|
2010
|
|
|
Horrela bada, Euskara zaharra bezain modernoa da (edo, nahiago bada, moderno bezain zaharra) nahiz eta, bistan da, nekez ulertuko geniokeen
|
duela
bi mila urteko euskaldun bati.
|
|
2015
|
|
|
Erlijioa bera erritu kontu huts bilakatua zen. Jainkoek lagundutako edota jainkoekin etsaitutako heroien ekintzen kontakizunak ez ziren sinesgarri
|
duela
bi mila urteko irakurle edo entzule erromatarrentzat. Eta zesarren jatorri jainkotiarra sinesgarri zatekeen Eneida ren kontsumitzaileentzat, goi klaseko hiritar sofistikatu haientzat?
|
|
|
Leize zuloetako hormetan lokazturiko eskuak, kasu. Nik ikusi izan ditut
|
duela
bi mila urte Ponpeiako putetxe baten hormetan egindako idazkunak: " Hementxe Apollinaresek, Tito Enperadorearen medikuak, gustura egin zuen kaka".
|
|
|
Dirudienez, Virgilioren Eneida bazen,
|
duela
bi mila urte, aitzineko poesia epikoaren bilduma eta moldaketa, hau da, Homerorengandik eta are lehenagotik zetorren poesiaren nahastura. Virgiliok bere beharretara moldatu zuen poesia homerikoa, bai lliada eta Odisea ren argudioak eta pasadizoak erabiliz bai bi poema haien lerroak berberak berridatziz.
|
|
|
Hemen, lapur banden etikarekin funtzionatu dugu. ‘Lapur banden etika’ da Platonek bere Errepublika n deskribatu zuena
|
duela
bi mila urte ja.
|
|
2017
|
|
|
Nahiz eta latinetik sortutako hizkuntzak jakin, ez gara gauza latina ulertzeko. Eta beti latina hartzen dugunez eredu, ziurtzat ematen da
|
duela
bi mila urteko euskara entzungo bagenu ez genukeela ulertuko. Eta nola ez dugun orduko euskara entzuteko aukerarik, sinetsi egiten ditugu adituen esanak.
|
|
2020
|
|
|
Pentsa dezagun Belengo herrian. Herri txatxu bat izango zen
|
duela
bi mila urte, inolako distirarik gabea. Baina Bibliak zioen han jaio zela Jesus, Jainkoaren semea, gero gurutzean hilko zena, eta kontakizun horrek munduko leku aipatuenetakoa bihurtu zuen.
|
|
2021
|
|
|
Azaldu dut lehenago ezen papiroa, garai hartan idazteko erabili ohi zen materiala, oso klima lehorretan kontserbatzen dela eta euriteen erregimen normal baten hezetasunak, berriz, suntsitu egiten duela. Egiptoko zenbait eskualdetan —zoritxarrez, ez deltaren eskualdean, Alexandria dagoen tokian—,
|
duela
bi mila urte utzitako edo zaborretara botatako idazkiak berreskuratu ahal izan dira. Testu horiek zeuden lekuan gelditu ziren, hondatu eta desegin gabe, eta pixkana pixkana, mendeetan zehar, herrialdeko hondar bero beroaren geruza babesgarriak estali zituen.
|
|
|
Herkulanoko lehenbiziko arkeologoek Papiroen Villan sakabanatutako biribilki ugari aurkitu zituzten lurrean pilatuak eta bidaiarako zorroetan sartuak, haien orduko jabeak bilduma eramateko azken ahalegina egin izan balu bezala detritu bolkanikoz osatutako hogei metroko geruzaren azpian ehortzia gelditu baino lehen. Imajinatzen dut
|
duela
bi mila urte bere mundua desagertzen ari zen bitartean bere liburuak salbatzeaz arduratzen zen gizon hura ikazturik hil zela Herkulanora segundoko hogeita hamar metroko abiaduran eta 600 °C ko tenperaturan oldartu zen harri eta aire kiskalgarriaren jario goriaren azpian. Ironia historiko bitxi batengatik, apokalipsiaren liburutegi hori da, guretzat, ezabatutako kartografia zabal batetik bizirik atera den bakarra.
|