|
2008
|
|
|
EAE Euskal Autonomi Erkidegoan 2002an egindako ikerketa batek ondorioztatu zuen %12, 5 zela gehiegizko pisua zuten haurren indizea, eta Nafarroan bezala ehuneko hori hirukoiztu egin dela azken 30 bat urteetan. Hori gutxi balitz, neska mutil gizenen kopuruak hazten jarraitzen
|
du
Hego Euskal Herrian urtetik urtera.
|
|
|
ELAk salatu
|
du
Hego Euskal herrian ia hiru langiletik batek behin behineko kontratua duela eta kopuru hori Europako Batasuneko tasaren bikoitza dela.
|
|
|
Neurriak eragin zuzena izango
|
du
Hego Euskal Herriko herritarrengan. Gaur egun, 20.000 euroko gordailuak dituzte bermatuta.
|
|
|
izan zen Gaztempresa eta, orain arteko ibilbidean, emaitza oparoak bildu ditu: 2.034 enpresa eta 3.900 lanpostu baino gehiago sortzen lagundu
|
du
Hego Euskal Herrian.
|
|
2009
|
|
|
Ezker abertzalea instituzioetatik kanporatzeko asmoz PPk eta PSOEk Espainiako Alderdien Legea sortu zutenetik sei hauteskunde prozesu izan dira Euskal Herrian. Lege hori eskuan auzitegiek Batasuna legez kanpo utzi zutenetik, Batasunak ezin izan
|
du
Hego Euskal Herriko hauteskundeetara aurkeztu. 2002ko ekainean jarri zuten indarrean legea, eta 2003ko martxoan legez kanpo utzi zuten Batasuna.
|
|
|
Sindikatu abertzaleko idazkari nagusi Adolfo Muñozek oso iluna den errealitatea arrosa kolorez margotu nahia leporatu zien atzo Eusko Jaurlaritzari eta Nafarroako Gobernuari. Izan ere, 2008ko hazkunde ekonomikoa %2 izan arren, langabeziak gora egin
|
du
Hego Euskal Herrian. ELAren arabera, 34.000 lanpostu galdu ziren iaz eta langabezia tasa %2, 9 igo zen, Europako Batasunean (%0, 6) baino bost aldiz gehiago.
|
|
|
INEMek aste honetan jakinarazi duenez, apirilean langabeziak gora egin
|
du
Hego Euskal Herrian, baina aurreko hilabeteetan baino erritmo motelagoan. Gauza bera gertatu da AEBetan ere.
|
|
|
Maiatzaren 21eko greba orokorretik lau hilabetera, krisiaren ondorioak, larriagotu? egin direla uste
|
du
Hego Euskal Herriko gehiengo sindikalak. Kaltetuenak, oraindik ere, langileak direla ohartarazi zuten ELAko, LABeko, EHNEko, ESK-ko, Hiruko eta EILASeko idazkari nagusiek atzo, gobernuek kapitalaren, mendean?
|
|
|
Zeharkako zergen gaineko eskumena Espainiako Gobernuak
|
du
Hego Euskal Herrian, baina ez, ordea, zuzenena. Azken horiei buruz erabakitzeko ahalmena Nafarroako Gobernuaren eta diputazioen esku dago, baina lau erakundeak zain daude Madrilek bihar zer esango duen.
|
|
|
Nazioarteko egoeraren hobetzeak eragina izan
|
du
Hego Euskal Herriko bi ekonomia esportatzaileenetan, Nafarroan eta Gipuzkoan. Esportazioei esker, Nafarroako Barne Produktu Gordina urteko bigarren hiruhilekoan baino %0, 5 handiagoa izan zen hirugarrenean, eta %0, 3 handiagoa Gipuzkoan.
|
|
2010
|
|
|
Urriaren 12a. Espainiako egun nazionala, Hispanitatearen Eguna, Gaztelaniaren Eguna eta orain gutxi arte Arrazaren Eguna deiturikoak jaiegun ofiziala izaten jarraitzen
|
du
Hego Euskal Herrian, baita Amerikako hainbat herritan ere. Kristobal Kolon Amerikara heldu zen eguna gogoratzen dute espainiarrek egun horretan.
|
|
|
Bihartik aurrera, haur bat izaten duten emakumeek ere ez dute Espainiako Gobernuak emandako 2.500 euroko txekerik jasoko; aldiz, Eusko Jaurlaritzak esan du eutsi egingo diola 400 eta 900 euro arteko laguntzari. Otsailetik aurrera, berriz, langabezia saria amaitu zaien langabeentzako 426 euroko laguntza emateari utziko dio Madrilek; baina neurri horrek eragin mugatua izango
|
du
Hego Euskal Herrian, diru sarrerak bermatzeko errenta handiagoa izanik herritar gehiagok eskatzen dutelako azken hori.
|
|
2011
|
|
|
«Pentsio publikoen sistemak inoiz jasan duen eraso bortitzenaren aurkako» greba deialdi ofiziala egin
|
du
Hego Euskal Herriko gehiengo sindikalak. Hilaren 27ko lanuztearen bidez erretiroaren adina ez atzeratzeko eta pentsioa kalkulatzeko modua ez aldatzeko eskatuko dute sindikatu abertzaleek.
|
|
|
ELA, LAB, EILAS, EHNE eta Hiruk osatutako gehiengo sindikalak Madrilen aldarrikatuko ditu Hego Euskal Herriko langileen eskubideak. Madrilen eskatuko
|
du
Hego Euskal Herriko langileen lan eta gizarte eskubideak Hego Euskal Herrian erabaki behar direla. Era berean, lan merkatuaren, pentsioen eta negoziazio kolektiboaren erreformak Madrilen salatuko ditu, negoziatzen eta onartzen diren hirian.
|
|
2012
|
|
|
Atzeraldi arriskuak datozen hilabeteotarako aurreikuspenak ilundu ditu. 5. Nafarroan, %15 Urteko azken emaitzak igoera orokorra utzi
|
du
Hego Euskal Herriko lau herrialdeetan. Azken txanpan Nafarroak izan duen igoeraren ondorioz, herrialde horri dagokio langabezia tasarik handiena, %15 ozta ozta gaindituta.
|
|
2013
|
|
|
Kontrako bidetik ez bada, behintzat. Izan ere, Espainiako Poliziaren eta Guardia Zibilaren agenteen kopuruak gora egin
|
du
Hego Euskal Herrian azkenengo hiru urteetan. Espainiako Barne Ministerioak 449 polizia gehiago erregistratu zituen 2009tik 2012ra: %7 gehiago.
|
|
|
Gaur argituko da, beraz, zein aukeraren alde egin duen Madrilek. Mariano Rajoyren gobernuaren erabakiak eragin zuzena izango
|
du
Hego Euskal Herriko herritarren poltsikoetan. CNMCren lehen proposamena onartzen badu, urtarrilean argindarraren prezioa %7, 26 igotzea ekarriko luke, baina, igoera hori soilik fakturaren zati liberalizatuari dagokiona denez, igoera erreala %2, 9 izango litzateke.
|
|
2015
|
|
|
Zazpigarren urtez jarraian gora egin
|
du
Hego Euskal Herriko erakunde publikoen zorrak. Espainiako Bankuak atzo emandako datuen arabera, 12.112 milioi euro zor zituzten 2014 urtearen amaieran Hego Euskal Herriko bi gobernu nagusiek, urtebete lehenago baino 696 milioi gehiago.
|
|
2016
|
|
|
Ozta ozta bada ere, 200.000 langabeen mugatik behera jarraitzen
|
du
Hego Euskal Herriak. 199.651 daude langabezia bulegoetan erregistratuta, urtarrilean baino 254 gutxiago.
|
|
2017
|
|
|
Itxura normalago bat hartu
|
du
Hego Euskal Herriko auto berrien merkatuak. 2014an eta 2015ean bi digitoko hazkundeak izan ondoren, salmenten igoera %2, 2ra apaldu egin da 2016an.
|
|
2020
|
|
|
Konfinamenduak beste bi aste iraungo
|
du
Hego Euskal Herrian, eta hortik aurrera ere normaltasuna ez da berehalakoan itzuliko, koronabirusari aurre egiteko neurriak apurka kenduko baitituzte, ez denak batera. Atzo, 15:00etan, Pedro Sanchez Espainiako Gobernuko presidenteak iragarri zuen Ministroen Kontseiluaren etziko bilkurak alarma egoera beste bi aste luzatzea onartuko duela, hilaren 26ra arte.
|
|
|
Zazpi urteren ostean, gehiengo sindikalak greba orokorrera deitu
|
du
Hego Euskal Herrian, lan, pentsio eta bizitza duinaren alde. Langileak, pentsiodunak eta feministak elkartuko ditu ostegunean, mobilizazio handi batean.
|
|
|
Eric Spitz Pirinio Atlantikoetako prefetak iragarri
|
du
Hego Euskal Herritik Ipar Euskal Herrirako muga zeharkatzeko agiri berezi bat erakutsi dela. «Baliozko arrazoi bat du Ipar Euskal Herrira sartu nahi duen pertsona orok», esan du Spitzek.
|
|
2021
|
|
|
Osakidetzak eta Osasunbideak atzo emaniko azken datuak zenbatuta —abenduaren 29ari dagozkionak—, izurrialdi osoan ikusi gabekoa da abenduko positiboen kopurua: 122.300 kasu —hilabeteko azken bi egunetakoak zenbatu gabe— Araban, Bizkaian, Gipuzkoan eta Nafarroan 2,8 milioi pertsona bizi direla aintzat hartuta, horrek esan nahi
|
du
Hego Euskal Herriko biztanleen %4, 36k gaitza hartu dutela azken hilabetean.
|
|
|
Dena dela, erkidegoen eskumenak mugatuak dira, nabarmen, eta, horren eraginez, Ministroen Kontseiluak onartutako lege testuak eragin zuzenekoa
|
du
Hego Euskal Herrian ere. Besteak beste, Hegoaldeko euskal herritarren nortasun agiriaren gaineko kudeaketa Espainiako Gobernuari dagokio.
|
|
|
Hamalau eguneko intzidentzia metatuaren grafikoak ere ez du zalantzarako betarik uzten, eta goranzko kurba marrazten
|
du
Hego Euskal Herriko herrialde ia guztietan: 100.000 biztanleko 447 kasukoa da Araban, 445ekoa Bizkaian, 687koa Gipuzkoan eta 401ekoa Nafarroan.
|
|
|
Gobernuen interes propioen arabera, legeak moldatzen dituzte, eta funtzionario publikoen ukiezintasuna bermatzen dute». Argia ko kazetariak gogoratu
|
du
Hego Euskal Herrian mozal legea ren aurretik argazkilari askok polizien jazarpena sufritu behar izan dutela. «Jazarpen hori lege bilakatu dute, polizien esku uzten baitute zer egin daitekeen eta zer.
|
|
|
Espainiako Osasun Ministerioak ematen
|
du
Hego Euskal Herriko osasun sistemen txertaketa abiadaren gaineko informazioa. Pauta osatua dutenen kopurua zehazteaz gain, beste datu bat ere eguneratu du, astelehenero bezala:
|
|
|
ZIUetako kopuruak gora egiten jarraitzen
|
du
Hego Euskal Herrian: 223 gaixo
|
|
|
Birusarekin kutsatuta daudenen kopuruaren kurbak gorantz egiten jarraitzen
|
du
Hego Euskal Herrian, eta horren ondorioak nabarmenak dira ospitaleetan. Bigarren egunez jarraian, ZIU zainketa intentsiboetako unitateetan ospitaleratuta dauden gaixoen kopuruak goia jo du, lehen olatuaz geroztik:
|
|
|
Heriotzen kopuruak beherantz jarraitzen
|
du
Hego Euskal Herrian
|
|
2022
|
|
|
Osasun Publikoko Batzordeak gomendatu
|
du
Hego Euskal Herriko ikastetxeetan berrogeialdiak ezartzeko irizpideak malgutzea: aurrerantzean, bost ikaslek edo gehiagok zazpi egunen buruan positibo ematen dutenean edo bost baino gutxiagok emanagatik ere ikasgelaren %20 positibo badira soilik itxiko dute gela, gomendio horri jarraitzen badiote.
|
|
|
Soldaten hobekuntza hori KPIaren araberako igoerekin edota 1.400 euroko gutxieneko soldatarekin lortu behar dela uste du LABek. Era berean, sindikatuak bere iritzia azaldu
|
du
Hego Euskal Herrian bultza daitekeen «errenta pakturen» inguruan: «Ez dugu inolako errenta pakturik onartuko, baldin eta langileok galdu dugun erosahalmena berreskuratzeko ez bada», aurreratu du Aranburuk.
|
|
|
Garizuma garaian, martxotik hasi eta apirilaren erdira arte, elkartu ohi dira abortatzeko eskubidearen aurkako taldeak haurdunaldiak eteten dituzten kliniken aurrean, otoitz egitera. Talde feministak aspaldi hasi ziren praktika horren aurka egiten, emakumeen eta kliniketako langileen aurkako jazarpena delakoan, eta halaxe aitortu berri
|
du
Hego Euskal Herrian onartutako lege aldaketa batek.
|
|
|
Lansarien gutxienekoei begira, sindikatuak kopuru zehatzak eman ditu: «Lanbide arteko gutxieneko soldatak, Europako Karta Sozialaren gomendioei jarraikiz, 1.400 eurokoa izan behar
|
du
Hego Euskal Herrian, hamalau hilabeteko ordainketekin, eta Ipar Euskal Herrian, 1.633 eurokoa, hamabi hilabeteko ordainketekin».
|
|
|
Espainiako Gobernua abortua arautzeko beste lege bat ontzen ari da, eta bada berritasunik: 16 urtetik gorako emakume orok abortatzeko eskubidea izango
|
du
Hego Euskal Herrian, horretarako gurasoen baimenik aurkeztu beharrik gabe. Gainera, dokumentuaren arabera, ospitale publikoetan bermatu dute abortua; salbuespena izango da klinika pribatuetara jo beharra, eta abortatu behar duten emakumeek gaixo agiria izateko eskubidea edukiko dute.
|
|
|
Ukrainako gerrak ez
|
du
Hego Euskal Herriko esportazioetan ondorio negatiborik izan, ez behintzat urteko lehen hiruhilekoan. Are gehiago:
|
|
|
LABek egun 46.000 afiliatu ditu, duela bost urte baino 5.000 gehiago. Ordezkaritzari dagokionez, %19, 24koa
|
du
Hego Euskal Herrian. Araba, Bizkai eta Gipuzkoan, ordezkarien %19, 85 ditu LABek, eta Nafarroan, %17, 31 Ipar Euskal Herrian, urtez urte goraka egiten ari da.
|
|
|
Hirugarren hilabetez jarraian, afiliatuen marka hautsi
|
du
Hego Euskal Herriak
|
|
|
Gizarte Segurantzak beste 7.163 kotizatzaile batu ditu maiatzean, eta horren ondorioz hirugarren hilabetez jarraian marka hautsi
|
du
Hego Euskal Herriak: 1.287.239 dira, duela urtebete baino 32.000 gehiago, eta konfinamenduaren atarian baino 25.000 gehiago.
|
|
|
Prezioen gorakada handiak eta Ukrainako gerrak ekonomiaren hazkundea oztopatuko zuten kezka zabaldu da azkenaldian, baina datuek ez dute, oraingoz behintzat, kezka hori berretsi. Gora egiten ari da enplegua —hirugarren hilabetez jarraian, Gizarte Segurantzak afiliatuen marka hautsi
|
du
Hego Euskal Herrian—, eta BPGak ere hazkunde tasa sendoa izan du, moteltze txiki bat izan den arren: %1, 3 handitu zen 2021eko azken hiruhilekoan, eta %1 2022ko lehenengoan.
|
|
|
Inportazioak esportazioak baino gehiago handitu arren, kanpo saldo positiboa
|
du
Hego Euskal Herriak, 2.457 milioi eurokoa. Bizkaia da kanpo saldo negatiboa duen bakarra (milioi), energia sektoreak lurralde horretan duen garrantziaren ondorioz.
|
|
|
oinarrizko beste jaki eta salgaietan ere asko egin dute gora prezioek. Erosketa saskiaren prezioan ikusten da igoera; hain zuzen ere, INE Espainiako Estatistika Institutuak %10en bueltan ezarri
|
du
Hego Euskal Herriko inflazioa. Eta hori igartzen da, nabarmen gainera, jendearen erosketa ohituretan.
|
|
|
«Guk argi daukagu proposamen horrek planteatzen duen bidea urrats sendoz egin behar dela; lehen urrats bat dela sektore energetikoaren esku hartze publikoan». Era berean, gogorarazi
|
du
Hego Euskal Herriak «nolabaiteko autonomia fiskala» daukala, eta ez duela zertan «Espainiatik datorrenaren zain egon bide hori gaurtik pentsatzen eta prestatzen hasteko».
|
|
|
Administrazio publikoko langileek ba ote duten betebeharrik euskarazko hizkuntza eskakizunei dagokionez, baieztapena bera zalantzan jartzerainoko iritziak eta proposamenak azaleratu dira aurtengo ikasturtean, izan zenbait eragile politiko eta sindikalen adierazpenetan, dekretuetan eta epai judizialetan. Hizkuntza eskakizunen aferak indarra hartu
|
du
Hego Euskal Herrian; hein handi batean, Nafarroako Gobernuaren merezimenduen dekretuari eta Eusko Jaurlaritza lantzen ari den eta administrazioan euskararen erabilera arautuko duen dekretuari lotuta.
|
|
|
Administrazio publikoko langileek ba ote duten betebeharrik euskarazko hizkuntza eskakizunei dagokionez, baieztapena bera zalantzan jartzerainoko iritziak eta proposamenak azaleratu dira aurtengo ikasturtean, izan zenbait eragile politiko eta sindikalen adierazpenetan, dekretuetan eta epai judizialetan. Hizkuntza eskakizunen aferak indarra hartu
|
du
Hego Euskal Herrian; hein handi batean, Nafarroako Gobernuaren merezimenduen dekretuari eta Eusko Jaurlaritza lantzen ari den eta administrazioan euskararen erabilera arautuko duen dekretuari lotuta.
|
|
2023
|
|
|
Eurogunean «hazkunde txikia edo negatiboa» espero du Laboral Kutxak hasi berri den urterako; Hego Euskal Herriko ekonomia, berriz, sendoago ibiliko da, baina iaz bezala, aurreikusi du moteltzea areagotuko dela. Hala, espero
|
du
Hego Euskal Herrian BPGa %1, 3 inguru haztea: zehazki, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoa %1, 3 eta Nafarroan, hamarren bat apalago.
|
|
|
%3, 1 tasa harmonizatuan —euroguneko beste kideekin pareka daitekeena—, eta %3, 3 ez harmonizatuan, INE estatistika erakundeak atzo jakinarazi zuenez. INEk berak bi aste barru kaleratuko
|
du
Hego Euskal Herriko datua, eta espero da %3ren inguruan egotea.
|
|
|
Zerbitzuen sektoreak %60tik gorako pisua
|
du
Hego Euskal Herriko BPGan
|
|
|
ELAk ere ohi baino interpretazio positiboagoa egin du —«langabeziaren bilakaera ez da txarra izan hilabete honetan»—, baina gogoratu
|
du
Hego Euskal Herriko langabezia tasa %10, 1ekoa dela, Europako Batasunekoa baino lau puntu handiagoa. Gainera, okerrera egiteko arriskuaz ohartarazi du:
|
|
|
Hirugarren hilabetez jarraian, langile kopuruaren marka hautsi
|
du
Hego Euskal Herriko lan merkatuak. Espainiako Gizarte Segurantzaren Ministerioaren arabera, maiatzean batez beste 1.309.116 kotizatzaile zituen sistemak, 2013ko martxoan baino 190.470 gehiago.
|
|
|
Bigarren negoziazio bilera egin dute gaur ARTE patronalak eta sindikatuek Madrilen, eta, lehen negoziazioan egin zuten moduan, ELA ere bertan izan da. Madrilen zentralizatutako hitzarmen bat adostea dute helburu patronalak eta Espainiako sindikatu nagusiek, baina ELAk aldarrikatu
|
du
Hego Euskal Herriko lurraldeetako itunak «bertan» negoziatu ahal izatea.
|
|
|
Kontu horrekin lotuta, ELAk gogorarazi
|
du
Hego Euskal Herrian bizitzea garestiagoa dela, eta, beraz, langileek soldata handiagoak behar dituztela erosteko ahalmena bermatzeko.
|
|
|
Aurtengo Espainiako Gabonetako loteriaren zozketak beste urteetan baino diru gutxiago utzi
|
du
Hego Euskal Herrian: guztira, hamasei milioi euro inguru banatu dira.
|