarreren inguruko jarduera guztia TAOLk zehazten
|
duen
kontrol sisteman barneratzen da.
|
|
|
Logikoa dirudi, batzuetan toki erakunde batzuen gaineko finantza zaintzako organo eskuduna autonomia erkidegoa izan daitekeelako eta beste toki erakunde batzuena Estatua izan daitekeelako. Ildo horretatik, zorpetzeari eta beste gai batzuei buruz kontrola aipatzerakoan zuzenean Estatuak gauzatzen
|
duen
kontrolari buruz hitz egiten dugu. Beste modu batean esateko:
|
|
|
[_] bai doktrinak bai konstituzio jurisprudentziak zaintza kontzeptu bat diseinatu dute, eta, Konstituzioan finkatutako toki autonomiari eragin ezin dionez, araututako izaera puntuala kontrolatzeko neurrien multzoa da. Tokiko jarduerak uki ditzakeen interes orokorrak babestea helburu bakarra
|
duen
kontrol neurrien multzoa" 437.
|
|
|
Zehaztu behar dugu orduan noiz gauzatzen den Estatuaren oinarriekin bat eginez izaera berezia eta mugatua
|
duen
kontrol hori. Kontrolak interes orokorrei eragiten badie, eta interes horien defentsa Konstituzioaren arabera Estatuari badagokio, Estatuak tokiko finantza jarduera kontrolatzeko neurriak hartzea onartu ahal izango da, betiere, autonomia erkidegoak estatutuen arabera bere gain hartua duen finantza zaintza errespetatuz.
|