|
2004
|
|
|
Egungo kooperatibisten gogoetan norakoa, zertarakoa, iparra, autoeraketaren gizarte proiektu bati bagagozkio, lausotik gora aski gandutua dagoela esanliteke, urruneko dimentsioan guztiz norabidegabetua ez dagoenean. Diagnostiko horren kontzientziagero eta nabarmenago sumatzen da kooperatibisten artean, eta eragin zuzena
|
du
kooperatiben egungobilakaera, ezintasun eta mugetan.
|
|
|
Jakina, horrek oso modu garrantzitsuan baldintzatzen
|
du
kooperatiba enpresarenberezko balioen garapena, neurri handi batean kosteetara pasatzen dena, balioenkonplitzeak zuzenean kostuak igotzen baititu. (Polanco 1998, 286).
|
|
|
Bada hemen kontuan hartu beharreko beste alderdi bat: kooperatiba transnazionalizazio bidetik abiatzeak «partaidetzako taldeak eratuz», eragina
|
du
kooperatiba sistemaren barne agintaritza harremanetan. Alegia, erakunde filial eta instrumentalen eraztunaren pisuaren gehitzea ez da oinarrizko bazkide zuzendari harremanean neutrala (Chaves 1999).
|
|
|
Globalizazioak lehia baldintza berriak ekarri eta merkatuaren presioa areagotu egin
|
du
kooperatiben gain, eta, horrek, eredu alternatiboak garatzeko aukerakmugatu ditu. Baina, beste aldetik, garai hauetan agerian geratzen ari dira kapitalismo globalaren garapen ereduaren emaitza sozial, ekologiko eta kulturalak, etakooperatibak badu aukera enpresa eredu alternatiboa izateko.
|
|
|
kasu honetan, Kontseilu Errektoreak edo Artezkaritza Kontseiluakizanen du enpresaren gaineko kontrola. Are gehiago, ahalmenen delegazioarenbidez, zuzendaritzak eskuratu ohi
|
du
kooperatibaren kudeaketaz arduratzekoeskumen zabalena. Gorago aipatu dugun bezala, kooperatiba elkartean saihestuezinezko dikotomia gertatzen da:
|
|
2007
|
|
|
Duela zenbait urtetik, Avilako Unibertsitate Katolikoan gizarte ekonomiari eta immigrazioari, gizarte erantzukizunari, enpleguari edo landa garapenari buruzko ikerlana egiten dugu. Argitaratu den azken liburuak merkatuko gizarte ekonomiaren egoera aztertzen
|
du
kooperatibak, lan sozietateak, gizarteratze enpresak, mutualitateak edo enplegu zentro bereziak, baita ez merkatuarena ere Gaztela eta Leongo elkarte eta fundazioak. Ondorioetako bat da gizarte ekonomiako enpresak biztanleria faltagatik oso pobretutako eskualdeen garapena bultzatzen ari direla.
|
|
2008
|
|
|
Horrexegatik, kontzeptuen ikuspegitik, guztiz onargarria ematen
|
du
kooperatiba jarduera urte batzuen erreferentzia baten arabera neurtzeak, edo gutxienez irizpide hori estatutuetan zehazten ahalbidetzeak, nahiz eta urte kopurua mugatua izan (adibidez, 5 urte gehienez).
|
|
2010
|
|
|
Mondragon Assemblyk 2010eko ekitaldia 22 milioi euro baino gehiagoko fakturazio kontsolidatuarekin (Aretxabaletako lantegiko jarduera, Orangekoa Frantzia, Querétarokoa Mexiko eta Stockachekoa Alemania barneratuta) amaitzea aurreikusi zuen, 160 lagunek osatzen duten langile taldearekin. 2011 urtera begira, aurreikuspenen arabera, 35 milioi euro inguruko negozio zifra lortuko
|
du
kooperatibak; aurreko urteko datuekin alderatuta, igoera %40koa izango litzateke.
|
|
2011
|
|
|
Bestalde, euskarazko oinarrizko maila eskatuko dietela jakinarazi du Garciak, eta behin martxan jarritakoan euskarazko zein gaztelaniazko zerbitzuak eskainiko dituzten «familia habiak» izango direla.Zerbitzua eskaini ahal izateko, zaintzaileak bere etxea egokitu du, haurrentzat beharrezkoak diren baliabideak izan ditzan; besteak beste, beharrezkoa izango da telefono zerbitzua, haurrak atseden hartzeko eta zaintzeko toki egokiak, umeak aldatzeko beharrezko tresnak dituen komuna izatea eta ez du egon suzko berogailurik, ezta tximiniarik ere.Proiektuari ekiteko, lankidetza hitzarmen bat sinatu du Enplegu eta Gizarte Gaietarako Sailak Agintzari gizarte ekimeneko kooperatibarekin. Arlo horretan esperientzia
|
du
kooperatiba horrek, eta «familia habia» horietako proiektu pedagogikoa bultzatzeaz arduratuko da.Oraingoz, bi zaintzaile aukeratu dituzte, Bilbon, baina aukeraketak aurrera darrai, irailean zerbitzuak eskaintzen hasiko baitira Bizkaiko bost etxetan. 2012an proiektua Arabara eta Gipuzkoara zabalduko dute.
|
|
|
9.524 milioi eurorenak izan ziren. Datu baikorrak direla azaldu du Goienetxeak, eta azpimarratu
|
du
kooperatibena «krisi egoeretara ongien egokitzen den eredua dela». Horretan bat etorri da Felipe Yarritu Eusko Jaurlaritzako Gizarte Ekonomiako zuzendaria ere, «zikloen aurkako eredua» dela eta «krisi garaian ere hazten jarraitzen» duela adierazi baitu.Urtetik urtera hazten doan eredua da kooperatibena.
|
|
2012
|
|
|
‘Besteek har ditzatela erabakiak’ esaldiarekin laburbiltzen den jarrera oso zabalduta dago. Kooperatibetan ere badaude horrelako pertsonak, ez pentsa libratzen garenik.Zortzi pertsonatik batek harremana
|
du
kooperatibekin, baina oraindik kooperatibekiko ezjakintasuna handia da. Zelan gaindi daiteke hori. Informazio falta asko dago.
|
|
2013
|
|
|
Horietatik hamabosti dagoeneko aurkitu diete beste enplegu bat Mondragoneko beste kooperatiba batzuetan. Beste 22entzat irtenbide bat bilatzeko asmoa
|
du
kooperatibak. Etxetresnetarako, Poloniara Euskal Herrian ez, baina Polonian etxetresnak egiteak etorkizuna duela uste dute Oiartzungo kooperatibako arduradunek, jada Europako ekoizle handiena baita herrialde hura.
|
|
|
Kooperatiba bat eratzeko eskatzen den bigarren baldintza da gutxieneko bazkide kopurua. EAEn gutxieneko bazkide kopurua bost izatetik hiru izatera pasatu zen (1993 urtean.) Kooperatiba txikien eraketarako, are gehiago murriztu zen, eta gutxieneko bi bazkide eskatzera pasatu zen (2000 urtean.) Brasilgo Kooperatiben Legeak hogei bazkide eskatzen ditu eta kopuru hain handia izateak eragotzi eta zaildu egiten
|
du
kooperatibak eratzea.
|
|
|
Ez da komeni kooperatiben erregistroa Junta Komertzialetan eramatea. Junta Komertzialek enpresa izaera dute eta horrek eragotzi egiten
|
du
kooperatiben bereizgarriak ulertzea. Berezitasun horiek kontuan hartu gabe, ezinezkoa da kooperatiben erregistroa erraztea.
|
|
|
Brasilgo kasuan kooperatibek Junta Komertzialetara jotzen dute eta OCBk eragina duenez horietan, zaildu eta eragotzi egiten
|
du
kooperatiben eratzea. Egin ditugun elkarrizketek agerian utzi dute OCBk baliatu egiten duela urteetan pilatu duen esperientzia eta duen ezagutza esparru honetan, kooperatibek jo dezaten bertara laguntza eske.
|
|
|
Fagor Etxetresnetako zuzendari nagusiak azaldu zuenez, 859 milioi euroko zorra
|
du
kooperatibak; herena, banketxeekin.
|
|
2014
|
|
|
Kooperatiban lanean daramatzaten urteei dagokienez, aldiz, galdetegiari erantzundako% 28,12k 6 urte baino gutxiago darama kooperatiban lanean. Gainerako% 71,87ak 6 urte baino gehiagoko antzinatasuna
|
du
kooperatiban.
|
|
|
– Bazkide batek aipatu
|
du
kooperatibako giroan eragina izan duen gertakari bat: «Behin behineko bazkideen gaian bozketek ezohiko emaitzak eman zituzten, eta Kontseilu Errektoreak ezohiko Batzar Orokor bat egitea erabaki zuen.
|
|
|
Azken uzta 60 tonakoa izan da eta orain arte herrialde barruan bakarrik saldu badute ere hasita daude Mexikora eta Italiara kakao ekologikoa saltzen. Hala, 150.000 dolarreko diru sarrera izan
|
du
kooperatibak.
|
|
|
4 Langileen lana bermatzeko helburua
|
du
kooperatibak sorreratik, lanak duintasuna eskainiko dielakoan. Hedapen internazionala gertatzean, kooperatiben idearioarekin lehen kontraesanak azaleratuko ziren.
|
|
2015
|
|
|
Gisa honetan mintzo zen elkarte hori VI zabaldutako oharrean: Herri Komunikabideak Kooperatiba Elkarteak ohar honen bidez jakinarazi nahi
|
du
kooperatiba honek argitaratzen duen Asteon telebista aldizkariaren ekoizpenean behin behineko etena egitea erabaki duela ezustean harrapatu duen egoera batek eraginda: aurreikusitako laguntza publikoak ez jasotzeko arrisku handia dagoela adierazi zaie oraintsu kooperatiba honetako ordezkariei.
|
|
|
Egunkari bihurtzea da agerkari honen helburu hurbila. Horrez gainera, GoiTb eskualdeko telebista kudeatzen
|
du
kooperatibak: 30 orduko emisioa eskaintzen du astean eta 60.000 pertsonakoa da haren balizko ikusle multzoaren kopuru gorena.
|
|
|
Mondragon Linguak AEBetako Global Word Inc. enpresa erosteko eragiketa itxi du. Horrenbestez, nazioartean bere burua ezartzearen aldeko apustu garbia egin
|
du
kooperatibak.
|
|
2016
|
|
|
Etxetresnagile historikoaren porrota ez zen alferrik izan, bistan denez.Horiek horrela, Arrasateko kooperatiben taldea berrikuntza sakona egiteko prestatu da, hala eguneroko jardunari begira nola filosofiaren zenbait aldagairi begira; nahiz eta fundaziotik oinarrian dagoen eraldaketa soziala ez den ukitzen. Aurrerantzean, autoexijentziak izan
|
du
kooperatiben bandera. Mondragonek dio bazkideek «jabeak eta langileak direla», enpresetako protagonistak, eta «izaera bikoitza» ezin dela inondik inora ahaztu.Enpresen arteko harremanei dagokienez, eta zehazki haien arteko elkartasunari dagokionez, badira berritasunak.
|
|
|
Aurtengo bonuarekin, zortzi kontzertu daude doan, eta arte eszenikoetako emanaldiak, berriz, erdi prezioan. Langabeei, gazteei eta erretiratuei %30eko beherapena ere egiten diete.Sanagustin kulturguneaz gain, Soreasu antzokia kudeatzen
|
du
kooperatibak 2014tik, deialdia irabazita. Kultur eskaintza banatzea lortu du modu horretan kooperatibak.
|
|
|
Javier Oleaga Oñatin jaio zen, 1964an, eta goi mailako industri ingeniaria da Bilboko Ingeniari Eskolatik. Bere ibilbide profesionala Copreciri lotuta egon da, eta hainbat kargutan jardun
|
du
kooperatiban eman dituen 26 urteetan. 1990ean hasi zen lanean, Kalitateko zuzendari karguan.
|
|
2018
|
|
|
Fagor Etxetresnak eta Edesa kooperatibetako borondatezko ekarpenen auzian, Bergarako Epaitegiak atzera bota du 900 bazkide ohi inguruk Mondragon Taldearen kontra aurkeztutako auzi kolektiboa, preskribatuta dagoela iritzita. Epailea ez da mamian sartu eta atzera bota
|
du
kooperatibako langile ohien talde batek jarritako galdea. Aldi berean, Mondragon Taldea absolbitu du.
|
|
|
Arrasatek, mundu mailan kooperatibismoan erreferente izanik, eskarmentu handia
|
du
kooperatibak sortzeko garaian eta Udal gobernuak aukera paregabea ikusten du etxez etxeko laguntza kooperatiba baten bitartez eskaini ahal izateko.
|
|
2019
|
|
|
Lagundua izanen den xedea hiru hamarkadetan bederen bideragarri izanen diren oihan eremuetan kokatuko da, eta Sugaraik jakinarazi du epe horretan, bere kalkuluen arabera, 5.000 tona karbono" konpentsatuko" lituzkeela. G7 gailurreko antolakuntzaren diru laguntzaz gain, beste enpresa batzuen mezenasgoak ere lagunduko
|
du
kooperatiba, hala nola Adecco, La Poste, Sedepa eta Agour gasnategiak, karbono apaleko labela dela medio.
|
|
|
Danobat taldearen fakturazioaren %8 ikerketa eta garapeneko inbertsioarako baliatzen
|
du
kooperatibak urtero. Bergarako fabrika da estartegi horren azken adibidea.
|
|
2020
|
|
|
Maketatzaile eta diseinatzaile grafiko lanetan arituko den langile baten bila dabil Aiaraldea Kooperatiba Elkartea. Lanpostu hori ebazteko sortuko
|
du
kooperatibak, etorkizun batean egon daitezkeen bestelako beharrei begira ere erabiltzeko.
|
|
|
kooperatibako kideek orain arte eginiko lanketaren emaitza aurkeztu zuten duela astebete, orain arte gaztetxe izan den eraikinera joandakoen aurrean. Balantze positiboa egin
|
du
Kooperatibak. Adin ezberdinetako 20 bat lagunek parte hartu dute prozesuan zehar.Gogoan izan, udazkenean zehar, auzotarren beharrak biltzearekin batera, Akerra eraikina txokoaldetarren bilgune izatea proposatu zen.
|
|
2021
|
|
|
Gaur gaurkoz egia den operazioa, ordea, Mediterraneoan egindakoa da. Aspaldian ari zen bilatzen erosle bat han, eta lehiakideen artean interes handia piztu
|
du
kooperatibaren ekimena. Bon Preu taldearekin negoziazio bat ere egon da otsailera arte, baina emaitzarik gabe.
|
|
|
Azaldu dutenez,' Euskaraz izango gara' lemak modu argian jasotzen
|
du
kooperatiba taldearen erabakia eta konpromisoa. Danobatgroup industria taldea espezializatuta dago makina erreminten fabrikazioan, balio erantsi handiko osagaien fabrikaziorako garapenetan, giltza eskura erako ekoizpen sistemetan eta zerbitzu teknologikoki aurreratuetan.
|
|
|
Zuloagak uste
|
du
kooperatibak ehun urtean zehar eutsi diola hasierako helburuari, eta garai berrietara egokitzeko «etengabeko ahalegina» egiten ari dela, gainera. «Gurea ez da ohiko janari denda.
|
|
|
Goiener ingurumenarekin konpromisoa daukaten pertsonek osatzen dute; kontsumo arduratsua sustatzen
|
du
kooperatibak, kontzientziazio eta informazio ekintzak eginez. Hortaz, Goienerren eginkizuna da oinarrizko ondasun baten, energiaren, kontrola berreskuratzeko herritarren eskaera bideratzea.
|
|
2022
|
|
|
Izan ere, fundazioko kideak ziurtatu zien bidaia «aberasgarria» izanda ere aurretik prestatu beharra zegoela; besteak beste, definitu behar zen emakume horiekin aritzeko bakoitzak zer arlotan lagun zezakeen. «Bi semeek, Julenek eta Anttonek, informatika eta sare sozialak kontrolatzen dituzte, eta erabaki zuten horretan jardungo zutela; senarrak, Josuk, ondo ezagutzen
|
du
kooperatiben mundua, eta hango fundazioko kideekin arituko zen lanean, zer egin zezaketen pentsatzeko», azaldu du Gardokik. Hala ere, bere zeregina ez zegoen horren zehaztuta, eta, lehen proposamenetako bat emakumeei abrikotak jasotzen laguntzea bazen ere, azkenean erabaki zuten xaboiak egiten eta josten erakuts zezakeela.
|
|
|
«Ez diogu ezertxo ere botatzen; hemen ez dago hauts magikorik: gure olioa oliba zukua baizik ez da», argi utzi nahi
|
du
kooperatibako presidenteak. Ura bai, olibak garbitzeko ura erabiltzen dutelako ñabardura egin du:
|
|
2023
|
|
|
Konfekoopek ez luke Lanbideko administrazio kontseiluan egon behar. Patronalak erabat baztertu
|
du
kooperatibek ordezkaritza izatea enplegu politika aktiboak eztabaidatzen diren mahaian, eta hori bermatzen duen artikulua Enplegu Legetik kentzeko eskatu du. Izan ere, haren ustez «lokaztu» egiten du dena, eta ez dator bat nazioarteko legediarekin.
|
|
|
Eusko Jaurlaritza, sindikatuak eta patronala; orain arte bezala. Ordea, legeak aurreneko aldiz egiten
|
du
kooperatibek ordezkaritza izateko duten aukeraren aipamena, nahiz eta ez duen parte hartze hori bermatzen. Zehazki, 92.3 artikuluak dio «lankidetza akordioak» sustatuko direla parte hartze hori egikaritzeko, betiere, hiru hankako mahaiaren antolaketa errespetatuta.
|
|
|
35 milioi euroko aurrekontua gorde du taldeak horretarako. Eusko Jaurlaritzaren laguntza ere jaso
|
du
kooperatibak, Bilakatu programaren bitartez.
|
|
|
Zer garrantzia
|
du
kooperatiben arteko saretzeak, elkarrekin lan egiteak?
|
|
|
Ez ziren hala, ordea, baizik eta eperik gabeko produktu bat, errentagarritasun bat bermatuta zuena —Euriborra gehi %3 eman zien Eroskik lehen bi jaulkipenetan, eta Euriborra gehi %2, 5 2007koan—. Hainbat urte iraun zuen ika mika garratz baten ondoren, Eroskik ekarpen horiek erosteko eskaintza egin zuen, eta erosleen gehiengo batek onartu egin zuen. Egin ez zutenei interesak ordaintzen jarraitzen
|
du
kooperatibak.
|