|
2003
|
|
|
Eta medikuntzako profesionalek, hala nola Sanchez Lafuentek, biriketako gaixotasunetan espezialista denak, esaten dute beste batzuek Asiako pneumoniak baino heriotza tasa handiagoa dutela, hala nola legionellak —beste pneumonia atipiko bat ere bada—, onartzen dute OMEko epidemiologoen azterketa ezagutzen ez den bitartean dutela horren inguruko iritzirik eman. Baina mediku gehienek uste dute birusa dela, eta horrek esan nahi
|
du
prebentzio neurriak beste gaixotasun infekzioso batzuen inguruan zabaltzen direnen antzekoak izango liratekeela, hala nola tuberkulosiaren inguruan, hau da, material isolatzailearen inguruan (maskarak, eskularruak, etab.).). Gerra bakteriologiko baten aurreko psikosia dela eta, handiagoa da herritarren arteko alarma.
|
|
|
Eskuliburu honen bidez, ikastetxeek informazioa eskuratu eta antolatu ahal izango dute. Zuzendaritza taldeak ez
|
du
prebentzioko teknikaria izan behar, baina, eskuliburuari esker jakingo du zer egin”, azaldu du Manuel Lansac Eusko Jaurlaritzako Laneko Hezkuntzako arduradunak. Hain zuzen, koordinatzaileen arabera, laneko arriskuen prebentzioan integratutako kudeaketa sistema horren bertuteetako bat da zentro bakoitzak “kudeaketa integratuaren kontzeptua” izango duela.
|
|
2007
|
|
|
Eritasunak 3 eta 14 kasu bitartean eragiten ditu 1.000 biztanleko, eta 50 kasu 65 urtetik gorako mila pertsonako. Horrez gain, gizarteak nabarmendu zuen Espainiako biztanleek ez dakitela nola saihets daitekeen gaixotasuna; izan ere, pertsonen %4, 4k bakarrik onartzen
|
du
prebentzio neurriren bat hartzea. Nahiz eta askotan gaixotasuna ez den detektatzen pazienteak “ez direlako jabetzen gaixotasun horretaz eta ez direlako joaten medikuaren edo espezialistaren kontsultara”, pneumoniak gaixoen %20tik %50era bitarteko ospitaleratzea eragiten du, Separretik azaldu zuten.
|
|
|
Komunitate bakoitza arduratuko da haurren aho hortzetako laguntzaren hornidura antolatzeaz. Planak urtero berrikuspen bat aurreikusten
|
du
prebentzio eta laguntza neurriekin, hala nola fluor topikoa aplikatzea, molar iraunkorretan pitzadurak zigilatzea, hortz iraunkorretan obturazioak egitea, endodontziak, ebakiak eta zakur iraunkorrak erauzi eta tratatzea, gaixotasunik, malformaziorik edo traumatismorik izanez gero. Gaur egun, Nafarroa, Kantabria, Euskadi, Extremadura, Balear Uharteak eta Andaluzia bezalako erkidegoek antzeko prestazioak eskaintzen dizkiete adingabeei, estaldura maila desberdinarekin.
|
|
|
Datu hori atzo jakinarazi zuen Osasun Ministerioak, hiesaren diagnostiko goiztiarrak duen garrantzia jasota uzteko. Gaixotasun horren Nazioarteko Egunaren bezperan, Gobernuak mezu hori nabarmendu
|
du
prebentzio kanpaina berrian, eta fabrikatzaile eta banatzaileekin preserbatiboen salmenta negoziatu du, gazteentzako prezio merkeagoetan. José Martínez Olmos Osasuneko idazkari nagusiak esan zuenez, “laster emango dugu horren berri, jarrera ona dagoelako”.
|
|
2009
|
|
|
* Jan neurriak funtsezko papera jokatzen
|
du
prebentzioan. Egunero bitamina hartzea gomendatzen da (laranjak, kiwiak), selenioa (arraina, arrautzak, zereal integralak, esnekiak, …) eta baita zinka ere (gazta onduak, ogi integrala).
|
|
|
Beraz, Herrizaingotik gomendatzen dute babes neurriak hartzen jarraitzea gaur ere, errepideetan kontu handiz gidatuz, besteak beste.Argi indarrari dagokionez, Iberdrolak adierazi du egoera normaltasunera bueltatzen ari dela, hainbat herriek kaltetuak jarraitzen duten arren. Bizkaian, Lekeitio, Bakio eta Sopuerta argindarrik gabe jarraitzen dute.Gipuzkoan, errepide sarean, N itxita jarraitzen
|
du
prebentzio neurri bezala Zumaia Zarautz artean, olatuak direla eta.Bigarren mailako errepideetan ostera, galtzadan aurkitutako zuhaitz adarrak eta objektuak direla eta, SOS Deiak hainbat dei jasotzen jarraitzen du, nabarmen murriztu diren arren.Halere, ez ditugu kalte pertsonal larririk izan. Goizaldean Soraluzeko AP, publizitate panel bat erori egin da eta bi zauritu arin izan dira eragindako auto istripuan.
|
|
|
Beraz, nahiz eta gizonezkoekinformazio somatiko gutxiago izan emakumezkoekin konparatuta, daukaten informazioaren hautematea oso baldintzatua dago gizonezkoaren rolari atxikitako gorputzarekiko sentikortasun ezaren balioagatik. Gorputzari kasu ez egiteko jarrerahonek eragiten
|
du
prebentzio eta osasun neurriak ez hartzean, eta aldi bereanazken horrek gizonezkoen morbilitate eta hilkortasun tasa nabarmen altuagoetan (Martinez, Novo Arbona, Elizondo eta Almirante, 2006).
|
|
|
Espainian, urtero, 4.000 itsu kasu berri izaten dira, Espainiako Itsuen Erakunde Nazionalaren (ONCE) datuen arabera. Gaur Ikusmenaren Nazioarteko Eguna dela eta, erakundeak ikusmena zaintzearen garrantziaz ohartarazten du, eta esaten
|
du
prebentzioa dela gaixotasun horren aurkako modurik eraginkorrena. Mundu osoan, 180 milioi pertsona inguruk jasaten dute ikusmen galera larriren bat, erabateko itsutasuna barne.
|
|
2010
|
|
|
Hau da, ohitura egokiek onura dakarkiote osasun psikologikoari, baina, aldi berean, kondizio psikologiko egokiek berek errazten dute bizimodu osasuntsua izatea. Horrelako korrelazio positiboak direla-eta, hain zuzen, Arruek azpimarratu
|
du
prebentzio kanpainak egiteko garrantzitsua dela bizi ohiturak ez ezik horiek inguratzen dituzten askotariko aldagaiak kontuan hartzea.
|
|
2011
|
|
|
LSHINk laguntza teknikoa ematen du, eta erakunde honekin lan egiten du: a) Lan eta Gizarte Segurantzaren Ikuskaritzarekin.b) LSOBNrekin.c) Lanaren Nazioarteko Erakundearekin.13 Adierazi prebentzioarekin erlazionatutako erakunde publikoei buruzko esaldi hauek zuzenak ala okerrak diren. Zuzendu okerrak direnak.a) SST Sarea nazioartekoa da.b) Lan Arriskuak Prebenitzeko Fundazioaren jarduera segurtasun eta lan kondizioen hobekuntza sustatzera bideratzen da, bereziki enpresa txiki eta ertainetan.c) Autonomia erkidegoek ordezkaritza dute LSOBNn.d) LSHINk laguntza teknikoa ematen
|
du
prebentzio arloan.14 Kontsultatu Laneko Segurtasunaren eta Osasunaren Europako Agentziaren webgunean aurtengo kanpaina, eta eman datu hauek: a) Kanpainaren izena.b) Kanpainaren helburua.c) Agentziak maskota bat erabiltzen du kanpainetarako: NAPO.
|
|
|
Ontzi eraikuntza Prebentzio zerbitzuaren araudiaren I. eranskinean jasotzen den jardueretako bat da. Gainera, 250 eta 500 langile artean ditu enpresak, eta horregatik bete behar
|
du
prebentzio zerbitzu propioa izatearen araua.Prebentzio funtzioak soilik izango dituen langile talde bat osatu behar du enpresak, eta funtzio horiek aurrera eramateko instalazio propioak eta bitarteko material egokiak behar ditu.Prebentzio zerbitzu propioak prebentzio plana diseinatzeko eta ezartzeko zereginak bete ahal izango ditu. Ezin badu prebentzio jardueraren bat egin, kanpoko prebentzio zerbitzu batera edo gizarte segurantzako lan istripuen eta gaixotasun profesionalen mutualitate batera jo dezake.
|
|
|
Biltegi bat du industriagune batean. Eduardo enpresako gerentea da, eta harro dago lan arriskuak prebenitzeko ikastaroa egin ondoren arriskuak prebenitzeko osatu duen planaz.Enpresa aztertu ondoren, prebentzio sistema diseinatu eta ezarri du, eta kudeaketa sisteman txertatu
|
du
prebentzioa. Arriskuak murrizteko neurriak eta jarduerak normaltasunez aplikatzen dira enpresan.Eduardok negozio proiektu berri bati ekin dio:
|
|
|
Andonik goi tentsioko instalazio elektrikoak egiten dituen 50 langileko enpresa batean lan egiten du. Enpresak berriki kontratatutako Goizane izendatu
|
du
prebentzioaren arduradun.Enpresaren jarduera Prebentzio zerbitzuen araudiaren I. eranskinean jasota dago, baina 250 langile baino gutxiago dituenez, ez dago behartuta prebentzio zerbitzu propioa izatera.Andoni enpresa zuzendariengana joan da kexatzera, eta esan die Goizanek lan handia egiten duen arren, ez dela nahikoa prebentzio jarduera aurrera eramateko.a) Zer irtenbide proposa dezake enpresak...
|
|
|
Ez
|
du
prebentzio ekintza hobetzerik behar. Aldian aldian egiaztapenak egitea eskatzen du.
|
|
|
Galderak20 Zer adierazten
|
du
prebentzio ekintzak enpresaren jardueretan txertatuta egon behar izateak. Jarri adibideren bat.21 Prebentzio ekintzaren printzipioen artean, adierazi zein lehenetsi behar diren.
|
|
|
ERANTZUNAa) Luisak minen bat har dezake lan egiten duen lekuko instalazioetan; izan ere, leku zikin eta irristakorretan ibiltzen denez, erori egin daiteke. Gainera, hamaiketakoa jatean izaten duen higienerik ezak eta animaliekin egoteak ingurutik eratorritako kalteren bat eragin diezaiokete. b) Luisak ez
|
du
prebentzio kulturarik, ez baita jabetzen ogitartekoa garbitu gabe jateak zer kalte egin diezaiokeen.
|
|
|
16 Imanolek zure sektoreko enpresa batean lan egiten du, eta langileak kaleratu dituztenez, enpresaren jarduerak gainbegiratzen ditu, baina NBErik gabe. a) Adierazi zer betebehar urratzen ari den enpresaria. b) Prebentzio plana egokitu behar du enpresak? Arrazoitu zure erantzuna. c) Nork zaindu behar
|
du
prebentzio jarduera, eta Imanolen egoera hauteman, d) Adierazi zer prebentzio neurri ez mediko aztertu behar duen egoera berriak. e) Zer NBE erabili behar du Imanolek bisitetan?
|
|
|
Gehiegizko pisua ikuspegi ekonomikotik aztertzeak justifikatzen
|
du
prebentzioan inbertitzea eta sektore ahulenei arreta handiagoa jartzea.
|
|
|
Oinarrizko Osasun Laguntzaren gainkargak eta medikuek gaixo bakoitzari denbora gutxi eskaini ahal izateak zaildu egiten
|
du
prebentzio kardiobaskularra, eta, horren ondorioz, atzeratu egin daiteke gaixotasun batzuen diagnostikoa. Horiek dira Oinarrizko Osasun Laguntzako medikuen artean egindako azterketa baten emaitzak.
|
|
|
Estresak ez
|
du
prebentzio aukerarik, baina gurasoen, irakasleen eta espezialisten laguntzarekin kontrola daiteke.
|
|
2012
|
|
|
Istripuak, batez ere, etxean edo eremu publikoan gertatzen dira. Horregatik, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) adierazi
|
du
prebentzioa funtsezkoa dela erikortasun eta heriotza tasa handi hori saihesteko. Istripu ohikoenak, haurren adinaren arabera Sei urte bete aurretik, garrantzitsua da bide segurtasuneko oinarrizko arauak eta kalea gurutzatzeko modu egokia erakustea.
|
|
|
Haurren ezbehar larri gehienak gurasoen, zaintzaileen edo begiraleen arretarik ezagatik gertatzen dira. Prebentzioa eta zaintza Espainiako Pediatria Elkarteak azpimarratzen
|
du
prebentzioak garrantzi handia duela uretako istripu horiek saihesteko, umearentzat hilgarriak izan baitaitezke. Elkarte horren arabera, igerileku pribatuak eta bizilagun komunitateetakoak hesitzeak erakutsi du Europar Batasuneko herrialde batzuetan %95eraino itotzea galarazten duela.
|
|
2013
|
|
|
Aisialdiko jarduera izatea, ez betebeharra. Gainera, ariketa fisikoa egiteak lagundu egiten
|
du
prebentzioan ez ezik, giltzarria ere bada zenbait patologia tratatzeko obesitatea, gaixotasun kardiobaskularrak, buru arazoak, minbizi batzuk eta lokomozio sistemako alterazioak, hala nola hezur desmineralizazioa, artritis erreumatoidea eta artrosia, besteak beste. «Zeharkako tratamendu gisa, egoera desberdinen bilakaera hobetzen du, oso muturrekoak diruditen arren, eta aldaketa metabolikoak eta zenbait gaixotasun eragiten ditu», erantsi du pediatrak.
|
|
2014
|
|
|
«Asko aurreratu da patologia horietarako tratamenduak garatzen, baina, agian, ez hainbeste gaixo gutxiago izateko. Gainera, krisi ekonomikoak inbertsio ekonomikoa murriztea eragin
|
du
prebentzio programak eta, zalantzarik gabe, hobe eta merkeagoa da prebenitzea sendatzea baino. Badirudi, beraz, administrazio publikoentzat eta, oro har, herritarrentzat prebentzioa konpondu beharreko gaia dela.
|
|
2016
|
|
|
Europa osoan Ekonomia Zirkularraren filosofia nagusitzen ari denean, prognosian 2045erako gaur egun baino 80.000 tona hondakin gehiago sortzea aurreikusten du Aldundiak, nahiz eta Gipuzkoan gero eta gehiago birziklatzen dugun. Beraz, Aldundiak ez
|
du
prebentzioa sustatu nahi, erraustegia errentagarria izateko elikatu behar delako.
|
|
2017
|
|
|
Elikadura eta emozioei buruzko hitzaldi zikloa antolatu
|
du
Prebentzio sailak
|
|
2018
|
|
|
Gazteek herria nola sentitzen duten jakin nahi
|
du
Prebentzio Mahaiak
|
|
2020
|
|
|
Zergatik? 19 COVIDaren sintomen aurrean, eta sintoma horiek dituen edozein pertsonak bezala, adin txikikoak etxean egon behar
|
du
prebentzioagatik eta kutsadura gehiago saihesteko, eta ez eraman eskolara ibuprofenoa edo parazetamola eman ondoren. Baina badira beste gaixotasun infekzioso batzuk ere, oso ohikoak haurrengan, koarentena bat pasatu behar dutenak.
|
|
|
Vegak azaldu
|
du
prebentzioa lantzea dela orain garrantzitsuena, birusa ez delako oraindik kanpamentuetara zabaldu. «Agerraldia ahalik eta gehien atzeratzea da helburua.
|
|
|
Osalanek esan du lehen zazpi edo zortzi orduetan langileak babes neurririk hartu gabe aritu zirela, baina arriskua «oso oso txikia» dela. Nabarmendu
|
du
prebentzio zerbitzuei langileen zerrenda pasatu dietela, esanez langile bakoitza non egon zen eta zer egin zuen lehen orduetan. «Kanpoan edo urrun egon zirenak beste zerrenda batean jarri genituen», azaldu du.
|
|
|
Udalekuei dagokienez, horiek bertan behera gelditu dira, baina lasaitasunerako deia egin du, eta esan
|
du
prebentzio neurri gehiago hartu ala ez datu epidemiologikoek esango dutela.
|
|
|
Arestian esandako guztia aintzat hartuta, depresioaren eta antsietatearen ebaluazioa baliagarria suertatu da, batik bat, klinika alorrean; izan ere, orientabide egoki eta doiak eskaintzea baimentzen
|
du
prebentzioari eta tratamenduari dagokienez. Horrek berebiziko garrantzia hartzen du adinduen populazioa areagotzen ari den egungo gizartean, non litekeena den antsietatea eta depresioa populazio horretan hedatutako osasun arazo bihurtzea (Franco eta Monforte, 1996; Wolitzky Taylor et al., 2010).
|
|
2021
|
|
|
Haren hitzetan, berriz, zigor zuzenbideari legez kanpoko ekintzak zigortzea dagokio, «behin gertatu ondoren»: «Hau da, zigor zuzenbideak ezin
|
du
prebentzioz jardun; izan ere, jokabide horrek berekin dakar eskubideak mugatzen dituzten ondorio juridikoak lotzea edo zuzenean edo zeharka zehapenak ezartzea, etorkizuneko eta zalantzazko delituei buruzko hipotesi hutsetan oinarrituta». Aitzinago zigortu ahal izatea ez du baztertu, beraz.
|
|
|
Mitsotakisek berak barkamena eskatu du gertatutakoagatik, baina ontzat eman du gobernuaren kudeaketa, eta nabarmendu gobernuak «herritarren ongizatea» izan duela une oro lehentasun. Ukatu egin
|
du
prebentzio neurrietarako nahikoa diru jarri ez izana, baina aurreratu du datozen urteetan «inbertsio handiagoak»egin direla: «Klima larrialdia hemen da, eta argi utzi du guztia aldatu beharra dagoela, hasi estatuaren lan egiteko modutik eta herritarren egunerokoraino».
|
|
|
Halaber, ospitaleko presioak bere horretan jarraitzen du, 180 pertsona ospitaleratuta, horietako 31 ZIUn, atzo. Bi parametroen konbinazioak (epidemiologikoak eta asistentzialak) adierazten duenez, nahiz eta aldeko joera izan, Nafarroak oraindik ere “arrisku oso handiko” egoeran jarraitzen du, indarrean dagoen ibilbide orriaren arabera, eta horrek gomendatzen
|
du
prebentzio eta babes neurriak azpimarratzea, joan den asteko bilakaera sendotzeko.
|
|
2022
|
|
|
Bestetik, hezkuntza beti faktore babesletzat hartu izan bada ere, mezuak behar bezala funtzionatzen ez badu, arrisku faktore bihur daiteke, jakin mina areagotuz edo kontsumoa sustatzen duten edo substantzia horien kontsumoaren ondorioak gutxiesten dituzten sinesmenak edo mitoak indartuz. Unescok Hezkuntza sektorearen erantzunak alkoholaren, tabakoaren eta drogen kontsumoaren aurrean izeneko txostenean adierazten
|
du
prebentzio estrategiak nerabeengan eragin positiboa izango duten estrategiak goraipatzera bideratu behar direla, ez soilik informazioa transmititzera. Horretarako, azpimarratu behar da drogen kontsumoa erabaki eta erantzukizun pertsonal baten ondorioa dela, eta kontsumitu nahi ez duten gizabanakoek gizarte presioei aurre egiteko erabakia hartzen dutela pentsamendu eta trebetasun kritiko pertsonalak erabili ostean.
|
|
|
Kultura ekitaldi jendetsuetan emakumeentzako arriskutsuak izaten diren guneak identifikatzen ditu. Emakundek, eraso sexistei aurre egiteko, gomendatzen
|
du
prebentzio eta jarduera protokoloak egitea, prebentzio neurriak hartzea eta, erasoren bat gertatuz gero, arreta eta erantzuna ematea. Gaineratu du garrantzitsua dela ekitaldien arduradunak gaian heztea.
|
|
2023
|
|
|
Iruñean bezala Bilbon eta beste elizbarrutietan, biktimak artatzeko bulegoak zabalik eta lanean dauzka Elizak. Biktimak artatzeaz gain, Iruñeko Artzapezpikutzak zehaztu
|
du
prebentzioan eta formakuntzan indarra egiten ari direla orain.
|
|
|
arriskuen ebaluazioa oinarri hartuta, enpresaburuak prebentzio jarduera planifikatu behar du. Bada, planifikazio horrek bere baitara biltzen
|
du
prebentzio antolaketa ere. Planifikazioa prebentzio planean jaso behar da, agirietan alegia.
|
|
|
8 Zein da Lan Arriskuak Prebenitzearen eta Gizarte Segurantzako Sistemaren arteko desberdintasuna? GSLOk jaso al
|
du
prebentzioaren inguruko neurririk?
|