|
2008
|
|
|
Baina, azkenean, gizon txikia handi bihurtzen da, eta denen heroia izango da. Hori hemen irakurtzeak ez
|
du
ikuslea zapuztuko, filmaren narrazioak berak oso erraza egiten duelako amaiera asmatzea, ikusten hasi eta gutxira (eta, bai, topikoa borobiltzeko, neskarekin ezkonduko da). Mila aldiz erabilitako eskema da, baina ikusleen garunean behar diren neuronak pizten ditu, antza.
|
|
|
Sentsazio gozoa utzi
|
du
ikusleen artean Hirokazu Kore eda zuzendariaren Aruitemo, Aruitemo filmak
|
|
|
Hau da, ondarea ez da gela batean gorde beharreko zerbait. Ondarea transmisio gaitasuna da, esperientziak igortzeko balio
|
du
ikusleek esperientzia berriak izan ditzaten. Ikuspegi horren arabera, arte zentroek egiten dutena hitzaldiak, kultura ekimenak... arabarren ondarearen barruan dago, esperientziak sortzen dituztelako.
|
|
|
Programak harrera beroa izan
|
du
ikusle aldetik Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan: azkeneko bi igandeetan, 191.000 ikusle (duela bi astekoa egunean gehien ikusitako saioa izan zen).
|
|
|
Zer aurkituko
|
du
ikusleak gaur zuen ikuskizunean?
|
|
2009
|
|
|
Trainspotting ekin famatu bazen, eta mota eta giro guztietako filmak egin baditu ere, Danny Boyle zinema zuzendariak inoiz ez
|
du
ikusle gehienen onespena jaso. Film independentearen etiketapean sailkatuta, areto handienetatik kanpo sentitu da orain arte, eta, kontatu dituen istorio gogorrak direla eta, baita sari handietatik kanpo ere.
|
|
|
Alfred Hitchcock maisua zen bere pertsonaien gainean zalantzaren itzala luzatzen horretan eredugarria da Joseph Cottenen osaba Charlie, eta arraroa badirudi ere, Doubt filma ez dabil zuzendari britainiarrarengandik oso urrun. Shanleyk lortuko
|
du
ikuslea zalantzaz betetzea; izan ere, noren alde egin behar duen ez du esanen, eta hori, jakina, deserosoa da dena argi nahi dutenentzat. Gainerakoentzat, berriz, zirraragarria.
|
|
|
Drama gordinean murgilarazten
|
du
ikuslea Bierrek, zorrotz, bi elementuz baliatuz: soiltasunaz eta gizatasunaz.
|
|
|
Miarritzeko Theatre des Chimeres antzerki taldeak Les enfants d' Arcadie bere azken antzezlana aurkeztuko du gaur eta bihar Anhauzen (Nafarroa Beherea). Obrak, umorez eta bizitasunez, iluntasunetik itxaropenera eramango
|
du
ikuslea.
|
|
|
Eastwoodek interpretatzen duen poliziak badu Harry zikinarekin antzekotasunak, eta hori eszena batean baino gehiagotan sumatuko
|
du
ikusleak. Hori bai, ukitu tuntuna ere badu polizia honek, eta umorea jartzen dio zintari.
|
|
|
Izan ere, Winterbottomek inkonformismoa du ogibide eta deseroso sentiarazi nahi
|
du
ikuslea. Hala, The Shock Doctrine dokumentala du azken filma.
|
|
|
Harridura aurpegia jarriko
|
du
ikusleak Mein F, hrer sailkaezin hori ikusita. Barre egiteko asmo sanoaz aretoan sartu eta negargura eraginen du filmak; ez drama bat delako, baizik eta irentsi duena guztiz dramatikoa delako baizik.
|
|
|
Zer aurkituko
|
du
ikusleak kontzertu honetan?
|
|
|
Lanak ez du helburu moral jakinik, Aristegik ez
|
du
ikuslearen kontzientzia astintzeko asmo berezirik. –Gertakariak nolakoak izan ziren kontatu nahi dut, eta belaunaldi berriek ezagut ditzatela, jabetu eta berriz gerta ez daitezen.
|
|
|
Ezinegonak eta tentsioak hor jarraitzen dute, baina dagoeneko d, j? vu efektu bat sentitzen
|
du
ikusleak.
|
|
|
Urrian ETB1ek 2009ko hilabeterik txarrena izan
|
du
ikusle datuei erreparatuta: %2, 8ko ikusle kuota.
|
|
|
90eko hamarraldian zinema independenteak sona hartu eta negozio bilakatu zen. Horregatik, oraindik ere Shadows ek harritu egiten
|
du
ikuslea.
|
|
|
Ikuspuntu Zinema Dokumentaleko Nazioarteko Jaialdian ikusi ahal izango diren 21 dokumentaletako bat Antoine Boutet frantziarraren Le plein pays da. Frantziako baso batean bizi den ermitau ero baten istorioan sartzen
|
du
ikuslea Boutetek, protagonistaren bizieraren inguruko argibideak emanez. Haren eroaldia erakusteko, baliabide ugari erabiltzen ditu Boutetek:
|
|
2010
|
|
|
Hain zuzen, Galloren pertsonaiak ez
|
du
ikusleen errukirik nahi. Vincentek ez luke horrelako rolik onartuko, aitortu zuen Torrents of Spring en (1989) zuzendariak.
|
|
|
Gaztetu egiten du lan honek. Obrak irauten duen bitartean haurtzarora bidaiatuko
|
du
ikusleak, gaineratu dute aktoreek. Besteak beste, antzezlanaren oreka eta argiztatzea azpimarratu dituzte.
|
|
2011
|
|
|
Eta horrek hauskor itxura ematen die. Edozein unetan eror daitezkeen sentipena izango
|
du
ikusleak. Mugimendu estatikoaren adibide dira.
|
|
|
Brancusiren X printzesa ko ardatz bertikala ere poliki eroriz doan bezala. Izan ere, eskulturaren ibilbidea aldatu zuten artista biek.Serraren Zirkuitua rekin topo egingo
|
du
ikusleak segidan. Aretoko espazioa «modu erradikalean» mozten duten altzairuzko xaflak dira.
|
|
2012
|
|
|
Gela hartatik kanpo ikus daitezke erakusketa osatzen duten azken lanek. Eskaileratan behera eginda aurkitzen
|
du
ikusleak Bauhausen eragina duen mahaia eta Miguel de Unamunoren bustoa. Azkenik, artistaren lan monumentalak ikus daitezke, Arte Eder museoko parterrean eta ate ondoan.
|
|
|
Dozenaka kateren lehian, ETBko euskarazko eskaintzak oso erakargarria behar
|
du
ikusleak bereganatzeko. Euskal ikuslea ETB1ekin identifikatua sentiarazteko, katea berea sentitzeko, aldeko faktore askok bat egin behar dute.
|
|
2013
|
|
|
Banaketaren arazoak larria izaten jarraitzen du egunotan, eta horregatik, Internet beharrezkoa suertatzen da, kasu askotan film horiek publikoari ezagutzera emateko modu bakarra delako. Film interesgarri ugari bide ertzean gelditzen dira, eta jaialdi eta zineklubek horiek guztiak berreskuratzea ezinezkoa dutenez, Internetera jo behar
|
du
ikusleak nahitaez. Weekend en kasua, hortaz, ezohikoa da.
|
|
|
Pertsonaiaren lekuan Ruedak idatzi du filmaren gidoia ere, eta kontaketa berezia egin nahi izan duela dio. Protagonisten lekuan jarri nahi izan
|
du
ikuslea. «Hasieran, maiz egiten du kontakizunak aurrera eta atzera denboran, eta, pertsonaiak bezala, galdu xamar senti daiteke ikuslea tarte batez.
|
|
|
Ekitaldia irailaren 27an egingo da Donostiako Belodromoan. Eric Crosland eta Dave Mossop kanadarren Into the Mind lanak ametsa eta errealitatea bereizten dituen marra lausotzen du, eta behin betiko mendia igo eta eskiatu nahi duen eskiatzailearen pentsamenduetan murgilduko
|
du
ikuslea. Thomas Dirnhofer austriarrak zuzendua da Cerro Torre A Snowball s Chance in Hell. David Lama mendizale eta eskalatzaile austriar dohatsuak Cerro Torre mendiko hego ekialdeko hegala eskalatzea du helburu.
|
|
|
Kameraren mugimendu koreografikoek efektu sinesgarri lasaigarria lortuko dute. Horri esker, enpatia handiagoa sentituko
|
du
ikusleak, eta, era berean, areagotuko da istorioaren errealismoa. Hori baita nabarmendu beharreko beste alderdietako bat:
|
|
2014
|
|
|
Baina Vallesen sinbolismo samurrak beste era askotan azaleratu da, eta, horrela izanik, eskeleto bat egon da besaulkietariko batean eserita, dantzariek beraiek zabaldu dituzte hasierako unean eszenaurreko gortina handiak, Europako mapa lizundu batek dekoratu du alboko bazter bat eta ispilu hautsi batekin osatu da panorama. Hitza, dantza, interpreteen presentzia eszenikoa eta denon intereseko gogoeta sakonak jarraitasun baten antzera uztartzen dira Matarileren lanetan, eta bide horretatik ederki lortzen
|
du
ikusleen baitan sartzea eta euren gogoan eragitea. Kasu honetan, gainera, oso rol indartsua jokatu du dantzak, maila gorenera heldu dena Monica Garcia, Nuria Sotelo eta Rut Balbisen solo kementsu, aske, desesperatuetan.
|
|
2016
|
|
|
Zehaztasun ia osoko sistema omen da, tenisean erabiltze direnak bezalakoa. Eta are garrantzitsuagoa dena, ez
|
du
ikuslea gogaitzen.Gustatu ala ez, familiakoa. Ioanis Burusisek min imintzioa egitea nahikoa izan du, sasoi osoan zehar, bere kideak eta Baskoniako zalegoa aiene batean ipintzeko.
|
|
2017
|
|
|
2017an amaituko denetako bat Girls izango da. HBOk otsailaren 13an jarriko
|
du
ikusleen eskura seigarren eta azkeneko denboraldia. Movistar+ en ere ikusi da egun beretik?. Otsailaren 20an, berriz, beste bi telesail estreinatuko ditu kateak: batetik, Big Litte Lies drama, Nicole Kidman, Reese Witherspoon eta Shailene Woodley aktoreekin.
|
|
|
Alfred Hitchcock-ek François Truffaut ekin daukan elkarrizketa liburuan, suspensearen eta ezustearen («suspense and surprise») arteko desberdintasuna aipatzen du britainiarrak. Filmeko bi lagun berbetan dabiltzala mahaipeko bonba oharkabean lehertzen bada, hamabost segundoko ezustean harrapatuko
|
du
ikuslea. Aldiz, bonba hori aurretiaz erakusten badigu, elkarrizketarekiko ikuspegia aldatuko zaigu, ezinegona sortuko digu, arreta esaten ari diren horretatik bonbaren arriskura doalako.
|
|
2020
|
|
|
Azkeneko zatiak gaur egungo garaira eramaten
|
du
ikuslea. Bertan, Kenyako Mau Mau matxinadaren ondorengoak azalduko dira.
|
|
|
Datorren denboraldia prestatzen ari gara jada». Gainera, Zabaletak aitortu
|
du
ikusle datu okerragoen beldur zirela, «egin duen eguraldi onaren eraginez».
|
|
|
«Antzerki lengoaia bikaina» baliatu izana ere nabarmendu du epaimahaiak: «Izan ere, lanak lortzen
|
du
ikuslearengana iristea, taula gainean oso baliabide gutxi izan arren. Eremu eszenikoa biluzik ageri da, eta, tramankulu bakar bat erabilita, erabateko transmisioa lortzen du.
|
|
|
Zuzendariak azaldu
|
du
ikusleari gogoetarako gune bat ireki nahi diola antzezlanak. Haren hitzetan, hor dago, hain zuzen, «obraren mamia».
|
|
|
Goirizelaiak aurrera begira jartzeko baliatu nahi baitu antzezlana. «Obrak aurrera begira jarri nahi
|
du
ikuslea, etorkizunera begira, errespetura eta tolerantziara. Euskal gizartearen bilakaera nolakoa den edo izan lukeen aztertu nahi du.
|
|
|
Datorren denboraldia prestatzen ari gara jada». Gainera, Zabaletak aitortu
|
du
ikusle datu okerragoen beldur zirela, «egin duen eguraldi onaren eraginez».
|
|
|
Datuek erakusten dutenez, futbolak bereganatzen
|
du
ikusle gehien telebistan, eta horren adibide izan dira aste honetan jokatu diren Espainiako Kopako finalerdietako joaneko lehiak: Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, Athletic Granada partidak %46, 5eko ikusle kuota lortu zuen asteazkenean —400.000 herritarrek ikusi zuten finalerdia osorik telebistaz—; Reala Mirandes partidak, berriz, %36, 4ko ikusle kuota izan zuen —285.000 ikus entzule— Bi kasuetan, eguneko emanaldietan liderrak izan ziren, alde handiz:
|
|
|
Berritzailea da, ordea, istorioa kontatzeko orduan Sam Mendesek erabili duen moldea, 1917 plano sekuentzia bakar batean kontatuta baitago. Modu horretan, zuzendariak lortu nahi izan
|
du
ikusleak lubakietako lokatzetan murgilaraztea.
|
|
2021
|
|
|
Nazi ehiztarien inguruko Hunters telesailarekin egin zen ezagun David Weil sortzaile estatubatuarra, eta bere nobedadea da Solos. Izenak zerikusi zuzena
|
du
ikusleek pantailan topatuko dutenarekin.
|
|
|
Eta aipatutako Hamlet-en gorbatak baldin baziren tresnarik erabiliena, Napoleon-en, berriz, armairuetako esekigailuak izan dira eszenatokiko jaun eta jabe, beste gauzen artean, esaterako, kapelu napoleonikoak ezin hobeki irudikatzen dituztelako. Esaldi laburrez osaturiko elkarrizketek erritmo arina lortzen dute, eta eszenatokiko biluztasuna —bertan dagoen foku zirkuluaz gain—, objektu simplez beterik dagoela antzematen
|
du
ikusleak aurrera egin ahala. Horietako bakoitzak, umeen jolasetan bezala, bere izatearen gainetik, talde honen eszenografiaren ildo nagusian beste zerbait irudika dezakeelako ustea dugu.
|
|
|
Zer aurkituko
|
du
ikusleak obran?
|
|
|
Horrez gain, badira eskultura batzuk ere. Horien guztien bitartez, artistak helburu
|
du
ikusleek obrekin eta sortzailearekin konektatzea eta zerbait sentitzea. Hark eginiko lanak ikusgai egongo dira abuztuaren 7ra arte, astelehenetik igandera bitartean.
|
|
|
Denetarik dago. Emozionalki, sekulako inpaktua
|
du
ikusleengan, oso testigantza gogorrak direlako, baina norbanako bakoitzak esperientzia desberdinak bizi ditu.
|
|
|
2022an aurkeztuko dute, baina oraindik ez dute zehaztu noiz. Aurreko denboraldietan bezala, 80ko urteetako estetikara eta girora eramango
|
du
ikuslea.
|
|
|
Hogei minututik behera irauten dute telesailaren bederatzi atalek, eta gidoia da euren indargune nagusia. Hasieratik harrapatzen
|
du
ikuslea eta aztoratzen ditu haren zentzumenak. Sortzaileek trebezia narratiboa baliatu, eta publikoa giza saminaren zurrunbiloan sartzen dute bete betean; ez diote uzten hortik ihes egiten.
|
|
|
Euskal kasuan, Aiete Oslo prozesuak huts egin ondoren, gizarte zibilak erabakitzen
|
du
ikusle izatetik aktore izatera pasatzea. Lokarrik eta Bake Bideak antolatutako 2013ko Foro Sozialak utzitako gomendioen inguruan lehen akordio politiko eta sozial zabala lortu zen.
|
|
|
Franzek maisuki gidatzen gaitu oinaze horretatik; presarik gabe, epaitu gabe. Bi orduz lortzen
|
du
ikusleak arretaz jarraitzea gela batean lau pertsonaiek duten elkarrizketa, bi orduz eztarrian korapilo bat dugula. Eta gidoi bikain bat eutsi eta borobiltzen:
|
|
2022
|
|
|
Un monde filmean, Laura Wandel zuzendariak kamera sorbalda gainean erabiltzea hautatu du, ia kontaketaren protagonismo guztia Noaren aurpegieran utziz. Horrela, sentsazioen gordina ia bere larruan bizi
|
du
ikusleak, eta apenas ikusten den erasotzaileen aurpegirik ere. Helduak ere ez dira askotan azaltzen, eta ematen du, hain zuzen ere, beste mundu batean bizi direla.
|
|
|
Handiagoa eta aberatsagoa den norbaiti ikusitakoak errepikatzen badituzu, tira: zuk ezer esan gabe ere berdin jakingo
|
du
ikusleak zein erreferentziatatik edan duzun. Zu baino txikiagoa eta txiroagoa den beste inoren formula berrerabiliz gero, aldiz, ezinbestekoa behar luke haren lana aipatzea, edo, bestela, bide pribatuen bidez eskatzea baimena:
|
|
|
I Will Sculpture God, Grim and Benevolent piezan. Kulumbegashviliren Captive k pertsonaia baten mundu intimoan murgilduko
|
du
ikuslea. Eta Lacuestak zentsurari buruzko lan bat sortu du:
|
|
|
ikusezina ikusaraztea. Arreta gauza txikietan jartzera behartuko
|
du
ikuslea horretarako. «Interesgarria iruditzen zait erlea lore batera hurbiltzen den unea garrantzitsu bilakatzea; hala dela uste dut».
|
|
|
Beltzak, zakil ez hain handientzat egokiena, publizitateak iradokitzen duenaren arabera. Iragarkiak harritu egin
|
du
ikuslea. Izan ere, gazte beltzak zuriak baino tamaina handiagokoa duela espero du.
|
|
|
Zehazki, hiru erakusketa atonduko dira gaiaren inguruan: batetik, Katsuhiro Otomoren Akira manga klasikoari omenaldi bat eginen diote Iruñeko Arte eta Goi Mailako Diseinu Eskolako ikasleek, argitalpenaren 40 urteurrenean; bertzalde, Odaiba manga eta japoniar kulturan espezializatutako nafar argitaletxeak atonduko du beste erakusketa bat; eta, azkenik, Mone Sakihara ilustratzaile japoniarrak shunga estilora eramanen
|
du
ikuslea. Urte anitzetan, Japoniako arte erotiko hori debekatuta egon zen, eta pieza batzuk berrinterpretatu ditu orain Sakiharak.
|
|
|
«Poesia hutsa da», adierazi
|
du
ikusleetako batek ahapeka, sukaldariak deskribapena bukatu duenean. Baina tokiko poesia da, nolanahi ere:
|
|
|
«Eraikinek ez dute hiriaren erdiguneko aretoek dituzten baldintzak; agian ez dira Arriaga antzokia bezain erosoak, esaterako». Baina uste
|
du
ikusleek ez diotela asko erreparatzen alde horri. «Leku horietara doazenean, badakite zenbat kostatu zaien arduradunei espazioa abian jartzea; egoera ulertzen dute».
|
|
2023
|
|
|
Lehorragoa da. Desosegu handiagoa sorrarazten
|
du
ikuslearengan; hispaniar uruguaitar baskoak, berriz, gore estiloarekin joko (eta maiz, jolas) egiten du. Krudelagoa da, nik uste, israeldarraren bukaerako irudia, eta igual (ez dakit), esperantzarako zirrikitu estu bat uzten du Hegoalde gurean ikusgai denak.
|
|
|
«Ez dakit zer ordu den, amaitzen joan dugu», esan du halako batean musikariak. «Goiz da oraindik, lasai», oihu egin
|
du
ikusle batek publikotik. Barre egin dute bi artistek, eta Sarrionandiaren errezital batekin eman diote amaiera saioari.
|
|
|
Gaiak askotarikoak izango dira. Madariagak aipatu
|
du
ikusleei gai mardulagoen inguruan gehiago ikasten eta jakiten lagundu nahi dietela, esperientzia jakinetatik abiatuta betiere, «iritzi osatuago bat» eduki dezaten.
|
|
|
Istorioa edo filmaren alde narratiboa bainoago, kritikak alderdi teknikoa eta zinegile ingelesak sortu duen giro misteriotsua goraipatu du. Filmak hasieratik kokatzen
|
du
ikuslea giro horretan: behe laino artean kokatutako etxe iluna, estilo gotikoko argiztapen urriko gelak, haizearen hotsa, pasillo luze hutsak, argazki zaharrak diruditen planoak.
|
|
|
Publimetro egunkari digitalean adierazi zuenez, «telesailaren arrakastaren atzean, estereotipoak hausteko gaitasuna dago». Ochoaren hitzetan, pertsonaien aniztasunak erakarri
|
du
ikusleen arreta. «Edertasunaz eta zatartasunaz hitz egiten da, baina zalantzan jartzen da emakumeek horiei kasu egin lieketen edo ez».
|
|
|
Emanaldi batzuk doakoak dira. Alderdi ekonomikoak asko mugatzen
|
du
ikusle kopurua?
|
|
|
Zeledonek bezala, euritakoa darama berak ere, baina LGTBI banderaren koloreez osatuta dago. «Orain botako dute, edo noiz?», galdetu
|
du
ikusleetako batek. Ironiaz eta barrez erantzun dio beste batek:
|
|
|
Arraroa izaten da azken abestira iritsi eta jendea geldirik egotea. Orokorrean, dantzatzen jarraitzen
|
du
ikusleak. Agian, abesti berriren bat joko dugu.
|
|
|
Herguerak alimaleko lana osatu du film luze iradokitzaile batean. Indiako rickshaw batean eramaten
|
du
ikuslea. Ipuin batean barrena eramaten du, imajinazioan hegan.
|
|
|
Gutierrezek nabarmendu du filma Euskal Herriko «argazki album baten modukoa» ere badela. «Filmak Imanol bizi izandako garaira eramaten
|
du
ikuslea. Ikus entzule asko islatuta sentituko dira».
|
|
|
Beste proiektu bat izango litzateke”, esan du ikuskizunaren zuzendari eta aktoreak. Hark, Garmendiaren antzera, uste
|
du
ikusleen hizkuntza ohiturek nabarmen eragiten dutela: “Gu, orain, Tafallan [Nafarroa] gaude zirkuarekin, jende gutxirekin.
|
|
|
Era horretan hautsitako testuaren ohiko tiraniak sano lasaitu
|
du
ikusleen gogoa, eta jarraian etorri diren baieztapenek are gehiago sakondu dute hasierako egoeraren bidez urraturiko ildoa. Izan ere, arazorik gabe aurreratu dizkigute emanaldian zehar gertatuko liratekeen kontu eszeniko batzuk —«honek dantza bat egingo du punta batetik bestera pontxoa jantzita», «hori hil egingo da eta haren hileta antzeztuko dugu... »—, eta horrek areagotu egin du Messiezek metateatroaren alde egindako apustua.
|
|
|
Sortzaileek kontzientzia handia dute pantailan islatzen ari diren unibertsoaz, eta, alor narratiboan ez ezik, formalean ere ekarpen berezia egin dute. Atalak 16 milimetrotan filmatu dituzte, eta estetika zaindu horrek erraztu egingo
|
du
ikusleak 1970eko hamarkadara bidaiatzea.
|