|
2000
|
|
|
—nik aditzeko moduan mintzatu zen emaztekia, medikuari baino gehiago neuri xuxendu balitzait bezala: haatik, baldin
|
dudaren
bat banuen, ez nuen luzaz iguriki behar izan, zeren, medikuari adio egin bezain fite, eneganat etorri eta, bere semeari ahakar egiterat zihoakion ama batek bezala, fermu eta fintko, baina baita gozo eta emaro ere, erran baitzidan, euskaraz—: Mutila, ez al duk nehoiz ere aditu ezen astoa meneratzen dela zigorrez, baina gizona hitz onez...?
|
|
|
Baina horren argitzeko, natorren betikorat, eta derradan ezen, nola aurkako grinen jokoan eta erlazionean aurki baitaitezke gure hainbat egiteren arrazoinak, bai agerikoak eta bai ezkutukoak ere, hala, ondorez, berdinzki erran niezazuke ezen harrokeria eta handiustea, frankotan, apaltasun iduriko baten mozorropean ezkutatzen dela, non eraikitzen baitu aldi berean banitateak eta ponperiak ere bere habia. Eta, baldin
|
dudaren
bat banuen, ederki joan zitzaidan Indietarik itzuli nintzen urtean ez, hurrengoan, noiz eta Uraitzeko ortzegun sainduko prozesionean egon bainintzen.
|
|
2008
|
|
|
Zuek uste dozue Martintxok
|
dudaren
bat egin ebanik. Lorpena eukan buruan eta, batez be, bihotzean.
|
|
2009
|
|
|
Are gehiago,
|
dudaren
bat badugu, galdetu eta hiru edo lau erantzun ditugu, momentuan.
|
|
|
sutzen eta itsutzen zuèn minezko min bat zen, Madrilgo bortxaketa zapuztuak eragiten ziòn nazkari lotua; minak itsutua zegoen arren, baina, haren begiek inoiz baino hobeto ikusten zuten itua: neska mutilen posizioa, alegia; hantxe zuen, gainera, Maria Bibianaren salaketa, norabide berean bultzatzen zuena,
|
dudaren
bat bazuen: lehenbailehen desegin behar zuen, bai, bi gorputz gazte lizun itxurakoen lotura neurriz kanpoko hura, semeari bastoiaz bizkarreko bat eman behar bazion ere, ez bizkarra hausteko modukoa, sabelaren arrazoiak ere ez baitziren nolanahiko arrazoiak, Reginaren kasuan?, baina bai sentitzeko modukoa, halako moldez, non, herrena ia igarri ere egiten ez zitzaiola, pausoa arindu baitzuen neska mutilen norabidean, ahalik eta isilen eta ezkutuen, ezertxo ere esan gabe; haien parera iritsi zenean, baina, bastoia goratzera zihoàn mementoan doi, izeba Ernestinak bat bateko eztula egin zuen, benetakoa zirudiena baina disimulu handiz egina ere izan zitekeena; segidan, Domingok ama ikusi zuen, hari zuzendu zion begiradaren gezia bederen?, sinesgaitz egin zitzaiòn irudian baina sinetsi beharrekoan, bastoiak eta bastoiaren mehatxuak ez baitzioten zalantzarako tarterik uzten, eta hala, albokako mugimendu arin bat egiten zuela, amaren mehatxuari ihes egitea lortu zuen, aingira labain bat iduri; semearen mugimenduarekin batera, ordea, nora ezean geratu zen ama, baita barregarri ere, bastoi goratuari goian bizpahiru segundoz eutsi baitzion, zer egin ez zekiela, tokia galduta; barregarri sentitzen zen, bai, eta horrek sumintzen zuen, beharbada, gauza gutxik erasaten baitzioten barregarri geratzeak beste, barregarri geratzea bi aldiz barregarri geratzea baitzen, betiere, Reginarentzat:
|
|
|
Eta ez hondartzara joan, mesedez, eta nola garaiko pulpitu guztietako predikariek etengabe erabiltzen baitzituzten Elizak kanonizatu berri zuèn Santa Teresita de Lisieuxen obrak eta mirariak beren predikuak eta hitzaldiak osatzeko eta karmeldar oinuts gaztea gazteriaren jarraibide gisa azalarazteko, honelaxe esan zion Mercedesek?: Eta
|
dudaren
bat baduzu, pentsa ezazu zer erabakiko lukeen Santa Teresitak zure kasuan balego, nik gero eta gehiago baitut Lisieuxkoa neure bizitzaren eredu, datorren urtean ni neu ere karmeldar oinuts egingo ez ote naizen? –eta, Maria Bibianari irri zabal bezain urduria eskaintzen ziola, bukatu zuen?:
|
|
|
beste Domingo bat da, jarrerak egiten baitu gizona, eta Domingoren jarrera aldaketa izugarria izan da! Eta
|
dudaren
bat baduzue, obretan duzue froga, Kristok esan zuen bezala: lehen Domingoren atzetik ibili behar izaten genuen, bazkalorduan atzeratzen zelako, edo koilara ezkerrarekin hartzen zuelako, eta orain, hementxe dugu, puntual puntual beti, eskuin eskua koilarari helduta; lehen atzetik ibili behar genuen, estudiatzeko eta estudiatzeko, eta orain, aldiz, aurrea hartzen digu, guk ezer esan baino lehen liburua zabalik; lehen gelako azkenetakoa zen, erditik atzerako postuak ateratzen zituen behintzat, matematiketan ia beti eskas, eta orain klaseko hirugarrena da, eta matematikak aprobatu egiten ditu?
|
|
|
esan nahi baita Domingok nekez ikus zezakeela garbiago, zeren, kanpora begira, Teofilo Mariak protagonizatutako eszena osoa izan baitzuen Domingok ikusgai, esanahiz betetako estreinako esaldiak laburbiltzen zuena eta Teofilo Mariaren begirada kementsuak azpimarratzen?. Nik ere zerbait berezia egin nahi dut Gabinoren alde??: Teofilo Mariak, Domingok egin zuena baino zerbait bereziagoa egin nahi zuela, alegia, eta Domingoren kukurrukuari kukurruku ozenago batekin erantzun, bide batez; barrura begira, berriz, aita espiritualak ere ederki eman zion gaitzaren diagnostikoa, Domingori
|
dudaren
bat geratzen bazitzaion: harrokeritis larria; une hartan, baina, hain garbi ikusten zuelako, beharbada, halako barne errebolta nabaritu zuen bere baitan, hegan egin nahi baitzuen, bai, baina harrokeria harekin hautsi behar baitzuen, menturaz, lehenik, baita gorputz arimak gora begira jarri ere:
|
|
|
Eta ez hondartzara joan, mesedez –eta nola garaiko pulpitu guztietako predikariek etengabe erabiltzen baitzituzten Elizak kanonizatu berri zuèn Santa Teresita de Lisieuxen obrak eta mirariak beren predikuak eta hitzaldiak osatzeko eta karmeldar oinuts gaztea gazteriaren jarraibide gisa azalarazteko, honelaxe esan zion Mercedesek–: Eta
|
dudaren
bat baduzu, pentsa ezazu zer erabakiko lukeen Santa Teresitak zure kasuan balego, nik gero eta gehiago baitut Lisieuxkoa neure bizitzaren eredu, datorren urtean ni neu ere karmeldar oinuts egingo ez ote naizen... –eta, Maria Bibianari irri zabal bezain urduria eskaintzen ziola, bukatu zuen–:
|
|
|
beste Domingo bat da, jarrerak egiten baitu gizona, eta Domingoren jarrera aldaketa izugarria izan da! Eta
|
dudaren
bat baduzue, obretan duzue froga, Kristok esan zuen bezala: lehen Domingoren atzetik ibili behar izaten genuen, bazkalorduan atzeratzen zelako, edo koilara ezkerrarekin hartzen zuelako, eta orain, hementxe dugu, puntual puntual beti, eskuin eskua koilarari helduta; lehen atzetik ibili behar genuen, estudiatzeko eta estudiatzeko, eta orain, aldiz, aurrea hartzen digu, guk ezer esan baino lehen liburua zabalik; lehen gelako azkenetakoa zen, erditik atzerako postuak ateratzen zituen behintzat, matematiketan ia beti eskas, eta orain klaseko hirugarrena da, eta matematikak aprobatu egiten ditu...
|
|
|
esan nahi baita Domingok nekez ikus zezakeela garbiago, zeren, kanpora begira, Teofilo Mariak protagonizatutako eszena osoa izan baitzuen Domingok ikusgai, esanahiz betetako estreinako esaldiak laburbiltzen zuena eta Teofilo Mariaren begirada kementsuak azpimarratzen –" Nik ere zerbait berezia egin nahi dut Gabinoren alde" –: Teofilo Mariak, Domingok egin zuena baino zerbait bereziagoa egin nahi zuela, alegia, eta Domingoren kukurrukuari kukurruku ozenago batekin erantzun, bide batez; barrura begira, berriz, aita espiritualak ere ederki eman zion gaitzaren diagnostikoa, Domingori
|
dudaren
bat geratzen bazitzaion: harrokeritis larria; une hartan, baina, hain garbi ikusten zuelako, beharbada, halako barne errebolta nabaritu zuen bere baitan, hegan egin nahi baitzuen, bai, baina harrokeria harekin hautsi behar baitzuen, menturaz, lehenik, baita gorputz arimak gora begira jarri ere:
|
|
|
sutzen eta itsutzen zuèn minezko min bat zen, Madrilgo bortxaketa zapuztuak eragiten ziòn nazkari lotua; minak itsutua zegoen arren, baina, haren begiek inoiz baino hobeto ikusten zuten itua: neska mutilen posizioa, alegia; hantxe zuen, gainera, Maria Bibianaren salaketa, norabide berean bultzatzen zuena,
|
dudaren
bat bazuen: lehenbailehen desegin behar zuen, bai, bi gorputz gazte lizun itxurakoen lotura neurriz kanpoko hura, semeari bastoiaz bizkarreko bat eman behar bazion ere, ez bizkarra hausteko modukoa –sabelaren arrazoiak ere ez baitziren nolanahiko arrazoiak, Reginaren kasuan–, baina bai sentitzeko modukoa, halako moldez, non, herrena ia igarri ere egiten ez zitzaiola, pausoa arindu baitzuen neska mutilen norabidean, ahalik eta isilen eta ezkutuen, ezertxo ere esan gabe; haien parera iritsi zenean, baina, bastoia goratzera zihoàn mementoan doi, izeba Ernestinak bat bateko eztula egin zuen, benetakoa zirudiena baina disimulu handiz egina ere izan zitekeena; segidan, Domingok ama ikusi zuen –hari zuzendu zion begiradaren gezia bederen–, sinesgaitz egin zitzaiòn irudian baina sinetsi beharrekoan, bastoiak eta bastoiaren mehatxuak ez baitzioten zalantzarako tarterik uzten, eta hala, albokako mugimendu arin bat egiten zuela, amaren mehatxuari ihes egitea lortu zuen, aingira labain bat iduri; semearen mugimenduarekin batera, ordea, nora ezean geratu zen ama, baita barregarri ere, bastoi goratuari goian bizpahiru segundoz eutsi baitzion, zer egin ez zekiela, tokia galduta; barregarri sentitzen zen, bai, eta horrek sumintzen zuen, beharbada, gauza gutxik erasaten baitzioten barregarri geratzeak beste, barregarri geratzea bi aldiz barregarri geratzea baitzen, betiere, Reginarentzat:
|
|
2010
|
|
|
Anai arrebok geure gorabeherak izaten genituen, baina jaiotza jartzeko orduan desagertzen ziren eztabaidak eta sesioak, guztiok ere sekulako ilusioa izaten baikenuen, bai haur haurrak ginenean eta bai hain haurrak ez ginenean ere; eta
|
dudaren
bat zegoenean, anaia zaharrenak erabakitzen zuen: Teofilo Mariak; ongi gogoratzen naiz, bai, zu ere bai, beharbada, Damaso?, nola tematu zinen egun batean, etxeko zientzialaritzat zintugun etxekook!?
|
|
|
Baina Teofilo Maria ere urduri zegoen?
|
dudaren
bat ere behar zuen, ziurrenik, bere buruarekin (zer, istripuak gizontasuna galarazi ez baina guztiz antzutu balu, auskalo zer arrazoirengatik??), halako min bat eragiten ziona?, eta are urduriago jarri zen gaia atera ez beste, zergatik jasan behar zuen min hura, baldin eta emaztea ere errudun izan bazitekeen eta baldin eta esku eskura bazuen mina bere baitatik erauzi eta hari jaurtitzeko aukera, ... Teok, ondorioz, zorroztua behar zuen minaren gezia, eta erantzun zorrotz bezain mingarria eman zion Susanari:
|
|
|
–Beste
|
dudaren
bat baldin baduzu...
|
|
|
Anai arrebok geure gorabeherak izaten genituen, baina jaiotza jartzeko orduan desagertzen ziren eztabaidak eta sesioak, guztiok ere sekulako ilusioa izaten baikenuen, bai haur haurrak ginenean eta bai hain haurrak ez ginenean ere; eta
|
dudaren
bat zegoenean, anaia zaharrenak erabakitzen zuen: Teofilo Mariak; ongi gogoratzen naiz, bai —zu ere bai, beharbada, Damaso—, nola tematu zinen egun batean —etxeko zientzialaritzat zintugun etxekook! — aterpearen gainean jarri ohi genuèn izarrarekin:
|
|
2011
|
|
|
izanen ez zen, bada, bel beltza bazen eta Afrika beltzen kontinentea bazen! Txakurra mutur motza zen gainera, inork
|
dudaren
bat bazuen. Eta aise etor zitekeen Afrikatik Espainiaraino igeri:
|
|
|
Ba ote dakik, ordea, kartaz ere hegalda daitekeela? Baina
|
dudaren
bat baduk, ipuin bat irakurriko diat?
|
|
|
Anastasia. Onofreren alaba? ...coren tabernan erosketak egiten ari zèn egun batean gertatu zen gertatzekoa, Atilanok basoerdi bat hartzen zuen bitartean, barra gainean; Atilanok ikusi izan zuen bertze noizbait emakume hura, baina deus berezirik sentitu gabe; egun hartan, ordea, hasieratik piztu zion emakumeak arreta, eskaria ahoz egin beharrean, egin ez zuen, bada, idatziz, Quiricori papertxo bat luzatzen ziola!; eta Quiricok,
|
dudaren
bat zuenean, galderak egiten zizkion, eta Anastasiak burua mugitzen zuen, baietz edo ezetz erantzuteko; eta ordaintzeko ordua iritsi zen, eta Anastasia poltsatik txanpon bat ateratzera zihoan: lurrera erori zitzaion, ordea; eta makurtzera zihoan, baina Atilanok aurrea hartu, txanpona jaso, eta eskura eman zion; eta Anastasiak irri egin?
|
|
2012
|
|
|
Galtzariek berek finka zezaketen neskaren nortasuna. Baina kontua ez da aurkitu den gorpuan neska galduaren galtzariak agertzea, edo haren zapatak, edo haren txanoa, edo haren txanoko loreak, edo haren oinak, edo marka berezi bat besoan, edo haren neurria eta itxura oro har; kontua da horiek denak zeudela gorpuan, eta denak batera. L. Etoile ko zuzendariak hori guztia ikusi eta, benetan,
|
dudaren
bat izan zuela frogatzerik balego, ez zen beharrik izango, haren kasuan, de lunatico inquirendo batzorde bat eskatzeko. Oso trebea iruditu zaio legegizonen berriketak errepikatzea, haiek, beren aldetik, epaitegietako arau zurrunak errepikatu baino egiten ez dutenean.
|
|
2013
|
|
|
–Hemen da dena. Baita,
|
dudaren
bat badaukazu, nire telefono zenbakia ere?. Gizon hark ez zuen sekula irribarrerik egiten, eta eurekin gurutzatu ziren poliziek ere saihestu egiten zutela iruditu zitzaion Martini.
|
|
|
Ia beti Fagorreko langileek hitz egiten zuten, bertan dituzten hainbat proiekturen berri emateko. Baina txinatarren batek
|
dudaren
bat bazeukan, hori ere itzultzen nuen.
|
|
2014
|
|
|
Horregatik deitzen diote Lo squalo (Marrazoa). Ihesbide edo
|
dudaren
bat bazen, guztiak ukatu ditu. Txirrindularitzak kontrakoa esaten ez duen artean, Tourrak ez dio ihes egingo.
|
|
|
Gutxienez ez zen gelditu, oinez jarraitu zuen?. Larrutan ari naizenean, esan nahi dut, argitu zidan, ordurako
|
dudaren
bat gelditzen bazitzaidan.
|
|
|
Informazio bikaina diagu, zer uste duzue, bada? Baina,
|
dudaren
bat baduzue, kuartelean jakinen diagu hobeto. Segi aurretik!
|
|
2015
|
|
|
...tz hauek aldi luzean eta batzuk sekula ere ez, hemen entzuten direnak, hau da, gizakiei entzuten dizkiegunak ahanzten direnez; gizaki horiek oso serioak eta jakintsuak izan arren, haien hitzak ez ditugu izaten hain grabatuak oroimenean, eta etorkizuneko gauzak direnean ere ez ditugu sinesten beste hauek bezala; ziurtasun handi handia geratzen delako; noizbait, erabat ezinezkoak diruditen gauzetan,
|
dudaren
bat etorri eta hala ote den ez ote den adimena zalantzan ibili arren, ariman bertan ezin etsizko ziurtasuna dago; eta hori, baita gauzak berak ulertu dituen bidetik ez baina kontrakotik doazenean ere, eta urteak igaro arren, ez zaio burutik kentzen Jainkoak gizakiek ulertzen ez dituzten beste bitarteko batzuk bilatuko ez dituenik, baina azken batean beteko dela; eta halaxe gertatzen da; dena dela... Une honetan ez zaio geratzen horrelakorik ezer; are gehiago, bizia emango luke egia harengatik.
|
|
2016
|
|
|
Inportanteak. Eta inoiz
|
dudaren
bat izan badut?, euskaraz egin dituzu, Mikel!
|
|
2017
|
|
|
Gai bati buruz esan nahi zuena hierarkizatu, eta gauza garrantzitsuenak lehenbailehen esan; denbora geldituz gero, botako zituen besteak. Pazientzia izan eta,
|
dudaren
baten aurrean, hobe isilik egotea hanka sartzea baino. Eta, batez ere, aukerak aprobetxatu.
|
|
2018
|
|
|
Badira lau e! Patxi: Gu laurok saiatuko gara aitzakiak ematen. Baten batek
|
dudaren
bat baldin badu Euskaraldia beharrezkoa ote den edo ez, zertarako den, guk behar ote dugun, etorri eta guk emango diogu Euskaraldian parte hartzeko aitzakia.Zalantzan izango da baten bat. Izen eman edo ez.
|
|
2019
|
|
|
–Aizu, golaren eta estasiaren arteko loturaz
|
dudaren
bat baduzu, ez ahaztu datorren astean Madrilek jokatzen duela katedralean, gauza horiek katedralean esperimentatu behar baitira bene benetan sentitzeko, ez Atotxako ermitatxoan?
|
|
|
Josetxo Biain Idarreta! Eta,
|
dudaren
bat baduzu, lepotik zintzilik dauka identifikazio plaka! Guraso onak baikara gu, ez beste batzuk bezala:
|
|
2020
|
|
|
Beti zeukan
|
dudaren
bat.
|
|
2022
|
|
|
Iratik uste zuen Markelek droga edo antzeko zerbait saltzen zuela, eta bazekien zakarra zela beste mutil batzuekin, baina berarekin adeitsu jokatzen zuen. Ez zion sekula aurpegi txarrik jartzen eta eskolan galdetu ezin zuen
|
dudaren
bat izatekotan, berari esan eta lagun bati bezala hitz egiten zion. Ezer ezkutatu gabe.
|