|
2001
|
|
|
Lehengoan badirau edo haizeak badarama, ezin urratuzko aztarna utzi du betiko. Eta oraindik ere, Jauna  lagun, ageriagorik utziko du, Orixek bere bere
|
duen
beste poema hori argitara eman dezanean. Denborari gogor egitea, etxeak hartu dituen kalteak nolabait konpontzea, hizkuntzak aurrerantzean ere bizitzeko behar duen kemenez indarberritzea, gure arloa da.
|
|
2002
|
|
|
Pentsalari batek baino gehiagok" gure paradisu galdua" deitu izan duen haurtzaroak helduon hainbat jokabide ulertzeko aukera  eskaintzen du sarritan. Ezkutaketara jolastea, esate baterako, ez da jolas egite soila, ez da jolas hutsa, edo beste modura esanda denbora pasarekin zerikusirik ez
|
duen
beste zerbait ere izan daiteke. Ezkutaketak filosofia oso bat biltzen du bere baitan, norberak besteak ikusi eta besteek norbera ez ikustearen gainean oinarritua.
|
|
|
Orduan hasiko naun, agian, zerbait ulertzen. Baina ez zaitezte nitaz gupida; erruki zaitezte belarrondoko baten nekea ere merezi ez
|
duen
beste deusez horretaz".
|
|
|
Gure hizkera euskaran arrotzak izan diren egiturez betetzen ari gara, zuzenean hartzen baititugu hitzak, esamoldeak eta egitura osoak beste hizkuntza horietatik, batez ere gaztelaniatik. Hau da, eta nik neuk ere eman ditut zenbait adibide lan honetan, euskarak, bizirik iraun nahi baldin badu,
|
duen
beste arrisku argietako bat.
|
|
|
Arrazoiak aurkitzen hasiz gero, askotarikoak izango dira, pentsatzekoa denez, baina sail horretatik 1994ko uztailaren 4an, Estatu Batuetako jai egunean hain zuzen ere, idatzitako gutun batean, aski argi uzten dira gauzak: egindakoa" guri baimenik eskatu gabekoa"," isiltasun horrek berak onartutzat emandako baldintza Elhuyarek bete ez duela" da eta" Kultura Sailak emandako dirulaguntzari esker ELHUYAR Kultur Elkarteak eraturiko datu basea da hitzartutako hiztegi proiektua xede ez
|
duen
beste edozeinetarako erabili Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailaren baimen espresurik gabe delako oinarrizko baldintzari[...] Elhuyar estu estu lotuko zitzaiolako gure erabateko ustea ustel geratu da". Nire hitzetan jartzeko, orain artekoak gutunetik hartuak baitira:
|
|
|
Halako jarrerek zerbait erakusten badute hau da: euskararen alde omen dauden batzuk ez daudela euskararen alde, baizik zinez eta benetan euskararen sinboloa modu batera erabiltzearen alde, eta hortaz, euskararekin zuzenean zerikusirik ez
|
duen
beste zerbaiten alde edo kontra, halako gisaz non euskara bera bigarren mailan uztea nahiago baitute. Beraz, batzuentzat euskara bigarren mailan gelditzen da, itxurak egiten lasterka baldin badabiltza ere, beste interes arrotz batzuek menderaturik baitabiltza korrika.
|
|
|
eskola publikoetako gazteak, berriz, euskararen aurkakoak eta ez hain ongi prestatuak ditugula? Ez dut uste hala den, eta hala baldin bada frogatu da, eta frogatu, aldi berean, hori aukeratutako hezkuntza sistemaren kontua dela, eta ez hezkuntzarekin zerikusirik ez
|
duen
beste baldintzaren baten ondorio. Hain segur, toki guztietan daude ortutsik zakurrak.
|
|
|
" Kapitain Handia" Yosemiteko irudirik ezagunenetako bat da, telebistarako hainbat iragarkitan ikusi ahal izan dugu eta eskalatzaileek izugarri maite dituzte haren horma zutak. Kapitain Handira ez, baina haren altuera bertsua
|
duen
beste mendi batera igo ginen autoz arratsalde partean, eta hantxe egon ginen, erabateko isiltasunean eta gure parean hegaz egiten zuten arranoak lagun bakartzat genituela, ikuspegi bikain hari so.
|
|
2003
|
|
|
Antzina antzinakoa omen litzatekeen lege horrek agintzen du eta agindu behar du: mendeetan zehar euskal jendeak, identitate kolektibo historiko bat garatu izan
|
duen
beste edozein giza taldek bezala?, bere buruari eta besteei nortzuk diren kontatzeko, agintaritza eztabaidaezin horretara joko du; narrazio horiek emango diete errealitatea baloratu eta, ondorioz, behar bezala jokatzeko araubidea.
|
|
|
Oso era eskematikoan agertzeko, esan daiteke gaur egun" bekatu" kontzeptua ardatz zuen unibertso moral hartatik" eskubide" kontzeptua ardatz
|
duen
beste unibertso moral baterako ibilbidea egin dugula. Gizaki oro berez, jaiotzez, bekatari dela esatetik, gizaki oro berez, jaiotzez, eskubidedun dela esatera pasatu gara.
|
|
2006
|
|
|
–Beti ibiltzen naun urduri harremanetan. Ez nagon batere ziur nola jokatuko
|
duen
besteak. Inoiz ez naun ziur egoten egia esaten didanik.
|
|
|
Bai, Rafa DÃez sindikalista ezagunaren euskarazko jardunaz ari gara. Ez dugu horren parekorik ezagutzen, k markaren hain erabilera bitxia eta harrigarria egiten
|
duen
beste inor. Dena da k Rafa euskaraz ari denean.
|
|
2008
|
|
|
Batzuetan, ordea, gezurren bat esango nien, zerbait asmatuko nuen, eta inongo harridura keinurik egin edo aurpegi arrarorik jartzen ez bazuten, banekien kasu zipitzik egin ez zidatena. Adibidez, azkena egindako bidaiaren bat kontura etorriz gero," Will-ekin Milanen izan nintzen duela hilabete" edo" Atzo gauean berandura arte egon ginen jatetxean, eta nekatuta nago" esango nuen, eta" gu" ka hitz egiteak, lehen pertsona pluralean, beti pizten du bestelako jakin min bat, eta" gu" osatzen
|
duen
beste hori, bigarrena, maskulino singularra bada, mutila alegia, are gehiago. Eta kasurik egin ez zidanari, berdin izango zitzaion Milanen, Erroman edo Napolin izan nintzen, edo bezperan afaltzen edo musika kontzertuan izan nintzen.
|
|
|
Eta haraxeago ama, armairuko zirritutik atera berritako enbarazu bat. Tragediaren ordena hausten
|
duen
beste desordena bat: Ismene Antigonan bezala, Feres Alzestisen, Agamenon Hekuban, soberakin bat.
|
|
2009
|
|
|
Antzeko zerbait gertatzen da etengabeko jardun pragmatikoa eta zuhurra eskatzen
|
duen
beste zenbait helburu utopikorekin ere, esate baterako justizia sozialaren helburuarekin. Ez dakigu munduan erabateko justizia soziala lor daitekeen ala ez, ez dakigu inolako injustiziarik gabeko mundurik posible den ala ez, baina uste dugu, konbentziturik gaude, hori guztia posible balitz bezala lan eginda eta ez bestela egin daitekeela sendo eta etengabe justizia sozialaren eta berdintasunaren alde munduan.
|
|
|
Gobernutik kanpora ere, Legebiltzarreko gainerako alderdien artean, ez zuen babesik lortu Hezkuntza Sailaren proposamenak. Bistan da korapilo asko dituen gaia dela hau, eta, zailtasunen artean, eginkizun izaten jarraitzen du gaur egungo hizkuntza ikastereduen sistema hobetu eta gaindituko
|
duen
beste marko bat osatu eta finkatzeak.
|
|
|
Aldaketak aldaketa, mundu guztian instituziorik baloratuena da oraindik. Europarren gehiengo batek dio familiaren alde dena sakrifikatzeko prest legokeela, baita bizia emateko ere; ez dago halako prestutasunik bere alde
|
duen
beste instituziorik. Inguru hurbilera bistadizoa botaz gero, gazte askok gurasoekin luzaroan bizitzea aukeratu dute, bertan goxo geratzea, gustura bizi direla argudiatuz (badira ezin dutenak emantzipatu, edo emantzipatzeko ezintasun patologikoa bizi dutenak ere noski).
|
|
|
Gaur ez dago seme alabarik izateko derrigorrik. Egotekotan, seme edo alabaren bat izateko eskubidea dugu indarrean, norberak nahi duenean, nahi
|
duen
beste seme alaba, eta nahi duelako, normalean existentziaren kalitatea hobetzen duen hautua delako?. Bakoitzak bere erlojuari begiratzen diola, alegia.
|
|
|
" Izan zaitez zeure buruarekin zorrotz, hurkoarenarekin eramankor". Horra asko eskatzen
|
duen
beste esaldi bat. Gizakien alde on eta txarrei buruzko Camusen esaldiaren garaitsuan ikasi nuen zorroztasunari buruzko hori ere.
|
|
|
Zientziarenganako gehiegizko fedearen errezeloa, horra literaturak islatu
|
duen
beste gai bat. Verne bezalakoen salbuespenak kenduta, deskubrimendu zientifikoen erabilera txarrari buruzko kezka agertu du literaturak; aurkikunde berrien poza, aldiz, apenas.
|
|
|
Tradizioa eta transmisioa kontrolatzen genituelakoan, halako batean hor agertzen da belaunaldi gazte bat gurekin zer ikusi gutxi
|
duen
beste mutur batetik. Eta harritu egiten gara, zenbaitetan, baita mindu ere?.
|
|
|
Oihenart dugu, ordea, bide horren aitzindari, eta ez soilik erritmoaren peskizan silaba gutxiko hitzen apustua egin zuelako. Euskarak poesia egiteko dituen ezaugarri eta kosketan begia jarririk, Oihenart izan zen proposamen praktikoen hausnarketa egin zuen lehena (bada geure literaturatik harago ere mauletarraren aurrerakoitasuna deigarri egiten
|
duen
beste zerarik: Boileauk Art poètique ezagun loriatua argitaratu zuenerako? 1674?, baziren bederatzi urte Oihenartek idatzia zuela bere artea).
|
|
|
Bestela eta bitartean, ez. Baina azken urteotako indarkeriari hauts izpirik ere barkatzen ez dion askok gure memorian garden jarraitzen
|
duen
beste indarkeria izugarri hura justifikatzen, zuritzen, babesten segitzen du.
|
|
|
Opera ere gustatzen zaiola esaten zaigu. Eta egingo genuke gustatzen zaiola adimena janzten
|
duen
beste hainbat manifestazio artistiko ere.
|
|
|
Izan ere, bertsolariak, monotonian eroriko ez bada, askotariko melodiak erabili behar ditu, melodiak markatzen du eskema metrikoa eta erritmikoa?, arerioarekin duen elkarrizketari arrakastaz aurre egin ahal izateko. Gertaera triste bat edo tragedia bat narratzeko erabiltzen den melodia ezin da poza edo miresmena sortzen
|
duen
beste bat kontatzeko erabili. Andoni Egañak, bertsolaritzaren egungo ezagutzailerik hoberenak, garbi dauka kontu hori.
|
|
|
Nafarroa gaitzat
|
duen
beste kanta bat. Kasu honetan, Benito Lertxundik giza ezaugarriz hornitzen du.
|
|
|
irudikatzen zaila zen mundu barreiatu batetik koloreek eta mugek, muga nazionalek, noski? zedarritu gabeko tarterik ez
|
duen
beste batera igaro garen. Mapak, konbentzio hutsa izan arren, marrazki fisiko bihurtzen ditu gure buruko mugak.
|
|
|
Eta ez ditu suetenaren eten beldurgarriak erail. Tamalez, etenik ez
|
duen
beste gaitz batek, ia guztiok kulpante gaituen gaitz triste batek erail ditu biak. Baina gaitz hau ez da beldurgarria, honek ez du inor izutzen.
|
|
2010
|
|
|
–Hortaz, konta iezadazu nire antzeko norbaiti buruz hitz egiten
|
duen
beste bat.
|
|
|
Arte lanetan, ez dago munduan hainbeste eskaintzen
|
duen
beste hiririk. Harrigarriena, noski, Vatikano hiria eta bere jauregi, eliza eta museoak dira.
|
|
|
Legebiltzarrak ezin die testua inposatu Espainiako Gorteei, baina, era berean, Gorteek ere ezin diote inolako testurik inposatu Legebiltzarrari. Horrexegatik du gaur ere indar osoa; Eusko Legebiltzarrean gehiengoa lortu
|
duen
beste Estatutu batek bakarrik ordezkatu ahal izango du.
|
|
|
1979 urtean sinatu zen Estatutuan gustatzen ez zaien atala, Konstituzioaren esparrutik kanpo geratu dela ulertzen dutelako. Haien helburu bakarra da euskal autogobernuaren berezitasuna deuseztatzea eta Euskadi Espainia barruan araubide komuna
|
duen
beste erkidego bat izatea.
|
|
|
Dokumentu honek erakusten
|
duen
beste gauza, garai hartan Goizuetatik Iruñerako bidea nolatsu egiten zen. Bitarte horretan hiru pausaleku edo ostatu ageri dira nabarmen:
|
|
|
Eta hori indartzen
|
duen
beste alderdia, emazte Brijidarena dugu. Ikusi dugunagatik, esan bailiteke lau sos eta kirten batengatik bere burua senarra eta alaba ere saltzeko kapaz zela.
|
|
|
Humek berak ere kausazko erlazioa ulertzeko modu horren aurkako arrazoi onak ematen dizkigu. Dena dela, eztabaida horiek ere lan honetatik kanpo utziko ditugu, eta Arregik aipatzen
|
duen
beste ezaugarri batera lerratuko dugu gure begirada, hain zuzen ere, Jainkoaren izaera ez fisikora. Ziur aski, ezaugarri hori Humek aipatzen duen bigarren ezaugarriari, hau da, ikusezintasunari lotzen zaio.
|
|
|
Hona hemen Boghossianek berak aztertzen
|
duen
beste adibide garden bat. 1996 urtean The New York Timesen eztabaida bat jaso zen.
|
|
2011
|
|
|
–Gnostizismoak hiltzailearekin loturarik ote
|
duen
beste kontu bat da.
|
|
2012
|
|
|
Gizakia sortu zenean, tximuak jakin izan balu ibiltzeko ere gauza ez zen tipo baldar hura laster bere gainetik jarriko zela, hil egingo zukeen, seguru, eta gaur ez zen gizakirik egongo munduan, tximuak baizik, tximu asko, eta baita naturak hain oparo eman
|
duen
beste animalia klase ugaritik ondorengo ugari ere.
|
|
2018
|
|
|
Abagunea baliatu du Loreak zerbitzari zahar bat behar duela aipatzeko. Ez dio esan, noski, ostu nahi
|
duen
beste bat ordezkatzeko dela. Hogeiko hamarkadakoa edo, ahal izatera.
|
|
2019
|
|
|
Baina gaiak ematen du jarduteko ere Coetzeek seinala  tzen
|
duen
beste auzi interesgarri batez, zeinak itzultzailearen deontologia profesionala jartzen baitu mahai gainean:
|
|
2020
|
|
|
" Baina nolatan maitemindu ote da gure Katalina horrelako gizon batekin, ze argi dago Katalina maiteminduta dagoela. Konde duke printzearen kategoriak itsutu ez badu... akaso mundu zabaleko hainbeste gauza kontatu dizkio non neskatilak ez
|
duen
beste inor ezagutu nahi... Konde duke printzea ere itsututa egoteko moduan dago, ze halako emazte ederrik ezin izango luke aurkitu bere mundu zabal horretan".
|
|
|
Eta antzeko zerbait esango nuke Paveseren poemaren itzulpenaz ere: beharbada erdia baizik ez da Paveserena, ez dakit neurtu ote daitekeen hori, hitz kopurutik harago baitoa poemaren indarra eta arima?, baina ez dago tonu pavesiarra hain ongi harrapatu
|
duen
beste itzulpenik. Heriotzaren begiak abestia gure musikaren historiako pieza ederra dugu, eta haren aire hunkigarrian daude, nola edo hala bat eginda, Pavese eta Lete.
|
|
|
Amaia Iturbidek (Euskaldunon Egunkaria,) Leteren poesian agertzen den kontrastea azpimarratzen du, bizitza petrala bezain ederra agertzen baita oiartzuarraren ikuskeran;" desesperazioa zirujia estetikoaz konpondua", amaitzen du Iturbidek. Kritikagileak markatzen
|
duen
beste elementu bat kosmosaren eta elementu kosmikoen agerpen" nonnahikoa" da. Lehendik ere ageri baziren ere, hala nola Izarren hautsa poeman?, liburu honetako poemetan elementu kosmikoen aipamena oso ugaria da; hori, aldi berean, lotua dago Otaegik aipatzen duen naturaren behaketa harrituarekin.
|
|
2021
|
|
|
Hamalaugarrenaren ondorengo beste hori naiz. Zure etxeko giroa beteko
|
duen
beste bat gehiago. Zure sofa berotu eta sukaldeko mahaian zirkulu bustiak marraztuko dituen beste bat gehiago.
|
|
2022
|
|
|
Ipuin tragikoa eta gaiztoa zen. Eta aurki idatziko
|
duen
beste ipuin batean du orain gogoa. Ipuin horretan, ohiz kanpoko gorabeheretan hilko dira hainbat pertsona.
|
|
|
Kartel batean, agure bat ikusten da lurrean luze, soldadu etsai batek gorputza baionetaz zeharkatzen diolarik. Beste kartel batean, soldadu etsai batek haur bat jotzen du, oinetatik eusten
|
duen
beste haur batez. Eta beste batean, soldadu etsai batek besotik heltzen dio emakume bati eta, beste eskuaz, atorra tarratatzen dio.
|
|
|
Ez jotzen edo kantatzen jakiteak, baina bai ororen berri jakiteak eta, zer esanik ez, norbera egiten ari den" ekarpena" zein den jakiteak, zeren horixe baita dakienak bereziki jakin ohi duena; hots: zerk egiten
|
duen
besteak ez bezalakoa eta, beraz(?), besteak baino gehiagokoa edo goragokoa. Kantari honek nere betiko miresmena irabazi du.
|
|
|
Eta katalana bilakatu bada etxeko hizkuntza, kulturakoak gaztelania eta frantsesa, euskara bilakatu da nire hizkuntza literarioa. Irakurri egiten dut âeuskaratutako literatura, bikainaâ, baina batez ere idatzi ânahiz, panorama ikusita, gogoa ematen
|
duen
beste hizkuntza batean hastekoâ. Paradoxikoa ere bada, literaturarik apenas izan duen hizkuntza bat, hizkun  tza literario bilakatzea.
|
|
|
Ituntzat jotzen ditu hitzarmen horiek, baita etorkizunean izaera bera
|
duen
beste edozein hitzarmen edo akordio ere;
|