|
2001
|
|
|
Sulochanak, haurtzaroko oroitzapenik urrunenak Madrasko Panagal parkearen inguruetan kokatuak ditu. Etxekoekin batera hantxe erakutsi
|
du
neska gazte honek bere jakinduria bakarra: bospasei metro gora, soka baten gainean ibiltzea.
|
|
2006
|
|
|
Hamalau urtetan hasi zen; orain baditu hemezortzi. Urtean hiru, lau, bost bat saio egiten ditu, eta jendeak maite
|
du
neska gaztea aizkoran ikustea. Kasik, ni ikustea baino nahiago du alaba ikusi egurra mozten.
|
|
2010
|
|
|
gauza modernoa, XXI. mendekoa, arina, alaia, positiboa, xaloa, erakargarria, garailea. Munduko iragarki guztietan agertu behar
|
du
neska gazteak. Legea da.
|
|
2014
|
|
|
–Nikolas, Nikolas! , oihu egin
|
du
neska gazteak, bihozkada makur batek eraginda.
|
|
2015
|
|
|
Ikasleek ez diote Joseba deitu nahi. «Hala deitzeko esaten digu, baina nik José deitzen diot, izen ofizial horrekin agertzen baita programan», esan
|
du
neska gazteak. Irakaslearen adina zein den galdetu diozu.
|
|
|
Martiñak burumakur aletu ditu artaburu batzuk atariko aulki zaharrean eserita. Kaletik etxerakoan Antoniorekin izan duen solas laburrak pentsakizunetan murgilduta utzi
|
du
neska gaztea. Artalea altzoan hartu eta etxostera zuzendu da.
|
|
|
Baina, orduan, eskola gogoratu
|
du
neska gazteak. Gogoratu ditu fisika eta matematika, liburu lodi batean laburbilduta.
|
|
2016
|
|
|
Horrez gain, atxilotu eta zaurituen artean, bi kasu nabarmendu ditu Ikasle Abertzaleakek. “komisaldegitik audio bidez jipoitua izana salatu
|
du
neska gazte batek eta buruan zauri larriak eragin dizkiote beste ikasle bati, atxilotu ondoren ospitalera eraman behar izan dute. Horrez gain, beste bi ikasle daude ospitalean eta beste asko dira zaurituak”.
|
|
2018
|
|
|
Txirrinak jo du. Atea zabaltzean, kamera baten flashak itsutu izan balu bezala erreakzionatu
|
du
neska gazte batek. Txanotik irteten den ile horia sorbalda gainean, belaunetarainoko plumiferoa, eskuak sabel aldean gurutzatuta.
|
|
2019
|
|
|
Nolanahi ere, kontua ez da Molière emakumeen etsaia dela: ezkontza behartuen kontra ari da, gogotik, eta askatasun sentimentala eskatzen
|
du
neska gaztearentzat, begirunea eta independentzia emaztearentzat. Bossuetek, aldiz, ez ditu batere ondo tratatzen bere predikuetan.
|
|
|
baldarki desloraturiko neska ezkondu baten esperientzia zinikoak deskribatu ondoren, erabaki zuen senarraren besoetan jakingo zuela neskak zer den boluptuositatea. Martin Mauricek ere, zalaparta sortu zuen liburu batean, senarraren besoetara itzularazten
|
du
neska gaztea, hark maitale trebe baten ohean sartu irten labur bat egin eta gero; hala, senarrak modua du emaztearen esperientziaz gozatzeko. Beste arrazoi batzuengatik eta beste era batera, gaur egungo estatubatuarrak, zeinak ezkontzaren instituzioarekin errespetutsuak eta aldi berean indibidualistak baitira, gogotik saiatzen dira sexualitatea ezkontzan txertatzen.
|
|
|
Janzkera munta handikoa da emakume askorentzat, bai, aldi berean mundutik eta beren niarengandik askatzeko ilusioa ematen dielako. Alemaniako eleberri batek, Das Kunstseidene Mädchenek [Zeta artifizialez jantzitako neska], kontatzen
|
du
neska gazte txiro batek nola maite duen urtxintxa grisezko beroki bat; sentsualitatez maite du haren berotasun laztanezkoa, haren samurtasun ilezkoa; larru preziatu horien azpian, bere burua maite du, bere buru eraldatu hori; esku artean dauka azkenean bai munduaren edertasuna, ordura arte sekula ukitu gabe zuena, eta bai destino distirant bat, ordura arte sekula berea izan ez zuena....
|
|
|
Emakume asko kontu handiz ahalegintzen dira beren pasioaren objektua urrun edukitzen, desilusioa hartzeko beldur gutxi asko onartu bategatik. Heroi, erraldoi, jainko txiki horrek amodio horri erantzun eta egiazko esperientzia bihurtzen badu, izuak hartzen
|
du
neska gaztea; idoloa gizaseme bilakatzen zaionean, apartatu egiten da, higuindurik. Badira neska nerabe pinpirinak denetik egiten dutenak, interesgarria?
|
|
|
horretan pentsatzeari uztea du sendatzeko modu bakarra; beste hainbeste gertatzen da tik psikastenikoekin. Bere fede txar sakonak lotzen
|
du
neska gaztea neurosiokin: maniak, tikak, konjuruak, perbertsitateak; sintoma neurotiko ugari aurkitzen dugu harengan, desiraren eta larriminaren arteko anbibalentzia lehen aipatua dela kausa.
|
|
|
Sexu desiraren inguruko higuinaren eta errudun sentimenduaren erakusgarria dira maiz halako portaerak: pentsamendu horiek, gurari horiek ditudanez, ez naiz prostituta bat baino hobea, baizik prostituta bat naiz ni ere, pentsatzen
|
du
neska gazteak. Bere burua askatzen saiatzen da batzuetan:
|
|
|
–Batzuetan, eskolan, ihes egiten diot, ez dakit nola, azaltzen ari zaigun gaiari, eta hegan noa ametsen munduan[...]?, idatzi
|
du
neska gazte batek. –Hain murgilduta egoten naiz nire amets gozoetan, guztiz apartatzen naiz errealitatetik.
|
|
|
gizasemearen balioaren aldean, harena ez da gizon librearen aldean esklaboak duena baino handiagoa. Aitak guztizko boterea
|
du
neska gaztearen gainean; ezkontzan, oso osorik eskualdatzen dio senarrari. Senarraren jabetza da, esklaboa, zama aberea eta gauzak diren bezala, eta, beraz, naturala da gizonak nahi adina emazte eduki ahal izatea; arrazoi ekonomikoek baino ez dute mugatzen poligamia; senarrak, hala, gogoak eman bezala arbuia ditzake emazteak, eta gizarteak ia ez die inolako bermerik ematen emazteei.
|
|
2020
|
|
|
Paris Montparnasse. Telefonoa kukutuz bezala, poltsikoan sartu
|
du
neska gazteak libre zuen eskua, alegia eginez, eta gehiegi bilatu gabe Non, désolée xalo bat bota dio gizon zahartuari, irribarrea okertuaz batera. Eskaleak bidean segitu du, Merci quand même aurpegiaz, hurrengo bidaiari dirudunaren bila.
|
|
2021
|
|
|
Euskarazkoetan ez da agertzen —Mari Xor en aita alarguna dela esaten da, ez besterik—, aita bakarrik baita alabaren egoeraren katalizatzaile. Bai, ordea, erdaretakoetan; C n bezalaxe, erdarazko bertsioetan ere ama/ erreginaren heriotzak eragiten
|
du
neska gazteak bere burua egoera horretan ikustea, eta ez aitarekiko eztabaidak.
|
|
2022
|
|
|
Ezkerreko besoa zabalduta, perimetroa garbitu
|
du
neska gazteak, inguruan leudekeen guztiei alde egiteko esango balie bezala. Orduan hasi da biraka.
|
|
2023
|
|
|
Hau da militatzeko esparrurik erosoena, gehien ikasten dena». Berdintasunetik harago, norbera, harremanetan, izaeran edota jokaeretan nolakoa den erakusten
|
du
neska gazte talde baten parte izateak, Irazabalen ustez. «Etengabeko galdera batean zaude, eta, era berean, komunitate baten parte zara.
|
|
|
«Bide berean maila ezberdinetan gaude, bakoitza bere abiaduran, baina badaude denok batzen gaituzten erronkak». Horretarako, premiazkoa ikusten
|
du
neska gazteak saretzea eta antolatzea. «Askotan bakarka zaila da aurrera egitea, eta taldeak laguntzen du».
|
|
|
Sistema zisheteropatriarkal, kapitalista eta kolonialaren indarkeria gero eta nabariagoa da. Horrek eragina
|
du
neska gazteongan: egunerokoan eraso ugari jasaten ditugu.
|
|
|
Faktore batzuek ahalbidetu dute indarkeria hori mantentzea eta areagotzea: «Eremu publikoa indarkeriaz josita dago, emakumeen gorputzak hipersexualizatzen ditu, eta objektu huts gisa tratatzen; horrek areagotu egiten
|
du
neska gazteen, nerabeen eta emakumeen aurkako indarkeria». Berria ez bada ere, aldaketa bat izan da azken hamarkadetan:
|
|
|
Monterey Pop (1969) filma dugu han gertatutakoaren testigantza. “Aste Santuak, Gabonak, Eguberri eguna eta norbere urtebetetzea”, dena batera eta egun berean, horrela irudikatzen
|
du
neska gazte batek gertatzera doana pelikularen hasieran. Handik minutu batzuetara kamerek Pete Townshend gitarra birrintzen harrapatuko dute eta, ondorengo kontzertuan, Jimi Hendrix bereari su ematen, Wild Thing kantuaren amaieran.
|
|
|
Haurdun utzi
|
du
neska gazte bat bere alaben adinekoa bekatuan.
|