|
2002
|
|
|
Behin hori ezarri ondoren, hogeita hiru ardo beltz diferente, lau ardo zuri, gorri bat eta mahats zumo batetik ateratako mostra edo lagin desberdinekin egin zituzten saiakuntzak; eta konklusioa izan zen ardo beltzaren aterakinek bakarrik (eta zumoarenak askoz ere neurri txikiagoan) inhibitzen zutela ET substantziaren sintesia. Horrek frogatzen
|
du
lehengai mesedegarria mahats beltzaren azalean aurkitzen dela
|
|
2006
|
|
|
Beste herrialde batzuetako erosketak %4, 5 igo ziren. Energia iturrien arabera, petrolio inportazioak %2, 9 hazi ziren, eta, beraz, EBk %60ko mendekotasuna
|
du
lehengai horretan. Gasari dagokionez, portzentajea %25ekoa da, hirugarrenei egindako erosketak %9, 2 igo ondoren.
|
|
2007
|
|
|
Artilezko alfonbra klasikoak eta akrilikoak oraino ere nagusi diren arren, aspaldi honetan merkatuak bilakaera polita nozitu
|
du
lehengai, kolore, tamaina eta diseinuetan; denetik dago salgai bertan: larruz bilbaturiko ertzak dituzten landare zuntzezko alfonbrak, klasiko pertsiarrak, zuntz sintetikoz osaturikoak, etc.
|
|
|
Duela lau urte, Kaliforniako Institutu Teknologikoak ohartarazi zuen “hidrogenoaren ekonomia” hipotetiko batean gas horren ihesek atmosferako ozonoaren %10 ere suntsi dezaketela. Bide biologiko sintetikoa Orain garatu den prozedurak almidoia erabiltzen
|
du
lehengai gisa, hau da, patata edo zerealak bezalako laboreetan erreserbatzen den landare konposatua. Aurkikuntzaren egileen arabera, beste edozein polisakarido begetal, hala nola zelulosa, iturri baliagarria litzateke.
|
|
2009
|
|
|
Halaber, elikagaien munduko prezioak %30 eta %50 bitartean igoko direla kalkulatzen da datozen hamarkadetan, eta munduko populazioa 7.000 milioi pertsonatik 9.000 milioiraino haziko dela aurreikusten da. NBIPk gomendatzen
|
du
lehengaien prezioen erregulazioak sartzea eta zereal erreserba handiak gordetzea, prezioen hegazkortasunari aurre egin ahal izateko. Gosea pasatzeko arrisku handiena dutenentzako “segurtasun sareak” ezartzeko ere eskatu du.
|
|
2010
|
|
|
Errusian, Ukrainan eta beste herrialde batzuetan izandako uda lehorrak zereal uztak nabarmen gutxitu ditu. Hori dela eta, Errusiak debekatu egin
|
du
lehengai hori esportatzea, urtea amaitu arte. Urte hasierarekin alderatuz, gariaren prezioa %25 garestitu da Chicago Board of Trade merkatuan.
|
|
|
Orain, ez gaude gobernuaren esanetara, enpresa handien esanetara baizik, baita atzerrikoen esanera ere. Gure institutuak lan bikaina egiten
|
du
lehengai iturri berriak bilatzeko orduan. Itsasoko izotzaren egoera ikertzen dugu munduko enpresarik handienentzat:
|
|
|
Sukaldeko eremuen kokapenak bermatu behar
|
du
lehengaia harrera eremura heltzen denetik, plater kozinatu moduan jantokian zerbitzatzen den arte, «beti aurrera» joango dela; hau da, kontaminazio gurutzatua ekiditeko etapa desberdinetan dauden elikagaiak (gordinak eta kozinatuak) ez direla bide beretik pasatuko. Printzipio hau janariari ez ezik, langileei, zaborrei eta plater zikinei ere aplikatzen zaie (ikusi 2.8 eta 2.9 irudiak).
|
|
2011
|
|
|
Produktu horiek eskuratzea “funtsezkoa” da EBko industriaren lehiakortasunerako. Bruselak onartu
|
du
lehengaien prezioaren azken igoeraren zati bat eskaera globalaren igoeraren ondorioz gertatzen dela. Hala ere, bere ustez, espekulazio eragiketa batzuk “guztiz deskonektatuta egon daitezke kasuan kasuko lehengai sektoreen oinarrietatik, eta merkatu mugimenduez soilik baliatu nahi izan”.
|
|
|
Zeliako bezeroa zaintzea Tabernetan, jatetxeetan edo talde jantokietan prestatzen diren glutenik gabeko plateren egokitasuna bermatzeko, ezinbestekoa da barne kontrolerako sistema bat antolatzea, elikagaiak zeharkatzen dituen faseetan izan ditzakeen kutsadura arriskuak ahalik eta gehien murrizteko, establezimenduan jasotzen denetik landutako plater gisa zerbitzatzen den arte. Kontrolak ahalik eta handiena izan behar
|
du
lehengaia jasotzean, biltegiratzean, elikagaiak manipulatzean, platera prestatzean eta ondoren zerbitzatzean. Horretarako, gidak lau fase bereizten ditu:
|
|
2015
|
|
|
Naturak 170 bilioi tona biomasa ekoizten ditu urtero, baina% 3 soilik aprobetxatzen da.Gainera, biomasa guztiaren %75a karbohidratoak direla jakinik, biomasaren balioztapenaketorkizun handia izango
|
du
lehengai modura erabiltzeko, produktu kimikoak sortzeko(, kimikaberdea?, petroliotik eratorritako produktuen ordez) edota erregaiak lortzeko (bio-erregaiak) (Nigam eta Singh, 2011). Biomasa erabiltzearen arrazoi nagusienetariko bat, karbonodioxidoaren emisioen murrizketa da, izan ere, emititzen den karbono dioxidoa biomasak berakbere bizitzan zehar xurgatu duen karbono dioxidoaren kantitate berdina izango da (emisio netoa0), aldaketa klimatikoa murrizteko aurrerapauso handi bat izango litzatekeelarik (Galdamez etal., 2005).
|
|
2016
|
|
|
Izan ere, hegoaldean gertatzen dena Iparraldeko herrialdeetan egiten denarekin eta kontsumitzeko duten moduarekin du zerikusia, Alboan Fundazioak abian jarritako «Gatazkarik Gabeko Teknologia» kanpainak erakusten duenez. Afrika aberatsa Afrikak beti izan
|
du
lehengai ugari, baina ez du industria garaturik, eta, ondorioz, kanpoan eta muga zergak oso altuak hartu ditu manufakturak esportatzeko. Munduko laborantza lurren% 65 Afrikan dago Zurez, arrainez, lur emankorrez eta mineralez aberatsa den planeta da, hala nola petrolioa, uranioa, diamanteak, urrea, kobaltoa, manganesoa, burdina, kobrea eta bauxita.
|
|
2017
|
|
|
Lehenak esan nahi
|
du
lehengaia estaltzen duen olioa olibarena dela %100ean, eta bigarrenak adierazi nahi du oliba olioa bigarren mailako osagaia dela kontserba horretan, eta olio nagusia beste bat dela (soja edo ekilore olioa).
|
|
|
Baliteke Euskal Herrian lehengai gehienaren hornitzeko etxalderik aski. Baina agro industriak hemen ere merkenetik ekarri nahi
|
du
lehengaia. Korsikar ekoizleek bezala luzaz eta gogor borrokatu dugu izana eta izena zaintzeko.
|
|
2018
|
|
|
" Etxe ekoizleak bakarrik egiten du lan bere txokoan: bakarrik egiten
|
du
lehengaia, bakarrik transformatzen eta saltzen. Elkartea sortzeko lehen beharra elkartzea izan zen, ekoizleak elkar ezagutzea eta bakartasun horretatik ateratzea".
|
|
2020
|
|
|
Horregatik, garatzen ari diren txerto gehienak S proteinan oinarritzen dira, era batera edo bestera. Modernarenak, S proteinaren RNAm
|
du
lehengaitzat: txertoa jasotakoan, zelulek S proteina ekoizten dute RNAm aren jarraibideen arabera, eta immunitate sistemak antigorputzak sortzen ditu proteina horien aurka.
|
|
|
Besteak beste, Katalunian erosten
|
du
lehengaia Embutidos Arbizu enpresak, baina baita Nafarroan bertan eta Teruelen (Espainia) ere. Arbizuri (Nafarroa) hain ospe handia eman dioten txistorren ekoizleetako bat da.
|
|
2021
|
|
|
Euskalki guztiak agertu dira bilduman, hasieran banaka eta amaieran" euskara post batura helduz" egilearen hitzetan. Literaturak hizkuntza
|
du
lehengai, eta euskal literatura garaikidean gutxi dira hizkuntzarekin hain erraz eta emankor jostatzen diren sortzaileak: berba zahar(' egari') eta berriak(' gugeltu') topatuko ditugu orriotan, hizkuntza aldaerak, eta hitz joko ugari.
|
|
|
Txinarekin adi egon da, dena den. Herrialde hori da lehengaien munduko kontsumitzaile handiena, eta haren suspertze indartsuak eragin handia izan
|
du
lehengaien garestitzean.
|
|
|
Barruko eskaera horren handia izanik, lehenengo bere burua ase egin behar du. Txinak indarrean
|
du
lehengaien kontrol osoa eskuratzeko politika bat. Lur eremuak erosten ari da Latinoamerikan eta Afrikan.
|
|
2022
|
|
|
Argumentu ekologista agerian uzten du horrek, Lhuilierren ustez: " Zurez egitearekin erran nahi
|
du
lehengai lokalak baliatzen ahal direla zura denetan baita; beraz, garraio logistika gutiago lehengaiak ekartzeko". Baina zailtasun bat ere agerian dute eraikuntzan ari direnek, zurak pisu handia izaten baitu, eta 3,5 tonaren muga inposatua baitzaie.
|
|
|
Grebaren laugarren egunean, Arantxa Tapia Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapeneko sailburuak bere ikusmoldea eman du. Ohartarazi
|
du
lehengaien banaketa trabatzeak ekoizpen kate osoa kalteturik utz dezakeela, jakinez, gainera, enpresek bi urte arras zailak ezagutu dituztela izurritearengatik.
|
|
|
Probak eta proiektuak Espainian, Teknologia Kimikoaren Institutuak (ITQ) instalazio pilotu bat diseinatu eta eraiki nahi du. Instalazio horrek hidrogeno berdea erabiliko
|
du
lehengaiak eraldatzeko (nekazaritzako biomasa eta ardogintzako hondakin alkoholikoak) eta balio erantsi handiagoko produktuak lortzeko. Hondakin horien hartziduratik bioetanola lortzen da.
|
|
|
Argumentu ekologista agerian uzten du horrek, Lhuilierren ustez: “Zurez egitearekin erran nahi
|
du
lehengai lokalak baliatzen ahal direla —zura denetan baita—; beraz, garraio logistika gutiago lehengaiak ekartzeko”. Baina zailtasun bat ere agerian dute eraikuntzan ari direnek, zurak pisu handia izaten baitu, eta 3,5 tonaren muga inposatua baitzaie.
|
|
|
Erradikalak gara ren sarrerako zatian aipatu bezala, Beatrizek konplexuz beteta bizi izan du sarri euskararen afera. Ane, ostera, euskaraz bizi da hogeita lau orduz, eta euskaraz sortzen du sortzen duen guztia; euskara
|
du
lehengai eta langai. Bide honetan zehar behin baino gehiagotan lagundu izan dio Beatrizi hizkuntzaren inguruko zalantzak argitzen eta irribarrez oroitzen du behin lagunak egin zion galdera ere:
|