|
2004
|
|
|
“Lehenengo aldia da hartzaile kimiko jakin batek giza izerdiaren usain jakin bati erantzuna ematen digula”, dio John Carlson ek, Estatu Batuetako unibertsitate horretako biologia molekularreko sailekoak. Aurkikuntzak aukera ematen
|
du
intsektu arriskutsua harrapatzen duten uxagarriak eta sistemak sortzeko. Azken helburua malariaren eragina murriztea izango litzateke, batez ere planetako eremu tropikaletan eta, bereziki, Afrikan, han pilatzen baita heriotzen %90, gehienak haur eta nerabeengan.
|
|
2005
|
|
|
Eta elikadura ohitura horiek Europan oro har iraun ez duten arren, beste esparru batzuetan sukaldaritza kulturari eta herrien biziraupenari ere eutsi zaie. Adibidez, Txinak historia luzea
|
du
intsektuak elikatzeko erabiltzen. Gaur egun, oso preziatuak dira zetaren zizareak kapulua, eskorpioiak eta burruntziak irundakoak ditu, eta oso ezagunak dira Balin, Laosen, Japonian eta Thailandian.
|
|
2006
|
|
|
Aipatu europar arteztarau horrek babespen alorrean ez
|
du
intsektu polinizatzaile bakar bat ere jaso (nahiz horrelakoak funtsezkoak diren lore eta landareen hedapen prozesuetan), ezta urtero urtero Europa eta Afrikaren arteko bidaia egiten duten milioika intsektu horiek, ezta ekosistema mediterraneoaren bereizgarri diren intsektu guztietatik bat bera ere...
|
|
|
Irudia: CONSUMER EROSKI Spencer Behmer Texasko Unibertsitateko entomologoak azterketa bat egin
|
du
intsektuek karbohidratoei buruz egiten duten kudeaketari buruz, haien metabolismoa hondatu gabe hainbeste jatearen arrazoia interpretatzeko. Guk bezala, intsektuek ere karbohidratoak eta proteinak behar dituzte bizirik irauteko, hainbat elikadura iturritatik lortzen baitituzte.
|
|
2007
|
|
|
Oso gomendagarria da substratuaren gainean luzaroan sakabanatutako ongarriak erabiltzea, nahiz eta produktu horiek modu eraginkorragoan eragin ahal izateko lurra busti behar den aplikatu aurretik eta ondoren. Ez da ahaztu behar ongarriak ez direla balizko izurriteei erasotzen dieten produktu fitosanitarioak, eta horrek esan nahi
|
du
intsektuak dauden zaintzen jarraitu dela, eta, beharrezkoa bada, intsektizida sistemiko berezi bat aplikatu zaiela alea erasotzen bada. Rododendrondoak erdismoan kokatuta egotea eta haizetik babestuta egotea gustatzen zaie arazorik gabe hazteko, baina beroa gehiegizkoa ez bada, leku eguzkitsuagoak ere bila daitezke.
|
|
2010
|
|
|
Udako sasoia aisialdiko denbora, bidaiak, hondartzako egunak eta aire zabaleko otorduak dira, istripuen eragina biderkatzen dutenak. Garrantzi handia
|
du
intsektu edo marmoken ziztadei, traumatismoei eta tenperatura altuen ondorio kaltegarriei aurrea hartzeak, hala nola bero kolpeari eta deshidratazioari, bai eta murgiltze bidezko itoaldiei ere. Batez ere funtsezkoa da haurren eta zaharren kasuan, horiek baitira ahulenak.
|
|
2014
|
|
|
Espainian, hegoaldean eta erdialdean eragin handiagoa du. Kantauriko erlaitzak ez
|
du
intsektu bektorearen garapenerako baldintzarik, eta, beraz, eragin txikiagoa dago. Leishmaniosia katuetan, eltxo batetik transmititua Fleboila, gaixotasunaren intsektu transmititzailea, ingurumen baldintza jakin batzuekin dago aktibo:
|
|
2016
|
|
|
2 Munduko giza elikadurari laguntzea Labezomorroak edo zigarrak bakterio erresistenteen kontrako botika berrietarako balio dezakete 2050ean, 9.000 milioi pertsonak har dezakete parte. FAOk uste
|
du
intsektuek, beren kabuz, ez lituzketela konponduko munduko elikaduraren erronkak, eta, beraz, modu jasangarrian, gosearen eta desnutrizioaren aurkako borrokan potentzial guztia aprobetxa daitekeela. Planeta osoko 2.000 milioi pertsonen dietaren parte direla gogorarazi dute arduradunek.
|
|
|
Planeta osoko 2.000 milioi pertsonen dietaren parte direla gogorarazi dute arduradunek. José Miguel Mulet Valentziako Unibertsitate Politeknikoko (EHU) irakaslea eta elikaduran aditua da, eta azaldu
|
du
intsektuak haztea «energetikoki errentagarriagoa dela odol hotzekoa izatean», baina haren orokortzeak hainbat erronkari aurre egin lieke. Muleten arabera, basa intsektuak erabiltzeak arriskuak izan ditzake aurrez ez zirelako hautatu, eta ekosistemak alda litezke funtzio bat betetzen duten lekuetan.
|
|
2018
|
|
|
Beste abantaila bat da zuhaitz baten paretan edo enborrean ainguratu daitekeela, eta, beraz, lorategian hobeto integratzen dela, baldin eta lorategia badu. 4 Ezti lantegia Francesco Faccin diseinatzaile italiarrak mikroarkitekturako proiektu bat sortu
|
du
intsektu garrantzitsu hauentzat. Erlauntz honen ereduak erleek eztia ekoizteko behar dituzten baldintza naturalak irudikatzen ditu, eta erlezainak eztia biltzeko behar dituzten baldintzak.
|
|
2021
|
|
|
Han ak Nola tratatu hozka egiteko “Edozein pozoi mota da arriskutsua”, azaldu du UCMko irakasleak, nahiz eta erreakzioak banakakoak izan, “pertsona bakoitzaren ahalmen immunearen mende baitaude”. Biologoak gomendatzen
|
du
intsektu arriskutsu bat ziztatu edo hozka egiten badizu, “dagokion animalia hartzen saiatu behar duzula, zehatz mehatz jakiteko zein espezie den, eta arriskutsua bada, dagokion antidotoa bilatu behar duzula”. Gainera, kasu honetan, ziztada urarekin eta xaboiarekin garbitu behar duzu, eta antiinflamatorio eta analgesikoekin tratatu, behar izanez gero.
|